Mark Zuckerberg, cái tên đã trở thành biểu tượng của sự đổi mới công nghệ và tinh thần khởi nghiệp, là nhà sáng lập kiêm CEO của Meta – một trong những gã khổng lồ công nghệ định hình cách thế giới kết nối. Từ một sinh viên Harvard với ý tưởng đơn giản về mạng xã hội, Zuckerberg đã xây dựng một đế chế công nghệ, đưa anh trở thành một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng nhất thế kỷ 21. Câu chuyện của anh không chỉ là về thành công mà còn về sự kiên trì, tầm nhìn xa và những tranh cãi đi kèm với danh tiếng.
Khởi đầu từ ký túc xá Harvard
Mark Elliot Zuckerberg sinh ngày 14 tháng 5 năm 1984 tại White Plains, New York, trong một gia đình trung lưu. Từ nhỏ, anh đã bộc lộ niềm đam mê với công nghệ và lập trình. Ở tuổi 12, Zuckerberg tạo ra một chương trình nhắn tin nội bộ cho văn phòng nha khoa của cha mình, gọi là “ZuckNet”. Tài năng lập trình của anh tiếp tục phát triển khi anh xây dựng các trò chơi máy tính và phần mềm trong thời trung học.
Năm 2002, Zuckerberg nhập học Đại học Harvard, nơi anh theo đuổi ngành khoa học máy tính và tâm lý học. Tại đây, vào năm 2004, từ phòng ký túc xá, anh cùng các bạn học gồm Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz và Chris Hughes đã tạo ra “TheFacebook” – một nền tảng kết nối sinh viên Harvard. Ý tưởng ban đầu rất đơn giản: một trang web nơi sinh viên có thể chia sẻ thông tin cá nhân, kết bạn và giao lưu. Tuy nhiên, sự lan tỏa nhanh chóng của TheFacebook đã vượt xa khuôn viên Harvard, mở rộng đến các trường đại học khác và cuối cùng là toàn thế giới.
Sự ra đời và phát triển của Facebook
Năm 2005, TheFacebook chính thức đổi tên thành Facebook và bắt đầu thu hút hàng triệu người dùng. Zuckerberg bỏ học Harvard để tập trung toàn thời gian cho dự án. Với tầm nhìn biến Facebook thành một nền tảng kết nối toàn cầu, anh đã đưa ra những quyết định táo bạo, từ việc mở rộng đối tượng người dùng đến việc từ chối các lời đề nghị mua lại trị giá hàng tỷ đô la từ các công ty như Yahoo!.
Dưới sự lãnh đạo của Zuckerberg, Facebook không ngừng đổi mới. Các tính năng như News Feed, nút “Like”, hay khả năng chia sẻ ảnh và video đã thay đổi cách mọi người tương tác trực tuyến. Năm 2012, Facebook mua lại Instagram với giá 1 tỷ USD, một thương vụ ban đầu bị nghi ngờ nhưng sau đó được chứng minh là bước đi chiến lược, giúp Meta thống trị mạng xã hội. Tiếp theo là WhatsApp (2014, 19 tỷ USD) và Oculus (2014, 2 tỷ USD), đánh dấu tham vọng của Zuckerberg trong việc mở rộng sang các lĩnh vực như nhắn tin và thực tế ảo.
Meta và tầm nhìn về Metaverse
Năm 2021, Zuckerberg công bố một bước ngoặt lớn: đổi tên công ty mẹ từ Facebook thành Meta, phản ánh tham vọng xây dựng “metaverse” – một vũ trụ số nơi con người có thể tương tác, làm việc và giải trí thông qua thực tế ảo và tăng cường. Đây là một canh bạc táo bạo, đòi hỏi khoản đầu tư hàng chục tỷ USD, nhưng cũng thể hiện tầm nhìn dài hạn của Zuckerberg về tương lai của công nghệ.
Dù metaverse vẫn đang trong giai đoạn phát triển và đối mặt với nhiều thách thức, sự quyết tâm của Zuckerberg trong việc tiên phong lĩnh vực này đã khiến anh trở thành một trong những nhân vật dẫn đầu trong cuộc cách mạng công nghệ tiếp theo. Anh tin rằng metaverse sẽ là bước tiến lớn tiếp theo sau internet di động, và Meta đang đầu tư mạnh mẽ vào các công nghệ như kính thực tế ảo Oculus và phần mềm Horizon Worlds để hiện thực hóa tầm nhìn này.
Những tranh cãi và bài học lãnh đạo
Hành trình của Zuckerberg không hề bằng phẳng. Anh và Facebook đã đối mặt với nhiều chỉ trích, từ vấn đề quyền riêng tư (vụ bê bối Cambridge Analytica năm 2018), lan truyền thông tin sai lệch, đến cáo buộc độc quyền trong ngành công nghệ. Những thách thức này đã đặt Zuckerberg vào tâm bão của dư luận, buộc anh phải điều chỉnh cách tiếp cận và cải thiện chính sách của công ty.
Tuy nhiên, Zuckerberg cũng cho thấy khả năng học hỏi và thích nghi. Anh đã công khai xin lỗi, đầu tư hàng tỷ USD vào bảo mật và minh bạch, đồng thời xuất hiện trước Quốc hội Mỹ để giải trình. Những trải nghiệm này đã giúp anh trưởng thành từ một nhà sáng lập trẻ tuổi thành một lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm, dù vẫn giữ được tinh thần tò mò và sáng tạo của một lập trình viên.
Cuộc sống cá nhân và di sản
Ngoài công việc, Zuckerberg là một người chồng, người cha, và một nhà từ thiện. Anh kết hôn với Priscilla Chan, người bạn gái từ thời đại học, vào năm 2012, và họ có ba người con. Cùng với Chan, Zuckerberg sáng lập Chan Zuckerberg Initiative, cam kết hiến tặng 99% cổ phần của mình tại Facebook để hỗ trợ giáo dục, y tế và các vấn đề xã hội. Tinh thần “cho đi” này thể hiện khát vọng để lại một di sản vượt xa những thành công thương mại.
Kết luận
Mark Zuckerberg không chỉ là nhà sáng lập của Meta mà còn là biểu tượng của sự đổi mới và khả năng định hình tương lai. Từ một ý tưởng đơn giản trong ký túc xá, anh đã xây dựng một nền tảng thay đổi cách hàng tỷ người kết nối và giao tiếp. Dù đối mặt với nhiều tranh cãi, tầm nhìn của Zuckerberg về metaverse và cam kết với công nghệ tiên phong cho thấy anh không ngừng tìm kiếm những chân trời mới. Câu chuyện của anh là minh chứng cho sức mạnh của ý tưởng, sự kiên trì và lòng dũng cảm để thay đổi thế giới.