Mọi thứ đang bắt đầu trở nên nghiêm trọng.
Tiền tệ kỹ thuật số không còn trong giai đoạn trứng nước, chúng đã trưởng thành hơn. Thế giới chỉ ra rằng tài chính và công nghệ hòa vào nhau là chuyện không thể tránh khỏi. Mở đường cho đứa con tinh thần của liên minh đó là tài sản tài chính trên blockchain. Sau một thập kỷ tồn tại, tiền điện tử đã tìm thấy chỗ đứng trong môi trường chính thống. Nó đủ thú vị, đủ khả năng chống lại phe đối lập mà không ai khác chính là các chính phủ.
Các quốc gia có lập trường vững chắc liên quan đến các loại tiền tệ phi tập trung đã đưa ra thông báo chính thức về việc phát hành tiền tệ có chủ quyền hoặc Ngân hàng Trung ương phát hành tiền tệ kỹ thuật số (CBDC).
Trung Quốc, một quốc gia từng hoài nghi tiền điện tử, tiết lộ rằng họ đã phát triển đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc trong suốt vài năm qua, trong mối quan hệ hợp tác với một số ngân hàng trong nước và nền tảng thanh toán. Mark Carney, thống đốc Ngân hàng Anh tuyên bố tiền kỹ thuật số được hỗ trợ bởi hàng loạt các ngân hàng trung ương có thể thay thế đồng đô la ở vai trò tiền tệ dự trữ thế giới. Ngay cả quốc gia ghét cay ghét đắng tiền điện tử như Ấn Độ thể hiện qua việc đề xuất dự thảo luật kết án “những người khai thác, tạo ra, nắm giữ, bán, chuyển nhượng, thanh lý, phát hành hoặc giao dịch tiền điện tử” đến 10 năm tù nay cũng đưa ra ý tưởng về Rupee kỹ thuật số
Tại sao lại “vội vàng nắm lấy chủ quyền” như vậy để tham gia thanh toán kỹ thuật số? Có phải để thành lập cưỡng chế quyền lực mềm? Hay điều này có thể là để củng cố vị thế toàn cầu của một quốc gia thông qua các loại tiền kỹ thuật số trong một thế giới ngày càng kết nối?
Dù bằng cách nào, khuôn cũng đã được đúc và hành động vội vàng phát triển một loại tiền kỹ thuật số đã chiếm lĩnh thị trường.
Kế hoạch của Trung Quốc
Nhu cầu tiền tệ chủ quyền (đơn vị: tỷ đô la) | Nguồn: IMF
Sau một thập kỷ, Trung Quốc quả quyết nhân dân tệ của họ đã tìm thấy các kênh thanh toán ngoài lục địa châu Á. Năm 2009, Trung Quốc bắt đầu mở rộng dự án ‘Thanh toán Nhân dân tệ thương mại xuyên biên giới’, ban đầu tập trung vào thị trường Hồng Kông. Cơ quan tiền tệ Hồng Kông khẳng định:
“Mở rộng từ phục vụ khách hàng cá nhân đến các doanh nghiệp và tổ chức; chuyển đổi từ thanh toán nhân dân tệ một chiều sang hai chiều; đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ”.
“Quốc tế hóa” một số nhân dân tệ đã khiến Hồng Kông trở thành “trung tâm nhân dân tệ ở nước ngoài” và hiệu ứng tiếp tục khi nhân dân tệ trở thành tiền tệ được giao dịch nhiều thứ 8 vào năm 2013, sau KRW của Hàn Quốc và đô la Hồng Kông. Một năm sau, nó chiếm vị trí thứ 5 trên bảng xếp hạng tiền tệ được giao dịch nhiều nhất trên SWift, sau JPY, GBP, EUR và USD.
Ý định của Trung Quốc về việc trở thành đối thủ cạnh tranh với đồng đô la Mỹ đã trở nên nổi bật vào năm 2015 khi IMF trao cho nhân dân tệ trạng thái “tiền tệ dự trữ” và thêm nhân dân tệ vào các loại có Quyền rút vốn đặc biệt vào tháng 10/2016. Đáng chú ý là Stuart Oakley, người đứng đầu Flow FX toàn cầu tại Nomura, tuyên bố hơn 5 nghìn tỷ dự trữ của ngân hàng trung ương chưa được phân bổ thuộc sở hữu của Trung Quốc và rất có thể bằng đồng nhân dân tệ vào năm 2013.
Hãy nhớ rằng trong vài năm qua, Trung Quốc luôn thúc đẩy trò chơi tiền tệ toàn cầu tăng lên trong khi Hoa Kỳ ngày càng rời xa vị trí lãnh đạo toàn cầu do các chính sách cô lập của Donald Trump.
