Dù tốt hơn hay tồi tệ hơn thì nhìn chung các ICO đã thay đổi cách các doanh nghiệp và startup tiếp cận với việc gây quỹ. Mặc dù việc gây quỹ từ trước đến nay là một quá trình không công khai, nhưng các ICO cho phép bất cứ ai tham gia “đầu tư” vào dự án bằng cách mua tài sản kỹ thuật số gốc (mặc dù “đầu tư” thường không trao quyền sở hữu cổ phần).
Tuy nhiên, các ICO không chỉ gây quỹ, chúng cũng gây ra nhiều lo ngại cho các cơ quan quản lý. Không có gì giống như ICO tồn tại trước công nghệ blockchain. Do đó, sự bùng nổ ICO trị giá hàng tỷ đô bất ngờ đã khiến các cơ quan quản lý như Ủy ban Chứng khoán và Sàn Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) phải chao đảo.
Khi ngành công nghiệp tiền điện tử phát triển, các ICO đã được các cơ quan quản lý trên toàn thế giới nhắm đến, dẫn đến sự sụt giảm mạnh trong loại hình gây quỹ này. Các biến thể khác của mô hình gây quỹ tiền điện tử này, chẳng hạn như IEO đã trở thành huyết mạch, mặc dù chúng cũng không tránh khỏi các hậu quả pháp lý.
Giờ đây, với một loạt các hành động và tuyên bố đe dọa gần đây nhắm vào các ICO, SEC trước đây đã từng trì hoãn nhưng giờ dường như đang đứng trước cơ hội để đặt dấu chấm hết. Chẳng hạn, vào tháng 6 năm 2019, Ủy ban tuyên bố rằng họ đang kiện Kik Interactive của Canada về một vụ bán token chưa đăng ký mà họ đã thực hiện gần hai năm trước.
“Theo báo cáo của SEC, số lượng ICO đã giảm mạnh kể từ giữa năm 2018”
“Số lượng ICO đã giảm mạnh kể từ giữa năm 2018, sau khi các quan chức của SEC đưa ra một loạt các tuyên bố cho thấy ‘tất cả các ICO đều là chứng khoán’ và SEC sẽ theo đuổi các hành động thực thi chống lại các ICO tương lai”, Diego Zuluaga, một nhà phân tích chính sách tại Trung tâm thay thế tài chính và tiền tệ của Viện Cato, đã nói.
“Trong khi chỉ có một vài hành động thực thi liên quan đến ICO với cáo buộc cung cấp chứng khoán chưa đăng ký, sự mập mờ trong quy định vẫn tồn tại”.
Mặc dù vụ kiện của SEC chống lại Kik Interactive là một trường hợp hành động thực thi tương đối hiếm đối với ICO, nhưng điều đó không phải là chưa từng có.
Những người đề xuất tiền điện tử từ lâu đã cảnh giác với vai trò ngày càng tăng của SEC trong không gian này. Trong năm 2017, Ủy ban đã cố gắng giành sự giám sát để tranh luận nếu việc bán token gốc của Ethereum là một đợt chào bán chứng khoán. Những người đề xướng sợ rằng cuộc tranh luận có thể là một dấu hiệu cảnh báo cho thấy những ngày theo dõi ngoài cuộc của SEC đã kết thúc. Ủy ban cuối cùng đã kết luận rằng việc bán token Ethereum không phải là một đợt chào bán chứng khoán, mà hầu hết các token kỹ thuật số là chứng khoán.
Chào bán chứng khoán là một phương thức gây quỹ đã tồn tại từ lâu trong khuôn khổ của SEC. Ngày nay, các ICO không cần thiết phải đăng ký với SEC trước khi ra mắt. Tuy nhiên, nếu Ủy ban tin rằng một ICO thực sự đang hoạt động như một đợt chào bán chứng khoán, thì những người tạo ra dự án có thể đã vi phạm Mục 5 của Đạo luật Chứng khoán năm 1933, trong đó nêu rõ:
“Tất cả các việc cung cấp và chào bán chứng khoán phải được đăng ký với SEC hoặc đủ điều kiện để được miễn một số yêu cầu đăng ký”.
