Năm 2024 được dự đoán là một trong những năm hoành tráng nhất đối với ngành công nghiệp tiền điện tử.
Nhưng chỉ vài tuần sau đợt halving Bitcoin được nhiều người mong đợi, giá Bitcoin giảm 11%. Ngoài quyết định phê duyệt quỹ Bitcoin ETF, năm nay thực sự là một năm không mấy suôn sẻ đối với ngành, với rất ít tiến triển bất chấp tất cả những gì đã được thực hiện trong thị trường gấu.
Tuy nhiên, rõ ràng vẫn chưa phải lúc để công bố kết quả cuối cùng vào năm 2024. Chúng ta thậm chí còn chưa đi được nửa năm và tác động của halving thường được nhìn thấy nhiều tháng sau các chu kỳ trước đây.
Biểu đồ giá BTC | Nguồn: Tradingview
Nhưng có lẽ có một câu hỏi quan trọng hơn. Mặc dù Satoshi đã phác thảo tầm nhìn về phiên bản tiền điện tử ngang hàng trong Whitepaper (sách trắng) Bitcoin hơn 15 năm trước, nhưng tại sao tiền điện tử và Web3 cho đến nay vẫn không thể đáp ứng được tầm nhìn này và nó sẽ cần những gì để đạt được lời hứa của các ngành công nghiệp?
Tiền mặt phi tập trung có phải là mục tiêu thực sự?
Đề xuất tiền điện tử phi tập trung có thể là một tuyên bố táo bạo trong năm 2008, nhưng nhìn lại, nó tương đương với việc tìm được lợi ích chính của Internet là khả năng gửi thư điện tử.
Các khoản thanh toán chiếm một lượng tương đối nhỏ trong hệ thống tài chính toàn cầu. Với sự phát triển của hợp đồng thông minh, đã có sự bùng nổ về những gì có thể làm được với công nghệ sổ cái phi tập trung nhằm cung cấp hệ thống tài chính toàn cầu hiệu quả, cởi mở và cạnh tranh hơn.
Vào mùa hè DeFi năm 2020, các ứng dụng tài chính phi tập trung đã tìm thấy sản phẩm thực sự phù hợp với thị trường. Các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) như Uniswap đã tạo ra thị trường 24/7 mà không cần đến các nhà tạo lập thị trường. Các giao thức cho vay có thế chấp như Aave mở ra khả năng để holder tạo lợi nhuận từ token của họ, đồng thời sử dụng chúng làm đòn bẩy cho các hoạt động khác, bao gồm cả các sản phẩm truyền thống không thể thực hiện được như flash loan*.
Tuy động lực giảm sau đó phần lớn do các vấn đề về khả năng mở rộng của Ethereum, vẫn có nhiều tiến triển nhanh chóng trong thị trường gấu. Có lẽ đáng chú ý nhất là sự phát triển của DeFi từ chủ yếu tương tác giữa người dùng với ứng dụng phi tập trung (dapp) sang tương tác giữa dapp với dapp – một phát triển tương tự như của Web2, trong đó hầu hết các tương tác đều được điều khiển bằng API.
Giờ đây, vào năm 2024, các thuật ngữ như tài sản trong thế giới thực (RWA), cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN) và nhận dạng kỹ thuật số đang bắt đầu đạt sức hút. Mặc dù chúng có những cái tên mới hấp dẫn nhưng khiến nhiều người nhớ lại những ý tưởng đã xuất hiện trong thời kỳ ICO. Sự khác biệt là có những lợi ích kinh tế và thực tế rõ ràng đối với việc “token hóa mọi thứ” khi kết hợp với sự đổi mới của DeFi.
Phát triển này có lẽ cũng là phát triển trong tầm nhìn của Satoshi về tiền phi tập trung toàn cầu đối với các tài sản có thể lập trình phi tập trung toàn cầu. Nhưng nếu điều đó là đúng thì tại sao chúng ta vẫn chưa thấy tăng trưởng bùng nổ mà một cuộc cách mạng như vậy sẽ tạo ra?
Rào cản đối với việc chấp nhận đại trà
Không thể phủ nhận quyết định chấp thuận quỹ Bitcoin ETF gần đây đánh dấu sự gia nhập của Bitcoin vào hệ thống tài chính chính thống, khi ngày càng có nhiều vốn tổ chức đổ vào ngành. Các nhà đầu tư tổ chức hiện có thể tham gia vào tiền điện tử thông qua một thực thể được quản lý, cho phép những người thận trọng hơn tham gia vào một loại tài sản đang phát triển mạnh. Nhưng trong khi điều này tăng thêm tính hợp pháp cho lĩnh vực tiền kỹ thuật số, nó cũng làm dấy lên mối lo ngại về vị thế của Bitcoin như một hệ thống tiền tệ thay thế và khả thi.
