Việc áp dụng blockchain ở Châu Phi đang gia tăng. Từ vận tải đến các ngành công nghiệp trò chơi và xổ số, các báo cáo về công ty sử dụng công nghệ sổ cái phi tập trung (DLT) đang xuất hiện trên khắp lục địa. Một số stakeholders trong bối cảnh blockchain tại châu Phi nói rằng DLT là chìa khóa để giải quyết các vấn đề phát triển đang gây khó khăn cho toàn lục địa. Họ cũng tin rằng công nghệ này cung cấp một nền tảng giúp châu Phi nâng tầm bản thân lên vị trí quan trọng hơn trong các vấn đề toàn cầu.
Trong khi chính phủ vẫn còn ít quan tâm đến lĩnh vực này, một số quốc gia được cho là đang thực hiện các bước để thúc đẩy việc áp dụng blockchain. Kenya và Nigeria đã công bố kế hoạch trong những tháng gần đây theo đuổi quy định và hợp tác với khu vực tư nhân để tận dụng các lợi ích có thể thu được từ việc sử dụng blockchain.
Liên minh Công nhân Vận tải Đường bộ Nigeria (NURTW) và một nhóm đối tác trong khu vực tư nhân đã đưa ra kế hoạch dựa trên blockchain với mục tiêu cải thiện giao thông đường bộ giữa các tiểu bang. Các bên liên quan của dự án cho biết chương trình sẽ cải thiện sự an toàn, lưu giữ hồ sơ và bảo hiểm cho khách du lịch đường bộ.
Tuy nhiên, một số nỗ lực trong quá trình triển khai công nghệ cần được triển khai riêng để đảm bảo các giao thức blockchain dễ dàng được sử dụng. Một số nhà bình luận chỉ ra các bước được thực hiện bởi các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông dẫn đến sự thâm nhập mạnh mẽ của các dịch vụ di động trên khắp lục địa châu Phi.
Chính phủ Nigeria đặt mục tiêu vào công nghệ blockchain phi tập trung
Như báo cáo trước đây, Femi Gbajabiamila, người phát ngôn của Hạ viện Nigeria, cho biết khuôn khổ pháp lý cụ thể nên được áp dụng cho quy định về tiền điện tử và blockchain.
Solomon Adaelu, – thành viên của Hạ viện, là một trong những người đề xướng nhiều nhất cho các quy định về blockchain và tiền điện tử ở Nigeria, đồng thời là nhà lập pháp, chủ tịch hiện tại của ủy ban lưỡng đảng về công nghệ blockchain. Đối với Adaelu, việc không nhanh chóng tạo ra một môi trường thuận lợi cho công nghệ kỹ thuật số sẽ khiến đất nước tụt hậu hơn nữa về mặt tiến bộ công nghệ.
Trong một loạt các hành động được đưa ra, Adaelu tán thành ý tưởng rằng công nghệ blockchain sẽ là thành phần chính của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Ông cho biết:
“Châu Phi không phải là một phần của cuộc cách mạng công nghiệp thứ nhất, thứ hai và thứ ba. Tuy nhiên, nhóm các nhà lập pháp tin rằng cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư, được thúc đẩy bởi chuyển đổi kỹ thuật số sẽ có sự góp mặt của Châu Phi. Do đó, cần phải thu hút tất cả các bên liên quan để bắt đầu quá trình thảo luận về blockchain và internet tại thời điểm này”.
Theo Adaelu, công nghệ blockchain cũng là một giải pháp hữu ích khác cho Nigeria – và toàn bộ Châu Phi – trong việc tạo ra các giao thức tin cậy ở một quốc gia được cho là có thể chế tham nhũng. Phát biểu tại một trong các phiên họp của ủy ban blockchain hồi tháng 7, Adaelu tuyên bố:
“Blockchain dành cho Châu Phi và Châu Phi phải tận dụng lợi thế của nó để thu hẹp khoảng cách trong tiến bộ công nghiệp và kinh tế giữa lục địa châu Phi và phần còn lại của thế giới. Tại châu Phi, Nigeria phải dẫn đầu với tư cách là “Người khổng lồ của châu Phi”. Blockchain có khả năng thích ứng với sự chuyển đổi từ các hệ thống web hiện tại sang công nghệ sổ cái phân tán cho tất cả các lĩnh vực của bất kỳ nền kinh tế quốc gia nào. Đáng chú ý là nó có thể mở rộng sang các công nghệ hiện có khác để tăng cường bảo mật và hiệu quả dữ liệu”.
Trong vài năm gần đây, các quốc gia châu Phi dường như đã xem Trung Quốc như một mô hình về cách mà một quốc gia có thể vươn lên từ nghèo đói để trở thành một cường quốc kinh tế toàn cầu. Mặc dù công nghiệp hóa đã đóng một vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng của Trung Quốc, một số hạn chế về công nghệ cũng như sự thiếu hụt các kỹ năng cản trở nghiêm trọng tiến bộ của Châu Phi về vấn đề này.
Đối với Adaelu, công nghệ blockchain cung cấp một phương tiện để Nigeria và các quốc gia châu Phi khác có thể nhanh chóng thu hẹp khoảng cách phát triển.
