Các thuộc tính phi tập trung khiến cho kiến trúc blockchain trở nên độc đáo cũng có thể là điểm yếu của chính nó, thể hiện tầm quan trọng của quản trị mạng on-chain để thúc đẩy sự đồng thuận dân chủ và toàn diện hơn trong việc nâng cấp mạng.
Chuyển đổi quản trị là chìa khóa để mở ra tiềm năng đổi mới của phân cấp
Có nhiều tranh luận gay gắt về blockchain, liên quan đến cách chúng nên được vận hành như thế nào, cơ chế đồng thuận, thực hiện các thay đổi hoặc nâng cấp khuôn khổ. Những cuộc tranh luận này thường khiến cộng đồng mạng trở nên mâu thuẫn, gây chia rẽ và cuối cùng dẫn đến hard fork. Mặc dù sự thành công của các hệ thống đồng thuận này được chứng minh bằng số lượng giao dịch và định giá ngày càng tăng, nhưng tương lai của Bitcoin và Ethereum vẫn có thể bị nghi ngờ.
Thuật ngữ đồng thuận có liên quan đến mọi thứ được lưu trữ trong code cho hai mạng lớn nhất, như chuyển giao giá trị, số tiền miner được trả, hoạt động hợp đồng thông minh và chức năng cơ bản khác được mã hóa của mạng. Thật không may, điều đó có nghĩa là đồng thuận của mạng không phải là một phần để giải quyết bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào hoặc thực hiện ngay cả những nâng cấp nhỏ nhất. Quá trình quản trị song song này thường chỉ diễn ra off-chain theo cách thức chính trị hóa cao.
Để chứng minh cho quan điểm trên, chỉ cần nhìn vào hậu quả thất bại của Ethereum Classic. Hoặc xem xét khoảng thời gian Ethereum đã bỏ ra để cập nhật cơ chế đồng thuận từ PoW sang PoS. Thực hiện kiểu nâng cấp mạng theo cách này rất khó khăn, tốn thời gian và không phải là một chức năng của đồng thuận on-chain.
Bạn có thể coi đồng thuận như một hệ thống kinh tế song song, theo đó những người tham gia trên toàn thế giới hoạt động trong cùng một khuôn khổ kinh tế mà không có bất kỳ sự giám sát pháp lý hoặc ràng buộc địa lý nào. Tuy nhiên, không có mối liên hệ giữa quản trị và đồng thuận. Hay nói cách khác, có thể thực hiện bất kỳ nâng cấp lớn nào về mặt lý thuyết mà không có sự đồng ý của cộng đồng.
May mắn thay, các mạng khác đang chứng minh rằng quản trị on-chain là khả thi và cũng hiệu quả khi thích ứng với môi trường kỹ thuật số thay đổi liên tục.
Cân bằng các mục tiêu bằng cách thúc đẩy quản trị on-chain có nhiều người tham gia hơn
Khi đánh giá phạm vi của vấn đề thông qua lăng kính của Ethereum, hard fork Ethereum Classic đã xảy ra do bất đồng nghiêm trọng về việc liệu mã có phải là luật hay có thể thay đổi để bảo vệ cộng đồng. Hiện tại, cả hai mạng đều tương thích nhờ các nâng cấp mạng tương tự trong Ethereum Classic.
Tuy nhiên, bất đồng chia rẽ cộng đồng vì cấu trúc ban đầu của Ethereum không cung cấp cơ chế quản trị on-chain để tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đối thoại này. Đoàn kết sẽ là chìa khóa để kéo dài tuổi thọ cho blockchain và phá vỡ điều đó có thể gây ra những cuộc đấu đá nội bộ và mất tập trung không cần thiết.
Các mạng như Tezos và Polkadot đã phản ứng với những sự kiện này bằng cách tiếp cận hướng đến cộng đồng nhiều hơn. Cộng đồng của mạng có thể bỏ phiếu cho các đề xuất và nâng cấp bằng cách sử dụng mô hình quản trị on-chain thay vì các biện pháp quản trị off-chain tập trung. Bên cạnh việc cải thiện mức độ tham gia tổng thể, nó cho phép mọi bên liên quan cùng tham gia.
Sự thành công của các biện pháp này là quá rõ ràng. Tezos có thể tự nâng cấp một cách liền mạch giống như máy tính hoặc điện thoại cài đặt cập nhật phần mềm định kỳ. Chỉ trong 2 năm qua, Tezos thực hiện nhiều đợt nâng cấp lớn, mỗi đợt nâng cấp đều gia tăng giá trị cho mạng đồng thời phát triển cơ sở hạ tầng và tạo tiền đề cho các bản cập nhật trong tương lai.
Trong khi đó, Bitcoin đã phải trải qua 4 hard fork để thực hiện những thay đổi nhỏ. Cách tiếp cận đơn giản hơn của quản trị on-chain làm cho các mạng cạnh tranh khác như Polkadot linh hoạt và thích ứng hơn nhiều với những thay đổi tiềm năng, chưa kể đến việc cải thiện dân chủ hóa blockchain tổng thể bằng cách phân quyền kiểm soát đối với tương lai của mạng.
Nếu blockchain thực sự muốn thách thức hiện trạng, quản trị mạng nên phản ánh quan điểm đó bằng cách tăng cường vai trò của những người tham gia và tránh xa các vấn đề mang tính chính trị đã chia rẽ các cộng đồng. Bằng cách kết hợp sự đồng thuận, quản trị và giao thức, có thể tránh hoàn toàn các sự kiện hard fork gây chia rẽ này, đồng thời củng cố triển vọng và đảm bảo tuổi thọ của hệ thống.
Tính linh hoạt của quản trị on-chain theo thiết kế có nghĩa là khả năng đáp ứng với thay đổi công nghệ bên ngoài mà các kiến trúc khác cứng nhắc hơn sẽ khó áp dụng. Mặc dù code có thể là luật trong vũ trụ blockchain nhưng nó vẫn bao gồm mạng lưới của con người và quản trị hoàn toàn phải là tấm gương phản chiếu thực tế đó.
- Tại sao Wall Street ngày càng ít quan tâm đến Bitcoin Trust của Grayscale?
- Tính năng quản trị và stake mới đã thúc đẩy mức tăng 40% của Ocean Protocol
- Hashrate của Ethereum Classic tăng sau khi hard fork Thanos thành công
Minh Anh
Theo News Bitcoin
