KILT Protocol là gì?
KILT là một giao thức blockchain mã nguồn mở để cấp thông tin xác thực, có thể thu hồi và ẩn danh dựa trên xác nhận quyền sở hữu cho Web 3.0. Nó cho phép người dùng xác nhận các thuộc tính tùy ý về bản thân, được các thực thể đáng tin cậy chứng thực và lưu trữ các xác nhận quyền sở hữu dưới dạng thông tin xác thực có chủ quyền. Giao thức cung cấp một SDK JavaScript đơn giản để có thể xây dựng các ứng dụng hữu ích mà không yêu cầu bất kỳ kỹ năng phát triển blockchain nào.
KILT Protocol đang là một cái tên nổi bật trong hệ sinh thái Polkadot, được xây dựng từ năm 2019 bởi các nhà sáng lập người Đức, bài viết dưới sẽ mô tả rõ hơn về định danh và các giải pháp KILT sẽ giải quyết vấn đề này thông qua cuộc trò chuyện với nhà đồng sáng lập kiêm CEO Ingo Rübe được đăng tải trên Medium của giao thức, xin mời các bạn đón đọc.
Ingo Rübe – CEO KILT Protocol
KILT là giao thức blockchain phát hành thông tin xác thực tự sở hữu, ẩn danh, có thể xác minh và định danh phi tập trung.
Trước tiên, hãy bàn luận về những vấn đề liên quan nhất đến KILT. Định danh phi tập trung và thông tin xác thực (chứng chỉ) là gì?
Ingo Rübe: KILT Protocol là một hệ thống để duy trì định danh. Và điều thú vị là nhận dạng (identity) không giống với định danh (identifier).
Về định danh, nó chỉ là một cái tên hoặc một con số và không nói lên điều gì về nhận dạng. Ví dụ, tên tôi là Ingo. Nếu số định danh của tôi là Ingo, điều đó không nói lên rằng tôi đến từ Berlin, tôi đang làm việc ở KILT Protocol, tôi có giấy phép lái xe hay không. Định danh không cho biết điều gì về người có định danh đó. Nó không thực sự chứa bất kỳ thông tin nào, mà chỉ là một số hoặc mã định danh.
Và nếu chỉ có một Ingo ở đây, khi bạn đặt câu hỏi cho Ingo, tôi biết bạn đang nói chuyện với chính tôi. Nhưng nếu có hai Ingo trong phòng mà chúng ta không biết, vì vậy sẽ rất tốt nếu có những mã định danh độc đáo một chút.
Nhận dạng bắt đầu bằng một mã định danh được tất cả những thứ khác liên kết đến. Và nhiều thứ trong số này thuộc thế giới của chúng ta được liên kết với mã định danh bằng thông tin xác thực. Chẳng hạn, trong cuộc sống thực tại: tôi có hộ chiếu từ Châu Âu và về cơ bản nó ghi “Ingo”. Hộ chiếu cũng có hình ảnh của tôi, và những thông tin khác, nhưng nó có thể được liên kết trực tiếp với tôi vì tôi là Ingo và từ “Ingo” có trên hộ chiếu. Nhưng hộ chiếu cung cấp thêm thông tin về tôi, ví dụ: nó cho biết tôi là người châu Âu. Và chúng tôi gọi hộ chiếu là thông tin xác thực (credential).
Vì vậy, nhận dạng (identity) được xây dựng bằng cách thêm nhiều thông tin vào số định danh.
Nếu bạn muốn xây dựng danh tính kỹ thuật số, bạn cần cả số định danh – cho mọi người hoặc mọi thứ – và sau đó bạn cần các loại thông tin xác thực khác nhau được liên kết với mã nhận dạng. Sau đó, từng bước, bạn tạo ra một danh tính kỹ thuật số.
Ví dụ: nếu bạn muốn đăng ký với một nền tảng truyền thông xã hội, bạn chọn tên người dùng (username) và mật khẩu (password). Sau đó, họ kiểm tra để đảm bảo rằng tên người dùng chưa được sử dụng và mật khẩu của bạn có đủ số hoặc chữ cái chưa. Nếu được chấp nhận, đây là tên người dùng và mật khẩu của bạn và bạn đã có mã định danh.
