Sự thâm nhập của tiền điện tử ngày càng tăng trong lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số dường như đang ảnh hưởng đến công việc chuyển tiền xuyên biên giới. Các tổ chức tài chính và các cơ sở chính thống khác hiện đang tranh nhau với các startup blockchain để giành quyền kiểm soát một ngành công nghiệp đang có đà tăng trưởng lớn trong vài năm tới.
Có càng nhiều người tham gia thì cạnh tranh sẽ càng lớn và nhấn mạnh vào việc tạo ra công nghệ vận hành mạnh mẽ nhất. Để đạt được mục tiêu này, một số công ty đang tận dụng vị thế của họ như những gã khổng lồ trong lĩnh vực chính trong khi những công ty khác đang theo đuổi sự hợp tác.
Đối với các khu vực không sử dụng tài khoản ngân hàng trong lịch sử, thế giới kỹ thuật số có thể mang lại nguồn tài chính lớn hơn và kèm theo nhiều lợi ích hơn nữa. Khi các công ty này đối đầu, người dân ở những nơi bị bỏ rơi bởi cỗ máy tài chính phức tạp giờ đây có thể bước vào một thế giới độc lập giao dịch toàn cầu mà bấy lâu nay không thể có được.
Mặt khác của những lý tưởng cao cả này là các chính phủ và cơ quan quản lý tài chính, những nơi có thể xem xét việc chấp nhận tiền điện tử trong ma trận thanh toán toàn cầu là một cuộc tấn công vào tính ưu việt của kiểm soát tiền tệ.
Chuyển tiền xuyên biên giới là mục tiêu dễ dàng đạt được
Theo Ngân hàng Thế giới, kiều hối cho các quốc gia thu nhập thấp và trung bình đạt 529 tỷ USD trong năm 2018 – mức cao nhất từng được ghi nhận, vượt con số của 2017 gần 10%. Theo dữ liệu của tổ chức, phần lớn các khoản kiều hối này gửi về Đông Nam Á và châu Phi cận Sahara. Ngân hàng Thế giới hy vọng rằng kiều hối thông qua các hành lang này sẽ sớm đạt mức 550 tỷ đô la. Đối với các cơ sở đang tìm cách tận dụng tiền điện tử và công nghệ blockchain, thị trường có khả năng trị giá 550 tỷ USD này là một mục tiêu dễ dàng.
Luồng thanh toán cho hai hành lang này dường như có nét tương đồng ở nhiều khía cạnh. Người di cư từ các quốc gia này làm việc tại Hoa Kỳ, Châu Âu và các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) giàu dầu mỏ gửi tiền cho cha mẹ và những người thân khác ở quê nhà. Hàng năm, những sinh viên tốt nghiệp đại học trẻ tuổi di cư thành công từ các quốc gia ở châu Phi đến châu Âu và Bắc Mỹ để kiếm những “đồng bạc xanh”. Có một số lượng đáng kể người Ấn Độ sống và làm việc tại các quốc gia vùng Vịnh như Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Theo định kỳ, những người di cư ra nước ngoài này cần gửi tiền về nhà cho người thân của họ. Năm 2018, nguồn kiều hối gửi về các quốc gia như Nigeria, Senegal, Ghana và Togo, chỉ cần đề cập đến một số ít, đã tăng lên hơn 46 tỷ USD – tăng khoảng 10% so với con số được ghi nhận trong năm 2017.
Để thực hiện chuyển tiền, nhiều người phải dựa vào các dịch vụ chuyển tiền như Western Union hoặc MoneyGram. Những dịch vụ này tính phí khá đắt cho các giao dịch như vậy. Số liệu do Ngân hàng Thế giới công bố cho thấy chi phí trung bình là 14 USD để gửi 200 USD. Là một phần của báo cáo, Dilip Ratha, người đứng đầu Hiệp hội Đối tác tri thức chung về Di cư và Phát triển (KNOMAD) đã tuyên bố:
“Kiều hối đang trên đà trở thành nguồn tài chính bên ngoài lớn nhất tại các nước đang phát triển. Chi phí chuyển tiền cao làm giảm lợi ích của việc di cư. Tái đàm phán quan hệ đối tác độc quyền và cho phép người mới hoạt động thông qua bưu điện quốc gia, ngân hàng và công ty viễn thông sẽ ra sức cạnh tranh và giảm phí chuyển tiền kiều hối xuyên quốc gia”.
