Một startup Singapore đang tìm cách thay đổi bộ mặt của Đông Nam Á bằng cách xây dựng các thành phố thông minh được hỗ trợ bởi công nghệ blockchain – bắt đầu với một dự án phát triển hỗn hợp 100 ha đầy tham vọng tọa lạc tại thủ đô Phnom Penh của Campuchia.
Trải dài với các khu dân cư, tòa nhà văn phòng, trung tâm mua sắm, trường học và một phòng triển lãm đồ sộ, dự án tư nhân được hỗ trợ bởi Limestone Network sẽ có sức ảnh hưởng đến 10,000 khách hàng kinh doanh và dân số hàng ngày là 190,000 người.
Ý tưởng này lần đầu tiên được hình thành cách đây ba năm bởi doanh nhân công nghệ Eddie Lee, 39 tuổi và một người bạn là nhà phát triển bất động sản của ông. Với sự háo hức khai thác các khả năng của công nghệ blockchain, họ đã thực hiện thử thách xây dựng cả một thành phố thông minh.
“Hầu hết các thành phố đang cố gắng trở thành thành phố thông minh bằng cách cài đặt phần cứng như cảm biến và camera, nhưng điểm khởi đầu của chúng tôi là với phần mềm”, Lee – nhà đồng sáng lập và đối tác quản lý của Limestone Network cho biết.
“Xây dựng trên cơ sở hạ tầng blockchain lai, thành phố thông minh thu thập thông tin thông qua những điểm tiếp xúc hàng ngày của cư dân. Điều này sẽ cung cấp cái nhìn về cách thành phố sống, hoạt động và chuyển mình”.
“Mọi người nghĩ ra rất nhiều cái tên huyền ảo và có tiềm năng tương lai cho blockchain nhưng chúng tôi muốn một cái tên bắt nguồn từ gốc rễ của cách mà mọi thứ được xây dựng” – theo Eddie Lee.
Blockchain đề cập đến một cơ sở dữ liệu được tạo thành từ các khối thông tin kỹ thuật số, được bảo mật bằng mật mã, dữ liệu thời gian và phân phối trên một mạng người dùng.
Với số vốn khởi nghiệp 1.5 triệu đô la Singapore (1.08 triệu đô la Mỹ), họ đã chính thức thành lập Limestone Network vào tháng 12 năm ngoái – với cái tên được đặt theo cách mà một trong những “nền văn minh vĩ đại nhất”, Ai Cập cổ đại, sử dụng đá vôi (limestone) làm một trong những vật liệu xây dựng chính.
Eddie Lee cho rằng vẻ đẹp của blockchain đang mang lại sức mạnh cho người tiêu dùng. Ảnh: Handout
Limestone Network hoạt động như thế nào?
Đối với dự án thành phố thông minh Phnom Penh, bước đầu tiên là tạo hộ chiếu kỹ thuật số, bao gồm đăng ký của tất cả người dân và người lao động với ứng dụng di động Limestone.
Chi tiết thông tin cá nhân của họ sau đó được quét dựa trên cơ sở dữ liệu toàn cầu để kiểm tra bất kỳ hồ sơ tội phạm nào, và sau khi xác định được, danh tính của họ sẽ được công bố trên mạng blockchain.
Một hộ chiếu kỹ thuật số đã được xác minh sẽ có khả năng mở khóa đầy đủ các tính năng của Limestone dành cho cư dân, một trong số đó là ví kỹ thuật số trên điện thoại của họ. Điều này cho phép họ thanh toán cho các giao dịch mua hàng kỹ thuật số, giống như cách thức Alipay của Alibaba hoạt động. Alibaba cũng sở hữu cả South China Morning Post.
Mọi người cũng có thể tự do di chuyển xung quanh các tòa nhà khác nhau bằng cách chỉ cần gõ vào (in) và ra (out), hình thành một phần của “digital persona” trong các hoạt động của họ.
“Vẻ đẹp của blockchain” là ý tưởng mang lại sức mạnh cho người tiêu dùng, Lee nói. Với những blockchain dựa trên sự cho phép, cư dân có quyền kiểm soát dữ liệu và quyết định người mà họ có thể chia sẻ thông tin cá nhân của mình.
Khái niệm về tính di động dữ liệu này đóng một vai trò rất lớn trong cách thành phố cải thiện cuộc sống hàng ngày của cư dân, Lee giải thích.
Chẳng hạn, các công ty viễn thông muốn thu hút khách hàng đăng ký tài khoản có thể trực tiếp trao những phần thưởng cho họ – mà không cần phải trả tiền cho những bên trung gian như đại lý quảng cáo – và dữ liệu cá nhân của họ được “chuyển qua” chỉ trong một vài phút, bớt đi những rắc rối khi có quá nhiều sự đăng ký.
Vào tháng 6, Limestone đã bắt tay vào một dự án thí điểm tại cửa hàng Killiney Exchange Coffee ở khu phát triển của Phnom Penh, khuyến khích khách hàng thực hiện các giao dịch của họ với blockchain thông qua ứng dụng, thay vì sử dụng thẻ tín dụng.