Và sau đó bạn truy cập vào nền tảng, bạn thích những thứ nhất định và có thể viết một hoặc hai bình luận. Tùy thuộc vào nền tảng, bạn có thể thêm ảnh hoặc trạng thái, hộ chiếu hoặc bất cứ thứ gì, từ đó danh tính ngày càng được xây dựng nhiều hơn. Và bạn có thể liên kết những thứ khác với nó. Đây là thông tin xác thực và là hành vi của bạn. Nhưng lưu ý rằng tất cả được tổng hợp ở nền tảng, không phải do bạn nắm giữ.
Ngoài ra, điều này cũng có thể được thực hiện đối với máy móc. Ví dụ: mã định danh của thiết bị có thể là một số rất dài. Thiết bị có thể được định danh bằng dãy số này vì nó là duy nhất. Và sau đó, từng bước, bạn thêm ngày càng nhiều thông tin xác thực vào, chẳng hạn như thiết bị IOT tương thích với một tiêu chuẩn nhất định. Sau đó, thiết bị sẽ nhận được danh tính. Và nếu số định danh được đăng ký trên blockchain, nó sẽ trở nên phi tập trung, bởi vì blockchain không lưu trữ thông tin ở một vị trí mà trải rộng trên một mạng máy tính.
Thông tin xác thực có thể xác minh là gì và tại sao điều quan trọng là chúng phải có thể xác minh?
Ingo: Đầu tiên, thông tin xác thực được xây dựng dựa trên sự tin tưởng. Niềm tin không được tạo ra bởi blockchain, niềm tin là điều gì đó xảy ra trong thế giới thực – đó là cách xã hội của chúng ta vận hành trong hàng nghìn năm qua.
KILT áp dụng quy trình cũ với niềm tin từ trên xuống trong thế giới thực và đưa nó vào thế giới kỹ thuật số.
Bất kỳ ai cũng có thể xây dựng thông tin xác thực. Bạn có thể in tên của mình lên một tờ giấy và dán ảnh của bạn lên đó, viết lên đó rằng bạn có thể lái xe, nhưng mọi người sẽ không tin điều đó chỉ vì bạn nói từ một phía và tự làm bằng chứng xác thực của riêng bạn!
Sẽ tốt hơn nếu sử dụng cái đã có sẵn, được tin cậy, chẳng hạn như giấy phép lái xe do cơ quan chính phủ cấp. Giấy này có thể sẽ có ảnh, tên của bạn, hạng xe. Bạn có thể đến hầu hết các nơi trên thế giới và họ sẽ nhìn vào đó, xem ảnh của bạn và nói “Tốt, tôi tin tưởng giấy phép lái xe này”. Tờ giấy trông giống như giấy phép lái xe và bạn trông giống người trong ảnh.
Nhưng về mặt kỹ thuật số, khi bạn cung cấp bằng chứng xác thực (credential) của mình cho ai đó, sẽ không có ảnh. Tôi có thể có thông tin xác thực về bạn, tuy nhiên, kỹ thuật số thì không thể – nó chỉ là những con số.
Vì vậy, bây giờ chúng ta cần một thực thể đáng tin cậy để xác nhận rằng những con số đó thực sự có ý nghĩa như những gì chúng nói lên. Trong KILT, chúng tôi gọi đây là người chứng thực. Chúng tôi sẽ đi vào chi tiết hơn về cách người chứng thực hoạt động và cách chúng tôi biết mình có thể tin tưởng họ. Về cơ bản, họ xác nhận hoặc chứng thực rằng thông tin là đúng. Họ làm điều này bằng cách ký thông tin xác thực kỹ thuật số bằng cách kỹ thuật số và sau đó gửi nó cho người yêu cầu. Họ cũng tạo ra một hash của thông tin xác thực (một con số đại diện cho thông tin) và lưu trữ nó trên blockchain. Đó không phải là dữ liệu cá nhân hay bản thân tài liệu, nó chỉ là một hash.
Một điều quan trọng nữa là thông tin xác thực được cấp bởi tổ chức đáng tin cậy cho người dùng. Và người dùng sở hữu thông tin xác thực. Họ có thể quyết định khi nào sẽ hiển thị nó, cho ai và cho mục đích gì. Thực thể đáng tin cậy không còn liên quan nữa. Vì vậy, nếu tôi nhận được thông tin xác thực của bạn vì bạn muốn thuê một chiếc ô tô từ tôi, bạn hãy cho tôi xem giấy phép lái xe kỹ thuật số của bạn. Tôi kiểm tra với blockchain để xem liệu hash này từ thông tin xác thực có thực sự hiện diện trên blockchain hay không. Nếu nó hiện diện trên blockchain thì bạn có thể thuê xe và lái đi. Cơ quan cấp giấy phép lái xe sẽ không bao giờ tìm hiểu về việc bạn thuê một chiếc xe hơi.
