Trung Á là thiên đường khai thác tiền điện tử an toàn tiếp theo trong bối cảnh căng thẳng Mỹ – Iran?

Gần đây, cộng đồng khai thác tiền điện tử đã được một phen chấn động với tin đồn về việc các miner Trung Quốc rời khỏi Iran – nơi hoạt động khai thác được xem như một lĩnh vực công nghiệp – để đến Trung Á. Động thái này có lẽ được thực hiện như nỗ lực tìm kiếm một nơi trú ẩn an toàn mới trong bối cảnh căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Iran, cũng như giá dầu và năng lượng tăng.

Sự hấp dẫn của Iran đối với các hoạt động khai thác nằm ở mức giá điện được trợ cấp, tính đến tháng 7 là 0,7 cent mỗi kilowatt giờ (kWh). Điều đó thậm chí đã khiến các miner từ các trung tâm khai thác như Trung Quốc chuyển hoạt động sang nước này.

Môi trường chào đón các trang trại khai thác tiền điện tử cũng liên quan đến nỗ lực của Iran trong việc chuyển đổi thành một trung tâm áp dụng tiền kỹ thuật số và blockchain, từ đó ứng phó với các lệnh trừng phạt kinh tế leo thang do Hoa Kỳ áp đặt.

Sau khi hợp pháp hóa hoạt động khai thác tiền điện tử trong nước, Bộ Công nghiệp, Mỏ và Thương mại đã bắt đầu cấp giấy phép cho hoạt động này, dẫn đến nhu cầu tăng cao. Hoạt động này cũng được thiết lập để chịu thuế như bất kỳ ngành công nghiệp nào khác, và những miner tạo ra các cơ sở khai thác của riêng họ sẽ nhận được hỗ trợ từ chính phủ.

Mối quan ngại của các miner tiền điện tử

Tuy nhiên, bất chấp sự thân thiện của chính phủ đối với ngành và các điều kiện thuận lợi, các miner có một số lý do để lo ngại.

Bộ trưởng Năng lượng Homayoon Ha’eri tuyên bố giá cả phụ thuộc vào các yếu tố thị trường như giá nhiên liệu ở Vịnh Ba Tư. Mùa thu năm ngoái, giá nhiên liệu tăng vọt lên tới 50% đã dẫn đến các cuộc biểu tình rầm rộ ở khoảng 100 thị trấn của Iran, khiến chính phủ tạm thời hạn chế truy cập Internet di động ở một số tỉnh. Động thái này đã buộc nhiều miner phải ngừng hoạt động.

Vào thời điểm đó, phát ngôn viên của Bộ Năng lượng Iran Mostafa Rajabi cũng cho biết chính phủ sẽ sửa đổi các quy định hiện hành. Các cơ sở khai thác tiền điện tử cuối cùng bị ngắt kết nối khỏi mạng lưới cung cấp điện quốc gia trong giờ cao điểm tiêu thụ, kéo dài khoảng 300 giờ một năm.

Hơn nữa, chính phủ Iran đã công bố kế hoạch thay đổi giá điện cho các miner, trong đó các miner sẽ trả một khoản tiền cố định trung bình 0,08 đô la mỗi kWh vào một số thời điểm trong năm, 0,04 đô la mỗi kWh trong 8 tháng lạnh của năm và còn lại 0,16 đô la cho mỗi kWh tháng, khi tiêu thụ điện năng tăng trên cả nước.

Và bây giờ, Khủng hoảng quân sự Iran – Hoa Kỳ đã siết chặt cộng đồng tiền điện tử vào ngày 3/1, khi một cuộc không kích bằng máy bay không người lái của Mỹ vào một đoàn xe đi gần sân bay quốc tế Baghdad đã thủ tiêu tướng quân đội Qasem Soleimani của Iran trong Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo.

Cuộc khủng hoảng được cho là đã truyền cảm hứng cho một số sự tôn trọng mới đối với Bitcoin khi giá BTC tăng vọt từ 7.000 đô la lên gần 8.500 đô la và tăng giá các loại tiền điện tử khác. Tuy nhiên nó đã gây ra một cuộc rút lui lớn của các miner khỏi Iran.

