Facebook, Libra & sự trỗi dậy ly kỳ của tiền điện tử có thương hiệu

Thật tội cho người đứng đầu dự án Libra – David Marcus khi nhìn thấy anh ta phải trả lời các câu hỏi đầy phẫn nộ trong phiên điều trần của Quốc hội vào 2 tuần trước. Mức độ không tin tưởng vào Facebook đã đạt đến đỉnh điểm khi một số Dân biểu và Thượng nghị sĩ đã thay thế các câu hỏi bằng những lời chỉ trích thẳng thừng nhằm vào Marcus và Facebook. Ngay cả Marcus cũng cảm thấy phải ngạc nhiên và tự hỏi liệu có nên tiếp tục ngồi lại để bảo vệ các kế hoạch liên quan đến Libra.

Trong khi đó, Facebook đã làm chính xác những gì bạn mong đợi. Vì whitepaper do Marcus và nhóm của anh ấy chuẩn bị dài tới 100 trang, chứa rất nhiều đề xuất hợp lý về việc Facebook không nên nắm quyền cũng không đủ xoa dịu Quốc hội và công chúng, do vậy, ông cần phản ứng ân cần và bình tĩnh. Ông đã trả lời Ủy ban Ngân hàng Thượng viện: “Quý cơ quan không cần phải tin tưởng vào Facebook vì nó chỉ là một trong số 28 thành viên của Hiệp hội Libra hiện tại và không giành được những đặc quyền đặc biệt”.

Tin tốt: Libra có thể là tiền điện tử chính thống đầu tiên

Vì nhiều lý do, Facebook không thể chọn thời điểm để khởi động dự án. Sau đó, một lần nữa, một số người nói rằng Libra là ‘tấm bình phong’ để đánh lạc hướng sự chú ý của cộng đồng khỏi những lùm xùm liên quan đến vấn đề riêng tư và kiểm soát nội dung của Facebook.

Điều này không thể hạ thấp tất cả các lý do tốt mà Facebook đưa ra cho Libra, về cơ bản có thể trở thành tiền điện tử chính thống thực sự đầu tiên.

Viễn cảnh thanh toán và chuyển tiền đơn giản như gửi tin nhắn bằng Messenger là một câu chuyện sửng sốt với cả những người đến từ các nước giàu có, phát triển và có thể thực sự khiến các công dân không có tài khoản ngân hàng ở các nước nghèo bối rối.

Hơn thế nữa, thông qua Calibra, Libra sẽ có khả năng thay thế hầu hết các chức năng hàng ngày của các ngân hàng truyền thống: tài khoản, khoản vay, tín dụng và thậm chí cả máy ATM. Calibra có thể hoàn thành vai trò tương tự trong cuộc sống của con người, giống như sự kết hợp giữa Western Union, Paypal và một tài khoản ngân hàng truyền thống hiện nay.

Mặc dù thông báo ra mắt Libra (và các sự kiện xảy ra sau đó) đã mở rộng cuộc tranh luận về tiền điện tử sang các loại coin khác như Bitcoin nhưng nếu nhìn nhận một cách nghiêm túc thì Libra gần như không thực sự là một loại tiền điện tử. Nó là một phương tiện thanh toán được xây dựng trên một blockchain mới độc quyền, được hỗ trợ bằng nhiều loại tiền tệ và chứng khoán rủi ro thấp. Điều này giúp đảm bảo sự ổn định của nó (nhưng đó cũng là lý do tại sao sẽ có những thách thức từ các cơ quan quản lý để điều chỉnh Libra như một hình thức đầu tư). Nó là nguồn mở để Calibra sẽ chỉ là một trong những ví tiền trên Libra. Cần phải hiểu Libra đặt mục tiêu trở thành một môi trường trung lập, nguồn mở mà bất kỳ ai cũng có thể xây dựng ví, sử dụng ứng dụng và là ‘cổng thông tin’ dành cho tất cả mọi người.

Tin xấu: Tiếng xấu của Facebook đe dọa toàn bộ dự án Libra

Tiếng lành chưa được bao nhiêu thì tai bay vạ gió đã ập đến với Libra. Hầu hết các nhà lập pháp tấn công vào vụ lùm xùm gây tổn hại danh tiếng của Facebook do vi phạm quyền riêng tư và những tác nhân xấu.

Thượng nghị sĩ Kyrsten Sinema trích dẫn bài viết của Josh Constine trong phiên điều trần rằng những rủi ro thực sự nằm ở thái độ của Facebook đối với Libra. Marcus cũng đã nhấn mạnh nhiều lần trong các phiên điều trần rằng ví tiền và on-, off-ramp (cổng vào và rút Libra) sẽ tuân theo các quy định của địa phương với sự kiểm soát thích hợp.

Theo một số cách nào đó, Facebook đang cố gắng tạo ra những tin tức có lợi. Cơ chế chuyển giá trị toàn cầu sẽ nhân các giao dịch trên nền tảng theo hệ số X (mặc dù các công ty khác sẽ được phép phát triển ví cho Libra nhưng chỉ Calibra được nhúng trên Facebook), do đó tạo ra nhiều quảng cáo mang lại nhiều doanh thu cho Facebook, đồng thời sau đó bổ sung các dịch vụ tài chính truyền thống và tạo ra nguồn doanh thu mới. Ngoài ra, Libra nên duy trì sự phân cấp khi nói đến việc giám sát như Bitcoin, có nghĩa là không có ai phải chịu trách nhiệm khi có sự cố xảy ra.