Đối với nhiều dự án trong không gian tiền điện tử, việc thiếu hướng dẫn rõ ràng xung quanh việc chào bán chứng khoán là một rủi ro nghiêm trọng. Mặc dù một dự án có thể khăng khăng rằng các chức năng cung cấp tiền của mình không phải chứng khoán, nhưng SEC có thể sẽ không đồng ý và có những hành động pháp lý.
Trên thực tế, theo Robert W. Greene, các ICO đang nhắm mục tiêu vào các thị trường khác trong nỗ lực thoát khỏi tầm kiểm soát nghiêm ngặt của các nhà quản lý Hoa Kỳ. Greene là thành viên của Đại học Khoa học Xã hội Singapore, và trước đây từng phục vụ trong ủy ban lãnh đạo Token Alliance của Phòng Thương mại Kỹ thuật số Liên minh.
“Thái độ của SEC chắc chắn đã khiến các dự án tìm cách tiến hành cung cấp token kỹ thuật số mở để hoạt động bên ngoài Hoa Kỳ. Theo nghiên cứu mà tôi sẽ xuất bản vào tháng tới, các dự án đã đăng ký tại Hoa Kỳ chiếm hơn 10% token kỹ thuật số mở cung cấp khối lượng USD trong năm 2017 so với chỉ 2% trong quý 3 năm 2018”.
Tại sao ICO không mấy mặn mà ở Hoa Kỳ
Một ICO cấu hình cao được ra mắt vào đầu năm 2019 bởi BitTorrent, một ứng dụng chia sẻ tệp ngang hàng phổ biến, được báo cáo đã kiếm được 7.1 triệu đô la chỉ trong 15 phút. Để mua token trong ICO, người dùng phải được xác định theo yêu cầu Know-Your-Customer (KYC) và BitTorrent rõ ràng cấm cư dân Hoa Kỳ tham gia.
ICO quay lưng lại với thị trường Hoa Kỳ là một xu hướng đang diễn ra tại đất nước này. Khi các hành động của SEC đối với cảnh quan ngày càng nghiêm ngặt, cư dân Hoa Kỳ đã bị cấm tham gia nhiều dịch vụ ICO hiện đại.
“Các dự án token kỹ thuật số đang tìm cách tiến hành cung cấp token kỹ thuật số cho nhiều đối tượng tham gia tổ chức và bán lẻ, ngày càng hạn chế người Mỹ tham gia vì những điều không chắc chắn xung quanh việc liệu SEC có xem xét cung cấp token kỹ thuật số mở như một đợt chào bán chứng khoán công cộng bất hợp pháp hay không”, Greene giải thích. “Điều này có thể dẫn đến các hành động pháp lý tốn kém hoặc các vụ kiện, ngay cả khi dự án token diễn ra bên ngoài Hoa Kỳ và sự phân phối đó là hợp pháp ở nơi nào đó”.
Để giúp các dự án chính thống điều hướng quy định, trước đây, SEC đã tuyên bố sẽ phát hành một khuôn khổ giúp người tham gia thị trường dễ dàng đánh giá chính xác hơn liệu việc ra mắt ICO của họ có tuân theo luật chứng khoán hay không.
Greene chỉ ra rằng khuôn khổ này được phát hành vào tháng 4 năm 2019 không mang tính rõ ràng. Ông trích dẫn lời chỉ trích của Ủy viên SEC, Hester Peirce, cho biết việc phát hành nó thực sự có thể có hiệu quả ngược lại và “góp phần vào thể hiện rằng điều hướng luật chứng khoán trong lĩnh vực này là công việc nguy hiểm”.
Những nhận xét của Ủy viên Peirce dường như phản ánh cảm tính của ngành công nghiệp. Như Wall Street Journal đã báo cáo, các ICO đã mang về 118 triệu USD trong quý 1 năm 2019. Trong cùng kỳ năm 2018, họ đã huy động được 6.9 tỷ USD.
