Đối với những người ngoài cuộc, không gian tiền mã hóa được xem là một “ký sinh trùng công nghệ có tính lây nhiễm” mang đến những ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế và xã hội. Đối với những tín đồ trong ngành thì tiền mã hóa lại đại diện cho một cuộc “trốn thoát” khỏi những hệ thống tài chính truyền thống mà họ bị buộc phải tham gia. Một hệ thống đã bị cản trở bởi chính sách tiền tệ lạm phát, sự độc quyền của các quốc gia. Với họ, tiền mã hóa là một điểm khởi đầu để xây dựng lại sự trung thực và là một thước đo thực sự về giá trị trong xã hội giữa các hệ thống không biên giới và phân quyền.
Cộng đồng Bitcoin, cộng đồng nổi bật và mạnh mẽ nhất trong không gian tiền mã hóa đã bị chia thành nhiều phe phái dựa trên những ham muốn theo các chiều hướng khác nhau về giao thức. Bài viết này sẽ giải thích những hệ tư tưởng và cố gắng giải thích lý do đằng sau những tư tưởng này.
Bốn lý thuyết về Bitcoin
Bitcoin là đồng tiền phân quyền đầu tiên được tạo ra. Nó được phát hành vào năm 2009 bởi nhà sáng lập vô danh Satoshi Nakamoto và được lấy cảm hứng từ Bitgold của Nick Szabo và B-Money của Wei Dai, hai nỗ lực trước đó của các thành viên nổi tiếng trong việc tạo ra tiền mã hóa mang chức năng.
Hầu hết các cá nhân trong cộng đồng Bitcoin hình dung ra một kết thúc khi mà Bitcoin được chấp nhận rộng rãi như một phương tiện lưu trữ giá trị và phương tiện trao đổi. Họ nhận thấy Bitcoin cuối cùng sẽ trở thành đồng tiền chung của toàn thế giới. Tuy nhiên, tư tưởng này sau đó phân chia mạnh về cách mà điều này có thể được thực hiện và cần ưu tiên những gì để thực hiện được mục tiêu này.
Lý thuyết thứ nhất: BTC là một phương tiện lưu trữ giá trị chống giả mạo
Một số người tin rằng, trong tương lai gần, mục tiêu của dự án Bitcoin là để trở thành đồng tiền “mạnh”, tức là một dạng vàng tốt hơn hiện tại. Họ tuyên bố nó là một tài sản kỹ thuật số cao cấp hơn vàng do nguồn cung thực sự hạn chế và tính giảm phát của Bitcoin. Họ cũng tuyên bố rằng Bitcoin không thể bị giả mạo, không thể chiếm đoạt, hack hay in ra một cách trái phép.
Mặc dù có nhiều khái niệm tuyệt vời được đưa ra lần đầu tiên trong Bitcoin nhưng nhiều người tin rằng điều chỉnh độ khó khai thác có thể là hợp lý nhất, vì nó cho phép sự khan hiếm kỹ thuật số thực sự gắn liền với thế giới vật lý bên ngoài. Saifedean Ammous là một trong những người ủng hộ ý kiến này và trong cuốn sách mới của ông, The Bitcoin Standard, ông tuyên bố rằng các đặc tính của Bitcoin biến nó thành phương tiện lưu trữ giá trị hấp dẫn và mạnh mẽ nhất.
Hiện tại, hầu hết những người nắm giữ Bitcoin đều không muốn bán hay tiêu Bitcoin của họ đi. Một tuyên bố phổ biến là “tiêu Bitcoin thì thật ngu ngốc khi mà giá vẫn có thể tăng thêm gấp 100 lần hoặc có thể hơn thế nữa”. Thay vào đó, nhiều người đang tích trữ Bitcoin. Hành động này thường được gọi một cách thông tục là “hodling”. Mức giá gia tăng càng khuyến khích sự gia tăng trong số lượng những “hodler”. Điều này khiến cho nguồn cung Bitcoin trên thị trường ngày càng trở nên khan hiếm.
