Câu chuyện và nguồn gốc về chữ “B” màu cam trên logo Bitcoin

Biểu tượng của Bitcoin là chữ B nghiêng trong một vòng tròn màu cam sinh động (mã hex #F6911D, Pantone 1495 C), được quảng cáo trên các chiếc xe, khắc trên đồng xu và dán khắp các cửa hàng trên thế giới. Nó đã trở thành một biểu tượng marketing và là công cụ quan trọng trong việc quảng bá tiền điện tử lớn nhất thế giới.

Tạo ra một logo được công nhận trên toàn cầu không phải là câu chuyện đơn giản. Những công ty như Starbucks và Apple chi hàng triệu đô la Mỹ cho các nhóm thiết kế đồ họa chuyên dụng, lên ý tưởng và hội họp thảo luận ngay cả những chỉnh sửa nhỏ nhất cho logo của họ.

Kỳ lạ thay, logo Bitcoin đã đạt được mức độ công nhận đó mà không có một nhóm nào giám sát quá trình thiết kế chứ đừng nói đến ngân sách marketing khổng lồ của một công ty.

Nhưng ai là người đã tạo ra biểu tượng nổi tiếng của Bitcoin? Và liệu có các phiên bản khác trước khi chỉnh sửa để được logo như hiện tại?

Đầu năm 2009: Giới thiệu Bitcoin — một hình thức thanh toán mới

Logo Bitcoin đầu tiên được thiết kế bởi chính cha đẻ Satoshi Nakamoto.

Phiên bản đầu tiên của Nakamoto xuất hiện ngay sau khi Bitcoin ra mắt vào đầu năm 2009, mô tả một đồng tiền vàng, được in nổi các chữ cái “BC”.

Phiên bản đầu tiên của logo Bitcoin | Nguồn: Satoshi Nakamoto

Logo Bitcoin được thiết kế theo phong cách skeuomorphism, trong đó các đối tượng kỹ thuật số được thiết kế giống với đối tượng trong thế giới thực của chúng. Vào thời điểm đó, phong cách này rất thịnh hành. Logo Bitcoin của Satoshi xuất hiện chỉ 2 năm sau khi Apple ra mắt iPhone, có giao diện người dùng hệ điều hành ban đầu chủ yếu dựa vào cách thiết kế này (giống như biểu tượng Bitcoin, giao diện người dùng của iPhone lúc đó được sửa đổi theo phong cách tối giản hơn).

Việc áp dụng phong cách thiết kế đó cũng mang lại nhiều tác động kèm theo khác. Một số người lập luận phiên bản logo Bitcoin của Satoshi có hình coin vàng cho thấy ngay từ đầu anh đã quan niệm tiền điện tử là “vàng kỹ thuật số”. Liệu biểu tượng này có thực sự ám chỉ đến hệ thống tiền tệ “chủ nghĩa kim loại” mà trong đó giá trị bắt nguồn từ giá trị trao đổi của một loại hàng hóa hay liệu Satoshi theo đuổi xu hướng thiết kế hiện tại vẫn còn là câu hỏi mở chưa có lời giải đáp.

Những người đam mê đã giúp Satoshi Nakamoto chỉnh sửa thiết kế thông qua diễn đàn Bitcoin Talk | Nguồn: Diễn đàn Bitcoin Talk

Tất nhiên, đặc tính quan trọng nhất của Bitcoin là phi tập trung và với sự ra đời của diễn đàn Bitcoin Talk vào năm 2010, những người dùng khác đã sớm đóng góp quan điểm về logo Bitcoin.

Một số ủng hộ áp dụng ký hiệu tiền tệ của đồng baht Thái Lan, ฿ trong khi những người khác tranh luận về biểu tượng không trùng lặp với một loại tiền tệ khác. Ngay cả dấu ‘và (&)’ cũng được gợi ý. Ngoài ra, ý tưởng khác cũng được nhiều người xem xét là thêm chữ “T” vào chữ “BC”. Cho đến ngày nay, mã tiền tệ của Bitcoin gồm ba chữ cái là “BTC”.

Tháng 2/2010: Ra mắt chữ B lớn

Để làm hài lòng tất cả, Satoshi đã cập nhật thiết kế logo của mình vào tháng 2/2010. Dựa trên khái niệm đồng baht Thái Lan, logo sửa đổi mô tả chữ “B” nổi tiếng hiện nay với hai nét dọc.

