Vào đầu tháng 7, tin tức nhân viên của Deutsche Bank bị sa thải do cắt giảm 18,000 vị trí việc được công bố rộng rãi. Tin tức này gắn liền với hình ảnh hai người đàn ông mang tài sản của họ đi qua cửa của một chi nhánh Deutsche Bank ở London cùng với một chiếc túi mang nhãn hiệu Bitcoin.
Thật không may, hình ảnh đó hóa ra chỉ là vào một thời điểm và sự trùng hợp đáng kinh ngạc vì những người đàn ông đó hiện tại không phải là nhân viên ngân hàng thất nghiệp vung tiền vào ‘tương lai của tiền tệ’, mà họ là thợ may đi qua đúng thời điểm.
Tuy nhiên, hình ảnh ngầm hiểu gần như nói lên toàn bộ tương lai của ngành tài chính và làm nảy sinh một vài câu hỏi trong tâm trí của những người khác. Chúng ta còn cách tương lai mà ở đó ngân hàng chủ yếu dựa trên Bitcoin và blockchain bao xa?
Sự khởi đầu tại điểm kết thúc của các ngân hàng
Để trả lời câu hỏi này, tôi phải xem qua những gì đang xảy ra trong thế giới ngân hàng dẫn đến hậu quả cắt giảm việc làm và mối lo ngại đối với phương thức truyền thống của nền tài chính. Luân Đôn là nơi có bề dày lịch sử ngân hàng và là nơi đóng trụ sở của một số ngân hàng lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên, ngoài các tòa nhà kính cao tầng ở trung tâm thành phố thì trong các nhà ga và trạm dừng xe buýt vẫn có cách khác để quản lý và kiểm soát tiền của bạn hàng ngày. Không, đó không phải là Bitcoin, đó là các challenger bank.
Challenger bank được định nghĩa là: “Ngân hàng nhỏ, bán lẻ mới thành lập ở Vương quốc Anh, cạnh tranh trực tiếp với các ngân hàng được thành lập lâu đời tại đây, chuyên về các lĩnh vực được bốn ngân hàng lớn đánh giá thấp”.
Các ngân hàng này còn được gọi là ngân hàng ứng dụng, tập trung cao độ vào khách hàng, thân thiện với người dùng và dễ dàng thao tác hàng ngày. So với các ngân hàng truyền thống, các challenger bank cố gắng và hỗ trợ những người dùng bị thất vọng với các ngân hàng tổ chức lớn. Nghe có vẻ quen?
Thách thức ‘di sản’
Tôi đã trò chuyện với Anne Boden, một chuyên gia ngân hàng có 30 năm kinh nghiệm ở một số tổ chức tài chính quan trọng nhất trên thế giới và hiện là người sáng lập kiêm CEO của Starling Bank – một challenger bank ở Anh.
Chúng tôi chủ yếu bàn về tương lai của ngành ngân hàng từng rất hấp dẫn. Mặc dù Boden biết về Bitcoin, blockchain và tiềm năng của nó trong lĩnh vực ngân hàng nhưng cô tin rằng vẫn còn rất xa.
Trong cuốn sách do cô phát hành gần đây “The Money Revolution”, Boden tuyên bố: “[Blockchain] dễ dàng là sự thay đổi tiền mang tính cách mạng nhất trong thời gian đến và có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong lĩnh vực fintech”.
Cô cũng đưa ra quan điểm các ngân hàng truyền thống cần phải thay đổi và phát triển vì một số yếu tố khác nhau, nhưng sự thay đổi đó phải gắn liền với blockchain và tiền điện tử. Cụ thể:
“Tôi đã dành 30 năm có lẻ trong ngành ngân hàng truyền thống, tôi làm việc cho tất cả các ngân hàng lớn như Lloyds Bank, Standard Chartered, UBS, Zurich và RBS. Sau đó, tôi đã tham gia vào AIG sau cuộc khủng hoảng tài chính và có những đột phá. Do đó, tôi tự kết luận rằng bắt đầu một ngân hàng mới dễ dàng hơn là sửa chữa cái cũ”.
Thật vậy, ‘di sản’ của ngành ngân hàng để lại và cách làm việc đã trở nên trì trệ đến mức mong muốn của các ngân hàng và nhu cầu của khách hàng gần như trở về số 0. Challenger bank có thể là một điểm đến ‘đổi gió’ cho các khác hàng, nhưng nếu đặt lên bàn cân thì tiền điện tử và blockchain có thể là một hệ thống hoàn toàn mới. Ông Boden nói thêm:
“Trong thời đại này, chính những người như Atom, Monzo và Starling đã xuất hiện trên thị trường và người đã thành công là người đã xây dựng đế chế công nghệ của riêng họ. Tất cả các tổ chức này được gọi là challenger bank, nhưng bạn chỉ có thể thực sự đột phá khi bạn có tài khoản hiện tại – bởi vì mọi người đang sử dụng tài khoản đó mỗi ngày – và khi bạn có công nghệ của riêng mình”.
