Sự cường điệu xung quanh tài chính phi tập trung (Defi) đôi khi được cho là đã kích hoạt cuộc biểu tình trên thị trường rộng lớn hơn vào tháng 7, khi các giao thức mới bắt đầu phát hành token và ngay lập tức mang lại lợi nhuận gấp nhiều lần giá trị ban đầu. Tuy nhiên, mặc dù không thể phủ nhận sự tăng trưởng về giá, vẫn chưa rõ toàn bộ lĩnh vực có tiếp tục phát triển hay không, vì khó có thể thu thập nhiều số liệu đáng tin cậy để đo lường hiệu suất cơ bản của các giao thức DeFi.
Các dự án tự áp dụng phương pháp phân tích khá chính xác, vì chúng thường có các khoản thu và chi phí được xác định rõ ràng. Nhưng sự gia tăng của khai thác thanh khoản hay yield farming (lợi nhuận canh tác) đang khiến các chỉ số mất cân bằng theo một số phương diện. Giao thức thưởng cho người dùng bằng token quản trị của riêng chúng về cơ bản như một khoản thanh toán cho việc sử dụng nền tảng. Theo đó, những động thái điên cuồng nhằm tối đa hóa lợi nhuận với những token này đã làm sai lệch chỉ số phổ biến phản ánh thành công của DeFi – Tổng giá trị bị khóa (TVL).
Một ví dụ rõ ràng là giao thức Compound, trong đó giá trị của DAI cung cấp cho giao thức vượt qua tổng số lượng token gần 3 lần – 1.1 tỷ đô la so với 380 triệu đô la hiện tại. Nguyên nhân là do người dùng Compound tham gia các vị trí đòn bẩy bằng DAI – thường không xảy ra với stablecoin. Trong khi điều này khiến cộng đồng tranh luận về giá trị TVL, một số phép đo tương tự khác cũng bị bóp méo.
Đánh giá dự án cho vay DeFi
Các chỉ số định giá sẽ thay đổi một chút dựa trên loại dự án. Trong trường hợp các giao thức cho vay như Compound và Aave, TVL đại diện cho tính thanh khoản phía cung của dự án hoặc tổng số tất cả các khoản tiền gửi mà họ đang nắm giữ. Điều đáng chú ý là TVL chỉ tính đến lượng dự trữ on-chain. Theo DeFi Pulse, chỉ có khoảng 220 triệu DAI bị khóa trong Compound, không phải 1.1 tỷ.
DAI bị khóa trong Compound | Nguồn: Defipulse.com
Tuy nhiên, các nhà cho vay thường được đánh giá dựa trên giá trị sổ sách hoặc số tiền đang cho vay. Vì đó là thứ tạo ra doanh thu nên được coi là phép đo trực tiếp hơn nhiều về tài chính của giao thức.
Tuy nhiên, do phân phối coin COMP của mạng, tất cả các token ngoại trừ USDT và ZRX đều có lãi suất âm khi vay, theo bảng điều khiển của Compound, nghĩa là người dùng được trả tiền để làm như vậy. Giao thức Compound hiện đang giảm bớt chi phí đó cho người mua và holder COMP thông qua việc pha loãng.
Mặc dù khó có thể lọc ra bao nhiêu thanh khoản để suy đoán về lợi nhuận COMP, nhưng điều này có lẽ không cần thiết. Mục đích của việc đánh giá doanh thu của ngân hàng hoặc giao thức cho vay là để đánh giá lượng giá trị có thể thu được thông qua chứng khoán hoặc token, nhưng vì token đang được sử dụng để trợ cấp chi phí vay nên giá trị đang được lấy từ những holder của nó. Điều này có thể được nhìn thấy thông qua giá token của COMP. Kể từ khi phát hành, giá tiếp tục giảm do bị pha loãng và chịu áp lực bán từ các token mới được khai thác.
Biểu đồ giá token COMP | Nguồn: TradingView
Do hiện tượng này, chiến lược đánh giá Compound có thể dễ dàng bỏ qua hoặc thậm chí trừ đi phần giá trị sổ sách trích xuất từ giá trị của holder token. Ngay cả trong trường hợp thứ nhất, giá trị sổ sách của Compound chỉ là 25 triệu đô la trong số 1 tỷ đô la được báo cáo – là tổng số tiền USDT và ZRX đang được vay.
Mặc dù rõ ràng không phải tất cả tài sản đều ở đó chỉ vì lợi nhuận bởi lẽ chỉ có 30 triệu đô la DAI được vay ngay trước khi nó trở thành tiền tệ để khai thác thanh khoản. Andre Cronje, người sáng lập giao thức yEarn, nói rằng thị trường đã không tính đến những điểm khác biệt nhỏ này:
“Chúng ta có tâm lý đánh giá ngang bằng TVL kỳ lạ, điều mà tôi hoàn toàn không hiểu. Nếu TVL là 100 triệu đô la thì vốn hóa thị trường – lưu thông, hoàn toàn không bị pha loãng – phải là 100 triệu đô la”.