Logo Bitcoin đã được sửa đổi, hiển thị chữ “B” mang tính biểu tượng | Nguồn: Satoshi Nakamoto

Logo sửa đổi của Satoshi rất thú vị theo nhận xét của người tiên phong ban đầu và là ứng cử viên Satoshi tiềm năng Hal Finney.

“Thật thú vị, theo một số lý thuyết, ký hiệu đô la có nguồn gốc từ hai thanh dọc chứ không phải một”.

Tuy nhiên, một số người dùng của diễn đàn tiếp tục chỉ trích nỗ lực của Satoshi và cho rằng thiết kế thiếu kỹ năng đánh bóng chuyên nghiệp.

Tháng 11/2010: Thêm một số biểu tượng

Sau đó, vào tháng 11/2010, người dùng trên diễn đàn Bitcoin mới “Bitboy” đã đưa ra một số cải tiến cho thiết kế của Nakamoto và đăng miễn phí bản đồ họa lên trang công cộng này.

Logo Bitcoin đã được sửa đổi của Bitboy | Nguồn: Bitboy

Giữ lại chữ “B” của Nakamoto, Bitboy vẽ logo thành màu trắng và đặt trên một hình tròn phẳng, màu cam sáng, nghiêng sang phải. Các nét kép cũng được tinh chỉnh: thay vì cắt qua giữa chữ “B”, chúng được kéo dài ra từ trên xuống dưới.

Hình ảnh này đã trở thành biểu tượng của Bitcoin trong thập kỷ tiếp theo.

Đáng chú ý, logo của Bitcoin hiện giống với logo của các phương thức thanh toán khác, càng chứng tỏ rõ hơn về mục đích sử dụng của nó.

Bài đăng của Bitboy với các thiết kế cho logo hiện tại | Nguồn: Diễn đàn Bitcoin Talk

Một người dùng diễn đàn đã so sánh thiết kế mới với logo Mastercard nhưng Bitboy trả lời đây thực tế là nguồn cảm hứng của anh ấy.

Anh cho biết mình không phải là fan hâm mộ của thẻ tín dụng, nhưng đó là “tất cả về nhận thức khi nói đến niềm tin và hành vi của người tiêu dùng”.

Ai đã thiết kế logo Bitcoin?

Giống như Nakamoto, danh tính của Bitboy vẫn chưa được biết đến, nhưng những người khác đã xác nhận một phần trong quá trình này. Vào năm 2017, tác giả bài đăng trên Medium Phil Wilson tuyên bố đã tham gia thiết kế cả phiên bản của Bitboy và Nakamoto năm 2010.

The #Bitcoin bus has arrived to Hong Kong! Are you going to miss it? pic.twitter.com/pIiNQAOVyq

— DappDojo (@DappDojo) September 12, 2020

“Xe buýt Bitcoin đã đến Hồng Kông! Đừng bỏ lỡ nó!”

Anh khẳng định thiết kế mang đậm tính biểu tượng. Ví dụ, số tám xuất hiện nhiều lần trong logo. Nó không chỉ giống chữ B, mà chữ cái được xoay theo chiều kim đồng hồ 13,88 độ và kích thước của các hình chữ nhật trong thiết kế có chiều dài 12,5 (1/8 của 100).

Tuy nhiên, Wilson không đưa ra bằng chứng chứng minh tuyên bố của mình, vì vậy có một số nghi ngờ về mức độ tham gia của anh ta.

Logo Bitcoin: Đã đến lúc thay đổi?

Mặc dù thiết kế của Bitboy tồn tại được một thời gian khá lâu, nhưng không phải ai cũng hài lòng về nó.

Đặc biệt, có một nhóm người vận động thay đổi logo trong 6 năm qua. Theo phong trào “Biểu tượng Bitcoin”, thay vì logo, những gì Bitcoin cần là biểu tượng như đồng đô la, đồng euro hoặc đồng yên.

Đề xuất của họ lần đầu tiên được đưa ra vào tháng 4/2014 là chữ Ƀ, xuất hiện trong một số bảng chữ cái. Một số startup Bitcoin đã áp dụng biểu tượng mới, nhưng không thành công.

Biểu tượng Bitcoin được đề xuất | Nguồn: Bitcoin Symbol

Hiện tại, họ phản đối biểu tượng Bitcoin còn dữ dội hơn nhiều. Một mặt, họ phản đối việc sử dụng biểu tượng trên cơ sở triết học:

“Bitcoin […] là một loại tiền tệ phi tập trung, không phải là một thương hiệu, sản phẩm hay công ty. Những gì chúng ta cần để đại diện cho Bitcoin là biểu tượng thay vì logo”.