Hơn nữa, nghiên cứu được thực hiện bởi BitMEX cho thấy thị trường ICO đã giảm khoảng 97% trong quý 1 năm 2019. Ngay cả việc thúc đẩy các IEO mà một số người tin rằng nó sẽ xảy ra, có thể cũng không phải là cách cải thiện.
“Trong môi trường gây quỹ tương đối khó khăn này, một số dự án đã thay đổi ICO thành IEO, có lẽ đó là nỗ lực hỗ trợ huy động vốn”, nghiên cứu của BitMEX cho biết. “Ít nhất là bây giờ, ở một mức độ nào đó, điều này dường như đang hoạt động, với gần 40 triệu USD đã được huy động trong năm nay. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn hoài nghi về triển vọng của các nhà đầu tư dài hạn”.
Mối quan tâm của SEC là thích đáng, nhưng loại bỏ ICO thì không
Vài người trong ngành sẽ ủng hộ việc SEC hoàn toàn nhắm mắt làm ngơ đối với các ICO, đặc biệt là vì nhiều dự án không thực hiện được lời hứa của mình với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, các cuộc đàn áp sâu rộng về quy định có thể vô tình ngăn cản sự xuất hiện của các dự án chính thống.
“SEC không hiểu được sắc thái giữa các dự án token và muốn ngăn các nhà phát hành sử dụng kẽ hở để tránh đăng ký chứng khoán”, Zuluaga thuộc Viện CATO – một tổ chức nghiên cứu chính sách công của Mỹ – giải thích. “Sự quan tâm này là hợp pháp và mang tính quan trọng, nhưng SEC nên nỗ lực cung cấp một con đường cho các dự án tiền điện tử với thiện chí không muốn phát hành chứng khoán”.
Không có chỗ để sinh tồn, các dự án thà rời khỏi Hoa Kỳ hơn là cố gắng cạnh tranh trong điều kiện bất lợi. Những cảm tính của Zuluaga phần lớn trùng với cảm tính của Greene, ông nói rằng:
“Xét tới thái độ pháp lý hiện tại của SEC, các dự án muốn tiến hành phân phối token kỹ thuật số cho phép công chúng tham gia là điều dễ hiểu – và thật không may – chúng khá cảnh giác khi cho phép người Mỹ tham gia các đợt bán token”.
Greene giải thích rằng các dự án blockchain vẫn có phương pháp huy động vốn ở Hoa Kỳ. Thật không may, các phương thức này có thể đối nghịch với các lý tưởng dân chủ của ngành công nghiệp tiền điện tử, vì STO và quy định D safe-harbor sales thường chỉ giới hạn với những người mua tổ chức.
Nghiên cứu của Greene, đã nhấn mạnh vai trò của Singapore với tư cách là một thị trường mới nổi cho các ICO. Ngoài ra, quốc đảo Malta tiếp tục bày tỏ sự quan tâm đến việc trở thành một thánh địa cho đổi mới cộng đồng blockchain và tiền điện tử.
Mặc dù một số dự án có thể rời khỏi Hoa Kỳ để ủng hộ môi trường pháp lý thân thiện hơn, lập trường của SEC có thể khiến nhiều người sẽ phải từ bỏ hoàn toàn những kế hoạch ICO của họ.
Như Zuluaga đã giải thích, “không phải tất cả các dự án token đều có khả năng di chuyển đến những nơi có quyền lực pháp lý khác và điều hướng tới một môi trường pháp lý nước ngoài”.
- BitMEX Research : Thị trường ICO giảm khoảng 3.800% trong Quý 1/ 2019, hầu hết ICO mất 80% giá trị
- ICObench: Lĩnh vực ICO đang hồi sinh trở lại sau khi thị trường uptrend
Huyền Đinh
Tạp chí Bitcoin | Longhash
