Trang chủ Blockchain Appchain là gì? Tìm hiểu cách thức hoạt động và lợi ích...

Appchain là gì? Tìm hiểu cách thức hoạt động và lợi ích nó mang lại

12/02/2024 15:36

Appchain là gì?

Appchain là viết tắt của “application-specific blockchain” (blockchain dành riêng cho ứng dụng), một giải pháp phù hợp được thiết kế đặc biệt để đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ duy nhất của ứng dụng phi tập trung hoặc giao thức Web3.

Khái niệm ban đầu của Bitcoin đã mở đường, nhưng Ethereum còn khao khát hơn thế nữa – một nền tảng phổ quát cho mọi thứ trong DeFi và token hóa. Tuy nhiên, tham vọng này đã gặp trở ngại khi lượng sử dụng tăng vọt vào năm 2017 dẫn đến phí giao dịch cao ngất ngưỡng, cho thấy rõ năng lực của Ethereum không đủ đáp ứng nhu cầu cao như vậy.

Hạn chế này đã dẫn đến sự ra đời của nhiều blockchain layer 1 được gọi là “kẻ tiêu diệt Ethereum” như Solana, nhằm mục đích vượt qua Ethereum bằng cách cung cấp thời gian giao dịch và xác nhận nhanh hơn trong khi vẫn đa năng. Nhưng vấn đề nằm ở đây: sự phổ biến của các nền tảng này thường làm tăng thêm sự hỗn loạn hiện có của các hệ sinh thái blockchain bị phân mảnh.

Điều này đưa chúng ta đến sự phát triển của các appchain, giải quyết vấn đề cơ bản về việc đảm bảo tương lai trong bối cảnh tiền điện tử đang thay đổi nhanh chóng.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá Appchain là gì, hoạt động như thế nào và khác biệt với các giải pháp blockchain khác.

Tìm hiểu về appchain

Các chain có mục đích chung, bị giới hạn bởi trọng tâm rộng rãi, không thể thích ứng đủ nhanh trong không gian đột phá này. Tuy nhiên, Appchain cung cấp một cách tiếp cận nhanh chóng và có mục tiêu, được xây dựng chính xác cho nhu cầu của giao thức mà chúng được xây dựng.

Appchain là một cách thông minh để tận dụng sự phổ biến và quen thuộc của các hệ thống cũ trong khi vẫn đủ linh hoạt và có chủ quyền để kết hợp các công nghệ tiên tiến.

Không giống như các blockchain đa mục đích cố gắng trở thành một giải pháp phù hợp cho tất cả, appchain có thể được tinh chỉnh theo nhu cầu về hiệu suất, bảo mật và quản trị cụ thể của ứng dụng. Sự chuyên môn hóa này cho phép xử lý hiệu quả hơn, giảm tắc nghẽn và giảm chi phí giao dịch, làm cho appchain trở thành lựa chọn lý tưởng cho các ứng dụng yêu cầu thông lượng cao, bảo mật hoặc chức năng độc đáo.

Bằng cách tập trung vào một ứng dụng cụ thể hoặc tập hợp các trường hợp sử dụng, appchain có thể phát triển và mở rộng quy mô theo cách vừa bền vững vừa sẵn sàng cho tương lai, đáp ứng bối cảnh luôn thay đổi của công nghệ blockchain và các ứng dụng của nó.

Appchain hoạt động như thế nào?

Hoạt động của các appchain có thể nhanh chóng trở nên phức tạp về mặt kỹ thuật. Đối với phạm vi của bài viết này, chúng tôi sẽ đơn giản hóa việc giải thích.

Chức năng

Appchain về cơ bản là môi trường độc đáo được tinh chỉnh cho phù hợp với ứng dụng mà chúng phục vụ. Sự chuyên môn hóa như vậy cho phép nó tối ưu hóa mọi khía cạnh – từ xử lý giao dịch đến các giao thức bảo mật – đặc biệt cho một ứng dụng đó. Điều này liên quan đến cách tiếp cận tùy chỉnh để xử lý các giao dịch, thực hiện hợp đồng thông minh và quản trị mạng tổng thể.

Không giống như các blockchain truyền thống phải cân bằng nhu cầu của các ứng dụng đa dạng, appchain có thể ưu tiên hiệu quả và hiệu suất cho trường hợp sử dụng cụ thể.

