Civil, một trong những dự án cao cấp nhất, kết quả của startup ethereum và vườn ươm ConsenSys, là phản ứng sau một loạt các cuộc khủng hoảng trong báo chí: sự gia tăng của các “tin tức giả”, sự thiếu ý thức từ các phương tiện truyền thông và sự gián đoạn công nghệ dưới tay các công cụ tìm kiếm và truyền thông xã hội.
Civil nhắm đến giải quyết tất cả những vấn đề này. Một cách nghịch lý, mục tiêu của nó là sửa đổi ngành báo chí bằng cách thêm vào đó một sự đổi mới công nghệ – blockchain.
Nền tảng Civil dựa trên blockchain ethereum, một sổ cái phân hóa có thể cho phép các phòng tin đăng nội dung mà không một bên nào có thể thay đổi hoặc gỡ bỏ, trong khi các hợp đồng thông minh dựa trên ethereum có thể cho phép các phương pháp mới cho việc thu nhập và phân phối doanh thu cho người sáng tạo nội dung.
Blockchain cũng có thể cho phép Civil tiến hành một thử nghiệm trong quản trị phi tập trung sử dụng token ERC-20 dựa trên ethereum. Thông qua những gì Coolidge gọi là “trò chơi kinh tế Civil”, các phòng tin tức và độc giả sẽ sớm có thể thực thi các biện pháp, tiêu chuẩn về báo chí và truyền thông trên một ngành công nghiệp dường như đã “quyết tâm” quên chúng.
“Trò chơi” chưa bắt đầu, nhưng Coolidge nói rằng việc bán token mã hóa CVL “sắp xảy ra”.
Trong khi đó, các phòng tin tức đã bắt đầu xuất bản trên nền tảng Civil, bao gồm cả Documented, vốn đưa tin các cộng đồng nhập cư ở New York và các chính sách nhập cư quốc gia ảnh hưởng đến chúng; Cannabis Wire, theo dõi sự phát triển trong ngành công nghiệp cần sa; và Sludge, vốn báo cáo về vận động hành lang và ảnh hưởng của các lợi ích đặc biệt trong chính trị.
Alyson Martin, đồng sáng lập của Cannabis Wire, gọi Civil là:
“Một trong những thí nghiệm đáng giá nhất trong ngành báo chí mà tôi biết được tại một thời điểm khi các giải pháp mới cho ngành kinh doanh báo chí là rất cần thiết.”
Tổng cộng, Coolidge cho biết, gần 100 nhà báo đã đăng ký nền tảng này.
Vĩnh viễn và không thể kiểm duyệt
Để hiểu cách Civil thực hiện kế hoạch thay đổi ngành báo chí, sẽ tốt hơn khi hiểu được tính năng chính của blockchain ethereum mà dự án đang có kế hoạch tận dụng.
Blockchain ethereum không nằm ở một nơi hoặc được kiểm soát bởi một bên mà thay vào đó, được lưu trữ và cập nhật đồng thời trên một mạng máy tính phân tán lớn. Điều này có nghĩa là các bài viết được xuất bản trên Civil không thể thay đổi hoặc gỡ xuống bởi chính phủ, tin tặc hay bất kỳ thực thể nào khác.
Các nhà báo đã thành lập các phòng tin trên Civil đặc biệt vui mừng về khía cạnh này.
“Tạo ấn phẩm báo chí trực tuyến không thể bị xóa hay chỉnh sửa là một ý tưởng thực sự đã thu hút tôi”, Max Siegelbaum, người đồng sáng lập Documented cho biết.
David Moore, người đồng sáng lập của Sludge, cũng có những điều tương tự để nói, cho rằng sự chống đối kiểm duyệt của ethereum là “tuyệt vời” đối với độc giả “ở các nước thậm chí còn có những hạn chế về đàn áp tự do ngôn luận và giám sát từ chính phủ hơn cả Mỹ.”
