Chúng ta sắp có halving thứ ba trong lịch sử Bitcoin vào giữa tháng 5/2020. Nguồn cung Bitcoin được phát hành dưới dạng phần thưởng khai thác một lần nữa bị cắt giảm. Liệu halving có thúc đẩy bùng nổ giá Bitcoin hay không? Trong sự kiện cuối cùng gần đây nhất, giá đã phát triển đáng kể. Nhưng không dừng lại ở đó, halving Bitcoin còn ẩn chứa nhiều điều cần phải biết hơn.
Khi khối Bitcoin 630,001 được khai thác, dự đoán sẽ diễn ra vào ngày 14/5/2020, phần thưởng khai thác sẽ giảm từ 12.5 BTC xuống 6.25 BTC mỗi khối. Đây sẽ là sự kiện halving thứ ba của Bitcoin xảy ra khoảng 4 năm một lần hoặc mỗi 210,000 khối. Halving đầu tiên vào năm 2012 đã giảm phần thưởng khối từ 50 xuống 25 BTC và giảm tiếp còn 12.5 BTC vào năm 2016.
Quy tắc đồng thuận được mã hóa cứng này trên blockchain Bitcoin sẽ tiếp tục cắt giảm một nửa trợ cấp phần thưởng trong 4 năm một lần cho đến năm 2140, khi 21 triệu Bitcoin được khai thác hết. Kết quả cuối cùng là nguồn cung Bitcoin sẽ ngày càng hạn chế hơn, làm giảm tổng tỷ lệ lạm phát trên mạng.
Phát hành token Bitcoin sẽ diễn ra theo đường con cung và lạm phát của các tài sản khan hiếm khác như vàng. Nhưng không giống như vàng, sự khan hiếm của Bitcoin bị chi phối bởi mạng lưới các node phân phối toàn cầu (máy tính duy trì và xác thực bản sao của blockchain) và thợ mỏ cam kết tài nguyên để xử lý các giao dịch trên mạng.
Cũng hoạt động như một cơ chế để phát hành Bitcoin mới vào lưu thông mở, phần thưởng khối khai thác mang lại động lực kinh tế cho những người khai thác đang thực hiện hash rate thông qua phần cứng và điện toán chuyên dụng. Mỗi khi halving xảy ra, ưu đãi dành cho các thợ mỏ để tìm các khối mới sẽ bị giảm một nửa. Hôm nay, khoảng 1,800 Bitcoin mới được khai thác mỗi ngày (trị giá khoảng 11 triệu đô la) nhưng sau khi halving tiếp theo, số tiền này sẽ giảm xuống chỉ còn 900 BTC mỗi ngày.
Trong hai chu kỳ halving đầu tiên của Bitcoin, chúng tôi đã thấy một số biến động mạnh mẽ về cả giá Bitcoin và hash rate khai thác tương ứng của mạng. Các sự kiện halving trước có thể cho chúng ta bất kỳ gợi ý nào về những gì có thể xảy ra vào năm 2020 không?
Halving đầu tiên: ngày 28/11/2012.
Halving Bitcoin lần đầu tiên diễn ra mà không gặp trở ngại nào ở khối số 210,001. Vào năm 2012, Bitcoin vẫn là một tài sản kỹ thuật số non trẻ. Vào thời điểm đó, sàn giao dịch Bitcoin lớn duy nhất là Mt. Gox, chiếm khoảng 70% tổng khối lượng giao dịch Bitcoin, mà hồi đó, chỉ đạt vài triệu đô la mỗi ngày.
Trong 12 tháng trước khi halving đầu tiên, Bitcoin giao dịch chủ yếu đi ngang trong khoảng từ 5 đến 15 đô la. Vào ngày halving, 10.5 triệu BTC (một nửa số Bitcoin) đã được đưa vào vào lưu thông mở. Giá Bitcoin giao dịch khoảng 12 đô la, giảm hơn 60% so với mức cao nhất mọi thời đại của năm 2011 là 30 đô la với tổng vốn hóa thị trường khoảng 200 triệu đô la.