Xương sống của Appchain

Appchain thường hoạt động trên các blockchain layer 1 (L1) hiện có, chẳng hạn như Ethereum. Tuy nhiên, trong trường hợp các appchain layer 1, chúng duy trì mức độ độc lập, thường thông qua kết nối với giao thức layer 0 như Cosmos. Layer 0 này hoạt động như một mạng nền tảng, cung cấp khả năng tương tác và cơ sở hạ tầng cơ bản, cho phép các appchain layer 1 khác nhau cùng tồn tại và giao tiếp trong một hệ sinh thái lớn hơn.

Lấy ví dụ về Immutable. Immutable zkEVM là giải pháp mở rộng layer 2 cho Ethereum, tập trung hoàn toàn vào việc hỗ trợ các game dựa trên blockchain, tức là một appchain trên Ethereum để chơi game. Bản thân Ethereum không hỗ trợ lối chơi có nhịp độ nhanh do thông lượng thấp. Vì vậy, appchain tập trung vào game của Immutable giúp các studio game triển khai game trong hệ sinh thái Ethereum mà không gặp phải những hạn chế cố hữu.

Lợi ích của appchain: Giải quyết được vấn đề gì?

Appchain là các blockchain được xây dựng có mục đích nhằm giải quyết vấn đề thích hợp. Thông thường, những lợi ích mà appchain mang lại là: Tính module, khả năng mở rộng, khả năng tương tác.

Hãy nhớ rằng những lợi ích này không áp dụng cho tất cả các appchain. Về mặt kỹ thuật, một nhà phát triển có thể tạo ra một appchain được xây dựng có mục đích để không cho phép khả năng tương tác.

Tính module

Tính module đề cập đến thiết kế/kiến trúc của appchain.

Các blockchain đa năng, như Ethereum, có kiến trúc nguyên khối. Điều này có nghĩa là họ có xu hướng có quy tắc và tiêu chuẩn cứng nhắc, cản trở khả năng thực hiện các thay đổi nhanh chóng mà không ảnh hưởng đến toàn bộ mạng.

Kiến trúc mô-đun của appchain cấp cho nhà phát triển quyền kiểm soát hoàn toàn đối với cơ chế của blokchain – từ nền kinh tế token đến cơ chế đồng thuận. Nhà phát triển có thể điều chỉnh từng layer theo yêu cầu của dApp.

Nguồn: CoinGecko

Đối với một appchain chính thức, có 5 layer là:

1. Layer mạng: Layer nền tảng quản lý mạng ngang hàng, cho phép các node giao tiếp, chia sẻ dữ liệu và xác thực giao dịch.

2. Layer ứng dụng: Lưu trữ các ứng dụng thực tế chạy trên blockchain, cung cấp các giao diện cần thiết cho các nhà phát triển để tạo và quản lý DApp.

3. Layer dữ liệu: Chịu trách nhiệm tổ chức và lưu trữ tất cả dữ liệu, bao gồm trạng thái của blockchain, chi tiết giao dịch và dữ liệu hợp đồng thông minh.

4. Layer đồng thuận: Triển khai thuật toán đồng thuận của appchain, có thể là bất kỳ biến thể nào như Proof of Work, Proof of Stake…

5. Layer hợp đồng thông minh: tự động hóa, xác minh và thực thi việc đàm phán hoặc thực hiện hợp đồng.

Appchain cung cấp cách tiếp cận module để mở rộng quy mô, vì các layer ứng dụng và dữ liệu được tách rời khỏi layer bảo mật, cho phép tối ưu hóa trong khi sử dụng các layer 1 hoặc layer 0 đã được thử nghiệm để bảo mật, thay vì khởi chạy các chain mới.

Khả năng mở rộng

Appchain về cơ bản là các blockchain dành riêng tài nguyên cho một nhiệm vụ hoặc chức năng đơn lẻ. Điều này làm cho chúng có khả năng mở rộng đáng kinh ngạc (nhanh và chi phí thấp) cho mục đích mà chúng được xây dựng. Yếu tố đóng góp chính cho khả năng mở rộng trong appchain là sự hiện diện của một mempool riêng biệt hoặc chuyên dụng. Điều này được làm sáng tỏ rõ ràng qua sự di chuyển gần đây của dYdX sang hệ sinh thái Cosmos.

dYdX là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) phổ biến dành cho giao dịch vĩnh viễn. Khi dApp lần đầu tiên ra mắt, team buộc phải áp dụng mô hình kết hợp trong đó các hợp đồng thông minh giữ tiền của người dùng nhưng việc quản lý sổ lệnh lại được thực hiện trên các máy chủ tập trung. Hạn chế này là do các vấn đề về khả năng mở rộng vì DEX phải xử lý hơn 1.000 lệnh mỗi giây và vào thời điểm đó, team không tìm được giải pháp cơ sở hạ tầng phù hợp.

