Các ngân hàng trung ương trên thế giới đã bắt đầu thảo luận ý tưởng về tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (được viết tắt là CBDC) và bây giờ ngay cả Quỹ tiền tệ quốc tế và giám đốc điều hành của nó, Christine Lagarde cũng đang công khai nói về những mặt lợi và hại của ý tưởng này.
Tiền mặt đang được sử dụng ngày càng ít và đã biến mất gần như ở các nước như Thụy Điển và Trung Quốc. Đồng thời, các hệ thống thanh toán kỹ thuật số – PayPal, Venmo và các hệ thống khác ở phía tây; Alipay và WeChat ở Trung Quốc; M-Pesa ở Kenya; Paytm ở Ấn Độ – cung cấp các lựa chọn thay thế hấp dẫn cho các dịch vụ sau khi được cung cấp bởi các ngân hàng thương mại truyền thống.
Hầu hết những đổi mới fintech này vẫn được kết nối với các ngân hàng truyền thống và chưa có thứ gì dựa vào tiền mã hóa hoặc blockchain. Tương tự như vậy, nếu CBDC được phát hành, chúng sẽ không liên quan gì đến các công nghệ blockchain được thổi phồng quá mức này.
Tuy nhiên, những người cuồng tín cho rằng việc các nhà hoạch định chính sách cân nhắc về CBDC như là bằng chứng cho thấy các ngân hàng trung ương cũng cần blockchain hoặc tiền mã hóa để tham gia trò chơi tiền tệ kỹ thuật số. Thật vô nghĩa. Nếu có, CBDC có thể sẽ thay thế tất cả các hệ thống thanh toán kỹ thuật số riêng tư, bất kể chúng được kết nối với tài khoản ngân hàng truyền thống hay tiền mã hóa.
Khi vấn đề xảy ra, chỉ có các ngân hàng thương mại mới có thể truy cập vào bảng số dư của ngân hàng trung ương; và dự trữ của các ngân hàng trung ương đã được giữ như tiền tệ kỹ thuật số. Đó là lý do tại sao các ngân hàng trung ương tỏ ra rất hiệu quả trong việc giàn xếp các khoản thanh toán liên ngân hàng và các giao dịch cho vay. Bởi vì các cá nhân, tập đoàn và các tổ chức tài chính phi ngân hàng không được hưởng quyền truy cập tương tự nên họ phải dựa vào các ngân hàng thương mại được cấp phép để xử lý các giao dịch của họ. Tiền gửi ngân hàng, sau đó, là một hình thức tiền tư nhân được sử dụng cho các giao dịch giữa các đại lý tư nhân phi ngân hàng. Kết quả là, ngay cả các hệ thống kỹ thuật số hoàn toàn như Alipay hay Venmo cũng có thể hoạt động ngoài hệ thống ngân hàng.
Bằng cách cho phép bất kỳ cá nhân nào thực hiện giao dịch thông qua ngân hàng trung ương, CBDC sẽ tăng cường sự sắp đặt này, làm giảm nhu cầu tiền mặt, tài khoản ngân hàng truyền thống và thậm chí cả dịch vụ thanh toán kỹ thuật số. Hơn nữa, CBDC sẽ không phải dựa vào các sổ cái phân tán công khai “không cho phép”, “không tin tưởng” như những nền tảng tiền mã hóa. Sau cùng, các ngân hàng trung ương đã có một sổ kế cái không phân tán tâp quyền cho phép các khoản thanh toán và giao dịch được tạo điều kiện an toàn và liền mạch. Không có nhân viên ngân hàng trung ương nào có thể hoán đổi hệ thống đó sang một cái khác dựa trên blockchain.
Nếu một CBDC được phát hành, nó sẽ ngay lập tức thay thế các đồng tiền mã hóa không thể mở rộng, rẻ tiền, an toàn hoặc thực sự phân quyền. Những người say mê sẽ cho rằng tiền mã hóa sẽ vẫn hấp dẫn đối với những người muốn ẩn danh. Nhưng, giống như tiền gửi ngân hàng tư nhân ngày nay, các giao dịch CBDC cũng có thể được ẩn danh với việc chỉ khi cần thiết thì các cơ quan thực thi pháp luật hoặc cơ quan quản lý mới có quyền truy cập thông tin chủ tài khoản, giống như với các ngân hàng tư nhân. Bên cạnh đó, tiền mã hóa như Bitcoin không thực sự ẩn danh khi mà các cá nhân và tổ chức sử dụng các ví tiền mã hóa vẫn để lại dấu vết kỹ thuật số. Và các nhà chức trách muốn theo dõi bọn tội phạm và khủng bố sẽ sớm phá vỡ các nỗ lực để tạo ra đồng tiền mã hóa với sự riêng tư hoàn toàn.