Trong cùng năm, phát hành coin mới hàng ngày đạt mức tổng cộng 7,200 BTC, trị giá khoảng 86,000 đô la vào thời điểm đó. Với sự khuyến khích kinh tế tương đối thấp để khai thác Bitcoin mới và những thách thức trong việc dump giá để đổi lấy tiền fiat trên sàn giao dịch, không có gì ngạc nhiên khi hash rate khai thác Bitcoin của Nhật Bản chỉ là 22 terahash (nghìn tỷ hash) mỗi giây – thấp hơn khoảng 5 triệu lần so với hash rate khai thác hiện tại khoảng 100 Exa-hash mỗi giây (EH/s).
Với các phần cứng hiện nay, thiết bị khai thác có giá dưới 1,000 đô la là đủ để hoạt động với toàn bộ mạng tại thời điểm halving. Trong khi đó, vào năm 2012, hầu hết quá trình khai thác được thực hiện trên các card đồ họa, thay vì trên phần cứng ASIC chuyên dụng được sử dụng vào lúc này.
Hành động giá thực sự của Bitcoin đã tăng mạnh trong những tháng sau đợt giảm phần thưởng đầu tiên. Với giao thức đã vượt qua rào cản kỹ thuật lớn đầu tiên mà không gặp trở ngại nào, niềm tin vào tiền điện tử có vẻ hợp lý và với cuộc khủng hoảng tài chính ở Cyprus đã làm dấy lên lo ngại về sự sụp đổ ngân hàng toàn cầu giống như năm 2008, Bitcoin đã vượt qua mức cao nhất mọi thời đại 30 đô la và tăng hơn 1,500% để đạt 200 đô la vào tháng 3/2013. Vào cuối năm 2013, Bitcoin sẽ tiếp tục pump thêm 500% nữa để đạt được mức định giá bốn con số trước khi bước vào thị trường gấu đưa giá xuống mức thấp khoảng 200 đô la vào đầu năm 2015.
Do đó, halving đầu tiên của Bitcoin đã chứng minh rằng các nguyên tắc toán học có thể được sử dụng để tạo ra tài sản kỹ thuật số thực sự khan hiếm và halving phần thưởng khai thác trong một lần sẽ bình ổn hóa kinh tế token. Như vậy, sức mạnh tính toán tạo ra sự khan hiếm có vai trò đáng kể và Bitcoin đã phát triển tốt trong những tháng tiếp theo. Với các loại tiền tệ truyền thống ngày càng bộc lộ điểm yếu trước sự bất ổn của nền kinh tế, nhu cầu về một thiên đường an toàn kỹ thuật số không bị kiểm duyệt thúc đẩy sự tăng trưởng của Bitcoin.
Halving thứ hai: ngày 9/7/2016
Sự kiện halving Bitcoin tiếp theo được cho là diễn ra tại số khối 420,001. Vào năm 2016, hệ sinh thái Bitcoin đã trưởng thành hơn rất nhiều so với 4 năm trước. Khối lượng giao dịch hàng ngày đã tăng vọt lên khoảng 75 triệu đô la mỗi ngày, với giá Bitcoin dao động khoảng 400 đô la và mức vốn hóa thị trường là 6 tỷ đô la. Trong khoảng thời gian này, giao dịch phái sinh Bitcoin có đòn bẩy cao đã bắt đầu thịnh hành, sau khi sản phẩm trao đổi vĩnh viễn với đòn bẩy 100% của BitMEX ra mắt vào tháng 5/2016.
Trước khi halving lần thứ 2, Bitcoin giao dịch trong khoảng 400 – 450 đô la trong vài tháng đầu năm 2016. Vào tháng 5, giá đã tăng 65%, đạt mức cao nhất thời 750 đô la trước khi trở về 650 đô la tại thời điểm halving. Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau khi halving, giá Bitcoin đã giảm 15%, còn 550 đô la. Nhưng hóa ra, dump chỉ là động tác giả, Bitcoin đã tìm thấy rất nhiều hỗ trợ mua ở các mức đó và tăng gần 100% với mức đóng năm ATH 1000 đô la.
