Nếu bạn là người mới đến với không gian Bitcoin thì vài tháng qua thật là điên rồ. Những biến động giá đầy ly kỳ và bất ngờ khiến cho mọi người đều thấp thỏm và sự thật là bạn rất dễ “trắng tay”. Trong thị trường hiện nay, dường như tất cả các coin đều có xu hướng giống nhau. Vậy sự khác biệt là gì? Làm thế nào để phân biệt các coin với nhau? Và quan trọng hơn, làm thế nào để một nhà đầu tư biết giá trị dài hạn của một coin là gì?
Trong bài viết này, tôi sẽ tạo ra thảo luận về những điều làm cho Bitcoin khác biết và lý do tại sao dù bị nhân bản bởi nhiều coin khác nhưng Bitcoin vẫn chưa thực sự bị sao chép.
Đổi mới thực sự
Để thực sự hiểu được đề xuất giá trị của Bitcoin, chúng ta cần xem xét đôi chút về lịch sử. Thật hấp dẫn khi nghĩ rằng ICO hoặc altcoin mới nhất sẽ “cải thiện” Bitcoin và khắc phục tất cả các vấn đề của đồng tiền này. Và do đó Bitcoin sẽ bị vứt vào thùng rác, chìm vào quên lãng do thiếu đi một số tính năng. Thật vậy, gần như mọi altcoin, ICO hay hardfork đều nghĩ rằng họ đang sáng tạo theo một cách cơ bản nào đó. Những điều mà họ đã quên đi là sự đổi mới lớn nhất đã xảy ra.
Sự khan hiếm kỹ thuật số phân cấp là sự đổi mới thực sự và Bitcoin là kẻ đi tiên phong và như bài viết này sẽ làm rõ thì Bitcoin vẫn tiếp tục là coin duy nhất làm được như vậy. Tất cả những cái gọi là cải tiến khác như thời gian xác nhận nhanh hơn, thay đổi giao thức, hệ thống hay ngôn ngữ lập trình hoàn hảo, thuật toán chữ ký khác nhau, phương thức đặt lệnh giao dịch khác nhau và thậm chí là tính riêng tư, là những biến thể rất nhỏ của sự đổi mới khổng lồ – Bitcoin.
Điều quan trọng cần nhớ ở đây là các lựa chọn thay thế cho Bitcoin đã được đề xuất từ năm 2011 và chẳng có cái nào có thể thay thế được Bitcoin về mặt giá cả, việc sử dụng hoặc tính bảo mật. IxCoin là một bản sao của Bitcoin được tạo ra vào năm 2011 với phần thưởng khối lớn hơn và premine (một số lượng lớn coin được gửi đến người sáng lập). Tenebrix là một altcoin được tạo ra trong năm 2011 đã cố gắng kháng GPU và một lần nữa đã có đợt premine lớn. Solidcoin là một altcoin khác được tạo ra vào năm 2011 với thời gian block nhanh hơn và một lần nữa, một premine. Về những cái duy nhất sống sót thực sự (không tồn tại trong một cuộc sống vất vưởng) trong thời đại altcoin ban đầu là Namecoin và Litecoin, vốn nổi bật bởi không có premine.
ICO cũng không phải là mới. Mastercoin đã tung ra một ICO vào năm 2013 với, đoán xem, một premine, đã huy động được 5000 BTC vào thời đó và phải tự đổi thương hiệu thành Omni bởi vì hệ sinh thái xung quanh nó đã quá thiếu “máu”. Factom đã ICO vào năm 2015, gọi được hơn 2000 BTC và đã phải tăng nhiều khoản tài trợ bổ sung bởi vì họ đã hết tiền. Nói cách khác, tất cả các token mới “thú vị” này thường làm rất tệ và thực sự không cung cấp nhiều tiện ích.
Altcoin và ICO đã thử nhiều “tính năng” khác nhau và phần lớn không có ích hoặc không được chấp nhận. Vì vậy, mang lại cái gì? Tại sao Bitcoin dường như có một vị trí đặc biệt trong hệ sinh thái? Tại sao Bitcoin lại khác biệt? Chúng tôi khám phá hai khía cạnh độc đáo làm cho Bitcoin khác với mọi thứ khác: hiệu quả mạng lưới và sự phân quyền.