Mặc dù các CBDC sẽ khiến cho các đồng tiền mã hóa hiện nay trở nên vô giá trị nhưng chúng nên được chào đón. Bằng cách chuyển khoản các khoản thanh toán từ ngân hàng tư nhân sang ngân hàng trung ương, một hệ thống dựa trên CBDC sẽ có lợi cho nền tài chính. Hàng triệu người không có ngân hàng sẽ có quyền truy cập vào một hệ thống thanh toán hiệu quả và gần như miễn phí thông qua điện thoại di động của họ.
Vấn đề chính với CBDC là chúng sẽ phá vỡ hệ thống dự trữ phân đoạn hiện tại mà thông qua đó các ngân hàng thương mại tạo ra tiền bằng cách cho vay nhiều hơn số tiền họ giữ trong các khoản tiền gửi thanh khoản. Các ngân hàng cần tiền gửi để cho vay và quyết định đầu tư. Nếu tất cả các khoản tiền gửi ngân hàng tư nhân được chuyển vào CBDC thì các ngân hàng truyền thống sẽ cần phải trở thành “những trung gian cho vay vốn” khi mượn tiền từ các khoản tiền dài hạn để cấp vốn cho các khoản vay dài hạn như thế chấp.
Nói cách khác, hệ thống ngân hàng dự trữ phân đoạn sẽ được thay thế bằng một hệ thống ngân hàng thu hẹp được quản lý chủ yếu bởi ngân hàng trung ương. Điều đó sẽ dẫn đến một cuộc cách mạng tài chính và một cuộc cách mạng mang lại nhiều lợi ích. Ngân hàng trung ương sẽ ở vào một vị thế tốt hơn để kiểm soát bong bóng tín dụng, ngăn chặn hiện tượng rút tiền hàng loạt, chênh lệch đáo hạn giữa tài sản và nguồn vốn và điều chỉnh các quyết định tín dụng/cho vay đầy rủi ro của các ngân hàng tư nhân.
Cho đến nay, không một quốc gia nào quyết định đi con đường này có lẽ vì sẽ cần phải giải thể triệt để khu vực ngân hàng tư nhân. Một giải pháp thay thế sẽ là để các ngân hàng trung ương cho các ngân hàng tư nhân vay lại các khoản tiền gửi vào các CBDC. Nhưng nếu chính phủ là người gửi tiền và nhà cung cấp các khoản quỹ duy nhất thì rõ ràng sẽ có những rủi ro trong sự can thiệp của nhà nước đối với các quyết định cho vay của họ.
Về phần mình, Lagarde đã ủng hộ giải pháp thứ ba: quan hệ đối tác công-tư giữa ngân hàng trung ương và ngân hàng tư nhân. “Cá nhân có thể giữ tiền gửi thường xuyên với các công ty tài chính, nhưng các giao dịch cuối cùng sẽ được giải quyết bằng tiền kỹ thuật số giữa các công ty”, bà phát biểu gần đây tại Liên hoan Fintech Singapore. “Tương tự như những gì xảy ra ngày hôm nay, nhưng sẽ chỉ diễn ra trong nửa giây mà giây mà thôi”. Lợi thế của điều này là các khoản thanh toán “sẽ diễn ra ngay lập tức, an toàn, giá rẻ và có khả năng bán ẩn danh”. Hơn nữa, “các ngân hàng trung ương vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng trong các khoản thanh toán”.
Đây là một sự thỏa hiệp thông minh, nhưng một số người người theo chủ nghĩa thuần túy sẽ cho rằng nó sẽ không giải quyết được các vấn đề của hệ thống ngân hàng dự trữ phân đoạn hiện tại. Vẫn sẽ có nguy cơ xảy ra tình trạng đột biến rút tiền gửi, chênh lệch đáo hạn giữa tài sản và nguồn vốn và bong bóng tín dụng được thúc đẩy bởi tiền do ngân hàng tư nhân tạo ra. Và vẫn sẽ có nhu cầu về bảo hiểm tiền gửi và hỗ trợ cho vay cuối cùng, mà chính điều này tạo ra vấn đề nguy hiểm về đạo đức. Những vấn đề như vậy sẽ cần phải được quản lý thông qua các quy định và sự giám sát ngân hàng và điều đó không hẳn sẽ là đủ để ngăn chặn khủng hoảng ngân hàng trong tương lai.
Trong thời gian tới, các ngân hàng thu hẹp dựa trên CBDC và các trung gian cho vay có thể đảm bảo một hệ thống tài chính tốt hơn và ổn định hơn. Nếu các lựa chọn thay thế là một hệ thống dự trữ phân đoạn dễ bị khủng hoảng và một “crypto-dystopia” thì chúng ta nên tiếp tục mở cửa cho ý tưởng đó.
Theo: TapchiBitcoin.vn/theguardian
Xem thêm:
Phân tích kỹ thuật ngày 29/11: Bitcoin, Ripple, Ethereum, Bitcoin Cash, Stellar, EOS, Litecoin
Các hợp đồng thông minh Blockchain lệ thuộc vào các luật tài chính, theo CFTC cho biết
Dự án Aragon dựa trên nền tảng Ethereum nói rằng họ không hề mất niềm tin vào Ether (ETH)
