Với việc phát hành sách trắng Libra được mong đợi từ lâu, Facebook đang thể hiện sự am tường của họ về blockchain và đặt giá thầu cho sự tín nhiệm của tiền điện tử.
Được phát hành vào sáng thứ ba, sách trắng dài 29 trang mô tả một giao thức được thiết kế để phát triển khi một loại tiền tệ toàn cầu mới được đưa vào sử dụng. Với hơn một năm thực hiện, tài liệu bắt đầu bằng cách thổi phồng mục tiêu đầy tham vọng của blockchain mới:
“Libra Blockchain là một cơ sở dữ liệu lập trình phi tập trung được thiết kế để hỗ trợ một loại tiền điện tử có độ biến động thấp, có khả năng phục vụ như một phương tiện hiệu quả của sàn giao dịch dành cho hàng tỷ người trên thế giới”.
Là bước đầu tiên để đạt chuẩn “phi tập trung”, giao thức đã được tiếp quản bởi một tổ chức mới, Hiệp hội Libra, với các thành viên sẽ nắm giữ các token riêng biệt cho phép họ quyền bầu cử on-chain để chi phối các quyết định về Libra.
“Theo thời gian, nó được thiết kế để chuyển đổi thành viên node từ những thành viên sáng lập có cổ phần trong việc tạo ra hệ sinh thái thành những người nắm giữ Libra và có cổ phần trong toàn bộ hệ sinh thái”, Ben Maurer, nhà lãnh đạo kỹ thuật blockchain của Facebook, đã nói với CoinDesk trong một cuộc phỏng vấn độc quyền.
Nói tóm lại, Libra được thiết kế để trở thành một blockchain toàn cầu, thông lượng cao, một thứ được xây dựng bằng tiền có thể lập trình được nhưng lại hạn chế số lượng người dùng ban đầu do nó đang phát triển từ nguyên mẫu sang một hệ sinh thái mạnh mẽ.
Không giống như nhiều blockchain khác, Libra dường như tập trung cao độ vào các khoản thanh toán và các use case tài chính khác cho người tiêu dùng.
Nhưng bản thân sách trắng dường như hướng đến việc chứng minh những tiến bộ đề xuất của Facebook cho khoa học đồng thuận phân tán và cả sự đánh giá cao đối với những gì đã được xây dựng cho đến nay.
Thật vậy, trong vài tháng qua, nhiều nguồn tin đã nói rằng họ đã truy cập Facebook để chia sẻ quan điểm của họ về công nghệ phi tập trung.
Và bây giờ, một ngôn ngữ mới đã được tạo ra để viết các lệnh trên blockchain, nó có tên là Move, và khai mở phần mềm của nó để kiểm tra công khai.
“Nhằm xác thực thiết kế của giao thức Libra, chúng tôi đã xây dựng một nguyên mẫu mã nguồn mở – Libra Core – trong nỗ lực hợp tác toàn cầu nhằm thúc đẩy hệ sinh thái mới này”, theo sách trắng.
“Chúng tôi có thể nói rằng chúng tôi đang tạo ra một môi trường mở và đó là tính chất cố định bất biến” Maurer nói.
Sự học hỏi từ nhiều nơi
Các designer của Libra, đã chọn những gì họ thấy là các tính năng tốt nhất của các blockchain hiện có song vẫn cung cấp các bản cập nhật và điều chỉnh của riêng họ.
1. Giống như Bitcoin, không có danh tính thực sự nào trên blockchain
Từ thực chất của chính blockchain, bạn không “thực sự tồn tại”. Chỉ có các cặp khóa công khai-riêng tư tồn tại. Sách trắng ghi rõ: “Giao thức Libra không liên kết các tài khoản với danh tính trong thế giới thực. Một người dùng có thể tự do tạo nhiều tài khoản bằng cách tạo nhiều cặp khóa. Các tài khoản được kiểm soát bởi cùng một người dùng không có liên kết với nhau”.
2. Giống như Hyperledger, Libra được cấp phép (ít nhất là được phép bắt đầu hoạt động).
Ban đầu, cấu trúc đồng thuận cho Libra sẽ là hàng chục tổ chức sẽ chạy các node trên mạng, xác thực các giao dịch. Mỗi lần đồng thuận được bỏ phiếu cho một nhóm giao dịch mới, một nhà lãnh đạo sẽ được chỉ định ngẫu nhiên để đếm số phiếu.
