Vào khoảng đầu năm 2009, một người (hoặc một nhóm các nhà phát triển) bí ẩn mang cái tên “Satoshi Nakamoto” đã cho ra đời chương trình phần mềm đầu tiên triển khai đồng tiền kỹ thuật số Bitcoin. Kể từ đó, Bitcoin không chỉ thu hút sự quan tâm của toàn thế giới, mà nó còn truyền cảm hứng cho hàng trăm các đồng tiền mã hóa khác ra đời sau nó. Nhiều đồng tiền mã hóa này sử dụng các chức năng vốn có trong chương trình và khái niệm ban đầu của Satoshi. Những người khác lấy mô hình Bitcoin làm khuôn mẫu rồi thích nghi và cố gắng cải thiện nó. Trong một số trường hợp, Bitcoin đã sinh ra các “biến thể” dựa trên cùng một khái niệm cơ bản nhưng khác biệt với bản gốc. Trong những tình huống này, Blockchain Bitcoin đã trải qua một quá trình gọi là “fork”, thông qua đó, blockchain chính nó được chia thành hai thực thể riêng biệt. Đó là tạo ra những đứa “con” với cái tên tương tự như Bitcoin: Bitcoin Cash, Bitcoin Gold… Đối với các nhà đầu tư tiền mã hóa thông thường, có thể khó khăn để nói lên sự khác biệt giữa các đồng tiền mã hóa cũng như lập bản đồ các nhánh khác nhau trên dòng thời gian. Dưới đây, chúng tôi sẽ đi qua vài nhánh quan trọng nhất cho Blockchain Bitcoin trong vài năm qua.
Genesis Blockchain
Vào năm 2009, ngay sau khi phát hành Bitcoin, Satoshi đã khai thác block đầu tiên trên blockchain Bitcoin. Ông gọi nó là “Genesis Block”, vì nó đại diện cho việc thành lập nên đồng tiền kỹ thuật số như chúng ta biết. Satoshi đã có thể thực hiện nhiều thay đổi đối với mạng Bitcoin từ rất sớm trong quá trình này. Càng về sau, việc thay đổi càng trở nên khó khăn và cơ sở người dùng Bitcoin đã phát triển một mức lợi nhuận khổng lồ. Thực tế là không một người hoặc một nhóm nào có thể xác định từ khi nào và làm thế nào Bitcoin được nâng cấp và tương tự như vậy, làm thế nào để quá trình cập nhật hệ thống phức tạp hơn. Trong những năm sau, Genesis Block đã có một số hard fork. Trong quá trình hard fork, phần mềm triển khai Bitcoin và các thủ tục khai thác của nó được nâng cấp; một khi người dùng nâng cấp phần mềm của họ, phiên bản mới này sẽ từ chối tất cả các giao dịch từ phần mềm cũ, tạo ra một nhánh mới của blockchain. Tuy nhiên, những người dùng giữ lại phiên bản cũ sẽ tiếp tục xử lý giao dịch, có nghĩa là có một tập hợp các giao dịch song song diễn ra trên 2 chuỗi khác nhau.
Bitcoin XT
Bitcoin XT là một trong những hard fork đáng chú ý đầu tiên của Bitcoin. Phần mềm này được Mike Hearn đưa ra vào cuối năm 2014 bao gồm một số tính năng mới mà ông đã đề xuất. Trong khi phiên bản Bitcoin trước đó cho phép tối đa thực hiện 7 giao dịch mỗi giây, thì Bitcoin XT nhắm tới 24 giao dịch mỗi giây. Để thực hiện điều này, ông đã tăng kích thước block từ 1 MB lên 8 MB.
Bitcoin XT bước đầu thành công hơn, với 1.000 nút mạng đang chạy vào cuối mùa hè năm 2015. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng, dự án đã đánh mất sự quan tâm của cộng đồng người dùng và về cơ bản là nó đã chết. Bitcoin XT, về mặt kỹ thuật, thì nó vẫn hoạt động, nhưng không có cộng đồng thì chẳng còn ý nghĩa gì nữa.
Bitcoin Classic
Khi Bitcoin XT đánh mất vị thế, một số thành viên của cộng đồng vẫn muốn tăng kích thước của block lên. Đáp lại mong muốn đó, một nhóm các nhà phát triển đã khởi chạy Bitcoin Classic vào đầu năm 2016. Không giống như XT khi tăng kích thước khối lên 8 MB, Bitcoin Classic chỉ dự định tăng lên 2 MB. Bitcoin Classic đã cho thấy được sự quan tâm ban đầu của cộng đồng với khoảng 2.000 nút mạng trong vài tháng đầu năm 2016. Dự án cũng vẫn tồn tại cho tới ngày hôm nay, với một số nhà phát triển mạnh mẽ hỗ trợ Bitcoin Classic. Tuy nhiên, cộng đồng tiền mã hóa rộng lớn dường như chuyển sang các tùy chọn khác hấp dẫn hơn.