Mặc dù anh nhận thấy việc bỏ qua doanh thu là “điên rồ” nhưng anh vẫn tiếp tục suy nghĩ của mình:
“Vì vậy, nếu vốn hóa thị trường lưu hành bằng TVL, cách tốt nhất để tăng giá trị đó là gì? Tăng TVL. Làm thế nào để tăng TVL? Phần thưởng bằng token. Giá trị token tăng lên do đầu cơ TVL và lặp lại vòng lặp”.
Ảnh hưởng đến các giao thức khác
Compound bắt đầu xu hướng yield farming, nhưng không phải là giao thức duy nhất chứng kiến hoạt động này gia tăng đáng kể. Các sàn giao dịch phi tập trung như Uniswap, Balancer và Curve cũng có khối lượng giao dịch tăng vọt kể từ tháng 6. Khối lượng trên Curve – DEX tập trung vào việc hoán đổi các stablecoin với nhau đã tăng lên khi yield farming bắt đầu vào tháng 6.
Khối lượng hàng tháng trên các sàn giao dịch phi tập trung | Nguồn: DuneAnalytics
Uniswap cung cấp đa dạng hơn và phần lớn khối lượng bao gồm ETH cho các cặp stablecoin, đặc biệt là AMPL – đã chứng kiến một chu kỳ bùng nổ mạnh mẽ xảy ra gần đây. Ngoài ra, các token mới như YFI cũng chiếm khối lượng khá nhiều và đây thường là nơi đầu tiên chúng được niêm yết.
MakerDAO có TVL tăng gần gấp 3 lần từ 500 triệu đô la. Phần lớn là do phục hồi giá ETH. Cộng đồng đã quyết định tăng tổng số lượng DAI có thể được đúc nhằm đưa giá của nó trở lại 1 đô la.
Mặc dù xét theo mệnh giá, sự tăng trưởng của DAI có thể được coi là một câu chuyện thành công nhưng cộng đồng Maker đã quyết định đặt lãi suất về 0 cho hầu như tất cả các tài sản có tính thanh khoản. Đồng thời, Compound là nơi nhận DAI mới chủ yếu, với giá trị bị khóa đã tăng từ khoảng 140 triệu đô la lên 210 triệu đô la kể từ cuối tháng 7, hơn 55% tổng giá trị DAI.
Tăng trưởng có thật không?
Bùng nổ khai thác thanh khoản có tác động tích cực không thể phủ nhận đối với một số chỉ số chung, cụ thể là lượng khách truy cập các trang web của nền tảng DeFi và số lượng người dùng tương tác với giao thức. Dữ liệu từ SimilarWeb cho thấy lưu lượng truy cập vào Compound tăng gấp 4 lần kể từ tháng 6 lên khoảng 480,000, trong khi đối với Uniswap, con số này tăng hơn gấp đôi lên 1.1 triệu và Balancer đã thiết lập sự hiện diện mạnh mẽ trong 2 tháng với 270,000 lượt truy cập hàng tháng.
Ngoài ra, công cụ tổng hợp giao dịch DeFi 1inch.exchange gần như tăng gấp 3 lần lưu lượng truy cập trong 2 tháng qua. Các giao thức có mối quan hệ yếu hơn với yield farming cũng được hưởng lợi, với MakerDAO và Aave đạt mức tăng trưởng khiêm tốn hơn nhưng vẫn đáng kể.
Về lượng người dùng, Compound đã thấy số lượng ví trung bình hàng tháng tăng gấp 4 lần lên 20,000 vào tháng 6, mặc dù con số đó đã giảm dần. Cũng đáng chú ý là hơn 80% hoạt động gần đây chỉ đến từ 30 ví, theo dữ liệu của DappRadar.
Hoạt động của người dùng trên Compound | Nguồn: DappRadar
Theo số liệu trực quan của DuneAnalytics, tổng số người dùng DeFi đã tăng khoảng 50% từ ngày 1/6 đến ngày 1/8, tích cực rất nhiều so với giai đoạn 2 tháng trước đó từ ngày 1/4 đến ngày 31/5, với mức tăng 30%.
Phần lớn người dùng mới đến từ các sàn giao dịch phi tập trung, trong đó Uniswap tăng gấp đôi tổng cơ sở người dùng kể từ tháng 6 lên 150,000. Tuy nhiên, số liệu này hiển thị tất cả những người dùng đã tương tác với giao thức, chứ không chỉ những người đang hoạt động tại bất kỳ thời điểm nào.
