Token sắp ra mắt của Telegram, Gram, đang bị phát hành trái phép bởi sàn giao dịch thị trường thứ cấp.
Việc mua bán Gram trước ngày ra mắt vào 31/10 đang trở nên thật dễ dàng. Thế nhưng, nghịch lý diễn ra khi các nhà đầu tư lại không thể bán hay cầm cố token của mình trước ngày này, dù tổng giá trị bỏ vào lên đến 1,7 tỷ USD chỉ trong tháng 2 và 3. Điều khoản ban đầu cho biết nếu nhà đầu tư kích hoạt token, trước khi Telegram Open Network (TON) đang hoạt động, sẽ bị hủy phát hành ngay.
Nói cách khác, người mua token tại thị trường thứ cấp đã hiển nhiên tránh được rủi ro bất đắc dĩ trên.
“Telegram là dự án lớn đầu tiên không cho phép nhà đầu tư buôn bán hợp pháp,” nhà đầu tư giấu tên trao đổi với Coindesk.
Chưa kể điều lệ đã ký trước đó lại hạn chế nhà đầu tư rút lui khỏi dự án, khiến thị trường thứ cấp thành nơi thực hiện giao dịch ngầm token Gram.
“Nhà đầu tư có thể chia sẻ với bạn bè không cần ký kết chứng từ”, theo Anna Palmina, giám đốc quỹ đầu tư và bàn giao dịch OTC, Palmina Invest, cho biết thêm rằng công ty của cô không tham gia đợt sale của Telegram và cũng không cung cấp token.
Nếu tình trạng này tiếp tục diễn ra khi ngày ra mắt của TON vẫn giữ nguyên, công ty của tỷ phú người Nga Pavel Durov có thể sẽ phải bồi hoàn 1,7 tỷ USD cho các nhà đầu tư.
Thỏa thuận ban đầu để mua bán token Gram
Hợp đồng mua bán của Telegram được viết bởi hội pháp lý Hoa Kỳ (bao gồm Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom LLP) quy định người mua Gram không được cung cấp, cầm cố, trao đổi, mã hóa hay thanh lý token này dù “trực tiếp hay gián tiếp”.
Họ cũng không thể bán “bất kỳ chứng khoán chuyển đổi hay bồi hoàn nào trong hợp đồng” giữa nhà đầu tư và Telegram.
Nhà đầu tư buộc phải tuân thủ quy tắc trên nếu muốn trao đổi về token sắp phát hành. “Một khi phá luật, Telegram có thể không cung cấp token”.
John Hyman, cố vấn đầu tư của Telegram, không đưa ra bất cứ phản hồi nào. Tương tự với Skadden và Arps.
Việc cung cấp Gram tại thị trường thứ cấp đã bắt đầu trước khi phiên mở bán kết thúc vào đầu năm 2018.
Suốt hay vòng lặp đầu, quỹ hay người dùng cá nhân đều được tham gia, bao gồm cả quỹ như Sequoia Capital và Lightspeed Ventures. Đợt cung thứ cấp đầu tiên cho các nhà đầu tư lớn đã được giới thiệu vào đầu tháng 2/2018, ngay sau vòng huy động đầu tiên.
Trong thời gian gần đây, các OTC seller đã giao dịch Gram với khách hàng trong bí mật, theo OTC trader Vladimir Cohen. Các seller đang gấp rút bán token của mình để sinh lời, mỗi Gram có giá khoảng 0.37$ và 1.33$ lần lượt ở hai vòng đầu tiên.
“Ngày càng có nhiều dịch vụ cung cấp token, có giá dao động từ 1.6 đến 2 USD,” Cohen cho biết.
Sàn giao dịch bán token
Vào tháng 6 năm nay, sàn giao dịch Liquid hợp tác với Gram Asia nhằm cung cấp Gram đến tay trader. Sàn giao dịch cũng thông báo rằng công dân Hoa Kỳ hay Nhật sẽ không được mua token từ họ.
Phiên mở bán bắt đầu từ ngày 10/7 với giá niêm yết 4$ và sẽ kết thúc sớm trong vài tuần. Theo Liquid, tất cả token chào bán đã được tiêu thụ trong lần ra mắt TON, một số khách hàng chưa nhận được token sẽ phải đợi cho đến các kì tiếp theo (vào 3, 6, 12 và 18 tháng tiếp theo).
Điều này đồng nghĩa với việc Gram Asia được ngầm hiểu là một nhà đầu tư thực thụ khi bán các token phát hành ngay vòng đầu tiên, theo nhận định của các nhà đầu tư Coindesk.