Nước Mỹ bình chân như vại
Nếu Trung Quốc đang tập trung xây dựng các kênh cho đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của họ thì Hoa Kỳ khá im ắng. Từ chiến tranh thương mại, rút lui ở Trung Đông và các mối quan ngại nội bộ, chính quyền Trump đã thể hiện rõ quan điểm về tiền điện tử, gọi đó là “mối đe dọa an ninh quốc gia”, trong khi không thèm để ý đến những sự kiện sôi nỗi ở Bắc Kinh.
Cho là giá trị tiền điện tử “dễ sụp đổ”, Tổng thống Hoa Kỳ đã tweet:
I am not a fan of Bitcoin and other Cryptocurrencies, which are not money, and whose value is highly volatile and based on thin air. Unregulated Crypto Assets can facilitate unlawful behavior, including drug trade and other illegal activity….
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) July 12, 2019
“Tôi không phải là người hâm mộ Bitcoin và các loại tiền điện tử khác, bởi chúng không phải là tiền, có giá trị cực kỳ biến động và chỉ dựa trên niềm tin. Tài sản kỹ thuật số không được kiểm soát có thể tạo điều kiện cho các hành vi bất hợp pháp, bao gồm cả buôn ma túy và hoạt động bấp hợp pháp khác…”.
Xu hướng quản trị hiện tại có thể gây bất lợi. Không giống như thời đại Internet và bùng nổ công nghệ, Mỹ có thể mải mê xử lý các quy định về tiền điện tử tư nhân trong nước hơn là thiết lập đồng đô la kỹ thuật số ‘chính chủ’ để ‘quyết chiến’ với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sắp đến. Hoặc, là ngọn hải đăng của chủ nghĩa tư bản và doanh nghiệp tự do, Washington D.C. có khả năng khai thác một công ty tư nhân có nền tảng, kênh, người ủng hộ, cơ sở khách hàng để quản lý tài sản kỹ thuật số, mà Hoa Kỳ sử dụng để đối đầu với Trung Quốc?
Về lý thuyết, hoàn toàn có thể. Một loại tiền tệ cung cấp đồng đô la đầy đủ hoặc một phần dựa trên mật mã, hiện diện trên blockchain, được giữ trong ví và được phổ biến đến các thị trường thế giới, cả tổ chức cũng như bán lẻ, đều có thể được khai thác. Hai dự án có một số ưu điểm trên hiện đang hình thành trong hệ sinh thái tiền điện tử là Libra và XRP của Ripple.
Libra tỏ ra đuối sức dần theo thời gian
Theo quan điểm của chính phủ Hoa Kỳ, mọi rắc rối bắt đầu từ người đứng đầu Libra – Facebook. Gã khổng lồ truyền thông xã hội đã có một vài cuộc tranh luận gay gắt với các nhà quản lý và lên đến đỉnh điểm trong các phiên điều trần của Zuckerberg năm 2018 do những lo ngại về quyền riêng tư. Libra đề xuất một loại tiền riêng tư hơn cho thế giới, thay vì được chính phủ hỗ trợ.
Duy trì thị trường ổn định, đặc biệt là khi nền kinh tế thế giới đang gặp khó khăn, là điều tối quan trọng đối với Libra và họ đã giải quyết vấn đề này bằng cách đưa ra quỹ dự trữ (Reserve) linh hoạt. Libra Reserve sẽ bao gồm các loại tiền fiat và tiền gửi của chính phủ ngắn hạn. Các loại tiền tệ có thể sẽ được lưu trữ trong Reserve là USD, GBP, JPY, EUR và USDSGD.
Từ quan điểm triết học, chính Libra đã coi CBDC của Trung Quốc là kẻ thù nhiều hơn là một đối thủ cạnh tranh. Người đứng đầu dự án David Marcus khẳng định Libra là niềm hy vọng cho nền dân chủ phương Tây khi Bejing có kế hoạch ra mắt tiền kỹ thuật số.
Cách tiếp cận của XRP
Khác với Libra, XRP và Ripple không ‘làm phật ý’ chính quyền Hoa Kỳ.
Trong nỗ lực phân biệt XRP với không chỉ Libra mà cả phần còn lại của lĩnh vực tiền điện tử, Giám đốc điều hành Brad Garlinghouse và Chủ tịch điều hành Chris Larsen của Ripple đã viết một lá thư gửi Quốc hội Hoa Kỳ trong đơn kháng cáo “để không gộp Ripple với phần còn lại”.
