Ethereum được biết đến với tính chất phân tán, phi tập trung. Điều gì xảy ra khi chúng ta tìm hiểu kỹ hơn về phân phối node Beacon Chain của ETH 2.0?
Ethereum là blockchain tổng quát đầu tiên phổ biến DeFi thông qua việc sử dụng các hợp đồng thông minh. Đổi lại, chúng đã tạo ra một hệ sinh thái phong phú gồm các dApp làm giao diện web cho hợp đồng thông minh của blockchain, với 3.778 dApp trên 6.730 hợp đồng thông minh cho đến nay. Các dApp đó đã tái tạo gần như toàn bộ hệ thống tài chính – vay, cho vay, tạo lập thị trường, sàn giao dịch – và hiện đang chuyển hướng sang game blockchain với Metaverse và NFT.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng tiền tệ này diễn ra khá mong manh. Ethereum có thể đã tích lũy được động lực DeFi với số lượng nhà phát triển và dApp lớn nhất, nhưng nền tảng bằng chứng công việc (PoW) của nó quá tốn kém cho người dùng.
Phí gas ETH trung bình | Nguồn: Ycharts.com
Trái ngược với tầm nhìn ban đầu về các giao dịch và thanh toán tiền điện tử là không có ma sát và chi phí rẻ, Ethereum vẫn đang tiếp tục phát triển. Ước tính có khoảng 71% người tiêu dùng thích thanh toán bằng thẻ ghi nợ hoặc thẻ tín dụng và vì lý do chính đáng: các giao dịch rất đơn giản, với một số mức độ bảo mật nhất định, chúng thường diễn ra nhanh chóng (từ quan điểm của người tiêu dùng – họ quét và ngay lập tức có thể rời khỏi cửa hàng cùng hàng hóa), và chúng miễn phí. Người bán phải trả một khoản phí, thường dưới 3%.
Các giao dịch trên Ethereum khác nhiều khi so sánh với các bộ xử lý thanh toán truyền thống như vậy. Những người hâm mộ Ethereum cho rằng giải pháp nằm ở việc nâng cấp ETH 2.0, chuyển đổi Ethereum thành một blockchain bằng chứng cổ phần (PoS), Beacon Chain. Đây sẽ là xương sống mới của Ethereum, quản lý tất cả các chuỗi phân đoạn (shard chain) và trình xác thực, như được trình bày chi tiết trong nâng cấp ETH 2.0. Vào cuối tháng 10, Ethereum đã hoàn thành nâng cấp Altair, đưa nó tiến gần Beacon Chain hơn.
Nâng cấp Altair có gì?
Sau khi nâng cấp Altair ra mắt vào ngày 27 tháng 10 năm 2021, ETH không lâu sau đó đã vượt qua mức cao nhất mọi thời đại (ATH) vào thời điểm đó là hơn 4.500 đô la. Trong giai đoạn chuyển tiếp mong manh này, cả sự đồng thuận PoW và PoS của Ethereum hoạt động song song với nhau.
Là bản nâng cấp hướng tới Beacon Chain lớn nhất kể từ tháng 12 năm 2020, Altair được chạy thử nghiệm để đảm bảo việc hợp nhất Ethereum-Beacon Chain dự kiến diễn ra vào năm 2022 sẽ thành công. Dưới đây là một số đổi mới của Altair:
- Máy khách nhẹ để tương tác với mạng dễ dàng hơn do chi phí tính toán và băng thông thấp hơn so với các node đầy đủ.
- Khuyến khích tái cấu trúc mang lại năng suất bit hiệu quả hơn để giảm độ phức tạp.
- Sửa một số lỗi cho phần thưởng của trình xác thực.
Về lý thuyết, tất cả chúng sẽ cấu trúc nên một Ethereum 2.0 nhanh và giá cả phải chăng như các blockchain đối thủ cạnh tranh Layer-1 khác đang phổ biến gần đây. Trong thời gian chờ đợi, Ethereum sẽ tiếp tục dựa vào các giải pháp Layer-2 để thực hiện điều này. Tuy nhiên, có một vấn đề khác đang nổi lên bên ngoài khả năng mở rộng của Ethereum. Nó thực sự phi tập trung như thế nào?
Xem xét kỹ lưỡng sự phân cấp của Ethereum
Nếu có các nền tảng hợp đồng thông minh khác với mức phí không đáng kể và tốc độ giao dịch nhanh, thì sức mạnh của Ethereum vẫn được áp dụng rộng rãi và phân cấp. Đối với blockchain PoS, trình xác thực tương đương với trình khai thác của PoW, giúp mạng hoạt động.
Nói một cách đơn giản, trình xác thực là phần mềm chạy trên phần cứng của node. Công việc của trình xác thực là phê duyệt các giao dịch blockchain và chuyển dữ liệu này đến một node, sau đó sẽ thêm nó vào nhanh. Theo Ethernodes.org, Ethereum hiện được lưu trữ bởi 2.843 node, hầu hết trong số đó tập trung ở Bắc Mỹ và Châu Âu.
Phân phối node Ethereum | Nguồn: Ethernodes.org
Tính theo tỷ lệ phần trăm, Hoa Kỳ nắm giữ 35,21%, Đức 15,20%, Trung Quốc 6,79%, Singapore 4,89%, Phần Lan 3,87%, Pháp 3,52%, Canada 2,92% và Anh 2,85%. Kết hợp với các nước khác, Bắc Mỹ và Châu Âu chiếm gần 80% các node của Ethereum.
