Giao dịch Bitcoin P2P đang tăng mạnh ở Zimbabwe thông qua các nền tảng sàn giao dịch di động như Ecocash, bất chấp những nỗ lực gần đây của chính phủ nhằm hạn chế việc sử dụng các loại tiền tệ đối thủ tại địa phương. Kể từ ngày 24/06, đồng đô la Zimbabwe được khôi phục (trước đây là đồng đô la RTGS) hiện là loại tiền tệ duy nhất được công nhận tại quốc gia Nam Phi – nơi đang bị bao vây kinh tế. Bộ trưởng tài chính Mthuli Ncube coi động thái này là một cách để kiểm soát việc tái đô la hóa, và thực hiện các biện pháp kiểm soát ổn định hơn. Trong khi đó cũng có ý kiến cho rằng đồng tiền mới là một quyết định tai hại mở đường cho siêu lạm phát tiếp tục tăng cao.
Đồng đô la RTGS
Kể từ khi từ bỏ đồng đô la Zimbabwe siêu lạm phát vào năm 2009, Ngân hàng Dự trữ Zimbabwe đã chuyển sang một rổ tiền tệ quốc tế trong nỗ lực ổn định nền kinh tế. Vào tháng 2 năm nay, giám đốc ngân hàng trung ương John Mangudya đã công bố chính sách mới cho đồng đô la RTGS (Real Time Gross Scharge), với tỷ giá cố định 1:1 với đồng đô la Mỹ.
Mặc dù việc chuyển sang RTGS rõ ràng là mang lại sự cân bằng lớn hơn cho nền kinh tế và khôi phục chủ quyền kinh tế của người dân Zimbabwe, nhưng không phải ai cũng chấp nhận động thái này là đúng đắn, hoặc thậm chí còn không có thiện cảm với nó.
Nhiều người Zimbabwe có khoản tiết kiệm và các quỹ khá lớn bằng đô la Mỹ, và động thái bất ngờ này là một cú đánh vào kinh tế. Theo nhà lãnh đạo phe đối lập ở Zimbabwe, ông Nelson Chamisa:
“Tuyên bố chính sách tiền tệ là một thảm họa sẽ làm xói mòn sinh kế, khiến quốc gia chìm trong bóng tối và bất ổn”.
Đô la Zimbabwe sau siêu lạm phát.
Đồng đô la Zimbabwe: Phiên bản mới của một loại tiền tệ cũ
Bây giờ đồng đô la RTGS chỉ là tin cũ rích. Vào cuối tháng 6, một phiên bản tân trang của đồng đô la Zimbabwe đã quay trở lại, thay thế và nuốt chửng RTGS một cách hiệu quả. Trong một động thái táo bạo của ngân hàng trung ương và chính phủ, các giao dịch địa phương bằng đồng đô la Mỹ, bảng Anh và các loại tiền tệ khác hiện đang bị cấm. Bao gồm đồng đô la Zimbabwe là các coin, số dư điện tử, đồng đô la RTGS và trái phiếu được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2016.
Trong một tuyên bố chính thức vào ngày 24/06, bộ trưởng tài chính Ncube đã xác minh:
“Đồng bảng Anh, đồng Đô la Mỹ, đồng rand Nam Phi, đồng pula Botswana và bất kỳ ngoại tệ nào khác sẽ không còn được đấu thầu hợp pháp cùng với đồng đô la Zimbabwe trong bất kỳ giao dịch nào ở Zimbabwe”.
Suy đoán về lý do tại sao các quan chức đưa ra quyết định này là rất đa dạng, nhưng có một sự đồng thuận chung giữa các nhà kinh tế địa phương rằng mục tiêu của động thái này là dừng tái đô la hóa nền kinh tế, một số người thậm chí cho rằng việc đàn áp chủ yếu là mang tính chính trị, và được thực hiện vì những lý do khác. Nhưng USD và các đồng ngoại tệ khác không phải là những thứ duy nhất bị ảnh hưởng bởi sự kiện này. Bitcoin và các loại tiền điện tử khác (đã bị coi là bất hợp pháp vào năm 2017) đang có nhu cầu gia tăng theo quan điểm của chính sách mới.
Giao dịch Bitcoin ngang hàng, đồng đô la đang bị thanh lý
Mặc dù việc thực hiện các giao dịch tại địa phương với bất kỳ loại tiền nào khác ngoài đồng đô la mới của Zimbabwe là bất hợp pháp, sàn giao dịch P2P của các loại tiền tệ đối thủ vẫn có khả năng hoạt động nhờ các nền tảng giao dịch phổ biến như dịch vụ Ecocash của Zimbabwe và Localbitcoins.com.
Nhiều trang tin tức đã tuyên bố hồi đầu tháng này rằng Bitcoin được giao dịch với giá hơn 75 nghìn đô la ở Zimbabwe trên nền tảng giao dịch phổ biến localbitcoins.com. Trong khi một vài mức giá chỉ là tạm thời, hiện tượng rất có thể là sự phản ánh của việc giá trị đồng USD hiện đang bị phá hủy tại địa phương. Điều đó thể hiện rằng, trong trường hợp không có các sàn giao dịch hợp pháp được thiết lập, giá trị thị trường đen của đô la Mỹ vẫn sẽ tồn tại và sinh lợi.