Một lần nữa, Boden không nhất thiết coi công nghệ đó là blockchain; tuy nhiên, người ta có thể thấy blockchain là một ví dụ điển hình về công nghệ đột phá cho ngành ngân hàng. Thế giới đang thay đổi và cách mọi người làm mọi thứ khác đi phụ thuộc vào công nghệ. Boden nói:
“Khách hàng đã thay đổi. Khách hàng đang mua sắm trên Amazon; họ đang làm những việc rất khác. Công nghệ đã thay đổi. Mọi người đang đi lang thang trên mạng bằng điện thoại thông minh, những chiếc điện thoại này có khả năng thâm nhập tốt hơn so với máy tính xách tay và sau đó tất cả các quy định cũng đang thay đổi. Đó là một cơn bão hoàn hảo để đưa một thứ như Starling ra thị trường.”
Starling là một trong một số challenger bank gặt hái được nhiều thành công trong việc phá vỡ quyền bá chủ ngân hàng với trọng tâm là khách hàng bằng khả năng sử dụng hàng ngày và công nghệ của riêng họ. Thành công này thực sự là một thách thức đối với các hệ thống tài chính tổ chức, nhưng bởi vì đây là một không gian chuyển động nhanh nên đã xuất hiện thách thức đối với các challenger bank.
Một vũ khí mới trong kho vũ khí
Challenger bank, ngân hàng ứng dụng, công ty thanh toán di động, công cụ tổng hợp dịch vụ thương mại, công ty thanh toán ngang hàng đều là những dịch vụ tài chính đang muốn chen chân vào thị trường mà các ngân hàng truyền thống đã nắm giữ từ lâu và hiện tượng này không chỉ xảy ra ở Vương quốc Anh.
Circle, Square và thậm chí Revolut sắp đến Hoa Kỳ cũng là những thế lực gây rối trong không gian tài chính, nhưng họ đều có điểm chung là cung cấp tiền điện tử. Tiền điện tử có thể còn lâu mới trở nên phổ biến như Bảng Anh hoặc đô la Mỹ, nhưng một số công ty vẫn đang cung cấp cơ hội sử dụng phương thức thanh toán thay thế này.
Điều này gợi nhớ về văn phòng của 2 ngân hàng ứng dụng khác ở Anh là Wirex và Zeux. Cả hai công ty hoạt động như một giải pháp ngân hàng thay thế, cho phép thanh toán và chuyển tiền, nhưng mỗi công ty cũng có dịch vụ tiền điện tử.
Các dịch vụ này tất nhiên sẽ không phổ biến như các dịch vụ tiền fiat của Starling. Ông Frank Zhou, CEO của Zeux trao đổi:
“Các ngân hàng ứng dụng, hay các ngân hàng kỹ thuật số, đang làm cho mọi thứ thuận tiện hơn, giúp khách hàng quản lý tài khoản của họ hàng ngày. Có rất nhiều nhu cầu cần được chấp nhận sớm trong không gian từ những người quan tâm đến tiền điện tử để giao dịch, đầu tư, thanh toán. Những loại khách hàng đó dễ dàng tiếp cận hơn khi họ theo dõi những phát triển mới nhất và sẵn sàng thử nó”.
Pavel Matveev, một trong những người sáng lập tại Wirex, giải thích rằng việc sử dụng tiền điện tử không cần thử nghiệm. Đã có trường hợp sử dụng hữu hình trong phạm vi thanh toán. Cụ thể:
“Trong khi các ngân hàng ứng dụng và kỹ thuật số cung cấp phương tiện quản lý tiền thuận tiện hơn thì họ vẫn chủ yếu dựa trên cơ sở hạ tầng thanh toán thông thường. Điều này có nghĩa là các khoản thanh toán xuyên biên giới vẫn mất 3-5 ngày với mức phí tương đối cao”.
Dmitry Lazarichev của Wirex bổ sung “Các loại tiền kỹ thuật số phi tập trung có khả năng cách mạng hóa nhiều khía cạnh của ngành thanh toán do tính minh bạch, di động và dễ sử dụng. Một trong những lĩnh vực quan trọng nhất là chuyển tiền quốc tế. Các giao dịch tiền điện tử xuyên biên giới nhanh hơn đáng kể so với các phương thức chuyển tiền ra nước ngoài thông thường và đòi hỏi rất ít về phí, lệ phí”.
Cung cấp dịch vụ khác nhau
Những gì Matveev, Lazarichev và Zhou đã nói về việc đưa tiền điện tử vào kỷ nguyên mới của ngân hàng khiến tôi nhớ về quan điểm của Boden đối với tương lai của ngành. Hy vọng của hai ngân hàng ứng dụng cung cấp tiền điện tử là họ có thể lấp đầy những ngóc ngách nhỏ bằng công nghệ mới này. Boden cho rằng các ngân hàng truyền thống sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt với các dịch vụ tài chính của những ngân hàng nhỏ này. Cụ thể:
“Những gì sắp xảy ra sẽ bắt kịp với ngành ngân hàng, họ sẽ gây bất ngờ cho ngành ngân hàng. Sự kết hợp của internet vạn vật 5G, xe tự lái, AI và học máy sẽ thay đổi phương thức thanh toán”.