Ripple cho biết các loại tiền kỹ thuật số có “cơ hội” “bổ sung” cho đồng đô la Mỹ nhưng không thay thế nó. Trong bối cảnh cộng đồng tiền điện tử lớn hơn coi thường tiền fiat, sự hỗ trợ này đối với đồng đô la Mỹ càng cho thấy nhu cầu liên kết với chính phủ ngày càng tăng của Ripple trước mối đe dọa của Trung Quốc, để phát triển hệ thống thanh toán xuyên biên giới hiện tại bằng XRP.
Trong một cuộc phỏng vấn tại Câu lạc bộ Economics Club của New York, Garlinghouse đã nhắc lại lập trường ủng hộ quy định đúng đắn của San Francisco. Ông tuyên bố:
“Chúng tôi là nhà lập pháp giỏi, chúng tôi không cố gắng thay đổi điều đó”.
Các ngân hàng, tổ chức tài chính và nhà cung cấp thanh toán được liên kết với nhau trong RippleNet bằng cách sử dụng các sản phẩm nội bộ xCurrent, xRapid và xVia. Một số ngân hàng ở Hoa Kỳ, Canada, Thái Lan, Ấn Độ, Nhật Bản, Trung Đông,… đã là một phần của RippleNet hoặc tham gia vào các cuộc đàm phán.
Người đứng đầu thị trường XRP Miguel Vias tại Ripple và cựu giám đốc điều hành CME tuyên bố vào năm 2017 rằng Bank of England đã tiến hành PoC với Ripple trong khi Bank of Japan ám chỉ XRP giống như “đấu thầu hợp pháp ở một vài điểm nào đó”.
Mọi thực thể thanh toán như các tổ chức tài chính, thương nhân hoặc ngân hàng trung ương đã bắt đầu sử dụng Ripple, nếu không muốn nói là đổ xô vào đó. Quy định cũng là điều mà gã thanh toán khổng lồ không tránh né, nhưng chấp nhận thận trọng. Tất cả điều này dẫn đến một cơ sở vững chắc về thanh khoản thể chế và chủ quyền, một điều kiện tiên quyết thiết yếu đối với ‘tiền tệ thế giới’, hay một thứ gì đó mà Hoa Kỳ có thể khai thác.
Ripple ‘thân thiện’ với các nhà quản lý và không giống như Facebook, họ đang hợp tác với các ngân hàng và tổ chức tài chính tuân thủ quy định thay vì các đối tác bán lẻ có mục đích. XRP được thể hiện bằng đô la và chỉ bị một công ty kiểm soát. Trong mắt Hoa Kỳ, Ripple đang và sẽ tốt hơn nhiều so với Libra và nó thậm chí có thể giúp Washington D.C. giải quyết mối đe dọa của Trung Quốc.
Tiền tệ thế giới
Mục tiêu bao trùm cho bất kỳ loại tiền tệ nào là đạt được nhiều thanh khoản đến mức có thể truy cập trên toàn cầu hay nói cách khác là mong muốn trở thành ‘tiền tệ thế giới’. Giống như đồng đô la tự hào về khả năng tiếp cận phổ cập, các loại tiền tệ kỹ thuật số thế giới sẽ có được sự chấp thuận có chủ quyền, có sự ủng hộ thích hợp, được một cường quốc kinh tế dẫn dắt để duy trì sự ổn định và hiện diện trên toàn cầu.
Trung Quốc đang làm điều đó với đồng nhân dân tệ của mình và họ không cần phải nhận được bất kỳ sự chấp thuận nào theo quy định để ra mắt như Libra, trong khi vẫn có tất cả các đặc điểm trên và hơn thế nữa.
Sức mạnh của đồng nhân dân tệ là quá rõ ràng và quá trình số hóa phụ thuộc vào cách chính phủ Trung Quốc quản lý nó. Theo báo cáo ban đầu, các đại gia thanh toán Tencent và Alibaba, các ngân hàng khổng lồ của Trung Quốc như Ngân hàng Công thương Trung Quốc, Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc và Hiệp hội Ngân hàng Trung Quốc, Union Pay sẽ nhận được tiền kỹ thuật số ngay lần đầu tiên ra mắt. Chuyên gia tư vấn kinh tế và tiền điện tử Charles Evans tại Chyden LLC cho biết thái độ của Đảng Cộng sản đối với việc “tung ra” đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ mang tính quyết định. Ông nói:
“Nếu họ vi mô hóa việc sử dụng, thì nó có thể chịu chung số phận với Petro của Venezuela. Nhưng nếu họ bắt buộc sử dụng cho tất cả các giao dịch xuyên biên giới thì nó có thể trở nên khá lớn”.
