Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc hiện đang được thử nghiệm ở các thành phố lớn như Thâm Quyến, Thượng Hải và Bắc Kinh.
Annabelle Huang gần đây đã trúng thưởng trong một cuộc xổ số của chính phủ để thử nghiệm nền kinh tế học mới nhất của Trung Quốc: một loại tiền kỹ thuật số quốc gia.
Sau khi tham gia xổ số thông qua ứng dụng mạng xã hội WeChat, cô Huang, 28 tuổi, một chiến lược gia kinh doanh tại Thâm Quyến, đã nhận được một lì xì kỹ thuật số với 200 nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc (eCNY), trị giá khoảng 30 đô la. Để tiêu số eCNY đó, Huang đã đến một cửa hàng tiện lợi gần văn phòng và chọn một số loại hạt và sữa chua. Sau đó, cô lấy mã QR cho tiền kỹ thuật số từ bên trong ứng dụng ngân hàng của mình để thanh toán.
“Quá trình thanh toán của eCNY rất giống với các ứng dụng thanh toán khác của Trung Quốc,” Huang nói về trải nghiệm của mình. Cô nói thêm rằng, nhưng nó không hoàn toàn suôn sẻ.
Trung Quốc đã đi trước thế giới một bước với nỗ lực táo bạo để tái cấu trúc cách hoạt động của tiền tệ do chính phủ hậu thuẫn, tung ra loại tiền kỹ thuật số của riêng mình với nhiều đặc tính khác với tiền mặt. Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã bắt đầu thử nghiệm eCNY vào năm ngoái ở bốn thành phố, gần đây đã mở rộng thử nghiệm đó sang các thành phố lớn hơn như Bắc Kinh và Thượng Hải.
Đây là một trong số những nỗ lực của các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới nhằm thử nghiệm các hình thức tiền kỹ thuật số mới có thể phát triển nhanh hơn và cho phép những người thiệt thòi nhất tiếp cận với các công cụ tài chính online. Nhiều quốc gia đã hành động vì tiền kỹ thuật số như bitcoin, gần đây đã tăng giá trị và trở nên phổ biến hơn.
Ảnh chụp màn hình ứng dụng eCNY của Annabelle Huang
Trong khi Bitcoin được thiết kế để phi tập trung, làm cho các công ty hoặc chính phủ không thể kiểm soát nó, thì các loại tiền kỹ thuật số do các ngân hàng trung ương tạo ra mang lại cho chính phủ nhiều quyền lực hơn về tài chính. Những loại tiền này có thể cho phép phân phối trực tiếp tiền hết hạn nếu không được sử dụng vào một ngày cụ thể và có thể giúp chính phủ dễ dàng theo dõi các giao dịch tài chính để ngăn chặn hành vi trốn thuế và đàn áp những người bất đồng chính kiến, hoặc đơn giản là thu hồi nợ nần và khống chế người dân nếu không nghe theo ý mình.
Trong 12 tháng qua, hơn 60 nước đã thử nghiệm các loại tiền kỹ thuật số quốc gia, tăng 50% so với hơn 40 quốc gia một năm trước đó, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS). Các quốc gia bao gồm Thụy Điển, nước đang tiến hành thử nghiệm trong thế giới thực của một krona kỹ thuật số và Bahamas, đã hoàn thành một loại tiền tệ kỹ thuật số, Sand Dollar, hiện đang được sử dụng trong nước.
Ngược lại, Hoa Kỳ đang hành động một cách chậm rãi và chỉ thực hiện các nghiên cứu cơ bản. Tại một sự kiện của báo New York Times vào tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đã chỉ ra rằng, điều đó có thể thay đổi khi một loại tiền kỹ thuật số của Mỹ là “hoàn toàn đáng để xem xét” vì nó “có thể dẫn đến thanh toán nhanh hơn, an toàn hơn và rẻ hơn”.
Cũng phải thông cảm cho sự chậm chạp nước Mỹ, vì Chủ tịch Fed Jerome Powell và bà Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cũng đã 68 và 74 tuổi, họ quá già để hiểu rõ những vấn đề này.
Trên thế giới, không có cường quốc nào đi xa như Trung Quốc trong vấn đề này. Những động thái ban đầu của nó có thể báo hiệu phần còn lại của thế giới sẽ đi về đâu với các loại tiền kỹ thuật số.
Yaya Fanusie, một thành viên tại Trung tâm Sức mạnh Tài chính và Kinh tế (CEFP), một tổ chức tư vấn và là tác giả của một bài báo gần đây về Nhân dân tệ cho biết: “Đây không chỉ là tiền bạc. Đây là việc phát triển các công cụ mới để thu thập dữ liệu và tận dụng dữ liệu đó để nền kinh tế Trung Quốc thông minh hơn và dựa trên thông tin thời gian thực”.
Trong khi chính phủ Trung Quốc chưa cho biết khi nào sẽ chính thức giới thiệu eCNY trên toàn quốc, một số quan chức đã đề cập đến việc chuẩn bị sẵn sàng cho khách du lịch tại Thế vận hội Olympics 2022 ở Bắc Kinh. Các bài báo và bài phát biểu gần đây của các quan chức tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc nhấn mạnh tham vọng của dự án và mong muốn trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới áp dụng.
“Quyền phát hành và kiểm soát các loại tiền kỹ thuật số sẽ trở thành một chiến trường mới cạnh tranh giữa các quốc gia có chủ quyền”, một bài báo trên tờ China Finance, tạp chí của ngân hàng trung ương. “Trung Quốc có nhiều lợi thế và cơ hội trong việc phát hành tiền tệ kỹ thuật số fiat, vì vậy họ nên tăng tốc để dẫn đầu.”