Mặc dù không có sự can thiệp của chính phủ, các nhà báo cũng đã từng trải nghiệm việc thành quả công việc của họ bốc hơi sau một đêm, và qua đó rất thích thú với ý tưởng về một bản ghi chép bất biến. Coolidge trích dẫn ví dụ về Gothamist và DNAinfo, các trang ấn phẩm đã bị chủ sở tắt đột ngột đóng vào tháng 11 năm 2017, khiến tất cả nội dung của họ tạm thời biến mất khỏi Internet (tài liệu lưu trữ của họ đã được khôi phục sau các phản ứng dữ dội và các ấn phẩm sau đó được mua lại.)
Tuy nhiên, trong thời gian này, hầu hết các bài báo Civil sẽ lưu trữ trên các máy chủ tập trung hóa của các phòng tin tức, có nghĩa là chúng có thể bị xóa đi hoặc thay đổi.
Thay vì lưu trữ toàn bộ văn bản của các bài báo, các hợp đồng thông minh của Civil – hiện vẫn chưa ra mắt – sẽ lưu trữ các hash của chúng, cho phép người đọc xác minh rằng bài viết chưa qua sửa đổi. Hash là các chuỗi số và chữ cái thu được bằng cách chạy dữ liệu thông qua các thuật toán nhất định. Một tập hợp dữ liệu nhất định sẽ luôn mang lại cùng một giá trị hash, nhưng nếu ngay cả một chữ cái của dữ liệu gốc bị thay đổi thì hash sẽ xuất hiện hoàn toàn khác.
Dan Kinsley, đồng sáng lập và lãnh đạo kỹ thuật tại Civil, đã mô tả cách tiếp cận này là “một cách để chuẩn bị trước cho chúng ta trước khi việc lưu trữ tập tin phi tập trung hóa xuất hiện trong tương lai,” có lẽ thông qua việc sử dụng Hệ thống Tệp Liên hành tinh (IPFS).
Tuy nhiên, đối với các nội dung có giá trị cao hoặc nhạy cảm, các phòng tin tức có thể lưu trữ các bài báo toàn văn trực tiếp trên các hợp đồng thông minh ethereum hiện nay, nhưng họ sẽ phải trả phí mạng cao hơn để các thợ đào duy trì blockchain.
Mô hình thu phí mới
Các hợp đồng thông minh của Ethereum, cho phép các chương trình được thực hiện trên blockchain bằng các đoạn code được hiển thị công khai, có thể thay đổi cách mà các phòng tin kiếm ra tiền.
Độc giả, ví dụ, có thể đăng ký các ấn phẩm thông qua các hợp đồng thông minh hoặc trả tiền cho mỗi bài viết – bất kỳ mô hình nào mà phòng tin tức chọn. Và những khoản thanh toán này không thể bị chặn bởi chính phủ hay bất kỳ ai khác.
Doanh thu cũng có thể được phân phối theo những cách mới hơn, phức tạp hơn thông qua các hợp đồng thông minh.
“Có nhiều người tham gia vào việc tạo ra một câu chuyện để in”, Kinsley nói, nhắc đến các biên tập viên, nhân viên kiểm tra thông tin, phóng viên, nhiếp ảnh gia và nhà sản xuất các bài báo khác được trích dẫn bởi câu chuyện đó.
Ông ấy tiếp tục:
“Một trong những mục tiêu của chúng tôi là cho phép giá trị bài báo được chuyển tới tất cả những người tham gia vào bài báo đó trong chuỗi giá trị này thông qua việc cấp phép và phân bổ nội dung và mang tất cả lên blockchain để khi một bản tin trở nên nổi tiếng, giá trị được chuyển xuống cho nhiếp ảnh gia đã chụp bức ảnh gốc đó và cấp phép cho nó trong bài viết của bạn?”
Cho đến bây giờ, Kinsley nói, những đổi mới này vẫn còn xa vời, nhưng ông lưu ý, “Đó là điều chúng tôi dành nhiều thời gian quan tâm giải quyết.”
Ông cũng nói rõ rằng “trong thời gian ngắn, chúng tôi dự kiến số tiền thanh toán sẽ được chuyển thông qua thẻ tín dụng”.
Cuối cùng, các hợp đồng thông minh của ethereum có thể cho phép các phòng tin tức và khán giả tính hoa hồng, mở rộng các cách thức mà báo chí được sản xuất và trả tiền.