Logic này được minh họa độc đáo bởi Pierre Rochard trong sơ đồ dưới đây cho thấy việc tích trữ có thể tạo ra một vòng phản hồi tích cực để tăng giá BTC, dẫn đến tăng lợi nhuận khai thác, sức mạnh băm, sự chấp nhận của người dùng và hơn thế nữa.
Những người ủng hộ giữ quan điểm rằng yếu tố quan trọng của Bitcoin là số tiền nó đại diện, chứ không phải là công nghệ đằng sau nó. Họ trích dẫn “chính sách tiền tệ hoàn hảo” của Bitcoin (được minh họa trong biểu đồ bên dưới) kết hợp với Hiệu ứng Lindy để giải thích tại sao BTC đang và vẫn sẽ là đồng tiền chủ đạo trong không gian này. Bitcoin duy trì trạng thái ngang hàng, phân cấp hệ thống trong đó tạo ra một khối mới ngẫu nhiên trong khoảng mỗi mười phút. Những người ủng hộ tin rằng miễn là điều này được thực hiện thì cuối cùng siêu hóa Bitcoin (hyperbitcoinization) sẽ xảy ra, dẫn đến BTC trở thành đồng tiền chủ đạo.
Về mặt chính sách tiền tệ, những người này có xu hướng tin rằng tính giảm phát của Bitcoin khiến nó trở thành một đơn vị tiền tệ tốt nhất. Họ tin rằng sự can thiệp của chính phủ, đặc biệt là với nguồn cung tiền fiat tạo ra sự lạm phát và suy thoái. Bitcoin là tiền kỹ thuật số được tối đa hóa cả mục tiêu an ninh tập thể và cá nhân trong hệ thống. Hiện nay, blockchain Bitcoin là blockchain khó giả mạo nhất dựa trên hashrate. Tính đến tháng 4/2018, người ta ước tính rằng các giao dịch bằng Bitcoin hiện được bảo đảm bằng các xác nhận từ một mạng lưới có sức mạnh tính toán là 29 exa-hash/giây. Tỷ lệ được ước tính dựa trên độ khó khai thác này đã tăng gần gấp ba lần trong sáu tháng qua và gia tăng hàng năm kể từ khi phát hành Bitcoin trong năm 2009.
Một số người tin rằng mạng lưới thuê các thợ mỏ để làm một công việc cụ thể: khai thác các khối mà các node đầy đủ xác định là hợp lệ. Vì vậy, họ tin rằng người dùng kiểm soát giá trị của Bitcoin chứ không phải các thợ mở. Để tạo thuận lợi cho điều này, họ nhấn mạnh rằng người dùng nên cố gắng tự tạo chủ quyền bằng cách kiểm soát các khóa riêng của họ và xác minh các giao dịch của riêng họ bằng cách chạy các node đầy đủ. Bằng cách giảm thiểu kích thước khối và dữ liệu được lưu trữ trên chuỗi, người dùng vẫn có thể quản lý để chạy các node đầy đủ ngay cả trên các kết nối băng thông thấp. Hiện có hơn 9000 node có thể truy cập đầy đủ trong tổng số hơn 100.000 node lưu trữ tất cả các bản sao của blockchain Bitcoin.
Bitcoin Core là dự án mã nguồn mở phổ biến nhất sử dụng giao thức Bitcoin. Các nhà phát triển cho Bitcoin Core chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ Lightning Network và các kênh thanh toán khác. Họ cũng hỗ trợ CoinJoin cho quyền riêng tư và đang phát triển thêm sự hỗ trợ cho các chuỗi bên, đồng thời đang xem xét triển khai các giao dịch bảo mật, có khả năng sử dụng dự án của Blockstream. Ngoài ra còn có một đề xuất để thực hiện các giao dịch bí mật như một softfork, bằng cách sử dụng segwit.