Tuy nhiên, trong các khuyến nghị của Ratha không đề cập đến tiền điện tử và việc áp dụng ngày càng tăng của chúng trong lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số. Sự loại trừ này đang thách thức mục tiêu của ngân hàng, giảm chi phí chuyển tiền xuống chỉ còn 3% vào năm 2030. Nhưng trong trường hợp này các giải pháp dựa trên tiền điện tử dường như chiếm ưu thế hơn. Bằng cách hoạt động mà không có xác thực của bên thứ ba, chúng cung cấp một giải pháp hiệu quả hơn về chi phí cho thanh toán chuyển tiền xuyên biên giới.
Fintech: Dành cho những người không sử dụng ngân hàng
Ngân hàng Thế giới cho biết có gần 2 tỷ người trưởng thành không sử dụng tài khoản ngân hàng trên thế giới hiện nay. Không có gì đáng ngạc nhiên, phần lớn nhân khẩu học này nằm trong khu vực có số dòng chuyển tiền lớn nhất. Trong khi các dịch vụ ngân hàng có thể có những hạn chế về địa lý, viễn thông có lẽ là một công nghệ hiệu quả hơn. Tình trạng này đã dẫn đến sự xuất hiện của các dịch vụ thanh toán kỹ thuật số tận dụng các cơ hội xuất hiện tại giao điểm của ngân hàng và viễn thông.
Các khoản thanh toán tiền điện tử xuất hiện theo nhiều cách, là một phần mở rộng của những bước tiến được thực hiện bởi các công ty thanh toán qua internet trong vài năm qua. Tuy nhiên, giống như các đối tác của họ trong lĩnh vực tài chính ngân hàng cốt lõi, các dịch vụ này thường thu phí rất lớn.
Hãy lấy PayPal làm ví dụ: Gã khổng lồ thanh toán kỹ thuật số đang tính phí cố định là 2.9%, cộng thêm 0.3 USD cho mỗi giao dịch trực tuyến. Đối với các startup tiền điện tử, gánh nặng áp đặt bởi các khoản phí khổng lồ này quá lớn, dẫn đến cơ hội cho một sự thay thế rẻ hơn tới người tiêu dùng. Trong email gửi tới Cointelegraph, một phát ngôn viên của Ngân hàng Thế giới đã cung cấp một số cái nhìn sâu sắc về tình trạng của lĩnh vực chuyển tiền toàn cầu và vai trò của fintech trong bối cảnh mới nổi, ông nói:
“Mặc dù địa lý đóng một vai trò rất lớn, nhưng về cơ bản, chi phí là thách thức lớn nhất đối với tài chính. Ý kiến này đến từ quan điểm của nhà cung cấp dịch vụ, kể tới cả những chi phí để cung cấp dịch vụ tài chính cho người nghèo (bao gồm cả người dân nông thôn) là quá cao. Ngoài ra nó còn đến từ góc độ của người sử dụng dịch vụ (đối với các cá nhân và gia đình có thu nhập rất thấp), chi phí sử dụng các dịch vụ tài chính có lẽ đang là giá trên trời”.
Các startup blockchain như Ripple nói rằng họ có thể giảm chi phí chuyển tiền – không chỉ về phí, mà còn cả các nguồn lực cần thiết để duy trì cơ sở hạ tầng thanh toán xuyên biên giới – bằng cách tận dụng công nghệ sổ cái phân tán (DLT). Các mạng thanh toán dựa trên blockchain sẽ xử lý các trình xác thực của bên thứ ba như ngân hàng và trung tâm thanh toán bù trừ để hỗ trợ một sổ cái bất biến lưu trữ và xác thực tất cả dữ liệu giao dịch.