Kazakhstan, Uzbekistan và Kyrgyzstan là nơi trú ẩn an toàn?

Các miner Bitcoin của Trung Quốc hiện được cho là chịu trách nhiệm tới 66% hash rate BTC toàn cầu, có khả năng là kết quả của việc áp dụng phần cứng khai thác tiên tiến hơn. Tuy nhiên, các trung tâm khai thác tiền điện tử hàng đầu khác trên thế giới bao gồm Hoa Kỳ, Nga và Kazakhstan.

Các quốc gia Trung Á như Uzbekistan và Kyrgyzstan thu hút các miner với mức giá điện cực thấp, điều này khiến họ trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với nước láng giềng Iran. Trong điều kiện như vậy, các miner Trung Quốc được cho là đang chuyển trọng tâm sang các quốc gia này, đặc biệt là họ đã phát triển các quy định rõ ràng hơn đối với ngành công nghiệp tiền điện tử trong những năm gần đây.

Tình hình ở Uzbekistan

Vào ngày 13/1, Cơ quan Quản lý Dự án Quốc gia Uzbekistan ưu tiên tạo ra một nhóm miner quốc gia trong nỗ lực củng cố năng lực của các miner trong và ngoài nước ở cấp quốc gia.

Do đó, cơ quan này dự định đảm bảo hiệu quả kinh tế của việc khai thác tiền điện tử, tăng cường tính minh bạch và an ninh của ngành, tăng hiệu quả tiêu thụ năng lượng trong lĩnh vực này và tăng sức hấp dẫn đầu tư của đất nước.

Tuy nhiên, chính phủ Uzbekistan đã ra lệnh các miner phải trả gấp ba lần mức giá điện hiện có ở mức khoảng 0,031 đô la/kWh. Giao dịch tiền điện tử vẫn được hợp pháp hóa trong nước, với những người tham gia được hưởng giảm thuế. Tuy nhiên, trader nước ngoài chỉ có thể hoạt động trong nước nếu họ tạo ra một công ty con địa phương ở Uzbekistan.

Để giải thích thêm về vấn đề này, Alan Dorjiyev – người đứng đầu Hiệp hội Phát triển Công nghiệp Trung tâm Dữ liệu & Blockchain tại Kazakhstan – nói rằng cách tiếp cận khai thác tiền điện tử của Uzbekistan nói chung là tích cực, mặc dù đây không phải là nơi tốt nhất để vận hành một cơ sở khai thác:

“Uzbekistan hoàn toàn tích cực đối với hoạt động khai thác. Tuy nhiên, ngành công nghiệp cần được một cơ quan kiểm soát tập trung. Nó gây ra rất nhiều tham nhũng khi cơ quan chính phủ quyết định miner nào sẽ được cung cấp điện. Ngoài ra đất nước này còn thiếu điện và nhiệt độ cao trong suốt mùa hè. Nhìn chung, đây không phải là nơi tốt nhất để khai thác“.

Kazakhstan thì sao?

Kazakhstan – nơi các hộ gia đình trả 0,045 đô la cho mỗi kWh – đang xây dựng luật pháp rõ ràng sẽ miễn cho các miner tiền điện tử cho đến khi crypto được khai thác đổi thành fiat. Cụ thể, đề xuất luật sẽ thiết lập trạng thái pháp lý của việc khai thác cũng như các quy tắc về thuế của nó. Dorjiyev bình luận về vấn đề này:

“Tại thời điểm này, các cơ quan chính phủ Kazakhstan đã tạo ra một môi trường rất thuận lợi để phát triển ngành công nghiệp. Thái độ của họ rất thân thiện, coi ngành công nghiệp này hợp pháp, các ngân hàng không đóng tài khoản của các miner. Ngành công nghiệp này có tác động đối với nền kinh tế khi các nhà máy điện đang có nhu cầu mới, lưới điện có nhiều điện năng để truyền tải, các công ty công nghiệp đang thấy nhu cầu về khí đốt và than tăng lên“.

Khi được hỏi về những thách thức mà các miner tiền điện tử phải đối mặt ở Kazakhstan, Dorjiyev cho rằng thách thức duy nhất tại thời điểm này là xây dựng cơ sở hạ tầng điện áp thấp, để các miner có thể kết nối với lưới dễ dàng hơn. Hiện tại các công ty khai thác đang đầu tư vào cơ sở hạ tầng điện để hạ điện áp từ 110kv xuống 0,4kv.