Trong một xã hội có nhiều người Campuchia không sử dụng các dịch vụ tài chính, nhiều người thậm chí không sở hữu một tài khoản ngân hàng nào cả, điều đó có nghĩa là họ gần như không thể vay được tiền học cho con cái họ hoặc để mua nhà.
Lee lạc quan rằng hệ thống mới sẽ cung cấp tính bảo mật, sự hiệu quả và quyền truy cập cao hơn. Ông lưu ý cách cư dân trong thành phố thông minh có được digital persona thông qua lịch sử thanh toán kỹ thuật số, thói quen đi đến văn phòng hoặc đến phòng tập thể dục. Persona này sẽ tương đương với điểm tín dụng cho một ngân hàng hoặc tổ chức tài chính vi mô để xem xét họ có nên áp dụng cho một khoản vay vi mô.
Thẻ Limestone. Ảnh: Handout
“Chúng sẽ tạo thành bộ dữ liệu ban đầu để các ngân hàng có thể xem xét thay vì để trống – hành động có thể dẫn đến việc một thành phố thông minh sẽ không bao giờ thành hiện thực”, ông nói.
“Thành phố thông minh không chỉ là về công nghệ tương lai tiên tiến. Nó nên bao gồm tất cả mọi người, bắt đầu với những người nghèo khổ nhất”.
Dự án dự kiến hoàn thành vào đầu năm 2022 và sau đó sẽ được mở cho các nhà cung cấp giải pháp bên thứ ba, có thể là các ứng dụng ride-hailing, các tổ chức tài chính, công ty viễn thông, chủ sở hữu thương hiệu bán lẻ hoặc công ty phân tích dữ liệu.
Limestone là một phần của các startup đầu tiên trong Tribe Accelerator, công cụ tăng tốc blockchain đầu tiên được chính phủ hỗ trợ, và được hỗ trợ bởi cơ quan chính phủ Enterprise Singapore. Nó nhằm mục đích liên kết các startup với nhiều nhà đầu tư blockchain trên toàn cầu, fintech, tính di động và chuỗi cung ứng, dữ liệu và viễn thông, năng lượng và các không gian bền vững.
Trong năm năm tới, Limestone hy vọng sẽ triển khai các mô hình thành phố thông minh tương tự trên khắp Đông Nam Á – như các khu vực khác của Campuchia, Malaysia, Philippines và cuối cùng là Singapore – trong sự hợp tác với chính quyền địa phương.
Lee nhớ lại khi ông phải nhận những ý kiến không đồng tình và nghi ngờ khi ông lần đầu tiên đồng sáng lập một công ty cho vay ngang hàng, từ đó đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên khắp châu Á với số tiền hơn 2 tỷ USD.
Có vẻ như chúng ta đang bắt tay vào một dự án có tầm nhìn … Tôi đã bị ảnh hưởng rất nhiều bởi một câu nói của cố lãnh tụ vĩ đại, Nelson Mandela, rằng ‘mọi thứ dường như luôn có vẻ là không thể làm được cho đến khi nó được hoàn thành”, ông nói.
Tiềm năng và cạm bẫy
Với các thành phố đang phát triển nhanh chóng và đô thị hóa đang ngày một mạnh mẽ, blockchain đã được coi là một trong những cách để kết nối các công nghệ khác nhau lại với nhau và mở đường cho quản trị, bảo mật, năng lượng, xây dựng và chăm sóc sức khỏe “thông minh”.
Các ứng dụng của nó có thể được thay đổi quá trình do mọi người bình chọn quyết định, cho phép chúng trao đổi năng lượng dư thừa với nhau hoặc khuyến khích hành vi tốt như tái chế.
Dự án thí điểm Limstone cạn tại cửa hàng cà phê Killiney Exchange khuyến khích khách hàng thực hiện giao dịch của họ thông qua blockchain cùng với ứng dụng. Ảnh: Handout
Các quốc gia như Estonia đang dẫn đầu, trong khi Dubai có kế hoạch để trở thành chính phủ hỗ trợ blockchain đầu tiên trên thế giới. Đến năm 2020, họ đặt mục tiêu xử lý tất cả các đơn xin visa, thanh toán hóa đơn và gia hạn giấy phép – tương đương với hơn 100 triệu tài liệu giấy hàng năm – cho các giao dịch kỹ thuật số sử dụng blockchain.
Trong khi đó, thành phố Austin của Mỹ đang thí điểm một chương trình trong đó 2,000 cư dân vô gia cư sẽ nhận được một ID duy nhất được ghi lại một cách an toàn trên blockchain để truy cập các dịch vụ y tế và xã hội.
Đặc biệt tại Đông Nam Á, các thành phố thông minh được hỗ trợ bởi blockchain đang có rất nhiều hứa hẹn, Paul Griffin, phó giáo sư tại Đại học Singapore Management cho biết.
Điều này là do “sự đa dạng môi trường” trong khu vực này có thể tạo ra những ứng dụng quan trọng “trong nhiều lĩnh vực ngoài những gì đã được triển khai” tại các quốc gia phát triển như Estonia và Thụy Điển.