Mạng khai thác Bitcoin cũng tăng trưởng nhanh chóng. Vào năm 2016, hoạt động khai thác đã trở nên ngày càng chuyên nghiệp, đòi hỏi phần cứng ASIC chuyên dụng thay vì các giàn khoan được xây dựng bằng GPU. Tỷ lệ hash rate đã tăng 68,000 lần kể từ lần halving thứ hai, với mạng lưới các công ty khai thác cạnh tranh khốc liệt và hiện đang chiến đấu với số lượng BTC hàng ngày là 3,600, trị giá khoảng 2.3 triệu đô la vào thời điểm đó. Điều này trái ngược hoàn toàn với hoạt động khai thác chủ yếu theo sở thích vào khoảng năm 2012. Như vậy, các công ty khai thác ngày càng quan tâm đến việc duy trì sự ổn định của giá Bitcoin để đảm bảo hoàn vốn đầu tư vào chi phí phần cứng và điện mà họ phải chi trả.
Sau lần halving Bitcoin đầu tiên diễn ra tốt đẹp, các trader đã chuẩn bị tốt hơn cho halving năm 2016, tạo điều kiện hoàn hảo cho pump trước và sau sự kiện. Nhưng khi quan sát toàn cảnh quá trình và sự gia tăng hash rate của Bitcoin, không có gì ngạc nhiên khi Bitcoin lại tiếp tục làm lu mờ giá cao nhất mọi thời đại của nó trong những tháng sau khi giảm phần thưởng khai thác lần thứ hai.
Halving thứ ba: khoảng tháng 5/2020
Sau lần bull run năm 2017, Bitcoin đã biến động dữ dội trong suốt năm 2018, cả về giá cả và hash rate khai thác. Sau khi hash rate khai thác đạt mức cao khoảng 65 EH/giây và giá khoảng 6,000 đô la, cả hai chỉ số đều sụp đổ vào tháng 12 năm ngoái, lần lượt xuống còn 35 EH/giây và 3,000 đô la. Kể từ đó, giá Bitcoin và hash rate đã tăng trở lại, vọt lên tới 110 EH/s và 14,000 đô la; một phần được thúc đẩy bởi thị trường blockchain trưởng thành mà trong đó Trung Quốc cố nắm lấy công nghệ và Facebook đang cố gắng khởi động dự án Libra của riêng mình.
Vào thời điểm halving năm 2020, 18.375 triệu – tương đương 87.5% tổng số Bitcoin sẽ được khai thác vào lưu thông mở. Như vậy, chỉ còn lại 12.5% để khai thác trong 120 năm tới. Điều quan trọng là halving tiếp theo sẽ chứng kiến tỷ lệ lạm phát hàng năm của Bitcoin giảm từ mức hiện tại khoảng 4% xuống còn 2%. Như vậy, lần đầu tiên, Bitcoin có tỷ lệ lạm phát hàng năm thấp hơn so với nhiều loại tiền fiat được các Ngân hàng Trung ương trên toàn thế giới phát hành hiện nay. Có thể điều này sẽ không có nhiều tác động ngay lập tức đến giá sau khi halving. Tuy nhiên, khi tỷ lệ lạm phát thấp hơn các loại tiền tệ cạnh tranh khác thì các công ty khai thác Bitcoin theo một cách nào đó tương tự như máy in tiền kiểu Ngân hàng Trung ương mất dần vai trò quan trọng của mình.
Bitcoin có tiền lệ lịch sử là đánh giá quá cao giá trị vào và ra khỏi mỗi chu kỳ halving, gây ra một số biến động. Nếu hash rate tiếp tục tăng trưởng vào năm 2020 thì lịch sử sẽ lặp lại một lần nữa với “halvening” năm 2020.
- Thomas Lee: Tại sao giá Bitcoin sẽ tăng mạnh vào năm 2020?
- Còn 459 ngày nữa BTC sẽ đạt chuỗi thời gian dài nhất không có ATH
Thùy Trang
Tạp chí Bitcoin | Decrypt