Hiệu quả mạng lưới
Bởi vì Bitcoin có mạng lưới lớn nhất và lợi ích từ hiệu quả mạng, nên các coin khác chủ yếu là đang chơi một trò chơi đuổi bắt khổng lồ. Bitcoin là tuần 7 ngày và mỗi altcoin khác là một sự biến thể nhỏ (Hãy có 4 ngày trong tuần! Hãy làm một ngày 18 tiếng! Hãy đổi tên ngày để tạo sự khác nhau! Hãy thay đổi chiều dài tuần theo những ý thích của cơ quan trung ương!). Không cần phải nói, những loại “đổi mới” này, tốt nhất là, không đáng kể và thường không được thông qua. Điều này là do hiệu quả mạng của Bitcoin phát triển theo thời gian và những người sử dụng mạng được tối ưu hóa theo tiêu chuẩn của mạng, khóa càng nhiều người hơn nữa.
Khi mạng lưới phát triển, những gì chúng ta thấy là những lợi ích tinh tế, vô hình được tích lũy theo từng định mức. Có thể những cái trên bề mặt thì dường như không hiệu quả thực sự và đứng thứ hai hoặc ba về hiệu quả nhưng lại có lợi cho những người phù hợp với các tiêu chuẩn đó. Ví dụ, một chiếc xe không bay hoặc đi trên mặt nước bởi vì chiếc xe đã được tối ưu hóa để sử dụng trên mặt đất rắn. Việc thiếu các tính năng bổ sung làm cho chiếc xe trở nên hữu ích hơn vì nó dễ đậu xe hơn (kích thước nhỏ hơn so với một sự kết hợp lai giữa thuyền/xe/máy bay theo lý thuyết), rẻ hơn để duy trì và lấy nhiên liệu, vv.
Ngoài ra, các định mức này đã chịu đựng sự thử thách về thời gian và đã chứng minh sự kiên cường của chúng theo cách hiển nhiên. Bạn không muốn là người đầu tiên bay trong xe hơi lai máy bay, ví dụ vậy, bởi vì bạn sẽ không biết chiếc xe như thế thì an toàn thế nào. Nhìn chung, mọi thứ phải được chứng minh tính an ninh tương đối của riêng nó. Bitcoin, theo nghĩa nào đó, có khoản tiền thưởng khổng lồ trên thế giới để tiết lộ bất kỳ lỗ hổng bảo mật nào. Và kết quả là, Bitcoin đã chứng minh được tính bảo mật của nó với điều duy nhất có thể thực sự kiểm tra nó đó là: thời gian. Những coin khác ra đời muộn hơn và/hoặc đã chứng minh là ít an toàn hơn.
Thật vậy, bản chất tồi tệ của nhiều “tính năng” này trở nên rõ ràng theo thời gian. Ví dụ: Turing completeness của Ethereum làm cho toàn bộ nền tảng dễ bị tổn thương hơn (ví dụ như DAO và Parity bugs). Ngược lại, ngôn ngữ lập trình thông minh của Bitcoin, Script, đã tránh được Turing completeness vì đúng lý do đó! Phản ứng thông thường của tập quyền coin là sửa những lỗ hổng này bằng hành vi độc đoán hơn (trợ vốn, hard fork, vv). Nói cách khác, các hiệu ứng mạng và thời gian kết hợp với tập quyền làm cho các altcoin thậm chí còn mong manh hơn.
Bitcoin có mạng lưới lớn nhất và điều đó có nghĩa là Bitcoin phát triển sự tiện dụng đơn giản chỉ là do có nhiều người dùng nhất. Ví dụ, để có được phụ kiện cho một điện thoại thông dụng thì dễ dàng hơn nhiều so với một cái không được ưa chuộng, ví dụ. Hệ sinh thái xung quanh Bitcoin giúp việc nhận và giữ Bitcoin dễ hơn là nói.
Phân quyền
Đặc tính chính khác của Bitcoin mà không có coin nào có đó là sự phân quyền. Bằng phân quyền, ý tôi là Bitcoin không có một điểm chết hoặc điểm tắc nghẽn. Mỗi coin khác có một người sáng lập hoặc một công ty tạo ra coin của họ và họ có ảnh hưởng nhất đối với coin. Ví dụ, một hardfork (một sự thay đổi một chiều) bắt buộc trên người sử dụng là dấu hiệu cho thấy coin này khá tập quyền.
