Bài 21: Tinh thần của Satoshi đang bị đe dọa bởi các ICO?  [SERIES Cách mạng Satoshi]

Cách mạng Satoshi: Cuộc cách mạng của hi vọng
Chương 2: Sự riêng tư trong tình trạng cấp thiết
Phần 4: Khi sự riêng tư lại bị xem là tội phạm
Tác giả: Wendy McElroy

Tinh thần của Satoshi có bị đe dọa bởi các ICO?  (Phần 5, Mục 3)

Đó là thời điểm huy hoàng nhất, cũng là thời điểm tăm tối nhất, là khi trí tuệ lên ngôi, cũng là lúc sự ngu dốt hiện hữu. Đó là kỉ nguyên của lòng tin, hay kỉ nguyên của sự vô vọng, là thời kì huy hoàng của ánh sáng và của bóng tối. Đó là khi hi vọng đang chớm rộ, và đồng thời là mùa đông của tuyệt vọng. Chúng ta không biết điều gì sẽ đợi ta ở phía trước. Có lẽ là thiên đường, mà biết đâu lại là một nơi khác…

– Charles Dickens, Câu chuyện hai thành phố

Những người ủng hộ crypto chia thành 2 phe đối lập mỗi khi nhắc đến tầm ảnh hưởng của các ICO. ICO vừa là một bước tiến bùng nổ giúp kêu gọi vốn cho các hợp đồng thông minh, vừa là tấm séc trắng với những kẻ lừa đảo, vừa là chiếc mũi nhọn chính phủ chĩa vào tự do đem lại bởi crypto. Bực mình thay! Tất cả những khía cạnh trên đều đúng.

Sự riêng tư liên quan gì ở đây? Từ quan điểm của tôi, các ICO hiện tại là mồi câu hoàn hảo cho các nhà cầm quyền. Những động thái tiêu cực của các ICO và các vụ hack là lí do hoàn hảo để chính phủ đưa ra luật kiểm soát không chỉ mình ICO mà các crypto. ICO rất có thể sẽ trở thành đe dọa quyền riêng tư và bảo mật, tương tự như trường hợp các sàn giao dịch tập trung đang dần hóa thành các ngân hàng trong vai trò “bên thứ ba ủy thác”. Và thực tế đã cho thấy sự chuyển mình này không chỉ là nỗi e ngại trong tưởng tượng nữa.

Đưa ra luật để kiểm soát giúp chính phủ không chỉ tiếp cận với các khoản tiền, mà cả thông tin cá nhân của các nhà đầu tư. Đây là hành động quốc gia hóa một mô hình tài chính thị trường tự do.

ICO là gì?

ICO là một dạng kêu gọi vốn khởi nghiệp, cho phép gây vốn đơn giản hơn, không cần thông qua những yêu cầu phức tạp về chi phí hoặc luật lệ, cũng như các tổ chức tài chính trung gian. Start-up sẽ phân bố một số lượng token cụ thể tới các nhà đầu tư sớm để đổi lấy tiền, thường dưới dạng bitcoin. Token là một dạng crypto được đào sớm phát hành bởi chính start-up. Và khi không đạt được mục tiêu gọi vốn, tiền đầu tư sẽ được trả lại các nhà đầu tư.

Phe phản đối

Một phe cho rằng ICO khuếch đại tinh thần của Bitcoin, hay của Satoshi Nakamoto. Marcel Chuo viết trên trang bitcoin.com “ICO cho phép các nhà đầu tư trên khắp thế giới tự do lựa chọn cách đầu tư. Ngược lại, thông thường, chỉ các nhà thầu được công nhận có thể đầu tư, hệ quả của việc những kẻ nặng túi tiền đặt sức ép lên chính phủ để ngăn chặn những người nghèo làm giàu…”. Đây là một quan điểm khách quan và chính xác.