Seth Melamed, người đứng đầu mảng phát triển toàn cầu và giao dịch của Quoine, công ty mẹ của Liquid, đã từ chối tiết lộ doanh thu đạt được sau phiên phát hành khi đã thỏa thuận với Gram Asia.
Tuy nhiên, ông lại cho biết điều này giúp mở rộng thị trường giao dịch nhanh chóng: thêm 25,000 người dùng đã đăng ký tham gia vào tháng 7, so với chỉ 5,000 vào tháng trước. Gần một nửa trong số họ sẽ được chuyển đổi từ token giữ chỗ sang Gram sau khi hệ thống được phát hành.
Các token giữ chỗ này chỉ có các dụng quy đổi thành gram, không có giá trị giao dịch, theo Melamed.
“Đây không phải là một dạng hợp đồng tương lai mà chỉ là quy đổi gram vào khoảng thời gian sau mainnet,” ông cho biết. Liquid cũng sẽ kiêm vai trò giám sát giữ tiền mà người dùng đã trả, dưới dạng USD hay stablecoin USDC, cho đến khi Gram Asia cung cấp Gram như đã thỏa thuận.
Tuy nhiên điều này có diễn ra tương tự khi Gram Asia đã mất tính độc quyền khi xuất hiện các cuộc giao dịch công khai ở thị trường thứ cấp.
“Nếu Gram Asia đã ký thỏa thuận với Telegram, các phiên mở bán trái phép được xem là đã vi phạm điều khoản,” theo nhà đầu tư. “Telegram sẽ không cho phép nhà đầu tư được mở bán công khai, như đã kí kết”.
Coindesk cũng đã liên hệ với Gram Asia và CEO Dongbeom Kim thông qua email và LinkedIn, nhưng không nhận được câu trả lời nào.
“Phân phối được đảm bảo’
Khi được hỏi về việc làm thế nào Liquid đảm bảo Gram Asia sẽ cung cấp token, Melamed cho biết thêm về hai điều khoản có trong hợp đồng.
“Sẽ có một bên thứ ba đảm bảo cho Liquid trong trường hợp Gram Asia không thực hiện đúng theo thỏa thuận có trong hợp đồng,” nhưng ông đã từ chối tiết lộ thông tin về bên bảo lãnh. “Các thỏa thuận pháp lý đã được chúng tôi kí kết thành công, yêu cầu Gram Asia phải chuyển Gram cho khách hàng trước khi họ nhận được USDC.”
Ông cũng từ chối đề cập đến biên pháp xử lý đối với Gram Asia nếu họ không làm theo đúng thỏa thuận.
Một vài sàn giao dịch nhỏ lẻ đã vượt mặt Liquid, chẳng hạn như Upxide. Họ tuyên bố đang cung cấp dịch vụ mua bán Gram dưới sự hợp tác của Liquid vào ngày 14/7. Sàn Bitforex thậm chí còn giao dịch Gram với người dùng dưới cái tên “Gram IOUs”. Upxide không đưa ra bất kì bình luận gì trong thời điểm nhạy cảm này. Còn với Bitforex, họ cho biết việc cung cấp “Gram IOUs” giúp bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư trên thị trường OTC, nhưng có lẽ nhu cầu của họ đơn thuần là giao dịch Gram.
“Công ty đã làm việc với các cơ sở có uy tín trên thị trường crypto, để đảm bảo đủ nguồn cung đến với các đơn hàng”, Bitforex cho biết về việc đảm bảo giao dịch đến khách hàng, dù có bất cứ chuyện gì xảy ra:
“Chúng tôi đã thỏa thuận sẽ giao dịch IOU trong vòng 5 ngày khi giá niêm yết được công bố, cho phép người mua tránh khỏi những rủi ro khi giao dịch. Mô hình này giúp các nhà cung cấp thậm chí không cần áp dụng phiên mở bán giới hạn”.
Những lưu ý đối với người mua Gram
Hoạt động buôn bán ngầm trong thị trường thứ cấp có thể dẫn đến hành vi gian lận, theo Cohen. Nhiều trader “tự xưng” là nhà phân phối chính thức của Telegram, thực chất lại mang tính lừa đảo trắng trợn.
“Nhiều người mua sẽ trắng tay khi hệ thống được phát hành,” ông cảnh báo.
Cohen cũng cho biết Telegram đã phải dời ngày công bố chính thức, thay vì vào 31/10.