Tổng số người dùng DeFi | Nguồn: DuneAnalytics
Còn lại gì?
Tóm lại, tăng trưởng của DeFi trong 2 tháng qua đã mang lại nhiều vấn đề cần bàn. Trong khi thổi phồng về tính thanh khoản và tăng giá sau đó có thể góp phần thu hút thêm sự chú ý thì các chỉ số cơ bản dần trở nên méo mó do đầu cơ.
Các sàn giao dịch phi tập trung dường như được hưởng lợi nhiều nhất từ sự cường điệu, cả về người dùng mới và khối lượng, nhưng có lẽ cũng góp phần thúc đẩy xu hướng vốn dĩ đã tích cực. Liệu quá trình tăng trưởng sẽ tiếp tục hay dừng lại vẫn là một câu hỏi quan trọng chưa có lời giải đáp. Kain Warwick, đồng sáng lập Synthetix – một công ty phát hành tài sản được hỗ trợ bằng tiền điện tử cho biết:
“Có thể mọi người sẽ canh tác lợi nhuận và sau đó tìm giao thức mới, do vậy, tăng thanh khoản không đảm bảo giao thức của bạn sẽ giữ chân người dùng. Nhưng thanh khoản tăng kết hợp với một số hình thức khuyến khích là một cách tuyệt vời để thu hút những người mới đến bởi vì nếu bạn có sản phẩm phù hợp với thị trường thì chắc chắn sẽ níu kéo được họ”.
Cronje có phần tiêu cực hơn, sử dụng phép tương tự với làm nông thực tế để mô tả những gì có thể xảy ra:
“Tất cả những kẻ săn đuổi lợi nhuận chỉ chạy đến để tìm kiếm yield farming và sau đó rời đi”.
Đó là một điều tiêu cực theo anh, hành động như một bầy châu chấu:
“Nhưng sau khi chúng phá hoại mùa màng, một loại cây trồng khỏe hơn có thể mọc lên. Sau đó, những con châu châu còn sót lại trở thành cộng sinh thay vì ký sinh như ban đầu”.
Cronje tin rằng những tác động ban đầu của yield farming là không bền vững, tạo ra nhận thức sai lầm cho những người mới đến rằng 1,000% lợi suất là tiêu chuẩn. Một khi điều đó không còn xảy ra nữa, người dùng sẽ cảm thấy khó chịu, anh lập luận:
“Hiện tại, nó đã bị thổi phồng quá mức; chẳng bao lâu, nó sẽ bị ghét. Nhưng những gì còn lại sau đó, tôi nghĩ sẽ khá tuyệt ”.
Phân phối token theo một cách mới
Warwick mô tả mục đích của khai thác thanh khoản là khuyến khích sự tham gia ban đầu với quyền sở hữu một phần. Cronje đa nghi nhiều hơn với nhận định “tất cả khai thác thanh khoản hiện tại đang được trả tiền để ủng hộ cho TVL”. Tuy nhiên, anh đã từng tự mình điều hành một chương trình khai thác thanh khoản, mặc dù nhấn mạnh rằng đó chỉ là phương thức phân phối token.
Cronje kết luận:
“Mục tiêu của tôi là có được cộng đồng năng động và gắn bó. Và tôi nghĩ yEarn đã làm được điều đó. Ngược lại, các fork yEarn như YFFI và YFII là mỏ thanh khoản thuần túy và tất cả những gì xảy ra là do bị bán ồ ạt”.
Giá của YFII đã giảm 90% kể từ mức cao nhất vào ngày 30/7.
Warwick lưu ý “có thể có cách tốt hơn để phân phối quyền sở hữu trong khi vẫn thúc đẩy tăng trưởng”, mặc dù Warwick không biết phải làm thế nào. Anh vẫn thấy nó thích hợp hơn so với các ICO, vì người dùng chỉ cần cam kết tạm thời tính thanh khoản của họ:
“Rõ ràng là họ đang chấp nhận một số rủi ro từ nền tảng, nhưng vẫn tốt hơn là mất vốn bằng cách mua token”.
Nhưng trong khi rủi ro đối với những người khai thác thanh khoản có thể thấp nhưng ví dụ về YFII cho thấy rõ ràng tác động của việc pha loãng và nhu cầu đầu cơ có thể trở thành thảm họa đối với những người mua các token này.
- Giá trị vốn hóa Bitcoin tương đương Netflix và AT&T, Ethereum ngang bằng Dell
- Nền tảng DeFi hàng đầu Compound thành công trong quản trị
- Tài sản mã hóa này có khả năng đưa cơn sốt Defi lên một tầm cao mới
Thùy Trang
Theo Cointelegraph