Bất cứ ai cũng có thể tham gia mạng Bitcoin và chắc chắn họ sẽ không chịu trách nhiệm nếu bị máy tính ghi lại một giao dịch Bitcoin mua ma túy trên web đen. Đó là một mạng phi tập trung, nơi tất cả các máy tính chạy cùng nhau để ghi lại và xác thực các giao dịch. Tất cả các giao dịch Bitcoin đều được công khai, nhưng người dùng bị ẩn đằng sau các bút danh. Và vì vậy, khi cảnh sát tìm kiếm tội phạm mạng, họ tìm đến các cổng – nơi bạn có thể chuyển đổi Bitcoin thành tiền thật – như sàn giao dịch để thu thập thông tin về người dùng theo quy định KYC và AML.

Facebook là một fan hâm mộ của thiết lập này. Đó là một cách tuyệt vời để tiếp tục thực hiện. Nhưng, cách tiếp cận dữ liệu nền tảng mở cho phép các tác nhân xấu thao túng người dùng và truyền bá nội dung bất chính gây sốc cho hàng triệu người. Hơn nữa, cách tiếp cận nền tảng mở đối với chuyển giao tài sản có thể gây ra tội phạm tài chính trên quy mô toàn cầu.

Tuy nhiên, Marcus đã có một luận điểm hợp lệ khi giải quyết mối quan tâm này – mặc dù không một thực thể nào có thể đủ lớn và đủ cảnh giác để theo dõi toàn bộ môi trường Libra toàn cầu, hệ thống mới sẽ dễ dàng giám sát hơn bởi các nhà quản lý địa phương so với hệ thống tài chính cực kỳ phức tạp đan xen của ngày hôm nay. Rằng sẽ có sự minh bạch tốt hơn thông qua việc sử dụng blockchain là điều khó chối cãi.

Sự gia tăng của đồng tiền điện tử có thương hiệu

Quên Uber Visa đi và chào đón Uber Coin?

Facebook đang (và sẽ) đối mặt với hàng ngàn sự phản đối của các nhà lập pháp và cơ quan quản lý do hồ sơ theo dõi gây tranh cãi của mình. Và thực tế là họ đang đe dọa quyền bá chủ của đồng đô la – nhân tố mang lại cho Hoa Kỳ lợi thế toàn cầu to lớn trong nhiều thập kỷ.

Phần lớn, các nhà lập pháp đã thể hiện sự hiểu biết cơ bản về Libra trong các phiên điều trần và hỏi những câu hỏi đầy đủ thông tin, mặc dù trong giới hạn khung pháp lý không có hiệu lực đối với thế giới tiền điện tử. Hỏi xem Libra có thể là một ETF (như một trong những thượng nghị sĩ đã làm trong phiên điều trần không), chỉ vì modus operandi giống với Libra, ngay cả khi các động lực đằng sau hai công cụ hoàn toàn khác nhau. Noelle Acheson nêu quan điểm về việc áp dụng khung pháp lý hiện có cho Libra có thể làm phát sinh các loại tài sản mới và chiến lược đầu tư như thế nào trong một bài viết thú vị.

Sự thù địch mà Facebook sẽ phải đối mặt sẽ rất lớn. Bất kỳ vấn đề nào với Libra, dù lớn đến đâu, cũng sẽ được quy về cho Facebook. Nếu tất cả những nỗ lực giới thiệu Libra như một dự án vì những điều tốt đẹp thì nó lại được thế giới cho rằng Facebook đang cố gắng thách thức các siêu cường quốc toàn cầu. Ông hỏi Max Read trong bài viết trên Tạp chí New York của mình: “Kể từ khi nào Zuckerberg hạn chế tham vọng cạnh tranh với các công ty đơn thuần”? Có phải Zuckerberg đang thực hiện sứ mệnh Morgan thế kỷ 21 bằng cách khởi động Fed toàn cầu mới?

Chúng tôi không thể chắc chắn liệu rằng Facebook sẽ thành công với Libra hay không nhưng sự xuất hiện một mình của David Marcus tại các phiên điều trần đã cho thấy Facebook là chủ sở hữu và người quản lý duy nhất của tiền điện tử Libra. Đó là điều mà thế giới khó lòng chấp nhận.

Không bàn đến vấn đề với đồng đô la Mỹ, dự án tiền điện tử của Facebook đã cố gắng chứng minh rằng việc thiết lập một stablecoin của riêng mình không khó, ít nhất là ở cấp độ công nghệ và thương mại.

Chúng ta sẽ thấy sự phổ biến của các loại tiền điện tử có thương hiệu? Các kế hoạch stablecoin mơ hồ của JPM Coin và Goldman Sachs có thể chỉ mới bắt đầu. Đối với Uber và Starbucks, các stablecoin của riêng họ có thể mang lại lợi ích tương tự: ‘độ thu hút’, hiệu quả cao hơn và nhiều dữ liệu khách hàng hơn.

Cho dù có được chấp nhận hay không, Libra sẽ không biến mất, và cả tiền điện tử, các công cụ blockchain khác nhằm mục đích chuyển tiền cũng như vậy. Libra đã cố gắng hướng sự chú ý của thế giới về tiền điện tử chỉ để khám phá một loạt các giải pháp mới (token bảo mật, các công cụ phái sinh tiền điện tử), mà trong số đó có một đặc điểm chung: phá vỡ cơ sở nền tài chính hiện tại.

• Bitwise: Libra của Facebook đã giúp Bitcoin tăng tốc trước 3 năm
• Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ nói rằng Libra chỉ như một dạng thế chấp dưới chuẩn

Minh Anh

    Tạp chí Bitcoin | CCN