Lý thuyết thứ hai: BCH là đồng tiền kỹ thuật số ngang hàng
Bitcoin Cash là đồng tiền điện tử hoạt động dựa trên một giao thức mạng ngang hàng trên Internet. Hoàn toàn phi tập trung, không có ngân hàng trung ương kiểm soát và không yêu cầu một bên thứ ba đáng tin cậy nào tham gia.
Bitcoin Cash là sự tiếp nối của dự án Bitcoin dựa trên một giao thức mạng ngang hàng. Đây là một Hardfork của sổ cái Blockchain Bitcoin, với các quy tắc được thống nhất, cho phép nó phát triển và quy mô nâng cấp.
Bất cứ ai giữ Bitcoin vào thời điểm Bitcoin Cash được tạo ra đều trở thành chủ sở hữu của Bitcoin Cash. Điều này có nghĩa là chủ sở hữu Bitcoin tại khối 478558 (ngày 1 tháng 8 năm 2017 khoảng 13:16 UTC) có cùng một lượng Bitcoin Cash như khi họ sở hữu Bitcoin vào thời điểm đó. Nếu Bitcoin của bạn được lưu trữ bởi một bên thứ ba đáng tin cậy như các sàn giao dịch, thì bạn phải hỏi họ để bồi thường số Bitcoin Cash cho bạn.
Bất kỳ giao dịch nào sau ngày chia tách sổ cái ngày 1 tháng 8 hoàn toàn tách biệt giữa Bitcoin và Bitcoin Cash. Điều này có nghĩa là bất kỳ lượng Bitcoin nào được mua sau khi chia đều sẽ không bao gồm bất kỳ Bitcoin Cash nào nữa, và bất kỳ lượng Bitcoin Cash nào sau đó cũng không bao gồm Bitcoin ở trong đó nữa.
Các thành viên của cộng đồng Bitcoin Cash tin rằng Bitcoin nên có các kích thước khối không hạn chế để tạo điều kiện cho các khoản thanh toán ngang hàng mà không có giới hạn, và ý định ban đầu của Satoshi là tạo ra một đồng tiền mã hóa ngang hàng, trái ngược với cái gọi là vàng kỹ thuật số. Họ thường trích dẫn whitepaper của Bitcoin như là bằng chứng về tính chính xác của họ, cũng như các phát biểu của Satoshi về cách tiếp cận từng bước để tăng kích thước khối trong một số các tác phẩm khác.
Bitcoin Cash nhằm mục đích để đạt được sự chấp nhận như là một phương tiện trao đổi trước khi trở thành một phương tiện lưu trữ giá trị bằng cách giữ các khối đủ lớn cho các giao dịch gần như vô hạn diễn ra. Nó nhằm mục đích cho phép tất cả người dùng để giao dịch trong chuỗi, bao gồm cả những người có tài khoản ngân hàng và không có tài khoản ngân hàng, những người có thể chỉ kiếm được 2 đô la một ngày.
Fork Bitcoin này là kết quả của các ý kiến ngày càng khác nhau về các xu hướng công nghệ và xã hội mà cộng đồng Bitcoin nên đầu tư. Một ví dụ là sự bất đồng giữa các nhà phát triển chính về việc thay đổi giao thức được thực hiện trong tháng 2/2016. Những người ủng hộ Bitcoin và Bitcoin Cash tranh luận và có những bất đồng về vấn đề này.