Bitcoin Unlimited
Bitcoin Unlimited vẫn còn là một thứ bí ẩn ngay cả sau 2 năm phát hành. Các nhà phát triển của dự án đã phát hành token nhưng không xác định loại fork nào cho nó. Bitcoin Unlimited có thiết lập riêng của mình bằng cách cho phép thợ mỏ tự quyết định kích thước khối của nó, và giới hạn kích thước khối lên tới 16 MB. Mặc dù có một số quan tâm kéo dài, Bitcoin Unlimited phần lớn không được cộng đồng chấp nhận.
Segregated Witness (SegWit)
Nhà phát triển core cho Bitcoin Peter Wuile trình bày ý tưởng về Segregated Witness (SegWit) vào cuối năm 2015. Nói một cách đơn giản, SegWit nhắm đến việc giảm kích thước của mỗi giao dịch Bitcoin, do đó cho phép nhiều giao dịch diễn ra cùng một lúc. SegWit về mặt kỹ thuật là soft fork. Tuy nhiên, nó có thể giúp thúc đẩy hard fork sau khi nó dược đề xuất.
Bitcoin Cash
Đáp lại SegWit, một số nhà phát triển Bitcoin và người dùng đã quyết định bắt đầu một hard fork để tránh các bản cập nhật protocol mà nó mang lại. Bitcoin Cash là kết quả của lần fork này. Nó tách khỏi blockchain chính vào tháng 8/2017, khi Bitcoin Cash từ chối tất cả giao dịch Bitcoin và block của nó.
Bitcoin Cash vẫn là một fork thành công nhất của đồng tiền chính. Tại thời điểm viết bài, nó là đồng tiền mã hóa lớn thứ tư theo vốn hóa thị trường, một phần nhờ sự ủng hộ của nhiều nhân vật nổi bật trong cộng đồng tiền kỹ thuật số và nhiều sàn giao dịch phổ biến. Bitcoin Cash cho phép khối 8 MB và không chấp nhận giao thức SegWit.
Bitcoin Gold
Bitcoin Gold là một hard fork vài tháng sau Bitcoin Cash, khoảng tháng 10/2017. Những người sáng tạo ra hard fork này phục hồi chức năng khai thác các đơn vị xử lý đồ họa cơ bản (Graphic Processcing Unit – GPU), vì họ cảm thấy rằng việc đào mỏ trở nên quá đặc biệt khi phải yêu cầu những phần cứng chuyên biệt.
Một tính năng độc đáo của hard fork Bitcoin Gold chính là “hậu trường”, một quá trình mà nhóm phát triển đã khai thác 100.000 đồng sau khi bản fork diễn ra. Nhiều trong số những đồng tiền này được đặt vào một khoản hiến tặng đặc biệt, và các nhà phát triển đã chỉ ra rằng khoản tiền này sẽ được sử dụng để phát triển và tài trợ cho hệ sinh thái Bitcoin Gold, với một số phần của nó được dành cho thanh toán chi phí phát triển.
Nói chung, Bitcoin Gold tuân thủ nhiều nguyên tắc của Bitcoin. Tuy nhiên nó khác về thuật toán proof-of-work của các thợ mỏ.
SegWit2x
Khi SegWit được triển khai vào tháng 8/2017, các nhà phát triển đã lên kế hoạch cho một thành phần thứ hai để nâng cấp protocol. Ngoài ra, nó được gọi là SegWit2x, sẽ kích hoạt một hard fork quy định kích thước khối là 2 MB. SegWit2x được dự kiến sẽ có một hard fork vào tháng 11/2017. Tuy nhiên, một số công ty và cá nhân trong cộng đồng Bitcoin vốn đã ủng hộ giao thức SegWit đã quyết định hard fork trong thành phần thứ hai. Một số lại phản ứng dữ dội (thay vì bắt buộc) thay thế. Điều này sẽ có tác động lớn đến các loại giao dịch mà fork mới sẽ chấp nhận.
Vào ngày 8 tháng 11 năm 2017, nhóm nghiên cứu đằng sau SegWit2x đã thông báo rằng hard fork của họ bị hủy do sự khác biệt giữa những người ủng hộ dự án trước đó.
Chỉ trong một vài năm ngắn ngủi, Bitcoin đã sinh ra một số lượng lớn các fork. Trong khi không ai có thể nói chắc chắn rằng, tiền mã hóa sẽ tiếp tục trải nghiệm các soft fork và hard fork trong tương lai như thế nào, phát triển cộng đồng ra sao trong khi nó ngày càng trở nên phức tạp hơn.
- Lịch sử của Hard Fork Bitcoin
- Thị trường tiếp tục xả mạnh khi sức tàn phá của Hard Fork Bitcoin Cash lớn hơn dự đoán
- Ngày tàn của Thị trường Crypto: Hardfork Bitcoin Cash “giáng đòn chí mạng” lên các nhà đầu tư