Với việc sử dụng quốc tế, sẽ có vấn đề ở việc chấp nhận. Khi được hỏi loại nào có sự chấp nhận lớn hơn trong tương lai tại cùng một thị trường, Libra hay CBDC Trung Quốc, nhà phân tích thị trường cao cấp Mati Greenspan tại eToro đã chọn CBDC: “Tôi có lẽ nghiêng về phía CBDC của Trung Quốc”. Ngoài ra, các lỗ hổng pháp lý mà Libra phải vượt qua có khả năng không xảy đến với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, trong đó 1 Nhân dân tệ kỹ thuật số bằng 1 Nhân dân tệ thông thường.
“Libra sẽ cần cung cấp cho mọi người tỷ giá hối đoái. Không phải là một nhiệm vụ dễ dàng”.
Để thay thế đồng đô la Mỹ được Federal Reserve hỗ trợ thì cần phải khai thác một gã thanh toán khổng lồ đang tồn tại có quan hệ chặt chẽ với các hoạt động ngân hàng, tuân thủ cơ quan quản lý và hoạt động trên mạng riêng của mình. Đó là những gì Ripple và XRP đang nắm trong tay. Thư của Ripple đuợc gửi đến Quốc hội cùng với những căng thẳng gia tăng về Libra và đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc khiến họ trở thành ứng cử viên sáng giá để ‘hỗ trợ đồng đô la Mỹ’.
Theo nhà phân tích và nhà kinh tế Alex Krüger, XRP không thể và không nên so sánh với Libra hoặc nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc. Ngoài ‘thanh khoản thuần túy’ của tiền tệ, thanh khoản của các thị trường nơi tiền tệ hoạt động cũng là vấn đề cần nói đến. Đô la không chỉ đơn giản là ngày càng được sử dụng nhiều cho các khoản đầu tư, mà là “tài sản đô la” và không có cách nào XRP có thể đạt được vị thế đó. Ông tuyên bố:
“Một loại tiền tệ dự trữ lý tưởng là thị trường tài chính có thanh khoản cao, chứ không chỉ dừng lại ở thanh khoản tiền tệ. Nghĩ rằng XRP có thể đáp ứng yêu cầu là hoàn toàn ảo tưởng”.
Một điều mà Ripple có là các mối quan hệ công ty. Evans cho biết mối quan hệ với các đối tác ngân hàng và hệ thống thanh toán trên toàn thế giới có lợi cho Ripple. Nếu mối quan hệ đó được mở rộng, các quan chức chính phủ sẽ theo dõi chặt chẽ gã thanh toán khổng lồ. Ngoài ra, Ripple có thể chuyển từ quan hệ riêng tư sang công khai. Cụ thể:
“Một chiến lược thay thế có thể gắn kết các nền kinh tế của các quốc gia nhỏ, vì đó là nơi thiếu hiệu quả nhất và là nơi có thể nhận được những lợi ích lớn nhất”.
Mặt khác, vẫn tồn tại một loại tiền kỹ thuật số không bị ràng buộc với bất kỳ chính phủ nào, không bị Federal Reserve hoặc PBoC điều hành, không biên giới, dựa trên blockchain và có tuổi đời một thập kỷ. Vâng, chính là Bitcoin.
Tiền điện tử kỳ cựu sẽ không bao giờ bị chính phủ toàn cầu nắm giữ. Mặc dù từ quan điểm cá nhân BTC đã là “tiền tệ thế giới”, nhưng từ góc độ có chủ quyền thì đó là “nhân vật phản diện cho tiền tệ”, vì làm giảm quyền kiểm soát tiền tệ của chính quyền.
Tiền tệ kỹ thuật số được các tổ chức tư nhân và ngân hàng trung ương hỗ trợ đang tiếp cận nhanh chóng. Đồng đô la đang bị Libra và đồng nhân dân tệ kỹ thuật số đe dọa trong khi được Ripple hỗ trợ. Với khả năng trong thế giới ngân hàng, xây dựng cơ sở hạ tầng và kiên quyết hỗ trợ theo quy định, XRP có thể giúp khôi phục đồng bạc xanh như “tiền tệ thế giới”, ít nhất là bây giờ.
- XRP/ BUSD và 5 cặp khác chính thức giao dịch trên Binance
- Cuộc biểu tình của XRP đang tạm dừng ở mức kháng cự lịch sử trước khi bắt đầu nhảy vọt
Thùy Trang
Tạp chí Bitcoin | Ambcrypto