Libra quyết định dựa vào mối thân quen hơn là quan điểm dân chủ để chọn đúng thực thể thiết lập sự đồng thuận trong những ngày đầu. “Các thành viên sáng lập là những tổ chức có uy tín đã được thành lập, khiến họ khó có thể hành động dã tâm”, theo sách trắng. “Đây là các thực thể bao gồm từ các mạng thanh toán truyền thống (Mastercard, Visa) cho đến những gã khổng lồ kinh tế và internet (eBay, Lyft), đến những “người bản địa” blockchain (Xapo) và cả các VC (Andreessen Horowitz, Thrive Capital).
3. Giống như Tezos, Libra gắn liền với quản trị on-chain.
Các thực thể duy nhất có thể bỏ phiếu ngay từ đầu là các thành viên sáng lập. Các thành viên này nắm giữ các Libra Investment Token cung cấp cho họ quyền biểu quyết trên mạng, nơi họ có thể đưa ra quyết định về việc quản lý dự trữ và cho người xác nhận mới tham gia mạng.
Cấu trúc quản trị được tích hợp vào phần mềm Move ngay từ đầu và giống như Tezos, nó có thể được sửa đổi theo thời gian. Các bản cập nhật sẽ rất cần thiết vì nó bổ sung thêm các thành viên và phát triển từ một hệ thống proof-of-stake được ủy quyền(DPoS), (chẳng hạn như EOS hoặc steem) lên một hệ sinh thái proof-of-stake được phi tập trung hóa hoàn toàn.
4. Giống như Ethereum, nó có khả năng lập trình tiền tệ
Theo một số cách, sách trắng chỉ ra những cách thú vị mà người dùng có thể tương tác với phần mềm cốt lõi và cấu trúc dữ liệu. Ví dụ: bất kỳ ai cũng có thể tạo một bản sao không cần bỏ phiếu của blockchain hoặc chạy các lệnh đọc khác nhau được liên kết với các đối tượng như hợp đồng thông minh hoặc các ví đã được xác định trên Libra. Điều quan trọng là, các designer của Libra, dường như đồng ý với ethereum, rằng việc chạy code phải được chi trả, vì vậy tất cả các hoạt động của Libra đều yêu cầu phải được thanh toán.
Không giống như ethereum, Libra thực hiện 2 thay đổi quan trọng trong hợp đồng thông minh của mình. Đầu tiên, nó giới hạn số lượng người dùng có thể thực hiện trên giao thức lúc đầu (toàn bộ các tính năng của Move vẫn chưa được khai mở). Thứ hai, nó phá vỡ dữ liệu từ phần mềm, do đó, một hợp đồng thông minh (mà Move gọi là “mô-đun”) có thể được chuyển hướng tới bất kỳ nhóm tài sản nào – Move gọi chúng là các “tài nguyên”. Một bộ code có thể được sử dụng trên bất ví hoặc tài sản nào.
5. Cũng giống như ethereum, Libra cho rằng proof-of-stake có tiềm năng trong tương lai, nhưng nó vẫn chưa sẵn sàng.
“Theo thời gian, việc ứng cử để trở thành thành viên sẽ chuyển sang hoàn toàn rộng mở và chỉ dựa trên cổ phần của các thành viên Libra”, sách trắng cam đoan.
Trong khi đó, sách trắng bác bỏ cách tiếp cận của các blockchain với hồ sơ theo dõi dài nhất (cụ thể là bitcoin), trong đó nói rõ, “chúng tôi không xem xét các giao thức dựa trên proof-of-work do hiệu suất kém và chi phí năng lượng (và môi trường) cao”.
6. Đốt coin cũng nhiều giống như coin của Binance
Blockchains xây dựng với mục đích đốt token đã trở nên rất có ảnh hưởng vào năm ngoái. Binance, sàn giao dịch hàng đầu thế giới, đã tạo ra token BNB, tại đó người dùng có thể trả phí giao dịch với mức giảm chiết khấu. Binance đã đi đầu các “đám cháy” token, họ thường xuyên đốt một phần đáng kể lợi nhuận được trả bằng BNB.
Libra đã không sử dụng phương pháp đốt coin để tăng giá trị của coin của mình. Thay vào đó (như với các stablecoin được thế chấp ví dụ như tether), các token sẽ được phát hành và đốt liên tục, vì hiệp hội đáp ứng các thay đổi nhu cầu cho dự trữ của nó, không có nguồn cung tối đa hoặc tối thiểu.
7. Giống như Coda, người dùng không cần nắm toàn bộ lịch sử giao dịch.
Một giao thức ít được biết đến, Coda, là một trong những giao thức đầu tiên có sổ cái sẵn có. Người dùng chỉ cần có một bằng chứng về khối cuối cùng, họ có thể dễ dàng kiểm tra trên điện thoại thông minh để chắc chắn rằng họ đang tương tác với một sổ cái hợp lệ.