Đồng thời, khả năng hạn chế của blockchain Bitcoin trong việc thực hiện các giao dịch nhanh chóng và hiệu quả sẽ ngày càng bộc lộ khi mạng phát triển và mức sử dụng tăng lên. Proof-of-work (PoW) là rào cản lớn nhất của Bitcoin và chứng tỏ sự cần thiết của layer 1 mới. Quá trình này sử dụng lượng điện năng và năng lượng thủ công đáng kể, làm giảm tốc độ thực hiện giao dịch. Bản chất tiêu tốn nhiều năng lượng đòi hỏi mức tiêu thụ điện cao, làm dấy lên mối lo ngại về tác động môi trường.
Ethereum lần đầu tiên cho thấy lời hứa sẽ khắc phục sự thiếu hụt của Bitcoin thông qua việc sử dụng tiền có thể lập trình được thực hiện thông qua hợp đồng thông minh. Nhưng bất chấp những mục đích tốt nhất, Ethereum đã thất bại ở hai mặt: 1) mạng về cơ bản là không thể mở rộng và 2) không phù hợp để trở thành ngôn ngữ lập trình.
Layer 2 được thiết lập như một biện pháp khắc phục khả năng mở rộng của Ethereum. Tuy nhiên, cuối cùng chúng đóng vai trò như một giải pháp hỗ trợ băng thông, tạo ra sự phân mảnh và lỗ hổng lớn hơn. Cần lưu ý việc phát triển ứng dụng DeFi đòi hỏi kiến thức kỹ thuật cực kỳ cao, vượt xa kiến thức kỹ thuật của nhà phát triển thông thường. Solidity được thiết kế đặc biệt cho các hợp đồng thông minh của Ethereum, nổi tiếng là rất khó để thành thạo. Những rào cản gia nhập này cản trở mức độ tăng trưởng và cạnh tranh cao hơn giữa các dapp, điều cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chấp nhận chính thống.
Điều đáng lo ngại hơn nữa là mặc dù cộng đồng Ethereum có các nhà phát triển rất thành thạo, bảo mật vẫn là một vấn đề dai dẳng, với hàng tỷ đô la thiệt hại do bị xâm phạm và lỗ hổng xuất hiện từ bên trong hệ sinh thái. Từ cuộc tấn công đầu tiên vào DAO trong năm 2016 đến hàng tỷ đô la bị mất mỗi năm, Ethereum đã nhiều lần chứng minh rằng đây không phải là nền tảng phù hợp để các nhà phát triển xây dựng ứng dụng DeFi an toàn mà người dùng có thể tự tin tham gia.
Con đường phía trước
Việc mở rộng các mạng khác dựa trên khái niệm của Bitcoin là bằng chứng cho thấy mục tiêu trở thành hệ thống tiền tệ của dự án sắp thành hiện thực. Tuy nhiên, để tiền điện tử thực sự đạt được sự chấp nhận rộng rãi và phù hợp với tầm nhìn ban đầu của Satoshi, các chain phải vừa có khả năng mở rộng vừa dễ lập trình.
Trong khi Ethereum và làn sóng layer 2 cố gắng giải quyết một số thách thức này, họ đã đưa ra những thách thức mới. Và mặc dù các mạng trước đó như Solana đã chứng kiến những tiến bộ tương đương ở một số lĩnh vực nhất định, nhưng vẫn chưa đạt được những gì cần thiết cho một layer tài sản toàn cầu.
Với sự phát triển của các mạng layer 1 thế hệ tiếp theo đang thách thức Bitcoin và Ethereum, cả người dùng cuối và nhà phát triển đều đang được trang bị các công cụ cần thiết tốt hơn để xây dựng và sử dụng các ứng dụng Web3 trực quan, an toàn và mạnh mẽ. Điều này cung cấp một cách khả thi để tiến về phía trước.
Với tất cả những điều này, có thể lập luận rằng tương lai mà Satoshi đã hình dung cho Bitcoin sẽ chỉ được thực hiện khi Bitcoin vắng mặt.
*Flash loan (khoản vay nhanh) là một loại khoản vay đặc biệt trong lĩnh DeFi, cho phép người dùng vay một lượng lớn tiền điện tử mà không cần tài sản thế chấp, với điều kiện khoản vay phải được trả lại trong cùng một giao dịch.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- SEC Hoa Kỳ yêu cầu các tổ chức phát hành Ethereum ETF giao ngay nộp dự thảo S-1 – Grayscale cập nhật tuyên bố đăng ký
- Các memecoin trên Bitcoin nhảy vọt khi mức tăng 85% của DOG làm dịu đi lo ngại “Runes đã chết”
- Giao thức Bitcoin staking Babylon đã huy động được 70 triệu đô la trong vòng tài trợ do Paradigm dẫn đầu
Minh Anh
Theo Blockworks