Gần đây, với dYdX V4, DEX này đã chuyển sang hệ sinh thái Cosmos và ra mắt chain dYdX, một appchain cho dApp của dYdX. Điều này cho phép dYdX đạt được sự phân cấp hoàn toàn trong khi vẫn duy trì được khả năng mở rộng cao.

Khả năng tương tác

Một phần lớn của hệ sinh thái blockchain đang bị tách biệt. Mỗi blockchain, như Bitcoin và Ethereum, được ví như một khu vườn có tường bao quanh cho người dùng. Người dùng trên Ethereum có thể không tận dụng được lợi ích của Solana hoặc Bitcoin nếu không qua một mạng lưới gồm các bước và cầu nối phức tạp.

Mặc dù các appchain thường độc lập nhưng vẫn được thiết kế chú trọng đến khả năng tương tác và được xây dựng để chuyển tài sản nhanh chóng, an toàn từ dApp này sang dApp khác.

ParaSwap là một appchain tổng hợp DeFi cho phép người dùng swap tài sản liền mạch trên các sàn giao dịch phi tập trung khác nhau. Điều này cho phép người dùng nhận được tỷ giá swap tốt nhất mà không cần phải điều hướng thủ công qua nhiều DEX hoặc mạng blockchain.

Phân tích so sánh: Appchain so với các giải pháp blockchain khác

Ranh giới giữa appchain và các giải pháp blockchain khác rất mờ nhạt. Một appchain có thể phức tạp như một blockchain layer 1 đầy đủ (hãy nghĩ đến Theta Network) hoặc chuyên dụng như một dApp (như Osmosis).

Một blockchain có thể được coi là appchain nếu nó được xây dựng có mục đích cho một trường hợp sử dụng cụ thể. Đó phải là một mạng chuyên dụng được thiết kế để tối ưu hóa hiệu suất và chức năng của một nhóm dApp cụ thể, như DEX, game hoặc thị trường NFT.

Dưới đây là một số khác biệt chính giữa appchain và các giải pháp blockchain phổ biến khác.

	Appchain	Blockchain Layer 1	Blockchain Layer 2	Sidechain
Khái niệm	Các blockchain tùy chỉnh được xây dựng cho các ứng dụng cụ thể, có thể tồn tại dưới dạng layer 1, 2 hoặc sidechain.	Các blockchain cơ bản đóng vai trò là mạng chính cho giao dịch.	Được xây dựng dựa trên blockchain layer 1 để cải thiện khả năng mở rộng và hiệu quả.	Các blockchain độc lập chạy song song với blockchain chính (Layer 1).
Kiến trúc	Khác nhau tùy thuộc vào việc chúng là layer 1, 2, 3 hay sidechain.	Mạng độc lập và khép kín với cơ chế đồng thuận riêng.	Có xu hướng dựa vào layer 1 để bảo mật.	Hoạt động độc lập nhưng được gắn với blockchain layer 1.
Cơ chế đồng thuận	Phụ thuộc vào layer cơ bản mà nó được xây dựng hoặc độc lập.	Có cơ chế đồng thuận riêng (ví dụ: PoW, PoS).	Thường tận dụng cơ chế bảo mật và đồng thuận của chain layer 1 cơ bản.	Có thể có cơ chế đồng thuận khác với chain chính.
Khả năng mở rộng	Khả năng mở rộng cao nếu được thiết kế hiệu quả, đặc biệt cho các ứng dụng cụ thể.	Khả năng mở rộng hạn chế do những hạn chế cố hữu như kích thước và thời gian block.	Khả năng mở rộng cao nhờ khả năng xử lý off-chain.	Khác nhau, nhưng nhìn chung có khả năng mở rộng cao hơn layer 1.
Khả năng tương tác	Có thể được thiết kế để có khả năng tương tác cao với nhiều layer và chain khác nhau.	Giới hạn, thường hoạt động trong hệ sinh thái riêng.	Cao, vì chúng được thiết kế để hoạt động chặt chẽ với chain layer 1.	Có thể cao nếu được thiết kế để tương thích cross-chain.
Trường hợp sử dụng	Cụ thể cho ứng dụng mà chúng được thiết kế (ví dụ: chơi game, giao dịch).	Các mục đích chung như giao dịch tiền điện tử, hợp đồng thông minh.	Mục đích chung, với các giao dịch nhanh hơn và rẻ hơn.	Các trường hợp sử dụng thích hợp, cụ thể cho thiết kế của sidechain.
Ví dụ	Immutable zkEVM, dYdX Chain	Bitcoin, Ethereum	Arbitrum, Optimism, zkSync Era	Ronin Network, Gnosis Chain

Ví dụ các appchain

Nếu bạn đã khám phá không gian DeFi, thực hiện giao dịch, tương tác với hợp đồng thông minh thì có thể bạn đã tương tác với appchain. Dưới đây là một số ví dụ về appchain.