Ở Kyrgyzstan, với mức thuế năng lượng thấp nhất là 0,024 đô la Mỹ cho mỗi ba quốc gia, chính phủ nước này đã đệ trình một dự thảo luật về việc sửa đổi mã số thuế để áp dụng thuế khai thác tiền điện tử.

Bộ Kinh tế Kyrgyzstan dường như đang khám phá hai lựa chọn khả thi để đánh thuế đối với hoạt động khai thác tiền điện tử. Tùy chọn đầu tiên sẽ là đánh thuế thu nhập, trong khi lựa chọn thứ hai là đánh thuế các chi phí phát sinh trong quá trình khai thác.

Dorjiyev gọi Kyrgyzstan là một nơi rất hấp dẫn để khai thác tiền điện tử do giá điện. Đồng thời, hầu hết các nguồn cung cấp năng lượng trong nước được tạo ra bởi các nhà máy thủy điện, điều đó có nghĩa là trong thời kỳ đất nước bị thiếu nước, các miner bị hạn chế trong việc cung cấp điện.

Đáng chú ý, Kyrgyzstan đã cắt điện của 45 miner vì họ đã tiêu thụ nhiều năng lượng hơn ba khu vực địa phương kết hợp vào cuối tháng 9/2019. Vị trí của chính phủ đối với hoạt động khai thác không rõ ràng. Ngoài ra, Kyrgyzstan là một quốc gia nơi hầu hết các thiết bị khai thác là hàng lậu, như Dor Doriyev lưu ý.

Nói về dòng miner có chủ đích từ Iran đến Kazakhstan, Dorjiyev cho biết không có thiết bị khai thác nào được tìm thấy ở Kazakhstan. Có vẻ như hầu hết các thiết bị ở Iran không có tài liệu pháp lý, vì vậy nó không thể được nhập khẩu hợp pháp vào Kazakhstan. Dorjiyev kết luận:

“Các điều kiện chung để khai thác ở Trung Á chỉ thực sự thuận lợi ở Kazakhstan. Chủ yếu là do thừa điện và sự cởi mở chung của nền kinh tế đối với các khoản đầu tư vào lĩnh vực CNTT. Thêm vào đó, dự thảo dự luật mới đã được thông qua cho quốc hội, chúng ta hy vọng nó sẽ được phê duyệt vào tháng 6 năm nay“.

Tuy nhiên, tiền điện tử vẫn chưa có địa vị chính thức

Trong khi Uzbekistan, Kazakhstan và Kyrgyzstan đang thu hút các miner hứa hẹn vì các điều kiện thuận lợi, không có quốc gia nào công nhận tiền điện tử là hợp pháp hoặc có vị thế chính thức về tài sản kỹ thuật số.

Những hodler là công dân của Uzbekistan có thể bán các khoản đầu tư hiện tại của họ trên hai sàn giao dịch được cấp phép sau khi trải qua các thủ tục KYC, bề ngoài để tránh khả năng rửa tiền. Bất kỳ tài sản tiền điện tử nào có nguồn gốc không thể được chứng minh là bất hợp pháp để chuyển nhượng hoặc sở hữu trong nước.

Tiền điện tử đã bị cấm ở Kyrgyzstan vào tháng 7/2014 sau khi ngân hàng quốc gia cảnh báo việc sử dụng Bitcoin và các đồng coin khác làm phương thức thanh toán là bất hợp pháp.

Chính phủ Kazakhstan đã không phát triển một vị trí chính thức liên quan đến tiền điện tử. Tuy nhiên, Trung tâm tài chính quốc tế Astana đã tạo ra một chế độ đặc biệt cho chúng theo đặc quyền lập pháp độc lập của riêng mình.

• Tổng thống Kazakhstan đề xuất thiết lập quy định chung về tiền mã hóa tại Liên Hợp Quốc
• IMF : Afghanistan, Tunisia và Uzbekistan muốn phát hành trái phiếu Bitcoin

Nguyên Bảo

Tạp chí Bitcoin | Cointelegraph