Trong một cuộc thảo luận trên Reddit vào tuần trước, người sáng lập ra Microsoft Bill Gates đã buộc tội crypto về những vấn đề “gây ra cái chết trực tiếp”. Reddit đã chạy dòng tít “Bill Gates nói tiền tệ kỹ thuật số gây ra tử vong”.
Bill Gates, tất nhiên, đã đề cập đến thực tế là các đồng crypto đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua bán bất hợp pháp trên thị trường chợ đen, điều này đôi khi dẫn tới những cái chết liên quan tới ma túy. Ông cũng nêu lên mối quan tâm về những hậu quả tiêu cực của tính nặc danh của các đồng crypto, cụ thể là rửa tiền, trốn thuế và tài trợ khủng bố.
Là người tạo ra hệ điều hành thành công nhất trong lịch sử, Bill Gates có lẽ hiểu rõ hơn hết rằng mỗi thành phần của một phần mềm (hoặc trong trường hợp của crypto, một hệ thống thanh toán của công nghệ mới) không thể bị đổ lỗi cho việc sử dụng của ai đó. Việc gán ghép các đồng crypto với các ca tử vong do ma túy có thể so sánh với các cáo buộc của Windows gây ra khủng bố vì những kẻ khủng bố đang sử dụng hệ điều hành của Microsoft để lưu trữ các tài liệu về cách chế tạo bom.
Chiến tranh ma túy
Bỏ qua nhận xét này, Bill Gates có một quan điểm: các đồng crypto tạo thuận lợi cho các giao dịch nặc danh (chính xác hơn là giả mạo), phá hoại khả năng của nhà nước khi thi hành các luật liên quan đến hoạt động bất hợp pháp nhất định. Tuy nhiên, đây không nhất thiết là một điều xấu, nhất là trong 1 số trường hợp.
Chúng ta hãy lấy ví dụ về ma túy. Tại Hoa Kỳ, Chiến tranh ma túy do Tổng thống Nixon khởi xướng vào những năm 1970 dường như đã gây ra nhiều thiệt hại hơn là tốt. Bên cạnh một sự vi phạm rõ ràng về tự do cá nhân, lệnh cấm đã góp phần tăng việc sử dụng ma túy quá liều, đồng thời tăng cường vai trò của các băng đảng ở các nước sản xuất ma túy.
“Nếu kinh doanh ma túy bằng crypto tiếp tục phát triển, nó có thể mở đường cho việc hợp pháp hóa cuối cùng.”
Từ quan điểm kinh tế, Chiến tranh ma túy đã gây tốn kém cho người nộp thuế khoảng 51 tỷ USD hàng năm. Kể từ khi bắt đầu chiến tranh ma túy vào năm 1971, chỉ riêng chính phủ Hoa Kỳ (ngoại trừ chi tiêu của nhà nước và chính quyền địa phương đã chi hơn 1 nghìn tỷ USD.
Chiến tranh ma túy cũng đã có một tác động to lớn đến chính sách nhà tù. Trong giai đoạn 1974-2014, số lượng tù nhân đã tăng khoảng 600%. Mặc dù rất khó để đo lường tác động chính xác của chiến tranh Ma túy đối với sự tăng trưởng ngoạn mục này, nhưng chúng ta có thể khẳng định chắc chắn rằng phần lớn sự gia tăng này là do chiến tranh ma túy. Để biện minh cho khẳng định này, đây là vài con số: năm 1974, 41.000 tù nhân bị bắt vì tội danh liên quan đến ma túy, vào năm 2014, con số đó là 410.000. (Các chính sách này có tác động nghiêm trọng đến các nhóm người thiểu số, đặc biệt là người Mỹ da đen và người Mỹ gốc Tây Ban Nha).
Nếu việc buôn bán ma túy bằng crypto vẫn tiếp tục phát triển, nó có thể sẽ làm cho các nỗ lực của chính phủ ngăn chặn việc tiêu thụ các chất cấm trở nên vô ích, dẫn tới việc kết thúc Chiến tranh ma túy và mở đường cho việc hợp pháp hóa cuối cùng. Điều này nghe có vẻ không tưởng, nhưng hợp pháp hóa cần sa cũng có vẻ không thể đạt được vào vài năm trước đây. Ngày nay, việc bán và sở hữu cần sa được hợp pháp trong 8 tiểu bang và các hạt.
Điều tồi tệ gì xảy ra với Chính phủ?
Trốn thuế? Trước hết, không rõ ràng rằng trốn thuế là vô đạo đức, như Bill Gates từng giả định. Chẳng hạn nếu luật quy định rằng người đóng thuế phải trả 95% thu nhập của họ vào thuế thì việc trốn thuế sẽ được coi là hợp lý về mặt đạo đức như một cách để giữ lại thu nhập mà người đó đã kiếm được hợp pháp. Ở các nước phát triển, gánh nặng thuế là đủ cao để ít nhất có thể nghi ngờ về tính phi đạo đức của trốn thuế.
Crypto có tất cả các đặc tính để trở thành thiên đường thuế hoàn hảo (tax haven): thu nhập không bị đánh thuế, duy trì ẩn danh, hoạt động không liên quan tới bên thứ 3, có nghĩa là không trung gian thông qua dó chính phủ có thể giải quyết vấn đề trốn thuế ở nước ngoài.
“Trong bất kỳ trường hợp nào, cần tiến hành phân tích chi phí – lợi nhuận về các tác động của crypto.”
Đối mặt với việc không thu được nhiều thuế nhất có thể do sử dụng rộng rãi các tiềm năng của crypto, các chính phủ có thể bị buộc phải giảm gánh nặng thuế nặng nề mà họ đang áp đặt đối với công dân của mình. Điều này lần lượt sẽ làm giảm quy mô của các chính phủ, mở rộng phạm vi tự do cá nhân và kinh tế.
Đúng là trong các lĩnh vực khác, như khủng bố, nói rằng vấn đề đạo đức thậm chí còn phức tạp hơn. Crypto có thể trở thành một công cụ hữu ích cho các hoạt động tài trợ khủng bố. Mặt khác họ cũng có thể làm vô hiệu hóa các chương trình giám sát của chính phủ (ít nhất là liên quan đến các giao dịch kinh tế), thúc đẩy các chính phủ quan tâm đến sự riêng tư và hiệu quả hơn khi nhắm tới và tháo dỡ các mối đe dọa an ninh.
Trong bất kỳ trường hợp nào, cần tiến hành phân tích chi phí – lợi ích về tác động của crypto. Có lẽ sau đó đối thủ của công nghệ sẽ bị buộc phải thừa nhận những lợi ích tiềm tàng của crypto.