“Vì vậy, tôi nghĩ rằng bản chất của thanh toán sẽ thay đổi và sẽ có những người mới tham gia cung cấp cơ chế thanh toán mới. Như vậy, các ngân hàng đương nhiệm sẽ khó cạnh tranh hơn. Một số ngân hàng sẽ sống sót và biến đổi thành thứ gì đó có liên quan nhưng nhiều ngân hàng trong số chúng sẽ khai tử”.
Nếu tiền điện tử trở thành một trong những cơ chế thanh toán mới thì việc sớm có được cơ hội là rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn nữa là cung cấp dịch vụ có thể sử dụng được. Zeux coi điều này là sử dụng tiền điện tử để thanh toán, trong khi Wirex tin rằng kiều hối là chìa khóa cho các loại tiền kỹ thuật số. Dù là phương thức nào thì cũng sẽ có một loạt các dịch vụ xuất hiện trong tương lai. Ông Zhou trình bày:
“Giống như các nghiên cứu trước đây về việc chấp nhận đại trà, phương thức mới được chấp nhận khi đa số có thể sử dụng nó dễ dàng vì họ sẽ sử dụng hằng ngày. Ví dụ: từ tiền mặt đến thẻ PIN, thẻ PIN đến thẻ không tiếp xúc, thẻ không tiếp xúc đến thanh toán di động. Tính dễ sử dụng là chìa khóa để mang lại sự chấp nhận. Tôi nghĩ rằng thị trường đã sẵn sàng chấp nhận hàng loạt tiền điện tử. Nhưng, cần phải có một giải pháp trước khi nhu cầu hàng loạt xuất hiện. Khi tất cả các khách hàng biết rằng họ có thể chi tiêu tiền điện tử một cách dễ dàng ở mọi nơi trong bất kỳ cửa hàng nào, điều đó làm tăng sự sẵn sàng chấp nhận tiền điện tử ngay từ đầu dưới dạng thanh toán. Việc chấp nhận đại trà chỉ xảy ra sau khi giải pháp xuất hiện, không phải trước đó”.
Một tương lai thay đổi
Trong gần thế kỷ qua, thế giới ngân hàng có rất ít hoặc không có mối đe dọa từ các lựa chọn thay thế. Nhưng đã đến lúc thay đổi. Mọi người tin rằng sức mạnh của blockchain trong hệ thống tài chính và tùy chọn tiền điện tử sắp sửa làm rung chuyển toàn bộ không gian ngân hàng, nhưng họ đã sai.
Gần như không ai nghĩ ngân hàng sẽ bắt đầu kết hợp blockchain, như Boden giải thích: “Tôi nghĩ rằng blockchain có khả năng được sử dụng trong một số khía cạnh của hoạt động kinh doanh ngân hàng, có lẽ là trong tài chính thương mại nơi bạn có nhiều đối tác giao dịch. Tôi nghĩ bạn sẽ chứng kiến việc triển khai blockchain trong các lĩnh vực kinh doanh thích hợp, đó sẽ không phải là một thay đổi bán buôn cho nền tảng ngân hàng”.
Tuy nhiên, thật vô lý khi đại tu toàn bộ ngành công nghiệp dựa trên ‘di sản’ từ thế hệ trước để đổi lấy hệ thống của một công nghệ non trẻ.
Khi nói rằng tiền điện tử sẽ bắt đầu thu hút được nhiều người tham gia hơn không có nghĩa là sẽ tạo ra thay đổi toàn bộ bộ mặt của ngân hàng. Tuy nhiên, bộ mặt của ngân hàng đang thay đổi và đó là lý do tại sao các ngân hàng truyền thống đang dần rạn nứt.
Việc sử dụng tiền, thanh toán hàng ngày đã diễn ra. Vì nhu cầu của khách hàng, thị trường mới nổi của các challenger bank, ngân hàng ứng dụng, tổ chức tài chính và phương tiện hỗ trợ thanh toán đã dần hình thành. Một số ngân hàng đã cung cấp dịch vụ blockchain và tiền điện tử, nhưng nói cách duy nhất cho tương lai của ngân hàng là với blockchain, tiền điện tử là thiển cận vì có nhiều nhu cầu lớn hơn và nhiều phương thức khác cùng tham gia.
- Tim Draper chỉ trích Thủ tướng Ấn Độ Modi về lệnh cấm tiền điện tử bảo thủ
- Báo cáo : Đầu tư vào các công ty blockchain giảm 60% trong năm 2019
Thùy Trang
Tạp chí Bitcoin | Forbes