Quan trọng hơn cả, các nhà thầu được công nhận cần nộp giấy tờ hành chính để chính phủ soi vào tình hình tài chính của mình.

Crypto và các ICO đã thổi bay câu chuyện của ngày xưa, ngày làm giàu chỉ là chuyện của người giàu. Người với mức sống trung bình giờ cũng có cơ hội đầu tư với những nguyên tắc y hệt người giàu mà không cần tuân thủ những điều kiện đi kèm. Crypto và ICO cho phép chúng ta làm giàu với điều kiện dám chấp nhận rủi ro.

Tất nhiên, đầu tư phải có rủi ro và lỗ to là chuyện tất cả đều phải lường trước. Hầu hết các startup đều mang tính rủi ro cao. Nhưng ICO được xem là thành công hay không phụ thuộc rất nhiều vào những người tổ chức ICO và sự trung thực của họ. Kể cả những công ty khởi nghiệp hợp pháp vẫn có thể bị phá sản, hack hay dẹp bởi chính phủ. Vấn đề là nếu thiếu đi sự trung thực, ICO trở thành một trò lừa đảo trắng trợn.

Các vụ lừa đảo xướng tên ICO có xu hướng tăng trong những năm gần đây vì vô số nguyên nhân.

Rất nhiều nhà đầu tư đánh mất sự khôn ngoan vì nỗi sợ đánh mất những miếng mồi ngon kế tiếp. ICO trở thành một cơn sốt nhất thời, tương tự như dot.com vào cuối những năm 90s. Bong bóng dot.com vỡ hàng loạt năm 2001. Hiện tại, chào mời ICO chỉ dựa vào miệng lưỡi. Thế nhưng vẫn thu hút được các nhà đầu tư. Một bài báo ngày 7/7/2017 cho biết “Một crypto mới tên Useless Ethereum Token (Tạm dịch: Token Ethereum vô dụng) đã thu về $40,000 trong không đến 3 ngày.”

‘UET là token theo chuẩn ERC20, nên bạn có thể giữ hoặc chuyển khoản. Ngoài ra không còn tác dụng nào khác nữa.” Crypto vừa vô dụng, vừa khôi hài này được báo cáo đã thu về 310,445 theo Ether, $324,120 tính theo đô la Mĩ. 3,965,716.097 token được phát hành. Những nhà đầu tư vẫn cắm đầu mua dù trên website chính thức có ghi một dòng chữ “Bạn có thể đưa cho bất kì ai một khoản tiền bất kì trên internet. Họ sẽ đem tiền đó đi mua gì đó, chắc là đồ điện tử. Có khi còn là tivi màn hình cỡ bự cơ. Nghiêm túc này! Đừng mua những token đó.”

Useless Ethereum tự phong cho mình danh hiệu “ICO trung thực 100% đầu tiên trên thế giới”

Nhưng vẫn có những ICO gian dối đến trắng trợn. Kai Sedgwick – tay kì cực trong giới crypto viết: “Benebit, ICO gây chú ý nhất năm thực tế là một exit scam – ngốn $2.7 triệu của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng con số này phải đạt mức $4 triệu. Người ta phát hiện ra vụ lừa đảo chỉ khi phát hiện ra ảnh của đội ngũ thực hiện ICO thực ra lấy trộm từ một trang web của trường. Ngay khi bị phát hiện, đội ngũ Benebit tìm cách đào tẩu…”. Trước đó, Benebit được chào đón bởi rất nhiều diễn đàn và web ICO uy tín như ICO Syndicate. Tóm lại dù có tinh tế đến đâu, khả năng nhà đầu tư mất tiền vấn có thể xảy ra. 