Sự phát triển của một loại tiền kỹ thuật số quốc gia bắt đầu vào năm 2014, khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc thành lập một nhóm nội bộ để làm việc với nhau, ngay sau khi bitcoin thu hút được sự chú ý trong nước. Vào năm 2016, ngân hàng trung ương đã tạo ra một bộ phận được gọi là Viện tiền tệ kỹ thuật số. Năm ngoái, họ đã bắt đầu thử nghiệm eCNY ở các thành phố Thâm Quyến, Tô Châu, Xiongan và Thành Đô, theo nghiên cứu từ công ty đầu tư tài chính Sino Global Capital.
Những người được mời tham gia chương trình xổ số trên WeChat hoặc các ứng dụng khác có thể nhấp vào một liên kết và nhận được 200 nhân dân tệ kỹ thuật số, số tiền này đôi khi được hiển thị trong ứng dụng ngân hàng của họ trên hình ảnh một tờ tiền cổ của Trung Quốc có hình Mao Chủ Tịch. Để chi tiêu tiền đó, người dùng có thể sử dụng ứng dụng eCNY để quét mã QR của nhà bán lẻ hoặc tạo mã QR mà nhà bán lẻ có thể quét.
Các quan chức từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết, thiết kế của eCNY chỉ sử dụng một số yếu tố kỹ thuật nhỏ từ Bitcoin và không sử dụng công nghệ blockchain, một hệ thống sổ cái mà hầu hết các loại tiền kỹ thuật số dựa vào.
Theo một gợi ý về tính chất bất thường của tiền tệ, người nhận chỉ có vài tuần để tiêu tiền kỹ thuật số trước khi nó biến mất. Cho đến nay, chỉ có một số nhà bán lẻ hạn chế sử dụng loại tiền này. Nhưng những người dùng ban đầu cho biết trải nghiệm này rất giống với các tùy chọn thanh toán kỹ thuật số như Alipay và WeChat Pay nên sẽ không khó để chuyển sang sử dụng nếu nó được triển khai trên toàn quốc.
Yifan Gao, 30 tuổi, một nhà phân tích tài chính tại Shenzen, người gần đây đã sử dụng 200 eCNY của mình để mua đồ ăn nhẹ tại 7-Eleven cho biết: “Tôi hoàn toàn ổn khi thanh toán bằng eCNY, vì nó đủ mượt mà và nhanh chóng”.
Yifan Gao nói thêm rằng, eCNY sẽ chỉ trở thành xu hướng phổ biến nếu mọi người có thể gửi nó cho bạn bè, điều này là không thể với phiên bản dùng thử.
Eswar Prasad, cựu lãnh đạo bộ phận Quỹ Tiền tệ Quốc tế của Trung Quốc cho biết, một trong những yếu tố quan trọng nhất thúc đẩy eCNY là sự thành công của Alipay và WeChat Pay. Cả hai đều đã tạo ra một hệ thống tài chính thay thế mới khiến các quan chức Trung Quốc lo lắng và dẫn đến một cuộc đàn áp gần đây đối với Jack Ma, người sáng lập ra Alibaba và Ant Financial, công ty sở hữu Alipay.
Ông Prasad nói: “eCNY thực sự là một cơ chế phòng thủ để giữ cho tiền của ngân hàng trung ương có liên quan”.
Nếu eCNY thành công, nó sẽ mang lại cho ngân hàng trung ương những quyền lực mới, bao gồm các loại chính sách tiền tệ mới để giúp nền kinh tế phát triển. Trong một khả năng mà các nhà kinh tế đã thảo luận, một ngân hàng trung ương có thể lập trình cho đồng tiền kỹ thuật số của mình từ từ mất giá để người tiêu dùng được khuyến khích chi tiêu ngay lập tức.
Một số nhà kinh tế cho biết, tiền tệ kỹ thuật số của Trung Quốc cũng sẽ giúp đồng nhân dân tệ dễ dàng cạnh tranh với đô la Mỹ như một loại tiền tệ toàn cầu vì nó có thể di chuyển ra hải ngoại với ít rào cản hơn. Tuy nhiên, các quan chức và nhà phân tích Trung Quốc cho rằng cần có nhiều thay đổi khác để điều đó xảy ra.
Ngoài những tham vọng đó, eCNY ngay lập tức có thể cung cấp cho chính phủ Trung Quốc nhiều quyền lực hơn để giám sát dòng tài chính vì một hệ thống tiền tệ kỹ thuật số có thể ghi lại mọi giao dịch. Điều đó đặt ra những lo ngại về quyền riêng tư, với việc Trung Quốc đã sử dụng nhiều công cụ trong quá khứ để trấn áp những người bất đồng chính kiến.
“Nếu tôi không thể mua cho bạn một ly cà phê mà chính phủ không biết về điều đó, tôi sẽ lo lắng về điều này có thể có ý nghĩa gì”, ông Prasad nói.
Bà Huang, chiến lược gia kinh doanh tại Thâm Quyến cho biết, phần lớn dữ liệu của mình có thể bị theo dõi và bà đã quen với việc này.
“Tôi chọn hy sinh một chút riêng tư để thuận tiện”, Annabelle Huang nói.
Nhưng ở Trung Quốc, quyền riêng tư là điều xa xỉ khi mà các camera nhận diện khuôn mặt được gắn tại mọi ngóc ngách trên đất nước.
- JD.com trở thành sàn thương mại điện tử đầu tiên của Trung Quốc thử nghiệm nhân dân tệ kỹ thuật số
- Chủ tịch Fed cho biết việc đưa đồng đô la kỹ thuật số ra thị trường là tùy thuộc vào Quốc hội
Ông Giáo
Theo NY Times
