Giá trị quan trọng của Bitcoin nằm ở chỗ nó loại bỏ các bên thứ ba đã phá hỏng hệ thống tiền kỹ thuật số trong toàn bộ lịch sử tồn tại. Người dùng Bitcoin có toàn quyền kiểm soát tiền của chính mình, điều đó có nghĩa là tiền không thể bị ngân hàng trung ương bơm phồng, dễ dàng bị thực thi pháp luật hoặc bị kiểm duyệt về việc ai được phép gửi hoặc nhận các loại thanh toán cụ thể.
Trong tình trạng hiện tại của nền kinh tế toàn cầu, một chủ đề chính được đề cập thường xuyên trong bối cảnh Bitcoin là chính sách lãi suất âm (NIRP). Mặc dù lãi suất âm thường được các chuyên gia nhắc đến trên các phương tiện tài chính, nhưng nó không phải là điều mà mọi người dùng Bitcoin đều hiểu sâu sắc.
Vậy, lãi suất âm là gì? Cách thức hoạt động như thế nào? Và Bitcoin có thể giúp bảo vệ chống lại chính sách này không? Hãy cùng chúng tôi xem xét kỹ hơn.
NIRP là gì?
Các ngân hàng trung ương đã sử dụng nhiều hình thức chính sách tiền tệ độc đáo, chưa từng có kể từ khi bắt đầu cuộc Đại suy thoái vào năm 2008. Nới lỏng định lượng (QE) ngày càng phổ biến trong 10 năm qua. Nhưng gần đây, lãi suất âm đã trở thành công cụ quan trọng khác được các ngân hàng trung ương châu Âu, Nhật Bản và các nền kinh tế lớn sử dụng trong nỗ lực tăng cường hoạt động kinh tế và đạt mục tiêu lạm phát.
NIRP là công cụ mà các ngân hàng trung ương đặt lãi suất mục tiêu dưới 0. Điều này có nghĩa là người gửi tiền tại ngân hàng trung ương hoặc thậm chí các ngân hàng tư nhân sẽ phải trả phí cho khoản tiền gửi của họ, thay vì nhận được tiền lãi.
Mục tiêu cơ bản của NIRP là khiến tiền lưu thông trong nền kinh tế càng nhiều càng tốt để tránh giảm phát do một số nhà kinh tế chính thống coi đó là tội ác khủng khiếp. Theo quan điểm của họ, giá giảm sẽ dẫn đến việc tích trữ tiền tiết kiệm thay vì chi tiêu hoặc đầu tư, dẫn đến nền kinh tế bị chậm lại, thất nghiệp nhiều hơn và cuối cùng là vòng xoáy giảm phát. Trường phái tư tưởng này được gọi là kinh tế học Keynes, vì nó chủ yếu dựa trên nghiên cứu của nhà kinh tế học John Maynard Keynes.
Trong khi Ngân hàng Thế giới đề cập đến lãi suất âm gia tăng mạnh trên khắp châu Âu trong thời điểm không khủng hoảng như một sự kiện “chưa từng có tiền lệ” trong báo cáo năm 2015 thì một nửa trong số 10 nền kinh tế hàng đầu thế giới hiện đang tuân theo chính sách lãi suất âm thông qua các ngân hàng trung ương của họ.
Vấn đề nảy sinh cho các ngân hàng
Giám đốc điều hành UniCredit Jean-Pierre Mustier cho rằng các chủ ngân hàng nên vui mừng với lãi suất âm, bởi vì không có chúng thì nền kinh tế sẽ ở tình trạng tồi tệ hơn nhiều. Bởi vì lợi nhuận của các ngân hàng sẽ thấp hơn. Nhưng như mọi người có thể tưởng tượng, tăng chi tiêu cho ngân hàng không phải là tốt cho kinh doanh.
“Các ngân hàng hiện đang trong tình cảnh tiến thoái lưỡng nan để đưa ra quyết định táo bạo về việc tính phí tiền gửi và có nguy cơ bị mất khách hàng hoặc chịu gánh nặng của khoản phí dự trữ quá mức, càng làm giảm lợi nhuận”, báo cáo của CoinShares giải thích gần đây.
Theo Bloomberg, lợi nhuận ngân hàng tại Đan Mạch đã sụt giảm do chính sách lãi suất âm. NIRP của Đan Mạch là kết quả mất giá đồng krona so với đồng euro, khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) thực hiện tỷ giá âm vào năm 2014.
Báo cáo của Barron nhận định các CEO của hai ngân hàng lớn nhất tại Đức đã đề cập đến chính sách lãi suất âm liên tục của ECB là không bền vững và lưu ý rằng nó sẽ có tác động tiêu cực nghiêm trọng đối với hệ thống ngân hàng cũng như toàn bộ nền kinh tế.
Một cựu giám đốc điều hành của Credit Suisse và UBS, hai ngân hàng lớn nhất ở Thụy Sĩ, gần đây đã đi xa hơn một bước bằng cách đơn giản gọi NIRP là “điên khùng”.
Xét về tác động của NIRP đối với Joe trung bình, như được giải thích bởi lý thuyết chu kỳ kinh doanh của Áo, các vấn đề chính nghiêm trọng là gấp 3 lần: (1) khả năng mất tiền tiết kiệm thông qua các khoản phí bổ sung của ngân hàng, (2) khả năng mất thêm tiền tiết kiệm thông qua lạm phát nếu NIRP được gia hạn thời gian và (3) nền kinh tế thường biến động hơn.