Moore bày tỏ hứng thú với ý tưởng rằng Sludge có thể đưa ra một mức tiền thưởng cho một bài báo từ một freelancer, và độc giả có thể đưa ra tiền thưởng cho một câu chuyện mà họ muốn được đưa tin.
Phát hiện tin tức giả
Mặc dù các mô hình doanh thu mới có khả năng tạo sự hấp dẫn đối với nhiều phòng tin, nhưng khía cạnh đầy tham vọng nhất của nền tảng Civil có liên quan tới hệ thống quản trị dựa trên token của nó.
Sử dụng token hiện-chưa-phát-hành là CVL, dự án hy vọng mang thứ gọi là “kinh tế mã hóa” để giải quyét một trong những vấn đề lớn nhất của báo chí. Như Coolidge đã mô tả nó, hệ thống này là một loại trò chơi, trong đó mục tiêu là “phát hiện ra phòng tin thiếu đạo đức” – và sẽ có phần thưởng bằng tiền nếu bạn thành công.
Mỗi phòng tin trên nền tảng sẽ gửi một số token CVL nhất định và nếu một người tham gia cảm thấy người khác đang hành xử bất thường – in tin tức giả mạo hoặc phát ngôn gây chia rẻ, đạo văn, khuyến khích bạo lực hoặc vi phạm các quy tắc của Hiến pháp dân sự – họ có thể thách đấu vị trí kẻ phạm tội trên nền tảng bằng cách đặt cọc lượng token phù hợp.
Các thành viên khác trên nền tảng sau đó bỏ phiếu dựa theo số lượng token đang nắm giữ của họ và nếu người thách đấu thắng, phòng tin vi phạm sẽ bị đá khỏi Civil (và token được phân phối cho những người bỏ phiếu ở bên thắng). Nếu người thách đấu thua, họ sẽ mất các token mà họ đặt cược và phòng tin mà họ thách đấu vẫn sẽ như cũ.
Vấn đề, Coolidge giải thích, là cung cấp một cơ chế để giữ cho các phòng tin trung thực, nhưng đồng thời cũng phải làm mất đi sự thiên vị.
“Không phải vì tôi bên đảng Cộng hòa và bạn bên đảng Dân chủ và tôi không thích quan điểm chính trị của bạn nên tôi sẽ thách đấu phòng tin của bạn”, ông nói.
Nói cách khác, trong cách giải thích lạc quan của Coolidge, hệ thống quản trị dân sự không chỉ chống lại tin giả, nó cho phép “phổ biến ý thức hệ và chính trị đa dạng của các phòng tin tức” – một thứ ông còn gọi là “phòng chống tiếng vang”.
Tuy nhiên cũng không khó để tưởng tượng hệ thống vẫn có thể bị lợi dụng.
Peter Thiel, một tỷ phú doanh nhân công nghệ cao, đã tài trợ một vụ kiện làm phá phòng tin Gawker sau khi ông bị đưa tin là đồng tính (vụ kiện được đưa ra bởi một nguyên đơn khác về một vấn đề không liên quan). Tạo ra một hệ thống kinh tế token mang lại cho những người giàu có tham gia sẽ có nhiều quyền biểu quyết hơn khiến việc phòng tin lớn đá các phòng tin nhỏ ra là điều có thể xảy ra.
Coolidge nói rằng vấn đề này đã được đội phát triển Civil suy nghĩ trong nhiều đêm, nhưng bằng cách tạo ra Quỹ Civil, một cơ quan độc lập được thành lập để quản lý sự phát triển của nền tảng, theo đó các quyết định có thể được kháng án, ông hy vọng ngăn chặn một điều như vậy xảy ra.
Cần lưu ý rằng cấu trúc này mang một số điểm tương đồng với EOS, nơi quá trình phát triển phán xử như thế này dẫn đến những hậu quả không mong muốn.
Hiện tại, các nhà báo trên nền tảng tập trung hơn vào khả năng của Civil so với những cạm bẫy tiềm ẩn của nó. Siegelbaum nói với CoinDesk:
“Họ đã thực sự đã thực hiện được một thử nghiệm để việc đưa tin phát triển thêm dù chỉ một chút.”
Nguồn: Tapchibitcoin.vn/coindesk