Theo một hãng tin địa phương, những tuần gần đây đã chứng kiến nỗ lực thanh lý USD thông qua các sàn giao dịch để lấy Bitcoin. Bằng cách sử dụng các kênh như Paypal và Western Union, người dân Zimbabwe đang cố gắng bảo tồn càng nhiều giá trị càng tốt trong thời điểm không ổn định này.
Thật vậy, thực tế dường như có hai nền kinh tế hiện nay: một nền kinh tế vẫn gắn liền với USD là tiền tệ dự trữ thế giới và mô hình đồng đô la mới được áp dụng của Zimbabwe. Trong khi thị trường đen tồn tại ở khắp mọi nơi, trong bối cảnh kinh tế đang gặp khó khăn như thế này, các thị trường thay thế sẽ gây ảnh hưởng sâu sắc hơn nhiều.
Hai nền kinh tế song song
Trước sự tái xuất hiện của “Zimdollar” và RTGS, chính phủ đã giới thiệu một hệ thống ghi chú trái phiếu và coin vào năm 2016, được cho là đã gắn với USD. Kế hoạch này đã thất bại khi nạn thất nghiệp, thiếu xuất khẩu và thiếu tiền mặt tạo ra một thị trường đen sinh lợi, nơi USD nắm giữ giá trị lớn hơn so với tài sản được cho là gắn với nó.
Nhiều nhà kinh tế và người dân Zimbabwe cũng hoài nghi về chính sách tài chính mới, họ cho rằng một sự thay đổi đơn thuần trong tên gọi không biểu thị sự biến đổi hay tiến bộ kinh tế thực sự. Một chiếc bánh pizza có thể có giá bằng một nửa lương tháng của một giáo viên nhà nước, điều đó không gây ngạc nhiên. Một số người thậm chí còn tuyên bố nghị định đơn phương của Ncube là bất hợp pháp. Theo luật sư Godfrey Mupanga có trụ sở tại Harare:
“Sửa đổi một điều luật chính là quyền lập pháp mà chỉ có thể được thực hiện bởi quốc hội”.
Động thái bất ngờ này của nhà nước tạo ra một nền kinh tế tổng hợp không gắn với tín hiệu giá hữu cơ, nó có thể tạo ra rủi ro mới. Động lực đạt được bởi các kênh thị trường đen và thị trường xám, cũng như các nỗ lực thanh lý thông qua các nền tảng thanh toán trực tuyến, chính là ví dụ minh họa cho cuộc xung đột.
Rút tiền ngoại tệ, xu hướng toàn cầu hướng tới thanh khoản
Hiện tại, các cá nhân có thể rút tới 1 nghìn đô la Mỹ tiền mặt mỗi ngày từ các tài khoản nước ngoài. Các công ty phải yêu cầu sự cho phép đặc biệt nếu họ muốn làm như vậy. Theo Mangudya, doanh nghiệp và các cá nhân ở Zimbabwe hiện đang nắm giữ khoảng 1.3 tỷ đô la trong các tài khoản nước ngoài này.
Khi khoảng trống thanh khoản được lấp đầy bởi các loại tiền tệ và thị trường thay thế trên toàn thế giới, chính phủ và các ngân hàng trung ương tương ứng của họ tiếp tục điều tiết kinh tế đơn phương trong nỗ lực ngăn chặn những khó khăn về tài chính. Mặc dù một số nhà kinh tế dự đoán rằng đồng đô la mới của Zimbabwe sẽ sớm thất bại, những người khác vẫn cho rằng các khoản nợ USD có thể được vinh danh. Tất nhiên, vấn đề là tỷ lệ của thị trường nào sẽ được lựa chọn.
Chính sách mới của Zimbabwe đã tiếp tục khuyến khích các chủ thể thị trường bảo đảm giá trị bên ngoài các phương tiện chính thức, được nhà nước thừa nhận. Trên toàn cầu, các phong trào tương tự tiếp tục diễn ra ở quy mô lớn hơn khi các nền kinh tế quốc gia nhất định tìm cách tránh xa đồng đô la Mỹ. Ngay cả ở các quốc gia có hệ thống tương đối phát triển, các cá nhân đang tìm cách tránh các vụ cá cược thông qua tiền điện tử và ngoại tệ. Phong trào hữu cơ hướng tới thanh khoản này dường như đang được phản ánh ở Zimbabwe, bất chấp quy định của nhà nước.
- [HOT]: Tổng thống Donald Trump đả kích Crypto, nói ông không phải Fan của Bitcoin và Facebook phải đăng ký Ngân hàng cho Libra nếu muốn hoạt động
- Lệnh cấm đồng đô la Mỹ của Zimbabwe đốt cháy cơn sốt Bitcoin khổng lồ
Huyền Đinh
Tạp chí Bitcoin | News.bitcoin