Ví dụ, Đông Nam Á đang “vật lộn” với các vấn đề nan giải và rất cụ thể, từ thâm hụt niềm tin vào chính phủ và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng cho đến công cuộc đô thị hóa nhanh chóng, tắc nghẽn giao thông và tỷ lệ thất nghiệp cao. Đây là những vấn đề nghiêm trọng tại các quốc gia kém phát triển khi đặt trong so sánh với những nước phát triển, ông nói.
Emir Hrnjic, trong lần đến thăm nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Kinh doanh Đại học Quốc gia Singapore (NUS), lưu ý rằng blockchain rõ ràng là “tương lai của công nghệ”.
Ưu điểm chính của một thành phố thông minh dựa trên blockchain là tổng hợp dữ liệu, phân tích dữ liệu và phổ biến dữ liệu theo thời gian thực, ông cho biết.
Nhưng quá trình thực hiện vẫn là vấn đề then chốt. Một điều quan trọng là xem xét độ tin cậy và hiệu suất của mạng – cơ sở hạ tầng cơ bản mà lớp blockchain yêu cầu.
Griffin nói:
“Trong khi blockchain sở hữu khả năng phục hồi tốt từ các gián đoạn mạng nhỏ, nếu mạng quá tệ [không khả dụng hoặc chậm] trong thời gian dài, thì thậm chí sẽ còn tệ hơn nhiều so với sử dụng các hệ thống tập trung”.
Các thách thức về quản trị
Một thách thức lớn khác nữa là quản trị blockchain. Do dữ liệu phải được xác thực trước khi được lưu trữ vì nó có thể được thay đổi sau đó, việc lưu trữ và truy cập dữ liệu “phải được lên kế hoạch và thực hiện rất cẩn thận, và việc onboarding và off-boarding phải được xác định rõ và được thống nhất”, ông Griffin nói.
Nó cũng cho phép một loạt các mô hình quản trị, từ cá nhân sở hữu dữ liệu của riêng mình đến một mô hình tập trung hoàn toàn với bất kỳ loại quản trị chung nào của các tập đoàn ở trung gian. Do đó, mô hình quản trị phù hợp cần phải được lựa chọn cho từng tình huống trong việc cung cấp “quyền kiểm soát chính xác và tính minh bạch phù hợp”, ông nói thêm.
Các hành động điều tiết và quyền riêng tư dữ liệu cũng là những trở ngại lớn, Hrnjic giải thích rằng khi công nghệ blockchain phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, các nhà quản lý sẽ tiếp tục đấu tranh để tìm ra một điểm phù hợp điều hành pháp lý. Các quy định có thể khác nhau giữa các quốc gia, chẳng hạn như Việt Nam ủng hộ cách tiếp cận chặt chẽ hơn so với Singapore – tiếp cận một cách tương đối tiến bộ và thoải mái.
Do đó, các cơ quan quản lý cần tham gia vào “cuộc tư vấn ý nghĩa” với những người tham gia trong ngành và tạo ra các khuôn khổ để bảo vệ công dân, song “không cản trở tinh thần kinh doanh và đổi mới”, Hrnjic nói.
Hơn nữa, trong thời đại của dữ liệu, mô hình kinh doanh của các công ty lớn như Facebook và Google tập trung vào việc thu thập lượng lớn dữ liệu cá nhân để tiếp thị mục tiêu. Trong bối cảnh các vụ bê bối về quyền riêng tư dữ liệu gần đây, các công ty đang “chịu áp lực nghiêm ngặt hơn từ các cơ quan quản lý về cách thu thập dữ liệu được sử dụng”, ông nói thêm.
Cuối cùng, trước khi áp dụng bất kỳ công nghệ mới nào, mọi người đều cần có thời gian để thay đổi thói quen của họ. Ở một số quốc gia, tiền mặt vẫn là “vua”, bất chấp những nỗ lực giới thiệu thanh toán bằng các hình thức khác không phải tiền mặt.
Griffin cho biết trường hợp sử dụng cuối cùng của blockchain cho các thành phố thông minh sẽ thay đổi rất nhanh, và không chắc liệu blockchain sẽ kết thúc như là “giải pháp giải quyết tất cả các vấn đề” – Vì vậy, một sự pha trộn hài hòa của các công nghệ tập trung, phi tập trung và quản trị có lẽ sẽ là giải pháp tốt nhất.
“Tương lai của các thành phố thông minh hỗ trợ bởi blockchain có thể sẽ nằm ở giữa một xã hội lý tưởng nơi mọi người đều kiểm soát cuộc sống của họ và một xã hội đen tối nơi quyền lực chung nằm vào tay một số người”, ông nói.
- Dịch vụ nghiên cứu của Quốc hội Hoa Kỳ tìm thấy khả năng sử dụng blockchain cho ngành năng lượng
- Deloitte: Trung Quốc muốn sử dụng Blockchain như ‘vũ khí chiến lược’
Huyền Đinh
Tạp chí Bitcoin | South China Moring Post