Đó là lý do tại sao chúng tôi gọi đó là thông tin xác thực có thể xác minh. Rất đơn giản!
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn đua xe giữa phố và cơ quan cấp bằng lái xe yêu cầu: “Hãy nộp lại giấy phép, bạn bị tịch thu bằng và không được lái xe trong 10 tháng tới?”. Trong thế giới thực, họ sẽ yêu cầu bạn trả lại giấy phép và bạn không còn giấy phép đó nữa. Nhưng trong thế giới kỹ thuật số, đó chỉ là những con số. Ngay cả khi bạn gửi nó cho họ và nói “Này, giấy phép của tôi đây, lấy lại đi” thì bạn vẫn có bản sao kỹ thuật số. Vì vậy, cần phải có một cách để người chứng thực có thể kiểm tra xem mọi thứ vẫn ổn và nếu không, họ có thể thu hồi thông tin xác thực.
Vì vậy, đó là lý do tại sao thông tin xác thực kỹ thuật số cần phải được thu hồi?
Ingo: Chính xác! Và đó là điều chúng tôi cần sử dụng đến blockchain. Blockchain KILT làm cho thông tin xác thực có thể bị thu hồi, vì vậy nếu người chứng thực muốn thu hồi giấy phép lái xe kỹ thuật số của bạn, họ có thể chỉ cần đặt một hash khác của thông tin xác thực đại diện cho giấy phép lái xe trên blockchain để cho thấy rằng nó đã bị thu hồi.
Sau đó, nếu bạn đi thuê xe và xuất trình thông tin xác thực là giấy phép kỹ thuật số thì thoạt đầu có vẻ ổn. Nhưng khi tôi kiểm tra hash, tôi sẽ thấy đã có thông tin xác thực nhưng bị thu hồi. Vì vậy, tôi không cho bạn thuê xe.
Và đó là lý do tại sao điều này quan trọng. Cần phải có một tổ chức lưu trữ tính hợp lệ của thông tin xác thực. Nhưng bạn không muốn một tập đoàn lớn làm điều đó. Họ có thể nghĩ “Này, chúng tôi chỉ có thể thu hồi thông tin xác thực của mọi người cho đến khi họ trả cho chúng tôi rất nhiều tiền” hoặc bất cứ điều gì tương tự. Họ có thể là công ty nguy hiểm nhất trên thế giới. Đây là lý do tại sao tính hợp lệ của thông tin xác thực không nên nằm trong tay của một công ty. Nó phải nằm trên nền tảng trung lập, chỉ người chứng thực có thể thu hồi mà không ai khác có thể làm thay đổi. Và đó là lý do chúng tôi sử dụng blockchain không cần sự cho phép để ghi lại điều đó.
Hãy quay lại mô tả về KILT mà chúng ta đã bắt đầu, bạn hiểu “tự sở hữu” như thế nào?
Ingo: Tự sở hữu là một cái gì đó rất hữu ích. Nó có nghĩa là bạn tự nắm giữ thông tin xác thực của mình. Trong thế giới thực, bạn giữ thông tin xác thực trong ví hoặc trong nhà của bạn. Vì vậy, về cơ bản, bạn có quyền sở hữu chúng. Nhưng trong thế giới kỹ thuật số thì không. Trong ví dụ của chúng tôi về việc đăng ký trên các nền tảng truyền thông xã hội bằng tên người dùng và mật khẩu, bạn không có quyền nắm giữ thông tin xác thực, thay vào đó là nền tảng.
Nhưng với KILT, bạn sở hữu thông tin xác thực kỹ thuật số của mình. Bạn giữ chúng trong ví và nếu ai đó yêu cầu thông tin xác thực như bằng lái xe, bạn có thể gửi cho họ. Nhưng điều này cũng ảnh hưởng đến tính ẩn danh vì khi bạn có chủ quyền đối với thông tin xác thực của mình thì bạn có thể chọn những gì hiển thị cho mọi người và mức độ muốn tiết lộ. Và một hệ thống dựa trên blockchain cho phép bạn làm điều đó.
