1. Block Producer của EOS là gì?
Block Producer (viết tắt là BP) tạm dịch là “Nhà sản xuất khối” của EOS.
Block Producer là các chủ thể phi tập trung quản lý mạng lưới EOS. Họ chịu trách nhiệm cho quá trình đồng thuận và thêm dữ liệu giao dịch lên Blockchain EOS.
Về cơ bản, họ thực hiện những công việc tương tự như là những thợ đào (miner) trong cơ chế Proof-of-Work (PoW) hoặc đặt cọc các node trong cơ chế Proof-of-Stake (PoS).
Dan Larimer, đồng sáng lập kiêm Giám đốc Công nghệ của EOS, mô tả BP như sau:
“Bạn có thể xem Block Producer như là DJ của đài phát thanh vậy. Họ sẽ quyết định việc phát sóng bài nhạc nào và nhận yêu cầu phát nhạc từ người gọi đến.”
2. Block Producer hoạt động như thế nào?
BP hoạt động dựa trên một cơ chế đồng thuận tên là Proof-of-Stake Uỷ quyền (DPoS).
Trên một Blockchain PoW như Bitcoin, các thợ đào phải sử dụng rất nhiều năng lực tín toán để xử lý một phương trình phức tạp. Một khi phương trình được giải, thợ đào đăng kết quả của mình lên mạng lưới cho các thợ đào khác cùng đối chiếu xác nhận, và từ đó đạt được sự đồng thuận chung. Block đấy sau đó sẽ được thêm vào Blockchain, và thợ đào giải được phương trình sẽ nhận được phần thưởng đào block, tất cả sau đó bắt tay vào giải một phương trình khác.
Trên một mạng lưới PoS như là Cardano (ADA), các node sẽ stake (đặt cọc) token của mình (khoá chúng lại trong một địa chỉ cụ thể trong một quãng thời gian nhất định) để được quyền thêm block tiếp theo của các giao dịch vào Blockchain. Mặc dù quá trình lựa chọn là ngẫu nhiên, các yếu tố như số lượng được stake, thời gian stake cũng như trạng thái của node đều được xem xét và cân nhắc.
DPoS là một phiên bản phức tạp hơn của PoS, khi những đơn vị xác nhận block (Block Producer), thay vì được lựa chọn như trên thì sẽ được bầu chọn bởi người dùng mạng lưới. Một điểm khác biệt nữa chỉ có ở EOS là thay vì chỉ stake token EOS, các Block Producer sẽ còn đặt ra các khoản đầu tư của họ vào mạng lưới, dưới dạng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ cộng đồng, phát triển tiến bộ… Chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn những vấn đề này ở bên dưới.
Các đơn vị này sau đó sẽ có nhiệm vụ duy trì tính toàn vẹn và chính xác của dữ liệu có trên Blockchain bằng cách đạt được sự đồng thuận về dữ liệu hay các khối giao dịch trước khi chúng được đưa vào mạng lưới.
Brendan Blumer, CEO của Block.One – công ty phát triển nên EOS – mô tả vai trò của các Block Producer như sau: “21 đơn vị được người dùng bầu chọn để đứng ra xác thực giao dịch cho mạng lưới”.
Bảng xếp hạng Block Producer của EOS
3. Ai có thể trở thành Block Producer trên EOS?
Trên lý thuyết, bất kì ai cũng có thể trở thành Block Producer của EOS nếu được cộng đồng bầu chọn.
Tuy nhiên, những đã đề cập ở trên, các Block Producer sẽ phải đảm nhiệm trọng trách bảo đảm mạng lưới EOS hoạt động bình thường. Do vậy, họ sẽ phải đầu tư rất nhiều vào cơ sở hạ tầng dữ liệu, hỗ trợ người dùng, có tiềm lực tài chính để giúp đỡ các nhà phát triển dApp của EOS, tài trợ giáo dục và nâng cao nhận thức,..
Do vậy, dù theo lý thuyết ai cũng có thể trở thành Block Producer, nhưng thực tế thì cộng động EOS sẽ ưu tiên bầu cho những đơn vị có đủ những điều kiện cần thiết để duy trì và phát triển mạng lưới này.
Đây cũng là lí do 21 BP hàng đầu hiện nay đều là các tổ chức lớn, như là EOS New York hay EOS Bắc Kinh, hoặc là những sàn giao dịch lớn như Huobi và Bitfinex.
Lập trình viên Bart Wyatt đã từng mô tả các Block Producer như là “hệ thần kinh trung ương” của cộng đồng EOS:
“Các nhà sản xuất block của mạng lưới EOS.IO như là hệ thần kinh trung ương của Blockchain vậy. Và nên nhớ là hệ thần kinh trung ương không phải là một khối bê tông cứng nhắc, số lượng và kích thước của các producer, cũng như danh tính của họ, sẽ thay đổi theo thời gian theo chiều lợi ích mà cộng đồng nhận được từ những đơn vị ấy. Vậy nên nếu cộng đồng thấy các producer này có những phần cứng đáp ứng tiêu chuẩn, hay ở những địa điểm nhất định trên thế giới có thể giảm được độ trễ cho chặng đường chạy quanh quả địa cầu này, thì họ sẽ có khả năng lớn hơn trong việc được bầu làm nhà sản xuất block, và từ đó có quyền lực xây dựng Blockchain EOS theo tầm nhìn của mình.”
4. Làm thế nào để trở thành Block Producer của EOS?
Giống như các hình thức dân chủ truyền thống, mỗi đơn vị đều phải tổ chức chiến dịch vận động tranh cử để kêu gọi phiếu bầu từ cộng đồng.