Polkadot Parachains

Nguồn: CoinGecko

Parachain của Polkadot là các blockchain riêng lẻ chạy song song trong hệ sinh thái Polkadot và được kết nối với Relay Chain chính của Polkadot, cung cấp khả năng tương tác và bảo mật chung. Mỗi parachain có thể có nền kinh tế token, mô hình quản trị và chức năng riêng, khiến chúng có khả năng tùy chỉnh cao.

Cosmos Zones

Nguồn: CoinGecko

Trong mạng Cosmos, các zones là các blockchain độc lập kết nối với Cosmos Hub, có thể mở rộng trên nhiều ứng dụng, từ DeFi đến chơi game. Các zones này tương tự như các appchain về chức năng, cho phép mức độ tùy chỉnh và tự chủ cao.

Họ sử dụng giao thức Inter-Blockchain Communication (IBC) để có khả năng tương tác, cho phép truyền dữ liệu và token một cách liền mạch trên hệ sinh thái Cosmos.

Avalanche Subnets

Nguồn: CoinGecko

Subnet Avalanche cho phép tạo blockchain tùy chỉnh, dành riêng cho ứng dụng, trong đó mỗi subnet bao gồm một nhóm trình xác thực đạt được sự đồng thuận về trạng thái của một tập hợp blockchain.

Các subnet trong Avalanche có bộ trình xác thực riêng và thậm chí có thể chạy với các máy ảo khác nhau, mang lại mức độ linh hoạt và khả năng mở rộng cao. Thiết kế này cho phép quy tắc và tham số blockchain riêng biệt, phù hợp với nhu cầu của các ứng dụng cụ thể.

Các dự án phổ biến được xây dựng trên appchain

Có hàng trăm dự án được xây dựng trên appchain. Dưới đây là một số dự án phổ biến.

Tên dự án	Appchain	Project Niche
Acala Network	Polkadot Parachain	DeFi
ChainX	Polkadot Parachain	Tài chính cross-chain
Ocean Protocol	Polkadot Parachain	Nền kinh tế dữ liệu
Clover Finance	Polkadot Parachain	Nền tảng DeFi
Centrifuge	Polkadot Parachain	DeFi thế giới thực
Band Protocol	Cosmos Zone	Oracle dữ liệu
THORChain	Cosmos Zone	Giao thức thanh khoản
Kava	Cosmos Zone	Nền tảng DeFi
Secret Network	Cosmos Zone	Blockchain tập trung vào quyền riêng tư
Akash Network	Cosmos Zone	Điện toán đám mây phi tập trung
dYdX v4	Cosmos Zone	Giao dịch & phái sinh
Pangolin	Avalanche Subnet	Sàn giao dịch phi tập trung
Trader Joe	Avalanche Subnet	Nền tảng giao dịch phi tập trung
Snowball	Avalanche Subnet	Công cụ tổng hợp lợi nhuận DeFi
Axie Infinity	Ronin Network	Gaming
Katana	Ronin Network	Sàn giao dịch phi tập trung
Decentral Games	Ronin Network	Gaming
Flare Network	Flare	Nền tảng hợp đồng thông minh

Kết luận

Sự phát triển của appchain đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử blockchain, cung cấp các giải pháp phù hợp, hiệu quả trong một ngành công nghiệp đột phá. Bằng cách tập trung vào các ứng dụng và trường hợp sử dụng cụ thể, appchain giúp thúc đẩy sự đổi mới, khả năng mở rộng và tính bền vững. Họ đảm bảo hệ sinh thái blockchain vẫn đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng và nhà phát triển.

Khi có nhiều trường hợp sử dụng hơn cho Web3, DeFi và tài sản kỹ thuật số, các appchain có thể sẽ được các nhà phát triển xây dựng hàng đầu. Từ game NFT đến CBDC, blockchain dành riêng cho ứng dụng có thể xử lý tất cả.

Bài viết này không nhằm mục đích tư vấn tài chính hoặc đầu tư. Hãy luôn tự nghiên cứu trước khi đầu tư vào bất kỳ sản phẩm tài chính nào.

Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn

Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io

Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

Minh Anh

Theo CoinGecko