Trong khi Ngân hàng Thế giới có thể đồng ý rằng những tiến bộ của fintech có thể làm giảm chi phí chuyển tiền, song vẫn có những vấn đề khác cần được giải quyết. Để giải thích thêm, người phát ngôn của Ngân hàng Thế giới tuyên bố:
“Fintech có thể đóng một vai trò lớn trong việc giảm chi phí giao dịch và nguồn gốc của các dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, điều quan trọng là các dịch vụ này được cung cấp cho người chưa bao giờ sử dụng ngân hàng một cách có trách nhiệm. Hiểu biết về tài chính kỹ thuật số và bảo vệ người tiêu dùng là điều quan trọng cần cân nhắc. Ngoài chi phí, chúng ta không được đánh giá thấp vai trò của phân biệt đối xử giới tính. Kết quả của là có một khoảng cách giới tính lớn (9% ở các nước đang phát triển) giữa sự tiếp cận tài chính của đàn ông và của phụ nữ.
Theo người phát ngôn của Ngân hàng Thế giới, điều quan trọng hoạch định chính sách khi giao dịch với tiền điện tử. Tuy nhiên, các vấn đề xoay quanh hoạt động chống rửa tiền (AML) và kết hợp tài chính chống khủng bố (CFT) phải được đặc biệt chú trọng.
Royal Rumble: Facebook vs Ripple vs SWIFT vs …
Như đã báo cáo, CEO JPMorgan Chase, Jamie Dimon, không tin rằng các dự án tiền điện tử có thể vượt qua ngân hàng trong lĩnh vực thanh toán. Chia sẻ với Yahoo Finance, Dimon tuyên bố:
“Chúng tôi di chuyển 6 nghìn tỷ USD một ngày trên khắp thế giới. Nó rất rẻ, rất an toàn và hoạt động tốt. Hệ thống ngân hàng đã xây dựng Zelle, real-time P2P, và TCH, cơ quan thanh toán bù trừ, với hệ thống ngân hàng được xây dựng thanh toán theo thời gian thực. Chúng tôi đã có tất cả những thứ đó”.
Tuy nhiên, Dimon thừa nhận mức cạnh tranh ngày càng tăng do các startup dựa trên blockchain tạo ra trên thị trường, ông nói rằng “một số công ty muốn chiếm lấy lợi nhuận của chúng tôi”. Một trong số những người đi đầu trong vấn đề này là Ripple, và mới đây là Facebook với dự án tiền điện tử Libra.
Kể từ khi phát hành whitepaper, dự án Libra đã phải đối mặt với rất nhiều sự dò xét kỹ lưỡng. Việc gia nhập vào lĩnh vực thanh toán của Facebook dường như đã thu hút sự chú ý của tất cả những ông lớn, do Facebook đồng thời là một gã khổng lồ mạng xã hội với cơ sở người dùng hơn 2 tỷ người.
Với bài viết trên Twitter vào ngày 27/06, Dovey Wan của Primitive Ventures đã cung cấp một bản phân tích của một bài báo gần đây trong một trang tin tức lớn của chính phủ Trung Quốc. Hầu hết các luận điểm trong bài viết đều phản ánh những điều đã bị chỉ trích bởi các nhà phê bình dự án Libra.
https://twitter.com/DoveyWan/status/1144709654120787968
Theo Wan, bài báo lập luận rằng Libra mang khả năng rủi ro sẽ trở thành độc quyền tài chính cũng như rủi ro pháp lý. Facebook có thể dễ dàng tận dụng cơ sở người dùng khổng lồ của mình để nhanh chóng đạt được hiệu quả kinh tế theo quy mô và hiệu ứng mạng. Bài báo cũng bao gồm ý tưởng rằng Libra có thể xâm phạm vào tính ưu việt của quyền lực có chủ quyền, điều này có thể làm giảm quyền lực kiểm soát tiền tệ của các quốc gia kém phát triển.
Hiện tại, có vẻ như Ripple và Libra Foundation đang cạnh tranh nhau. Kể từ khi Libra được công bố, Ripple đã có một vài bước tiến đáng kể. Đầu tiên, công ty đã ký một thỏa thuận hợp tác với gã khổng lồ chuyển tiền MoneyGram.
