Trong gần một thế kỷ, nghiên cứu về kinh tế học đã được chia thành các lĩnh vực nhỏ riêng biệt. Kinh tế học vĩ mô liên quan đến cách mà nền kinh tế tổng thể và nghiên cứu những thứ như việc làm, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và lạm phát. Mặt khác, kinh tế học vi mô có liên quan với cách mà cung và cầu tương tác trong các thị trường riêng lẻ cho hàng hóa và dịch vụ. Sự phân chia vĩ mô và vi mô này được thể chế hoá trong kinh tế học.
Nỗ lực để thu hẹp khoảng cách này đã thu hút không chỉ các nhà kinh tế học và lý thuyết học trong ngành mà cả các nhà vật lí. Hãy suy nghĩ về nó như là một thách thức của một nền kinh tế thống nhất, đồng thời là cách để giải thích các vấn đề như GDP, thất nghiệp, chu kỳ kinh tế và biến động giá từ nguyên tắc đầu tiên của hành vi cá nhân. Các Blockchain chỉ có thể là chất xúc tác để trị vì những nỗ lực này.
Các Blockchain: Một phòng thí nghiệm kinh tế
Các blockchain về cơ bản là một cách để tạo ra các nền kinh tế. Khả năng tạo token hoặc tiền tệ mới (chính sách tiền tệ) và phân bổ các token này theo các ưu đãi kinh tế (thiết kế cơ chế) sẽ dẫn đến việc tạo ra các hình thức thương mại & kinh tế mới.
Mỗi token mới, trên thực tế, giống như việc tạo ra một nền kinh tế mới với chính sách và quy định tiền tệ của riêng mình. Có thể gọi các blockchain là một phòng thí nghiệm kinh tế cũng không sai. Cơ sở hạ tầng cơ sở mà phòng thí nghiệm kinh tế này đang được xây dựng là việc tính toán. Sổ cái mà trên đó các giao dịch tiền mã hóa được ghi lại được bảo mật bằng sự mã hóa và sự tin tưởng giữa các bên được đảm bảo bằng cách sử dụng sự kết hợp của các thuật toán và việc mã hóa.
Nền kinh tế mã hóa là gì?
Một giải thích về nền kinh tế mã hóa là nằm ở lớp cơ sở hạ tầng này: tạo ra các ưu đãi cho mỗi node tính toán để tham gia vào việc bảo trì an toàn của sổ cái lưu trữ tất cả các giao dịch. Các thuật toán đồng thuận khác nhau (Proof-of-Work, Proof-of-Stake, Proof-of-Authority vv) được cho là phù hợp trong lớp này.
Một giải thích thay thế của nền kinh tế mã hóa là ở lớp ứng dụng: tạo ra các ưu đãi cho những người tham gia để tạo ra hoặc tiêu thụ giá trị, sử dụng một token như một phương tiện trao đổi cho giao dịch.
Khả năng sử dụng các thuật toán để tạo, phân bổ và hủy các token mới (ví dụ: ERC20) cho phép các nhà thiết kế giải pháp (cơ chế) đưa ra các ưu đãi và phần thưởng cho các hành vi theo mong muốn. Ý tưởng cơ bản này không phải là mới. Điều mới là quy mô với sự ra đời của các blockchain.
Quy mô và sự dễ dàng giúp chúng ta có thể tạo ra các token mới, mang lại những thách thức cho nền kinh tế mới. Các nhà thiết kế giải pháp phải trả lời các câu hỏi kinh tế vĩ mô cơ bản về các nền kinh tế token mà họ đang tạo ra: Cần tạo bao nhiêu token? Khi nào? Những token này nên được phân bổ cho ai? Các nhà thiết kế giải pháp gần như trở thành một ngân hàng trung ương ảo. Nghiêm túc mà nói thì bằng cách thiết kế các thuật toán có tính quyết định này, các nhà thiết kế giải pháp trở thành nhà thiết kế ngân hàng trung ương. Lưu ý sự giống nhau của các quyết định thiết kế này với kinh tế học vĩ mô.
Một bộ câu hỏi thứ hai mà các nhà thiết kế giải pháp phải trả lời là về nền kinh tế vi mô của token: Các token này sẽ tạo ra giá trị như thế nào? Những tương tác kinh tế nào mà các token sẽ cho phép? Điều gì sẽ khuyến khích các cơ quan vào nền kinh tế của token? Làm thế nào nền kinh tế sẽ đảm bảo sự công bằng và thúc đẩy hành vi trung thực? Tại Koinearth, chúng tôi đang tạo ra các khối xây dựng cho các giải pháp như vậy.
Nền kinh tế mã hóa vi mô và vĩ mô
Phân chia vi mô – vĩ mô cũng là một thách thức trong nền kinh tế mã hóa; thách thức được thực hiện thậm chí với mức độ cấp thiết hơn do quy mô và sự dễ dàng mà các nền kinh tế có thể được tạo ra. Những thách thức về chính sách tiền tệ, thiết kế thị trường và các quy định kinh tế mà trước đây đã được để lại cho các nhà thiết kế chính sách, ngân hàng trung ương và các nhà kinh tế hiện đang được dân chủ hóa. Đây sẽ vừa là thách thức vừa là cơ hội. Các nền kinh tế token được thiết kế không đúng cách sẽ sớm sụp đổ – làm tổn hại đến tất cả những người tham gia trong nền kinh tế. Các hệ thống token được thiết kế tốt sẽ mở khóa những giá trị mới bằng cách giảm chi phí thực thi giao dịch và hợp đồng. Theo thời gian, chúng ta sẽ thấy sự xuất hiện của hình thức kinh tế và các thể chế hoàn toàn mới.