Những người ủng hộ Bitcoin Cash tin rằng một đồng tiền mã hóa chỉ có thể trở thành đồng tiền chi phối nếu nó được sử dụng chủ yếu trong việc giao dịch. Do đó, thay vì khuyến khích tích trữ trong cộng đồng, họ duy trì một tỷ lệ nhất định Bitcoin Cash của một cá nhân nên được sử dụng để chi tiêu mỗi tháng và liên tục bổ sung một số khuyến khích cho các BCH đã chi tiêu. Bằng cách này, họ hy vọng sẽ khuyến khích việc chấp nhận Bitcoin Cash như một hệ thống thanh toán bằng cách khuyến khích càng nhiều người bán chấp nhận coin này càng tốt. Điều này dường như bắt nguồn từ mong muốn đập tan sự độc quyền của các quốc gia về tiền tệ và tạo ra một vòng khép kín gồm những người kiếm Bitcoin Cash, chi tiêu Bitcoin Cash và các thương nhân trả tiền cho các nhà cung cấp và nhân viên bằng Bitcoin Cash.
Bitcoin Cash tin rằng sức mạnh băm là thứ duy nhất có thể xác định phương hướng của Bitcoin. Họ tin rằng thợ mỏ là các node đầy đủ thực sự duy nhất: phục vụ như các thực thể cạnh tranh, tạo thành một trạng thái đồng thuận và tạo ra các khối mới. Họ tin rằng việc các trang trại khai thác lớn phát sinh trong một hệ thống như vậy là điều bình thường và để hỗ trợ cho luận điểm này, họ thường nói tới bài viết về các “trang trại máy chủ” của Satoshi Nakamoto.
Trong lộ trình trung hạn, các nhà phát triển Bitcoin Cash có kế hoạch kích hoạt lại một số tính năng trong các giao dịch Bitcoin cho phép cung cấp nhiều tiện ích hơn với các hợp đồng thông minh. Họ muốn khởi động token trên chuỗi trong năm tới như là một phiên bản nâng cấp của Colored Coins, thông qua một cuộc thi với giải thưởng 5 triệu bảng Anh. Mục đích là để tăng cường sự chấp nhận của các thương gia tiền mã hóa và các trường hợp sử dụng nền tảng hợp đồng thông minh thay thế bằng cách mở khóa toàn bộ khả năng của các tập lệnh trong Bitcoin. Họ cũng có kế hoạch tạo ra sự riêng tư trong chuỗi thông qua Oblivious Transfers.
Những người ủng hộ Bitcoin Cash không chỉ xem nó như một hệ thống thanh toán đơn giản. Có thể giả thiết rằng Bitcoin hoạt động như một máy Turing phổ dụng, có nghĩa là Bitcoin sẽ cho phép bất kỳ chức năng tính toán nào hoạt động như một tập lệnh được thực hiện trên chuỗi.
Lý thuyết thứ ba: Bitcoin là một chất xúc tác cho tiền lý tưởng của John Nash
Có lẽ, cái tên John Nash được biết đến nhiều nhất là qua bức chân dung được diễn viên Russell Crowe thể hiện một cách xuất sắc trong bộ phim “A Beautiful Mind”. Thiên tài John Nash không chỉ giỏi về toán học mà còn là người có đóng góp lớn trong lĩnh vực kinh tế học. Năm 1994, ông cùng với 2 học giả khác bước lên bục nhận giải Nobel kinh tế với công trình nghiên cứu về lý thuyết trò chơi – lý thuyết giúp các cá nhân và doanh nghiệp hiểu rõ quyết định của họ sẽ tác động đến quyết định của người khác như thế giới.
Một số cá nhân, nổi bật nhất có thể kể đến như Juice (Medium) và SoakerPatoshi (Twitter), thường đồng ý rằng Bitcoin có khả năng trở thành bản vị vàng hiện đại và có khả năng trở thành một lớp tài sản khổng lồ trị giá hàng nghìn tỷ đô la. Tuy nhiên, họ có những quan điểm khác nhau về sự kết thúc. Nhóm này tin rằng ngay cả khi Bitcoin phát triển vượt quá giới hạn vốn hóa của thị trường vàng, các đồng tiền fiat được quốc gia ủng hộ vẫn sẽ vẫn tồn tại. Thay vì gây ra sự sụp đổ và phá vỡ số tiền fiat đó, Bitcoin sẽ hoạt động như một chất xúc tác để buộc các ngân hàng trung ương quản lý tiền tệ fiat của họ một cách có trách nhiệm hơn.