Vì vậy, dữ liệu là ẩn danh?
Ingo: Những gì chúng tôi làm là cung cấp cho bạn quyền kiểm soát dữ liệu của mình. Chúng tôi không lưu trữ nó trên blockchain, nó được lưu trữ trong ví của bạn. Chỉ có hash cho thấy rằng thông tin xác thực là hợp lệ hay không trên blockchain.
Nhưng ẩn danh còn hơn thế nữa, nó được cung cấp theo những cách khác nhau. Trở lại với ví dụ về giấy phép lái xe. Nếu bạn muốn vào một quán bar, bạn có thể phải chứng minh rằng bạn trên 18 tuổi. Trong thế giới thực, bạn có thể chọn bất kỳ thông tin xác thực nào bạn có trong ví để chứng minh điều đó: bằng lái xe, chứng minh nhân dân, thẻ sinh viên… Và bạn có thể hiển thị điều này cho bất kì ai. Họ chỉ cần xem ảnh của bạn và ngày sinh của bạn để chứng minh rằng bạn trên 18 tuổi, nhưng họ không cần biết tên của bạn hoặc bất cứ điều gì khác về bạn – bạn có thể chọn đặt ngón tay lên đó và bạn vẫn sẽ được cho phép. Đây là những gì chúng tôi gọi là tiết lộ có chọn lọc và cũng là một phần của ẩn danh.
Điều đó nghe có vẻ như một bước phát triển tuyệt vời trong nhận dạng kỹ thuật số!
Chính xác thì blockchain là gì?
Ingo: Nói một cách dễ hiểu, blockchain là cơ sở dữ liệu kỹ thuật số, phi tập trung hoặc bản ghi các giao dịch. Vì vậy, khi bạn nghĩ về blockchain, về cơ bản, bạn phải bắt đầu với cơ sở dữ liệu và đây là những thứ thậm chí có trước cả thông tin xác thực.
Cơ sở dữ liệu có tuổi đời khoảng 4.000 năm. Chúng tồn tại cùng với tổ tiên xa xưa của chúng ta – họ đặt các biểu tượng vào đất sét và bắt đầu ghi lại những thứ như số tiền thuế ai đó nợ và đại loại như vậy. Và đây là cơ sở dữ liệu trung tâm đầu tiên. Bạn có mảnh đất sét này với tất cả thông tin trên đó và mảnh đất sét này nói lên sự thật theo một cách nào đó. Và nếu bạn muốn biết mình nợ bao nhiêu tiền thuế, bạn có thể nhìn vào mảnh đất sét. Nguyên tắc này của cơ sở dữ liệu trung tâm là nguyên tắc cơ bản của hầu hết mọi thứ chúng ta có. Chính phủ sẽ không hoạt động nếu không có điều đó, xã hội sẽ không hoạt động nếu không có điều đó và ngân hàng cũng vậy. Những cơ sở dữ liệu này thực sự là một thành công lớn trong lịch sử.
Nhưng chúng có một số nhược điểm. Đầu tiên là nếu bạn làm rơi mảnh đất sét xuống sàn, nó sẽ vỡ tan tành và mất giá trị sử dụng. Mặc dù cơ sở dữ liệu hiện đại không được làm từ đất sét, nhưng chúng vẫn rất dễ bị phá vỡ. Bạn có thể tạo một bản sao, nhưng có thể xảy ra lỗi khi sao chép nó. Bạn có thể có 2 loại thông tin khác nhau và không thực sự biết đâu là thông tin thật. Điều khủng khiếp thứ hai về những cơ sở dữ liệu đó là chúng thường được kiểm soát bởi một người duy nhất và người đó có thể bị mua chuộc. Vì vậy, chúng có thể liên quan đến tham nhũng. Vì vậy, bạn thiệt thòi rất nhiều.
Nhưng bạn cũng có những lợi thế, vì bạn có một phần thông tin trung tâm rất dễ xử lý, quản lý nên việc quản lý nó hoàn toàn dễ dàng – nhà vua, quan chức hoặc bất cứ ai nói bạn viết ra và chỉ bạn viết điều này trên mảnh đất sét, mọi người có thể đọc nó. Miễn là bạn không tham nhũng và không chết. Về cơ bản đó là cách cơ sở dữ liệu trung tâm hoạt động.