Theo bảng thông tin được truyền tay giữa các nhà đầu tư, ‘việc triển khai phiên bản ổn định của TON” trước đó được lên kế hoạch ra mắt vào quý IV năm 2018, cùng với ngày phát hành ví gram.
Cohen giải thích:
“Việc dời ngày ra mắt nhằm đảm bảo mọi thứ được chuẩn bị tốt nhất. Nhiều quỹ cung ứng đã sẵn sàng giao dịch các đơn hàng lớn với mức lợi nhuận tối thiểu.”
Tuy nhiên, các nhà cung cấp ban đầu cho biết việc gram được giao dịch tràn lan bởi các dịch vụ OTC đã khiến họ mất niềm tin vào thương vụ này.
Coindesk đã thử liên hệ với các đối tác của Sequoia Capital nhưng không nhận được hồi âm. Đối tác tiếp thị của Lightspeed, Meredith Kendal đã chuyển thắc mắc của chúng tôi sang người đại diện của quỹ, nhưng vẫn chưa nhận được câu trả lời.
Phương tiện cung cấp lợi ích đặc biệt
Trong một diễn biến khác, công ty quản lý tài sản và ngân hàng đầu tư có trụ sở tại Nga, ATON, đã gửi một lời đề xuất hấp dẫn cho khách hàng của mình vào tháng 5.
Trong bài thuyết trình dài 13 trang của mình, ATON giới thiệu TON là đối thủ tiềm năng của Mastercard và cung cấp vốn đầu tư dưới dạng gram, theo dạng cổ phần của một phương tiện đầu tư đặc biệt có tên New Technology Fund SPC Limited (được đăng kí tại Quần Đảo Virgin).
Quỹ có cấu trúc như một công ty danh mục đầu tư tách biệt (SPC), tách biệt giữa tài sản và nợ của các loại cổ phần khác nhau, từ chính nó hay tài sản chung của quỹ. Công ty Baker Tilly sẽ chịu trách nhiệm kiểm toán, kèm mệnh giá bằng đồng USD.
Quỹ cho phép các nhà đầu tư có thể mua trước gram, với múc giá 1.33 USD cho mỗi token. 25% token sẽ được gửi đến nhà đầu tư sau 3 đến 9 tháng, 25% tiếp theo từ 6 đến 12 tháng, Hai đợt giao dịch cuối (50% còn lại) sẽ được giao dịch lần lượt từ 12-18 tháng và 18-24 tháng.
Kế hoạch giao dịch này tương tự như giai đoạn đầu mà Telegram đề xuất trươc đó. Và tất nhiên, cư dân Hoa Kỳ và Nhật chưa thể giao dịch token.
Dù có thể vi phạm thỏa thuận với Telegram, các nhà đầu tư cho biết vẫn có thể lặng lẽ giao dịch token qua cách lách luật.
Khi kí kết với Telegram, các nhà đầu tư phải cho biết người thụ hưởng có cổ phần công ty lớn hơn 25%. Tuy nhiên, những người thụ hưởng cổ phần ít hơn lại không được báo cáo, và đây là lỗ hổng trong điều lệ.
ATON đã từ chối bình luận về thỏa thuận giữa họ và Telegram, khi không có bất kì thông báo chính thức nào.
Một nhà đầu tư tiết lộ ATON đã bán số cổ phần dựa vào gram có giá trị 10 triệu USD. “Người tham gia vào buổi thuyết trình đều bất ngờ trước thông tin này. Và ATON nói rằng họ đang có trong tay giấy ủy quyền từ Telegram,” ông cho biết thêm.
Một lời giải thích khác cho rằng Telegram đang quá bận rộn để giải quyết vấn đề bát nháo đang diễn ra ở thị trường thứ cấp.
“Đội ngũ của họ không có thời gian để giải quyết vấn đề này” một nhà đầu tư cho biết. “Họ đang cố gắng để hoàn thành giao thức khi deadline đang bị chậm trễ khi mọi người đang mong chờ từ ngày phát hành từ tháng 12 năm ngoái. Telegram cũng cho biết công việc đã hoàn thành được 90%, và có lẽ 10% còn lại đang trở nên gấp rút hơn bao giờ hết”.
- Telegram và Facebook : Trò chơi Vương Quyền trong thế giới Crypto
- Nga: Tiền mã hóa của Telegram lén lút gia nhập Private Beta
Đặng Nghiêm
Tạp chí Bitcoin | Coindesk
