Một trong những điểm mâu thuẫn lớn nhất trong cộng đồng Bitcoin hiện nay là câu hỏi về kích thước khối (block size). Các block lớn hơn có nghĩa là các giao dịch sẽ nhanh hơn và ít tắc nghẽn hơn, nhưng đồng thời chúng cần những yêu cầu cao hơn về lưu trữ và băng thông.
Cộng đồng đằng sau Bitcoin và các nhánh của nó hiện đang tranh luận về việc liệu các block lớn có thực sự khả thi hay không, và hầu như có rất ít sự đồng thuận về vấn đề này. Trên thực tế, không ít lần Bitcoin blockchain đã gặp nhiều phản đối về vấn đề này. Dưới đây là một cái nhìn sâu hơn về cuộc tranh luận về kích thước block đang diễn ra.
Sơ lược về lịch sử giới hạn kích thước khối
Khi Satoshi Nakamoto tạo ra Bitcoin vào năm 2008, ông đã không giới thiệu về giới hạn kích thước block. Mãi cho đến năm 2010, ông mới đề cập tới vấn đề này bằng cách đặt ra giới hạn 1 MB. Chỉ có một vài cuộc tranh luận nhẹ nhàng về kích thước block tại thời điểm đó, song vấn đề này ngày càng trở nên nổi cộm hơn trong năm năm tiếp theo khi khối lượng giao dịch Bitcoin trên sàn bắt đầu tăng lên.
Sau nhiều đề xuất khác nhau, cộng đồng Bitcoin đã tăng giới hạn kích thước block lên 2 MB vào tháng 8 năm 2017. Bitcoin cũng đã giới thiệu SegWit vào tháng 11 năm 2017 để xử lý chữ ký hiệu quả hơn và giải phóng không gian lưu trữ block. SegWit đôi khi được cho là đã cho Bitcoin “một lượng block” có kích thước 4 MB, nhưng hầu hết các giao dịch tiêu chuẩn thường không thể vượt quá 2 MB.
Bất luận thế nào, câu chuyện gây tranh cãi về việc bổ sung SegWit đã khiến Bitcoin Cash bị tách ra và lựa chọn giới hạn 8 MB, rồi tiếp tục được tăng lên 32 MB vào tháng 5 năm 2018. Và lịch sử đã sớm lặp lại: vào tháng 11 năm 2018, Bitcoin SV đã tách ra khỏi Bitcoin Cash để ra mắt bản giới hạn 128 MB và giới hạn đó đã được nâng lên 2 GB vào tháng 7 này.
Các block lớn có thể mang lại hiệu suất tốt hơn không?
Mặc dù cả ba blockchain đều có giới hạn kích thước block khác nhau, Bitcoin, Bitcoin Cash và Bitcoin SV đều có thời gian xử lý một block khoảng mười phút. Như vậy, hiệu suất của chúng tốt nhất là được quan sát một cách gián tiếp. Bitcoin Cash và Bitcoin SV có phí giao dịch gần như bằng không, điều này cho thấy rằng người dùng không phải cạnh tranh để thực hiện các giao dịch của họ kể cả bao gồm trong các block sắp tới:
Nguồn: Bitinfocharts.
Tuy nhiên, hiệu suất cao có thể một phần do nhu cầu thấp thay vì kích thước block lớn. Bitcoin Cash và Bitcoin SV hiếm khi đạt tới công suất khối hoàn hảo, và vào một ngày thông thường, kích thước block trung bình của chúng thấp hơn nhiều so với kích thước của Bitcoin. Ngoài ra, cả hai blockchain đều có khối lượng giao dịch thấp hơn nhiều so với Bitcoin, như được hiển thị bên dưới.
Nguồn: Bitinfocharts
Tất nhiên là có những ngoại lệ. Các bài stress test của Bitcoin Cash cho thấy mạng của nó có khả năng xử lý khối lượng giao dịch lớn và khối lớn – trong tháng này, nó đã xử lý được block 14 MB chứa 73.000 giao dịch. Coin Geek, trong khi đó, đã chứng minh rằng các những khối128 MB có thể được đào trên Bitcoin SV- mặc dù trong thực tế, các khối lớn như vậy khó xử lý qua mạng hơn.