Thị trường được xem là tổ chức tối ưu cho việc sản xuất và trao đổi hàng hóa tư nhân. Đối với hàng hóa không tư nhân, chính phủ cần áp đặt các quy tắc và thuế để buộc các cá nhân tự quan tâm và đóng góp các nguồn lực cần thiết và tránh các hoạt động tự tìm kiếm… Các học giả đang dần chuyển từ các hệ thống đơn giản sang các hệ thống phức tạp hơn sử dụng khuôn khổ, lý thuyết và mô hình để hiểu được sự đa dạng của các câu đố và các vấn đề mà con người phải đối mặt trong các xã hội đương đại.
Khoa học máy tính & kinh tế học
Vậy, các nhà khoa học máy tính phải làm gì với tất cả những điều này? Để hiểu điều này, chúng ta phải đi ngược lại một chút.
Năm 1978, nhà kinh tế học người Mỹ, Thomas Schelling đã xuất bản cuốn “Micro Motives và Macro Behavior”. Một phần quan trọng của cuốn sách tập trung vào việc giải thích sự phân biệt chủng tộc theo các sở thích cá nhân. Schelling cho thấy rằng ngay cả khi mọi cá nhân đều hạnh phúc khi sống trong một cộng đồng hỗn hợp thì việc có cảm tình hơn với vài người hàng xóm có cùng màu da cũng có thể dẫn đến sự phân biệt. Schelling tiếp tục giành giải Nobel về khoa học kinh tế năm 2005 vì đã nâng cao hiểu biết của chúng ta về xung đột và hợp tác thông qua phân tích lý thuyết trò chơi. Ông đã viết rất nhiều về xung đột hạt nhân, biến đổi khí hậu và phân biệt chủng tộc trong suốt cuộc đời của mình.
Công trình của Schelling thường được trích dẫn trong các mô hình tác nhân – một lĩnh vực nghiên cứu nhằm giải thích các mô hình vĩ mô về hành vi vi mô (cá nhân). Mô hình này mở rộng cho nhiều ngành khoa học xã hội. Đặc biệt, ngành kinh tế học điện toán dựa trên mô hình tác nhân tìm cách giải thích hành vi của các nền kinh tế bằng cách sử dụng phương pháp tiếp cận này: một ý tưởng đơn giản nhưng đã chứng tỏ sự khó nắm bắt của nó.
Hãy suy nghĩ về mọi thực thể trên một blockchain như một tác nhân. Do tính chất phân quyền và mở của các blockchain nên dữ liệu về tất cả các giao dịch tài chính có sẵn cho mỗi node trong mạng là ngang hàng. Đây là một tập hợp dữ liệu phong phú và một khi đã khai thác được thông tin về thiết kế token và các cơ chế khuyến khích được sử dụng để phân bổ token, nó có khả năng trở thành một mỏ vàng. Nền kinh tế điện toán được đề cập bên trên có khả năng sẽ học cả từ những dữ liệu này và sau đó sử dụng một cách hiểu quả.
Tất nhiên, chúng ta đã từng đạt tới ngưỡng này. Internet và World Wide Web đã thay đổi cả bản chất của quan hệ xã hội và các nghiên cứu. Sự liên kết xã hội không chỉ thay đổi về số lượng mà còn về mặt chất lượng. Chúng ta không chỉ kết nối với nhau nhiều hơn vì công nghệ mà còn tương tác theo những cách hoàn toàn mới. Tương tác xã hội như việc những người trên blog, đóng góp và cộng tác trên Wikipedia vào các dự án mã nguồn mở sẽ không thể thực hiện được trong vài thập kỷ trước.
Cũng giống như việc Internet đã kích hoạt các hình thức tương tác xã hội mới, chúng ta nên mong đợi rằng các blockchain sẽ cho phép các hình thức tương tác kinh tế mới. Khi các nhà thiết kế có nhiều kinh nghiệm hơn và các giải pháp được phân cấp với các mô hình kinh tế mới, chúng ta sẽ thấy ý nghĩa thực sự của các blockchain như một phòng thí nghiệm kinh tế khuyến khích sự đổi mới và cải tiến liên tục. Các nhà khoa học máy tính sẽ xây dựng hệ thống này nhưng có lẽ thú vị hơn (hy vọng) là họ sẽ hợp tác với các nhà kinh tế để thiết kế và phân tích các nền kinh tế mới này.
Cũng giống như các tương tác xã hội qua trung gian Internet đã tạo ra các cơ hội để nghiên cứu các mạng xã hội ở quy mô chưa từng có trước đây thì các nền kinh tế mã hóa cũng sẽ cho phép chúng ta nghiên cứu các nền kinh tế ở quy mô chưa từng có trước đây. Về nguyên tắc, chúng ta có thể nghiên cứu tác động của vi mô trên vĩ mô (ví dụ: tác động của sự thay đổi về các ưu đãi kinh tế đối với giá token) ở quy mô chi tiết nhất. Tương tự, chúng ta có thể nghiên cứu tác động của vĩ mô trên vi mô (ví dụ: tác động của việc tạo token mới lên hành vi cá nhân).
Tuy nhiên, hiện tại, chúng ta đang có nhiều những câu hỏi: Các nền kinh tế có quy mô không? Nghiên cứu các nền kinh tế này có tạo ra những hiểu biết sâu sắc có thể giúp xây dựng một lý thuyết thống nhất về kinh tế vĩ mô và vĩ mô không? Vai trò của nền kinh tế dựa trên việc tính toán là gì? Schelling sẽ nói gì về tất cả những điều này nếu ông ta có mặt ở đây ngày hôm nay?
Theo: TapChiBitcoin.vn/medium.com