Các coin tập quyền có “lợi thế” là có thể thay đổi mọi thứ một cách nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Tập quyền chắc chắn là một điều tốt cho các doanh nghiệp vì họ thường cố gắng tạo ra lợi nhuận bằng cách cung cấp một số dịch vụ hoặc hàng hóa cho khách hàng. Một doanh nghiệp tập quyền có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường và thay đổi những gì họ bán cho lợi nhuận tốt hơn.
Tuy nhiên đối với tiền, tập quyền là một điều xấu. Thứ nhất, một trong những mệnh đề chính về phương tiện tích lũy giá trị là một thứ rất ít thay đổi về chất lượng (cũng được biết như là không thay đổi). Một phương tiện tích lũy giá trị đòi hỏi chất lượng của nó vẫn giữ nguyên hoặc trở nên tốt hơn theo thời gian. Sự thay đổi làm suy giảm chất lượng của nó (ví dụ: lạm phát về cung, giảm sự chấp nhận, thay đổi an ninh) sẽ làm thay đổi mạnh mẽ tính tiện dụng của tiền như là một phương tiện tích lũy giá trị.
Thứ hai, tập quyền tiền tệ có xu hướng thay đổi các quy tắc, thường là có hiệu ứng thảm khốc. Thật vậy, kinh tế thế kỷ 20 là câu chuyện về các ngân hàng trung ương từ từ làm suy giảm sự tiện dụng của tiền pháp định. Trung bình tiền pháp định có tuổi thọ 27 năm cũng vì điều này, mặc cho sự ủng hộ của các thực thể quyền lực như chính phủ và được sử dụng phổ biến ở cả nước như là một phương tiện trao đổi. “Features” – khả năng phản xạ nhanh chóng và việc sử dụng đơn giản thì không quan trọng nhiều đến mức sống còn với tiền tệ như sự khan hiếm và ổn định.
Mỗi đồng tiền mã hóa và ICO khác với Bitcoin là tập quyền. Đối với ICO, điều này là hiển nhiên. Tổ chức phát hành ICO và tạo ra token là bên tập quyền. Họ đã phát hành coin và do đó có thể thay đổi cách sử dụng token, thay đổi các ưu đãi của coin hoặc phát hành các token bổ sung. Họ cũng có thể từ chối chấp nhận một số token nhất định cho dịch vụ và hàng hóa của họ.
Các altcoin có cùng một vấn đề, mặc dù không theo một cách rõ ràng như vậy. Thông thường người tạo ra thực tế là nhà độc tài cho coin và có thể làm những điều tương tự mà chính phủ có thể làm được. Thuế (thuế phá giá, thuế lưu trữ, vv), lạm phát, chọn người chiến thắng và người thua cuộc (DAO, proof-of-X change, vv) thường được quyết định bởi những người sáng tạo. Là holder của một altcoin, bạn phải tin tưởng không chỉ là nhà lãnh đạo hiện nay, mà tất cả các nhà lãnh đạo trong tương lai của coin không tịch thu, đánh thuế hoặc lạm phát coin của bạn. Nói cách khác, altcoin và ICO không có tính chất khác với fiat. Trong altcoin và ICO-land, bạn không có chủ quyền đối với coin của chính mình!
Điều này đặc biệt nghiêm trọng với “đối thủ cạnh tranh” lớn nhất của Bitcoin: Ethereum. Bằng bất kỳ biện pháp nào, Ethereum được kiểm soát tập trung. Ethereum đã có ít nhất 5 hard fork mà người dùng buộc phải nâng cấp. Họ đã đưa ra quyết định không tốt với DAO. Họ thậm chí còn nói về một khoản thuế lưu trữ mới. Việc kiểm soát tập quyền được thể hiện sớm trong premine lớn của họ.
Bitcoin thì khác. Một trong những điều tuyệt vời nhất Satoshi đã làm là biến mất. Trong những ngày đầu của Bitcoin, Satoshi kiểm soát rất nhiều thứ đã được phát triển. Bằng cách biến mất, bây giờ chúng ta đã có một tình huống mà các bên không thích nhau (người dùng của nhiều nhánh khác nhau) tất cả đều có một số ý kiến về cách mạng lưới được chạy. Mọi nâng cấp đều mang tính tự nguyện (tức là những soft fork) và không ép ai phải làm bất cứ điều gì để giữ Bitcoin của họ. Nói cách khác, không có chết. Bitcoin có một hệ thống mà ngay cả khi toàn bộ nhóm các nhà phát triển bị xe buýt tông thì vẫn có nhiều triển khai mã nguồn mở có thể tiếp tục cung cấp sự lựa chọn cho mọi người dùng. Trong Bitcoin, bạn có chủ quyền đối với bitcoin của riêng bạn.