Nếu Bitcoin Cash và BSV bắt đầu xử lý nhất quán các khối hoàn thiện, giới hạn kích thước lớn của chúng sẽ có lợi cho hiệu suất của chúng. Cần lưu ý rằng các blockchain này không cần phải thu hút nhiều giao dịch hơn để lấp đầy các khối của chúng: ví dụ, Bitcoin SV, nhằm mục đích lưu trữ các tệp media lớn on-chain. (Liệu tính năng này có thực sự cần thiết hay không lại là một vấn đề khác.)
Các khối lớn có gây hại cho an ninh và việc phi tập trung không?
Có một mối quan tâm lớn xoay quanh việc tăng kích thước khối: khối lớn có thể làm giảm hiệu suất an ninh mạng. Các khối lớn yêu cầu các node cung cấp nhiều nguồn lực và băng thông hơn, khiến cho hệ thống hoạt động của các nút mạng này trở nên đắt đỏ. Điều này có thể khiến các nodes này rời khỏi network, đặt ra câu hỏi về khả năng tập trung hóa blockchain và khiến chúng trở nên dễ bị tấn công hơn.
Cũng có thể là một số networks sẽ không thể theo kịp các block lớn. Ví dụ, BitMEX đã phát hiện ra một “reorg” trên Bitcoin SV vào tháng Tư. Điều này có nghĩa là các miners Bitcoin SV không thể truyền thông tin và xác minh các khối lớn trước khi một khối khác được tìm thấy. Những kẻ xấu đã không lợi dụng vấn đề này, song đó vẫn là một rủi ro bảo mật.
May mắn thay, một số dự án đang nhắm đến việc giúp các nodes và miners dễ dàng xử lý các khối lớn hơn. Ví dụ, Flowee Hub đã chứng minh gần đây (trên chuỗi thử nghiệm) rằng các khối Bitcoin Cash 250 MB có thể được khai thác và xác minh bằng các nodes bộ nhớ thấp. Đây chỉ là một trong những sáng kiến của Flowee nhằm giảm nhẹ khó khan của của các khối lớn.
Các cuộc tấn công-từ chối-dịch vụ là một vấn đề khác, như SFOX đã giải thích ở đây. Nếu các kẻ xấu tạo ra các khối lớn, chúng có thể tạo ra tồn đọng lớn. Tất nhiên, những kẻ tấn công có thể thực hiện một cuộc tấn công DOS bằng cách gửi một khối lượng lớn các giao dịch nhỏ. Cuối cùng, Bitcoin có nhiều biện pháp chống DOS và kích thước khối chỉ là một yếu tố nhỏ.
Đưa khả năng mở rộng theo các hướng khác
Kích thước khối có thể là một chủ đề nóng trong cộng đồng Bitcoin, nhưng chúng không phải là vấn đề đối với tất cả blockchains. Ví dụ như Ethereum, sử dụng giới hạn gas thay vì giới hạn kích thước khối. Network ETH đã gặp vẫn đề như bị quá tải và sinh ra tồn đọng các giao dịch, song giới hạn gas không gây ra quá nhiều khó khăn như kích thước khối, vì chúng có thể được điều chỉnh tương đối dễ dàng.
Ngay cả khi nói đến Bitcoin và các blockchains liên quan, vẫn có những nỗ lực mở rộng khác đang được xúc tiến. Các giải pháp second-layer như Lightning Network có thể được sử dụng để thực hiện các giao dịch off-chain. Các tính năng mở rộng trên chuỗi như Xthinner, Graphene và Compact Blocks cũng làm giảm nhu cầu về các khối lớn hơn trên Bitcoin và các blockchains liên quan.
Quả thực cũng phải chú ý rằng kích thước khối đang có xu hướng tăng lên trong hiện tại, nhưng xu hướng đó có thể bị đảo ngược. Một số người trong cộng đồng Bitcoin hiện đang ủng hộ xu hướng khối nhỏ hơn, khoảng 300 KB. Khi các phương pháp mở rộng mới được tìm thấy, cuộc tranh luận về các khối lớn có thể dịu đi – và việc xử lý dữ liệu hiệu quả mới là vấn đề thu hút nhiều sự chú ý hơn.
- Số liệu lạm phát tiền điện tử giải thích tại sao Bitcoin là vua trên các loại khác như ZEC và XRP
- Tăng trưởng việc làm ảm đạm và chi tiêu của người tiêu dùng sẽ có lợi cho Bitcoin
Thanh Bùi
Tạp chí Bitcoin | Cryptobriefing