Bạn than vãn: Liệu có ICO trung thực tồn tại không? Vẫn có! Chỉ là các ICO này không đủ sức cạnh tranh. 26/1/2018, CEO sàn giao dịch Coincheck Nhật Bản đã tổ chức buổi họp báo để trả lời về vụ hack từ $400 đến $534 triệu. Mờ ám ở chỗ phần vốn bị cuỗm được ước đoán vào thời điểm đầu tư hay thời điểm hiện tại. Hacker dọn sạch cả sàn giao dịch chỉ thông qua một giao dịch duy nhất vì dường như vốn được cất giữ trong ví nóng và không có bảo mật đa chữ kí. Tóm lại, bảo mật giống hệt một miếng phô mai Thuỵ Sĩ. Coincheck là một trong những sàn giao dịch có tiếng, ICO lại quá tai tiếng với lỗi và dễ bị tấn công.

Nếu bạn không phải nhà đầu tư, câu chuyện về những kẻ lừa đảo và các ICO tai tiếng có vẻ hài hước. Nhưng đừng coi thường bởi những ICO không thành có thể thu hút sự chú ý của chính phủ.

Đây là một ví dụ điển hình. Tháng 9 năm 2017, Trung Quốc cấm các ICO vì lí do “ảnh hưởng đến ổn định tài chính”. Hay nói cách khác: crypto và ICO trên thị trường tự do đang mạnh mẽ vượt tầm kiểm soát của chính phủ. Lệnh cấm này dường như đã dọn đường cho sự kiện chỉ các ICO hoạt động dưới kiểm soát của chính phủ được phép lên sàn. Trang The Bitcoinist đăng một dòng tít “Chính thức từ Trung Quốc: Lệnh cấm ICO sẽ bị bãi bỏ, thay vào đó là các điều luật đối với ICO ra đời.”

Nếu như vậy, chỉ các ICO dưới các cơ quan chức năng của chính phủ mới được hoạt động.

Trong khi đó, SEC lại có ngấm ngầm thực hiện chiếc lược khác gây tổn hại không ít tới tự do tài chính. Hiện SEC đã bắt đầu phân loại các token là chứng khoán và khép tội các công ty khởi nghiệp phát hành token là vi phạm luật an ninh liên bang. Sớm thôi, những điều luật này sẽ áp dụng vào tất cả các ICO. Và kể cả khi điều luật này không áp dụng vào mọi trường hợp, liệu công ty nào dám phát hành token khi lo sợ có thể dính bẫy của SEC?

Thêm vào đó, tuân thủ các quy định bảo mật của chính phủ rất ngốn thời gian. Tất nhiên vẫn có những ngoại lệ khoản đầu tư được gắn mác “an toàn” khi và chỉ khi các nhà thầu được công nhận góp tay vào. Khi đó, đặc quyền tài chính lại quay trở lại tay người giàu. Hẳn đây cũng là một mục tiêu của SEC (Ủy ban chứng khoán và sàn giao dịch Mĩ).

Kết luận

ICO vốn ban đầu là một phương tiện thông minh cho phép những người bình thường cũng có thể đầu tư khởi nghiệp, và các công ty khởi nghiệp có thể gọi vốn mà không bị can thiệp bởi chính phủ. Tuy nhiên, lừa đảo ở đâu cũng xảy ra. Những người vô tội đã bị lừa thông qua ICO, và sự kiện này lại trở thành cái cớ cho chính phủ đưa ra luật lệ.

Cách duy nhất để chính phủ chấp thuận crypto và ICO là gì? Là khi chính phủ nắm được quyền kiểm soát cả hai. Nắm giữ sự giàu có không chỉ là mục tiêu duy nhất. Kiểm soát xã hội mới là động cơ thật sự. Và quyền năng này sẽ được mở khóa nhờ nắm bắt được THÔNG TIN. Đánh cắp dữ liệu đang dần phổ biến. Lời khuyên của tôi là hãy cẩn thận.

• Riêng tư, ẩn danh và kí danh
• Sự riêng tư trong việc ngăn ngừa bạo lực và tội phạm

Tác giả: Wendy McElroy

Dịch giả: Hà Anh

Theo Tapchibitcoin