Alex Holmes, CEO của MoneyGram, đã mô tả sự hợp tác với Ripple là mối quan hệ “đối tác hoàn hảo”. Đối với Holmes, Ripple có các quy trình hỗ trợ mạnh mẽ, khi kết hợp với tính thanh khoản của MoneyGram sẽ tạo ra nhiều tiện ích hơn cho xRapid và tiền điện tử XRP của Ripple.
Ripple cũng ký một thỏa thuận với Coinfirm – một startup tập trung vào công nghệ được quy định, như một phần trong nỗ lực cải thiện tình trạng tuân thủ của XRP. Với việc Lực lượng đặc nhiệm tài chính (FATF) đang ra sức khuyên các quốc gia áp dụng quản trị AML nghiêm ngặt đối với thị trường tiền điện tử tương ứng của họ, đây là một bước lợi thế cho Ripple và XRP trong tương lai.
Trong khi đó, SWIFT cũng đang có dấu hiệu gia tăng áp dụng tiền điện tử và blockchain. Như đã báo cáo, SWIFT có kế hoạch cho phép các công ty dựa trên DLT sử dụng nền tảng đổi mới thanh toán toàn cầu (GPI).
Xem xét tiến trình đang được thực hiện, có một vài con đường rõ ràng dành cho sự chuyển đổi trong lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số. Ví dụ, cách tiếp cận đa dạng của Ripple trong việc tham gia vào các mối quan hệ đối tác hữu ích với các ngân hàng và quy trình thanh toán có thể thấy sự phân tán hoàn toàn của ma trận giao dịch thanh toán toàn cầu.
Thay vì có một hệ thống tập trung cho các giao dịch xuyên biên giới, các bên liên quan khác nhau khi hợp tác với Ripple sẽ sử dụng nền tảng xRapid và tiền điện tử XRP để tạo ra một số vòng lặp lại các dịch vụ chuyển tiền. Tuy nhiên, mỗi nền tảng này có thể cần đưa ra các ưu đãi khác nhau để thu hút lượng khách hàng lớn hơn.
Khả năng thứ hai là Libra của Facebook loại bỏ tất cả các rào cản pháp lý và trở thành quái vật thanh toán theo lời một số nhà bình luận. Libra trở thành tiêu chuẩn chuyển tiền thực tế – và Facebook, một ngân hàng trung ương tư nhân – với mong muốn Visa trả một số tiền lớn để chạy các node trên mạng.
Một khả năng khác là SWIFT chấp nhận XRP hoặc một sản phẩm của công ty phần mềm blockchain R3, hoặc thậm chí có thể là sự kết hợp của cả hai, khả năng này có thể được triển khai trong cơ sở hạ tầng GPI. Thay vì sử dụng nhiều stablecoin, XRP trở thành phương tiện thanh khoản cho thanh toán toàn cầu – một loại tiền tệ đóng vai trò như cây cầu kết nối cho các giao dịch quốc tế. Một trong những khả năng thất bại của kịch bản này là chấm dứt với ngân hàng đối tác, vì các ngân hàng sẽ không cần phải duy trì tài khoản với các đối tác nước ngoài để tạo điều kiện chuyển tiền quốc tế.
Tương lai của fintech và dịch vụ chuyển tiền kiều hối xuyên biên giới có thể gắn liền với khả năng tạo ra công nghệ vượt trội hơn. Trong bối cảnh dịch vụ chuyển tiền mới nổi, các giao dịch tốc độ cao và chi phí thấp với bảo mật mạnh mẽ (thậm chí có thể là quyền riêng tư) dường như là yếu tố tiên quyết trong việc quyết định nền tảng nào sẽ được ưa chuộng hàng đầu.
- Western Union hợp tác với Coins.ph để chuyển tiền xuyên biên giới về Philippines
- Tin buồn cho Ripple: Visa chính thức gia nhập thị trường thanh toán xuyên biên giới
Huyền Đinh
Tạp chí Bitcoin | Cointelegraph