Bitcoin là vị cứu tinh sửa chữa tất cả những sai lầm này
Với Bitcoin, chính sách tiền tệ được đặt trong các quy tắc đồng thuận do mọi nút trên mạng điều hành. Mặc dù về mặt kỹ thuật có thể thực hiện một cái gì đó tương tự như NIRP trong một hệ thống tiền điện tử (Freicoin đã làm điều này trong quá khứ) nhưng có được sự đồng thuận giữa các nút trên mạng để thay đổi như vậy là điều cực kỳ khó xảy ra. Không có sự đồng thuận mạng, chính sách không thể được thực hiện.
Bằng cuộc tranh luận về kích thước khối kéo dài nhiều năm, chúng ta có thể thấy rất khó thay đổi các quy tắc đồng thuận của Bitcoin. Thay đổi chính sách tiền tệ của Bitcoin hoặc thực hiện chính sách thuế hiệu quả đối với người nắm giữ Bitcoin sẽ là một thay đổi cực kỳ gây tranh cãi và nó chỉ có thể xảy ra trong tình huống phí giao dịch được chứng minh là không thể thay thế trợ cấp theo thời gian của khối như là động lực chính cho các nhà khai thác mỏ để bảo mật mạng. Thậm chí sau đó, có những giải pháp tiềm năng khác có thể được sử dụng, như đã chỉ ra trong một bài báo nghiên cứu gần đây.
Giống như vàng, Bitcoin là tiền cứng. Mặc dù có bên thứ ba kiểm duyệt việc cung cấp tiền tệ giúp ổn định giá ngắn hạn nhưng vẫn xảy ra sự đánh đổi ngầm về áp lực chính trị có thể được áp dụng cho ngân hàng trung ương. Kết quả là tạo ra các chính sách không được người dùng tiền fiat quan tâm nhất. Đáng chú ý, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã thôi thúc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ hạ lãi suất trong một thời gian khá lâu.
Người chơi Bitcoin không phải lo lắng về những áp lực kiểu này. Bitcoin thường bị chỉ trích vì biến động giá ‘hoang dã’, nhưng đơn giản là không có loại nào có được đặc điểm nổi bật của Bitcoin. Chẳng hạn như chính sách tiền tệ không bị kiểm soát và không ai có thể điều tiết nguồn cung tiền. Trong một hệ thống phi tập trung như Bitcoin, không có ai định giá tiền ngoài thị trường tự do.
Bitcoin cũng đã bị các nhà kinh tế chính thống chỉ trích, chẳng hạn như Paul Krugman, do hiệu ứng giảm phát mà hệ thống tiền kỹ thuật số tác động đến nền kinh tế toàn cầu nếu nó trở thành một hình thức tiền được chấp nhận rộng rãi. Không có ngân hàng trung ương hạ lãi suất nên chi phí vay Bitcoin cũng sẽ được thả nổi trên cơ sở thị trường tự do, có khả năng leo lên mức cao hơn nhiều so với hiện nay do lịch sử phát hành Bitcoin giảm phát. Nắm bắt giảm phát và tỷ lệ tiết kiệm cao hơn về cơ bản là một cơn ác mộng tồi tệ nhất của nhà kinh tế học.
Các nhà kinh tế có thể tranh luận về việc nền kinh tế giảm phát sẽ là tiêu cực ròng cho xã hội, nhưng việc chấp nhận Bitcoin là do thị trường, chứ không phải giới quan chức. Nếu các cấu trúc khuyến khích của Bitcoin dẫn đến việc tiếp tục chấp nhận tiền điện tử thì những người cho rằng giảm phát là xấu sẽ không thể làm được gì nó.
Nhiều chuyên gia tài chính đã gợi ý rằng trong bối cảnh các chính sách như lãi suất âm, meme “vàng kỹ thuật số” càng tăng sức hút trên khắp thế giới là nguyên nhân dẫn đến biến động giá tích cực của Bitcoin vào năm 2019. ‘Một cơn bão’ hoàn hảo có thể được tạo ra vào năm 2020, khi các chính sách tiền tệ và kinh tế ‘không tử tế’ với người tiết kiệm, kết hợp với sự kiện halving tiếp theo của Bitcoin. Nếu những người đầu cơ Bitcoin là đúng, điều này cuối cùng có thể đưa giá lên tới 100,000 đô la vào cuối năm 2021.
Tất nhiên, cũng có khả năng Bitcoin hoạt động như một loại cạnh tranh gia tăng cần thiết để khiến các chính phủ cải thiện giá trị của đồng nội tệ. Đây là lý thuyết đã được những người thích tác giả Saifedean Ammous của The Bitcoin Standard và nhà tư vấn mật mã học ứng dụng Peter Todd đặt ra.
Khi các ngân hàng trung ương buộc phải cạnh tranh với một loại tiền thị trường thực sự tự do như Bitcoin thì ý tưởng trừng phạt người tiết kiệm thông qua NIRP có vẻ không phải là một ý tưởng khả thi.
- Mike Novogratz: Giá Bitcoin có thể giảm xuống mức thấp nhất là 6,500 đô la
- Bitcoin halving sẽ khiến vốn hóa thị trường lên đến hàng nghìn tỷ đô la?
Minh Anh
Tạp chí Bitcoin | Longhash