Và cơ sở dữ liệu trung tâm hiện đại cực kỳ nhanh, rẻ, dễ quản lý và đây là lý do tại sao chúng phần nào thành công. Nhưng cũng giống như ngày xưa, chúng có 2 vấn đề nhỏ: rất dễ bị hỏng và rất dễ bị tham nhũng.
Nếu bạn muốn xây dựng hệ thống để thoát khỏi điều đó, một giải pháp tốt và dễ dàng là blockchain, bởi vì đây là một hệ thống mà bạn không chỉ có một bản sao. Về cơ bản, tất cả mọi người đều có thể là người giữ sổ và mọi người đều có cùng một cuốn sổ. Nếu thêm một điều gì đó vào sổ thì mọi người phải thêm nó vào, điều này cực kỳ khó quản lý, cực kỳ chậm và tốn kém. Nhưng nó hoàn toàn an toàn, nếu một trong các cuốn sổ ngừng hoạt động hoặc một trong các máy phát nổ, vì bạn có 999 bản sao của cuốn sổ đó, nó không phải là vấn đề. Và nếu một hoặc hai người giữ sổ không hoạt động, điều đó cũng không thành vấn đề vì bạn có 998 người khác hoạt động bình thường. Và với mỗi mục mới, họ phải đồng ý rằng cuốn sổ mà họ có là cùng một phiên bản. Và đây là ý tưởng cơ bản của blockchain.
Bạn có thể làm những gì với nó? Bạn có thể sử dụng blockchain nếu bạn không muốn tin tưởng một thực thể hoặc một cá nhân, bởi vì với cơ sở dữ liệu, bạn luôn phải tin tưởng người đang điều hành nó. Tôi có thể đọc nó nhưng tôi phải tin những gì họ viết trong đó là sự thật. Và thậm chí có thể có một bên trung gian và tôi cũng phải tin vào những gì họ đã viết trong đó.
Nếu bạn muốn loại bỏ người trung gian, bạn có thể sử dụng blockchain và có sự thật thực tế trong hệ thống, được xác định bởi những người giữ sổ theo nguyên tắc đa số dân chủ và các thuật toán toán học. Và nếu bạn nói rằng tất cả mọi người đều có thể thực sự trở thành một phần của hệ thống và cũng là một người giữ sổ thì bạn có trí khôn của đám đông và có thể khẳng định đó có lẽ thực sự là sự thật mang tính toán học. Vì vậy, chúng tôi thay đổi từ sự tin tưởng vào một người hoặc thực thể sang sự thật mang tính toán học. Và hầu hết mọi người đều tin vào sự thật mang tính toán học.
Và nếu có hàng nghìn máy tính đã đồng ý về một cái gì đó như số dư tài khoản của tôi, thì tôi có thể tin điều đó dễ dàng hơn nhiều so với việc tin một người hoặc một tổ chức. Bởi vì họ cũng có thể đã mắc lỗi hoặc tham nhũng.
Điều này cho thấy sự cần thiết của việc sử dụng blockchain. Nhưng nó không hoạt động với mọi thứ – trước đây mọi người đã cố gắng tạo ra nhiều thứ điên rồ với nó, chẳng hạn như chuỗi hậu cần khép kín và điều đó không có ý nghĩa. Nếu bạn chỉ có 3 đối tác tương tác và họ chạy một blockchain cùng nhau, họ thực sự phải tin tưởng lẫn nhau vì họ đang chạy hệ thống cùng nhau và nó khép kín – sẽ dễ dàng hơn và rẻ hơn nhiều nếu họ chạy cơ sở dữ liệu và tất cả đều có chìa khóa của cơ sở dữ liệu. Blockchain chỉ có ý nghĩa nếu bạn cần làm việc cùng nhau mà không liên tục sử dụng một thực thể đáng tin cậy. Blockchain thay thế sự tin tưởng vào một thực thể bằng sự thật mang tính toán học.
Có rất nhiều trường hợp sử dụng cho blockchain, tôi nghĩ rằng nó sẽ thay đổi hoàn toàn Internet trong vòng 10 năm tới.
- KILT Protocol, Fractal và Polkadex hợp tác để cung cấp giải pháp KYC phi tập trung cho sàn giao dịch
- Đây là cách cá heo, cá mập và cá voi Bitcoin tham gia vào thị trường tiền điện tử
Đình Đình
Theo KILT Protocol