Để minh họa thêm cho sự tập trung này, các node Ethereum 2.0, trên Beacon Chain, thậm chí còn tập trung nhiều hơn trên cùng hai lục địa.
Phân phối node Ethereum 2.0 | Nguồn: NodeWatch.io
Trong số 4.688 node Beacon Chain, hơn một phần tư, 27,22% là ở Hoa Kỳ. Kết hợp lại, hai lục địa Châu Âu và Bắc Mỹ chiếm 81% phân bố các node. Khi so sánh với Bitcoin, chiếm 13.239 node, xu hướng tương tự, nhưng có sự mở rộng hơn về Nam Mỹ và Châu Á.
Phân phối node Bitcoin | Nguồn: BitNodes.io
Tương tự như vậy, Solana, một hợp đồng thông minh thay thế cho Ethereum, cũng đi theo xu hướng tập trung này.
Phân phối node Solana | Nguồn: SolanaBeach.io
Từ những hình ảnh này, chúng ta thấy rõ ràng sự phân chia giữa Nam bán cầu và Bắc bán cầu. Nói cách khác, giữa các quốc gia phát triển và đang phát triển. Ngay cả Ethereum, cho đến nay là nền tảng hợp đồng thông minh lớn nhất với hơn 100 tỷ đô la TVL cũng nắm giữ khoảng cách này.
Câu hỏi thực sự là, những yếu tố nào đang gây ra sự tập trung các node như vậy và chúng có đang cản trở việc áp dụng tiền điện tử trên toàn cầu không?
Tại sao phía Nam bán cầu lại tụt hậu?
Khi được xem như một công nghệ, mạng blockchain phù hợp lý tưởng cho các khu vực địa lý có mật độ dân số thấp hoặc phát triển cơ sở hạ tầng thấp. Đây là lý do tại sao M-Pesa của Kenya lại rất thành công, truyền bá các dịch vụ tài chính đến những khu vực không có ngân hàng nhất trên thế giới. Hiện tại, những khu vực này bao gồm Nam và Trung Mỹ, nơi 38% và 50% dân số không có ngân hàng.
Với một tin nhắn SMS đơn giản trên một chiếc điện thoại đời cũ, người ta có thể gửi tiền đến các tài khoản M-Pesa khác mà chỉ cần có vùng phủ sóng mạng di động (nghĩa là không cần dữ liệu). Một phiên bản blockchain của khái niệm tương tự là Celo (CELO), một nền tảng di động có thể biến điện thoại thành ngân hàng ảo cho cả thanh toán tiền điện tử và fiat thông qua các stablecoin cUSD của Celo.
Tuy nhiên, liệu công nghệ blockchain có thể thâm nhập sâu hơn nữa từ cấp độ cơ sở đó vào phía Nam bán cầu không? Thật không may, có những trở ngại lớn cần vượt qua trước tiên:
- Các quốc gia đang phát triển về kinh tế có thể dễ bị tham nhũng ở mức độ cao. Chỉ số Nhận thức Tham nhũng (CPI) xếp Châu Phi hạ Sahara ở vị trí 32/100, mức điểm có hiệu suất thấp nhất trên toàn cầu. Nam Mỹ nhìn chung cũng đạt điểm thấp theo tiêu chí CPI.
- Trong những tình huống như vậy, có ít khả năng đưa công nghệ mới vào cộng đồng. Do mức độ tham nhũng cao có tác động ăn mònkế sinh nhai của người dân, nên trước tiên họ tập trung nhiều hơn vào việc thỏa mãn các nhu cầu cơ bản.
- Đổi lại, kho nguồn lực sẵn sàng nuôi hi vọng cho sự phức tạp của các dự án blockchain, bao gồm cả lưu trữ node, bị giới hạn ngay từ khi bắt đầu.
Đây là lý do tại sao cần có sự trợ giúp từ bên ngoài để bắt đầu các dự án blockchain ở những khu vực này. Cụ thể là các cơ quan khác nhau của Liên hợp quốc như UNICEF và UNDP (Chương trình Phát triển Liên hợp quốc). Cả hai đều phân bổ quỹ để cấp cho các dự án blockchain ở các nước đang phát triển, bắt đầu từ năm 2018.
Hơn nữa, với việc tụt hậu trong cơ sở hạ tầng blockchain, phía Nam bán cầu đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế tiềm tàng, như chúng ta đã thấy với Iran, Libya, Venezuela và các quốc gia khác. Liệu các quốc gia này có thể noi gương Estonia, trong vòng chưa đầy 30 năm đã chuyển mình thành một quốc gia phát triển với lĩnh vực FinTech mạnh mẽ?
Chỉ khi các chính phủ Nam bán cầu ưu tiên tập trung vào phát triển cơ sở hạ tầng – điện ổn định và vùng phủ sóng di động – mới tạo thành các khối xây dựng cho Chính phủ điện tử.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn
- ZK-Rollups và con đường mở rộng quy mô Ethereum
- Vitalik Buterin đưa ra đề xuất EIP-4488 để giảm phí gas cho Ethereum Layer-2 trong ngắn hạn
Ông Giáo
Theo Cryptoslate