Đây là một điều rất tốt vì không có cơ quan trung ương nào có thể làm giảm tiện ích coin của bạn. Điều đó có nghĩa là Bitcoin là thực sự khan hiếm (không phải trên lý thuyết hay tạm thời), sẽ không thay đổi về tính chất mà không có sự đồng ý của mọi người và do đó là một phương tiện tích lũy giá trị tốt.
Phần kết luận
Bạn có thể tự hỏi tại thời điểm này: nhưng có rất nhiều các altcoin và họ đang bắt đầu ăn vào tổng vốn hóa thị trường của Bitcoin! Thứ nhất, tổng vốn hóa thị trường là một thước đo được kiểm soát nặng nề. Thứ hai, thị trường tự nhiên tự nó đã có rất nhiều ồn ào và chỉ tự trôi chảy theo thời gian.
Do hiệu quả mạng lưới và sự phân quyền, Bitcoin khác biệt với tất cả những người nối nghiệp trước ngai vàng. Không thể nói là không có điều gì để có thể thay thế Bitcoin. Một tuyên bố như vậy sẽ quá bao quát và lạc quan về cơ hội của Bitcoin.
Nhưng những gì rõ ràng từ nghiên cứu lịch sử của thị trường tiền mã hóa là Bitcoin có sự dẫn đầu mà sẽ không dễ dàng bỏ cuộc. Một “tính năng” mới với chi phí của hiệu quả mạng lưới và phân quyền không chỉ đơn giản là một sự đánh đổi rất tốt.
Điều gì sẽ thay thế Bitcoin?
Rất có thể là sự đổi mới ít nhất cũng lớn như chính Bitcoin hoặc một bug làm cho Bitcoin không an toàn. Việc điều chỉnh một vài biến số sẽ không đủ để một coin khác có thể bắt kịp. Ngay cả việc thêm một tính năng lớn (ví dụ: bảo mật) có thể không đủ vì hiệu ứng mạng lưới đã tạo ra một hệ sinh thái cụ thể cho Bitcoin.
Phân quyền cũng không dễ đạt được, và các các altcoin không tìm ra cách hướng dẫn coin của họ theo hướng đó. Ngay cả ý tưởng hướng dẫn một coin cũng theo theo một hướng gợi ý coin tập quyền! Thật khó để tưởng tượng những người sáng tạo ra những coin đầy giá trị muốn phân quyền trừ khi họ được khuyến khích về tình cảm, kinh tế cũng như xã hội để giữ quyền lực qua khỏi sự sáng tạo của họ.
Bitcoin thì khác vì không giống như các altcoin, Bitcoin tạo ra một thể loại mới và có hiệu quả mạng lưới như là một kết quả. Bitcoin sẽ tiếp tục khác biệt vì không giống như các coin tập quyền, đó là định hướng thị trường, không thay đổi và không thể giải mã được. Đây là những thuộc tính của một phương tiện tích lũy giá trị lớn và điều này cho Bitcoin một tiện ích mà không có token nào khác có.
Là các nhà đầu tư đầy hy vọng, thực sự hấp dẫn khi tin rằng chúng tôi đã tìm thấy một altcoin hoặc ICO sẽ cải thiện Bitcoin và từ đó biến chúng tôi thành những người tiên phong trong cuộc cách mạng. Nhưng thật không may, tư duy mơ ước sẽ không làm thay đổi các đặc tính nền móng như hiệu quả mạng lưới hoặc phân quyền. Hàng nghìn coin trong suốt bảy năm đã không thành công trong việc nhân rộng các đặc tính này và những đặc tính này là lý do Bitcoin là cuộc cách mạng thực sự.
Theo: TapchiBitcoin.vn/medium
Xem thêm:
- Sự khác biệt giữa Blockchain, Bitcoin và Cryptocurrency ?.
- Nền tảng phân quyền của Ethereum khác biệt so với Bitcoin.
- Điểm khác biệt giữa Ripple và Bitcoin.