Tương tự, trên Libra, “dữ liệu lịch sử có thể phát triển vượt quá số lượng trong khả năng xử lý bởi một máy chủ riêng lẻ. Trình xác nhận có thể loại bỏ dữ liệu lịch sử không cần thiết để xử lý các giao dịch mới”.
8. Giống như EOS, nó vẫn chưa hoàn hảo
EOS ra mắt nhưng không xác định rõ cách tiếp cận quản trị, điều này dẫn đến các rắc rối trong tương lai. Tương tự như vậy, Libra hứa sẽ phi tập trung hóa, nhưng không có gì chắc chắn để buộc các thành viên sẽ phải làm theo như vậy.
Công việc đang tiến triển
Các vấn đề khác cũng chưa được quyết định rõ ràng. Việc lưu trữ dữ liệu là một ví dụ.
“Chúng tôi dự đoán rằng khi hệ thống được sử dụng, cuối cùng sự tăng trưởng lưu trữ liên quan đến tài khoản có thể sẽ trở thành một vấn đề”, theo sách trắng. Tài liệu này dự đoán nhưng không xác định một hệ thống để lưu trữ dữ liệu.
Một số ví dụ về các câu hỏi mở khác đã được trích dẫn, như cách duy trì bảo mật tốt nhất khi có nhiều trình xác nhận tham gia mạng, tần suất nhóm trình xác nhận có thể thay đổi và cách các mô-đun có thể được cập nhật an toàn.
Như sách trắng thừa nhận:
“Sách trắng này là bước đầu tiên để hướng tới xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ hệ sinh thái Libra. Chúng tôi đang xuất bản báo cáo này để tìm kiếm phản hồi từ cộng đồng về thiết kế ban đầu, kế hoạch phát triển hệ thống và những thách thức nghiên cứu hiện chưa được giải quyết được thảo luận trong đề xuất”.
Đội ngũ đáng mơ ước
Sách trắng Libra được ký bởi 53 người. Mặc dù các giám đốc điều hành cấp cao của Facebook như CEO Mark Zuckerberg và trưởng nhóm blockchain David Marcus vắng mặt trong danh sách tác giả, đội ngũ viết tài liệu này dường như là một trong những đội ngũ nặng ký nhất trong lịch sử blockchain.
Các bên ký kết đến từ gần như mọi châu lục và bao gồm cả các tiến sĩ từ Stanford, các giáo sư khoa học máy tính và các nhà phát triển trí tuệ nhân tạo (AI).
Danh sách này bao gồm:
- Christian Catalini: Giáo sư MIT là một trong những người đầu tiên nghiên cứu tính kinh tế của tiền điện tử bên cạnh việc gây quỹ cộng đồng và token hóa. Catalini là tác giả của nhiều bài viết trên Tạp chí Harvard Business Review và các ấn phẩm khác.
- Ben Maurer: Kỹ sư về cơ sở hạ tầng của Facebook, tốt nghiệp Đại học Carnegie Mellon với bằng khoa học máy tính. Ông và trợ lý giáo sư CMU Luis von Ahn đã xây dựng dịch vụ reCAPTCHA mà Google đã mua vào năm 2009. Ông đang lãnh đạo đội ngũ xây dựng ngôn ngữ lập trình Move.
- George Danezis: Một kỹ sư bảo mật tại Đại học College London, Danezis là một trong những người tạo ra Chainspace và giao thức Coconut mà Libra được xây dựng dựa trên. Ông hiện là một nhà nghiên cứu tại Facebook sau khi công ty mua lại startup của mình vào tháng 2 năm 2019.
- François Garillot: Một chuyên gia về máy móc và AI, từng làm việc tại Swisscom và Skymind.ai, Garillot tập trung vào AI phân tán.
- Ramnik Arora: Arora dành thời gian làm nhà phân tích tại Goldman Sachs Investment Strategy Group cũng như tại IV Capital. Ông có chuyên môn về tài chính và có bằng thạc sĩ về khoa học máy tính từ Stanford và bằng đại học về toán tài chính.
- Tác động của Libra Coin với thị trường Crypto và nền kinh tế thế giới như thế nào ?
- Libra là gì ? Tổng hợp tất cả những gì bạn cần biết về đồng tiền điện tử của Facebook
Huyền Đinh
Tạp chí Bitcoin/ Coindesk