Mặt khác, họ có nhiều quan ngại thiết thực với việc sử dụng logo thay vì biểu tượng. Họ chỉ ra rằng tiền tệ sử dụng các ký hiệu “như $, € hoặc ¥ nhằm mục đích được mọi người sử dụng ở mọi nơi”. Ký hiệu là một ký tự Unicode có thể dễ dàng hiển thị bằng nhiều phông chữ trên nhiều loại thiết bị. Mặt khác, logo đồ họa thì không.

Thiết kế do nhóm Bitcoin Symbol đề xuất trên một bảng quảng cáo ở San Jose, California. | Nguồn: Reddit

Các lập luận của phong trào Bitcoin Symbol dần trở nên yếu thế trong những năm gần đây, vì logo Bitcoin ngày càng được biết đến rộng rãi hơn và gắn liền với tiền điện tử hàng đầu này.

Vào tháng 2/2019, Google đã thêm ký hiệu từ phiên bản của Bitboy vào bàn phím di động, trong khi một năm sau đó, Twitter cũng làm theo, thêm biểu tượng cảm xúc Bitcoin vào thẻ bắt đầu bằng ‘#bitcoin’. Như vậy, bản thân logo Bitcoin dường như đã trở thành một biểu tượng.

Bo Beaumont, Giám đốc Original Nutter Design – một cơ quan thiết kế của Vương quốc Anh chuyên về logo và danh tính, cho biết thiết kế 2 gạch trong logo Bitcoin là một phần biến nó thành biểu tượng. Ông nói thêm:

“Sự đơn giản và giống với các biểu tượng tiền tệ fiat như $, £ và € đã củng cố thiết kế này như một loại tiền kỹ thuật số mới trong tâm trí công chúng. Do đó, sửa đổi nó là không hợp lý. Có lẽ điều đó không quan trọng. Bây giờ, Bitcoin là một cái tên quen thuộc phải không?”

Máy ATM Bitcoin ở Đức | Nguồn: Shitcoins Club

Tuy nhiên, không phải ai cũng là người hâm mộ nó. Theo Andrew Marriott, chủ sở hữu của studio thiết kế và xây dựng thương hiệu The Logo Creative, không có điều gì hay ho khi nói về biểu tượng của Bitcoin.

“Đối với tôi, nó nhạt nhẽo, chung chung và không cân bằng. Không cùng đẳng cấp với Nike hay Fedex. Chữ “B” được tạo ra để đại diện cho dấu hiệu “$” rất khó hiểu và chung chung. Tôi thậm chí không chắc tại sao biểu tượng lại nằm nghiêng hoặc tại sao được hiển thị ở dạng nghiêng — nhìn không đẹp mắt! Nó trông như thứ gì đó có thể tìm thấy trên fiverr.com”.

Bất chấp những lời chỉ trích, phiên bản của Bitboy dựa trên mẫu của Nakamoto năm 2010 vẫn tồn tại. Nhưng trong bao lâu nữa?

“Biểu tượng Bitcoin (chữ B cách điệu) tồn tại vì tính đơn giản của nó và do có sự liên kết với các loại tiền tệ nhờ 2 đường thẳng đứng, tương tự như các dấu hiệu của đô la, yên, euro, lira, v.v. Nhưng có những khía cạnh của logo có thể được cải thiện”, David Airey, một nhà thiết kế logo và là tác giả của một số cuốn sách về thiết kế logo cho biết.

“Độ nghiêng nhẹ theo chiều kim đồng hồ trên chữ B tạo ra sự mất cân bằng thị giác. Mặc dù điều này phù hợp với tính không thể đoán trước của giá trị Bitcoin, nhưng không truyền cảm hứng về sự tự tin. Nếu có một điều tôi muốn thay đổi nhất, đó là viết thẳng chữ B trong biểu tượng”.

Vậy trong tương lai, Bitcoin có tự thẳng trở lại không? Nếu giảm bớt tính biến động thì đơn giản là có thể.

• $ 13.000 là mức quan trọng nhất cho Bitcoin trên khung thời gian vĩ mô
• Sự ra đời của logo Bitcoin
• SEC sẽ buộc phải đưa ra hướng dẫn về tiền điện tử, ủy viên Hester Peirce cho biết

Thùy Trang

Theo Decrypt