Khả năng này ban đầu được nghĩ đến bởi Hal Finney, người được biết đến là nhà phát triển Bitcoin đầu tiên, là người đầu tiên giao dịch với Satoshi Nakamoto và là nhà phát triển phương thức giao tiếp bảo mật được gọi là Pretty Good Privacy. Ông đã đăng trên diễn đàn Bitcoin suy nghĩ của mình về các ngân hàng Bitcoin giả định trong năm 2010.
Bitcoin được một số người coi là chất xúc tác cho sự tiến hóa của các hệ thống tiền tệ toàn cầu. Một số người tin rằng các tác phẩm của John Nash – nhà kinh tế học nổi tiếng từ năm 1960 thậm chí có thể đã dự đoán về sự xuất hiện của một thứ gì đó giống như Bitcoin. Nash viết:
“Ở đây tôi đang nghĩ về một hình thức trung lập về mặt chính trị của một tiện ích công nghệ”.
Thật trùng hợp, trong vài năm qua, sự đồng thuận toàn cầu về bản chất của Bitcoin đã dần dần hội tụ vào các cụm từ như “vàng kỹ thuật số”. Bitcoin có tất cả các đặc tính để trở thành một tài sản đảm bảo mang tính toàn cầu, giống như vàng. Mối quan hệ giữa sự khan hiếm và nguồn cung mới thực sự quan trọng hơn sự khan hiếm nguồn cung. Trong vài năm tới, tỷ lệ số Bitcoin còn lại, mối quan hệ giữa sự khan hiếm và nguồn cung của nó sẽ giảm xuống dưới các mức của vàng. Lạm phát hàng năm của Bitcoin sẽ tiếp tục giảm. Nhiều người tin rằng trong thời gian này, Bitcoin sẽ thu hút sự quan tâm ngày càng tăng như một hàng rào chống lạm phát từ nhiều nơi trên thế giới.
Bitcoin ắt hẳn sẽ tiếp tục nhìn thấy những cải tiến trong cơ sở hạ tầng và thị trường, ngân hàng trung ương và tiền tệ fiat sẽ buộc phải cạnh tranh với Bitcoin trong tương lai. Có khả năng là các công dân của các quốc gia sẽ gây áp lực lên ngân hàng trung ương của họ để in ít tiền dẫn đến tỷ lệ lạm phát chậm hơn. Điều này sẽ khiến các đồng tiền fiat tiếp cận gần hơn với tầm nhìn của Nash về tiền lý tưởng. Mục tiêu của Nash được một số người cho rằng sắp đạt được vì lần đầu tiên trong nhiều thế kỷ, Bitcoin cho thấy sự cạnh tranh với quyền kiểm soát mang tầm quốc gia trong lĩnh vực tiền bạc.
Lý thuyết thứ tư: Bitcoin là một lỗ đen thông tin và năng lượng sẽ dẫn đến sự tiến hóa của tiền truyền thống
Bitcoin forks are caused by Bitcoin realizing how to fully exploit its network effect against alts.
— Urban Arson 🌇 (@urbanarson) 25 tháng 10, 2017
(Các fork Bitcoin được tạo ra do Bitcoin nhận ra cách khai thác triệt để hiệu ứng mạng của nó chống lại các altcoin.)
Bitcoin không phải là tiền. Nó thực sự là một mô hình mới. Chúng ta chưa bao giờ có quyền truy cập vào thông tin thị trường một cách hoàn hảo trước đây, vì vậy khái niệm về tiền sẽ phải phát triển để phù hợp với thực tế.