Mặc dù vậy, khác với các cuộc bầu cử ngoài đời thật, tổ chức mỗi 4 đến 5 năm một lần, các phiếu bầu trên mạng lưới EOS được kiểm đếm lại cứ mỗi 60 giây.
21 đơn vị nhận được nhiều phiếu nhất sẽ được bầu làm Block Producer. Tuy nhiên, vì quá trình bầu cử diễn ra trên cơ sở nhất định – và vị trí của mỗi người có thể thay đổi một cách chóng mặt – EOS có tạo ra thêm một danh sách chờ với 101 ứng viên Block Producer khác nữa, những người sẽ ngay lập tức lấp đầy chỗ trống nếu một BP nào đó không còn được cộng đồng ưu ái.
Do đó, các nhà sản xuất block sẽ phải vận động tranh cử không ngừng nghỉ để có thể tiếp tục giữ ghế của mình, nếu không thì sẽ lại bị đẩy về hàng chờ khi có một BP mới nhảy lên chiếm chỗ. Nó giống như chúng ta tranh cử Đại biểu Quốc hội vậy.
5. Động lực để trở thành Block Producer của EOS là gì?
Block Producer sẽ được thưởng token EOS mỗi khi thêm được block mới vào Blockchain.
Phần thưởng này sẽ không nằm dưới dạng phí giao dịch mà thay vào đó thông qua một cơ chế lạm phát nội bộ. Mỗi khi có block mới được thêm vào Blockchain, mạng lưới sẽ tự động phát hành token mới.
Mức lạm phát hiện đang được giữ ở ngưỡng 5% một năm, nhưng một khi hệ sinh thái EOS phát triển và giá trị đồng tiền này gia tăng, cộng đồng có thể bầu để làm tăng lên hoặc làm giảm con số này tuỳ theo nhu cầu.
Mức 5% này được chia làm hai phần. 4% trong đó được chuyển đến cho các nhà phát triển đang cải tiến EOS vì lợi ích chung của cộng đồng. Những cải tiến này được gọi là Đề xuất của Người lao động (Worker Proposals) và một khi cộng đồng bỏ phiếu cho một đề xuất cụ thể, nhà phát triển sẽ nhận được tài trợ để thực hiện nó từ Quỹ Đề xuất của Người lao động.
1% còn lại là dành cho các Block Producer (0.25%) và các Block Producer trong danh sách chờ (0.75%).
Cách thức hoạt động của hệ thống phân phối phần thưởng của Block Producer EOS.
6. Mô hình của EOS phù hợp với bản chất “phi tập trung” của tiền điện tử như thế nào?
Trong quá khứ, mạng lưới EOS thường xuyên bị cáo buộc là đi chệch khỏi bản chất phi tập trung của tiền điện tử.
Vào tháng 10/2018, chỉ 5 tháng sau khi mainnet của EOS lên sóng, CEO Brendan Blumer của Block.One đã đăng tải thông báo phản bác một tuyên bố cáo buộc các Block Producer của EOS thông đồng và bỏ phiếu lẫn nhau. Theo đó, ông viện dẫn lí do là mạng lưới EOS vẫn còn rất non trẻ, song cũng không bác bỏ hay xác nhận cáo buộc về sự thông đồng giữa các BP.
“Chúng tôi đã nhận được các tuyên bố chưa được xác nhận về sự bất thường trong hoạt động bầu cử các nhà sản xuất block, cũng như khẳng định bác bỏ điều này từ BP. Chúng tôi tin điều quan trọng nhất là bảo đảm một quá trình bầu cử dân chủ và tự do trong EOS và trong tuỳ trường hợp cũng sẽ tham gia bỏ phiếu với người dùng để củng cố độ chính trực của quá trình này.” Blumer nói.
Khi được hỏi về điều trên, nhà sáng lập Ethereum Vitalik Buterin đã không ngần ngại khẳng định việc làm của EOS không hề khiến anh bất ngờ, song anh không nghĩ nó lại xảy ra sớm như vậy.
“Thật thú vị! Ý tôi là điều này hoàn toàn có thể đoán trước được và bản thân tôi cũng đã dự đoán được nó, nhưng tôi không ngờ nó lại diễn ra sớm và chóng vánh đến như vậy.”
Buterin còn nhận xét thêm trên Twitter rằng:
“Đây chính là lí do vì sao tôi không tin vào cơ chế người sở hữu coin đi bầu cử cho quá trình phát hành. Bất kì Blockchain nào làm như vậy sớm muộn gì cũng sẽ đi vào con đường “Tôi sẽ bầu cho dự án vớ vẩn của anh, đổi lại tôi muốn anh bầu cho tôi’.”
As a followup, *this* is why I do not believe in coinholder-voted on-chain treasuries. Any chain where coinholder-voted on-chain issuance is used to supposedly fund public goods can easily collapse into this kind of "I vote for your crappy project, you vote for mine" equilibrium. https://t.co/ooAyuZRf3s
— vitalik.eth (@VitalikButerin) September 29, 2018
Vào tháng 11 năm 2018, EOS lại bị kiểm tra một lần nữa khi xuất hiện các giao dịch được xác nhận trên blockchain đã bị đảo ngược để khôi phục tài khoản bị hack của một trong những người dùng mạng, mà không có sự cho phép của chủ tài khoản.
- EOSIO Labs phát hành ứng dụng trình xác thực Authenticator cho iOS và Chrome
- Top 100 dApp: Ethereum dành để chơi game, EOS và TRON để cờ bạc
Diệu Anh
Tạp chí Bitcoin/Cointelegraph