Một số người, nổi bật nhất trong số đó là George Gilder, tác giả của một số cuốn sách về hệ thống tiền tệ và chủ nghĩa tư bản, Andrew DeSantis, cựu kỹ sư tại startup Bitcoin 21.co, now earn.com, và Mark Wilcox, Giám đốc chiến lược tại Nyriad, đã thảo luận về Bitcoin.
Nhóm này tin rằng Bitcoin là một bước đột phá trong lý thuyết thông tin bởi vì nó cho phép bất kỳ ai thực hiện các giao dịch có thể kiểm chứng và có tính minh bạch mà không cần bất kỳ bên thứ ba nào. Lý thuyết thông tin nói rằng sự sáng tạo đòi hỏi một môi trường ổn định để trải nghiệm và những cá nhân này coi Bitcoin là một môi trường cực kỳ ổn định để thực hiện điều này.
Tương tự như những người ủng hộ Bitcoin Cash, những cá nhân này ủng hộ Bitcoin để hạn chế tối đa tiện ích của một lớp dữ liệu mở, và họ không thích tương lai của Bitcoin trong đó thông lượng bị hạn chế để tất cả người dùng có thể xác minh giao dịch bằng một node đầy đủ. Họ cũng tin rằng Bitcoin sẽ “thức dậy” trong tương lai như một AI siêu thông minh và cho phép tăng cường trí thông minh cho con người.
Nhóm này xem Bitcoin như một nền tảng để xây dựng lại phần mềm máy tính và trang web. Ví dụ, họ quan tâm đến sự tương đồng giữa Dự án Xanadu của Ted Nelson, dự án siêu văn bản đầu tiên và Bitcoin. Dự án Xanadu được hình dung để mang về một vũ trụ song song, liên kết các tài liệu để đọc, viết, học và thu nhập thông qua siêu văn bản và cho phép người đọc đọc tốt nhất trên màn hình tương tác. Xanadu đã hoạt động thông qua các máy chủ phân tán trên toàn thế giới và tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch vi mô trên web.
(Wilcox và DeSantis thường tranh luận về cung cầu truyền thống và triển vọng của thị trường kinh tế đối với blockchain. Wilcox cũng đã thảo luận về các tác động của Proof of Work trong việc xử lý giao dịch và khả năng mở rộng trong blog của ông.)
Phần kết luận
Bốn trường tư tưởng được trình bày trong bài viết này không nhất thiết mâu thuẫn với nhau và trên thực tế, đôi khi còn có phần trùng lặp. Đặc biệt, Lý thuyết thứ nhất – Bitcoin giống như vàng kỹ thuật số – và lý thuyết thứ ba – Bitcoin dẫn đến tiền lý tưởng của Nash – khá tương đồng, với sự khác biệt chính là lý thuyết thứ ba nói rằng tiền tệ fiat tồn tại và được quản lý trong khi lý thuyết thứ nhất nói rằng siêu hóa Bitcoin sẽ phá vỡ hoàn toàn tiền tệ fiat, với việc cuối cùng tất cả mọi người sẽ yêu cầu thanh toán cho hàng hóa, dịch vụ và lao động bằng Bitcoin.
Tương tự như vậy, lý thuyết thứ hai – Bitcoin Cash là đồng tiền kỹ thuật số ngang hàng – và lý thuyết thứ tư – Bitcoin là yếu tố then chốt trong việc phát triển thêm lý thuyết thông tin – có nhiều ý hỗ trợ và tranh luận giống nhau, với sự khác biệt chính là lý thuyết thứ tư không thiên về các fork và tin rằng bất kỳ fork nào cũng có thể xảy ra và chúng sẽ cạnh tranh với nhau.
Theo TapChiBitcoin.vn/hackernoon.com
Xem thêm:
- Lịch sử giá Bitcoin
- Bitcoin tốt hơn vàng và là cách tốt nhất để chống lại ngân hàng trung ương Mỹ
- Năm lý do để đầu tư vào tiền mã hóa trong năm 2019