Adaelu cũng xác định làm thế nào blockchain có thể giúp xóa bỏ các hành vi tham nhũng trong cả khu vực công và tư nhân của đất nước. Ông nói:
“Một xã hội nơi quyền lực quyết định không còn nằm trong tay một vài cá nhân hoạt động trong hệ thống trung tâm, mà là một hệ thống phi tập trung, nơi mà những quyết định đó không còn được một số cá nhân tham nhũng đưa ra, gây sự bất lợi cho công dân và xã hội đó đang phát triển thông qua công nghệ blockchain. Vấn đề lớn nhất đối với người dân là vấn đề tham nhũng. Tôi tin rằng Châu Phi hoàn toàn có thể ngăn chặn điều này nếu các giao thức blockchain được triển khai tại các khía cạnh khác nhau trong cuộc sống”.
Ngoài ra, Kenya cũng đang nỗ lực để dẫn đầu trong việc áp dụng blockchain ở Châu Phi. Kể từ giữa năm 2018, đã có báo cáo cho thấy chính phủ đang tìm cách ban hành các quy định cho tiền điện tử và công nghệ blockchain ở nước này.
Gần đây, một nhóm đặc nhiệm về blockchain và trí tuệ nhân tạo ở Kenya đã đệ trình báo cáo lên chính phủ để xem xét việc tạo ra một loại tiền kỹ thuật số quốc gia. Ngoài ra, ngân hàng trung ương Kenya, được cho là ủng hộ việc soạn thảo luật để điều chỉnh các dịch vụ ICO tại quốc gia này.
Tuy nhiên, xu hướng thuận lợi này đối với công nghệ tiền điện tử và blockchain không mở rộng cho dự án Facebook – Libra. Ngân hàng Trung ương Kenya trước đây đã đưa ra cảnh báo về sự nguy hiểm của tiền điện tử Libra.
PAM Blockchain ở Nigeria
Vào tháng 7 năm 2019, liên minh vận tải đường bộ Nigeria, đã hợp tác với công ty công nghệ kỹ thuật số Blackblock Limited cũng như các công ty liên quan đến bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe để ra mắt hệ thống bảng kê khai hành khách dựa trên blockchain (PAM). Du lịch bằng đường bộ được cho là chiếm ưu thế trong bối cảnh người dân sử dụng xe buýt thường xuyên giữa các tiểu bang ở Nigeria, vì giá vé máy bay giữa các bang rẻ nhất ở Nigeria thường có giá cao hơn gấp đôi so với vé xe buýt liên bang đắt nhất ở nước này.
Một vé xe buýt từ Lagos đến Kano (khoảng 980 km) thường có giá từ 7.000 đến 10.000 Naira Nigeria ($ 20- $ 30). Tuy nhiên, một vé máy bay từ Lagos đến Bénin (khoảng 320 km) có thể lên tới 30.000 naira (khoảng $ 80).
Mặc dù sự phổ biến của giao thông đường bộ trong nước, một phần lớn cơ sở hạ tầng sẵn có lại đang xuống cấp. Ngoài tình trạng tồi tệ của hệ thống đường cao tốc liên bang quốc gia, một số khía cạnh quan trọng khác của việc đi lại bằng đường bộ đã bị bỏ qua trong suốt nhiều năm.
Đối với du khách liên quan đến các vụ tai nạn giao thông đường bộ dọc theo quốc gia và đường cao tốc liên bang thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận chăm sóc y tế kịp thời. Các bệnh viện thường từ chối tiếp nhận nạn nhân của các vụ tai nạn vì thiếu giấy tờ tùy thân và bảo hiểm.
Những vụ bắt cóc tràn lan cũng đã trở thành tai họa đối với những người đi đường trong nước. Hệ thống pháp luật phải cần một thời gian dài trong việc xác định vị trí người thân của nạn nhân.
Hệ thống kê khai giấy hiện tại khiến cho các vấn đề này càng ngày trở nên trầm trọng hơn. Nhiều trường hợp không có thông tin cá nhân đầy đủ có thể chứng minh cho các bệnh viện và cảnh sát.
Blackblock, phối hợp với Bảo hiểm toàn cầu và NURTW, phát minh ra hệ thống PAM bằng công nghệ blockchain. Bên cạnh đó sự vô tổ chức mà người ta thường thấy ở các công viên xe buýt trên cả nước là một trong những vấn đề cần quan tâm.
Việc số hóa hệ thống PAM ở nước này như một cách để có được thông tin hành khách chính xác cho những người đi du lịch bằng đường bộ. Kế hoạch là thay thế bản kê khai giấy được duy trì bởi các nhà khai thác du lịch bằng một hệ thống kỹ thuật số đảm bảo lưu giữ hồ sơ thích hợp.
Đối với Najeem Yasin, chủ tịch của NURTW, PAM dựa trên công nghệ blockchain cũng sẽ giúp chăm sóc kịp thời cho các nạn nhân gặp tai nạn trên đường cao tốc. Hệ thống cũng sẽ kết hợp các bệnh viện và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe khẩn cấp khác vào mạng lưới. Phát biểu trong buổi ra mắt chính thức của chương trình tại Lagos, Yasin tuyên bố:
“Chúng tôi mong muốn đảm bảo một kế hoạch kê khai thống nhất cho các thành viên và hành khách, đặc biệt là các nhà khai thác liên bang từ 10 năm trước và chúng tôi đã làm việc không mệt mỏi với các chuyên gia tư vấn dự án cũng như đối tác để đảm bảo có thể di chuyển bản kê khai hành khách hiện tại đến với hệ thống mạnh mẽ, sáng tạo và hiệu quả”.
CEO của Blackblock – Ukeme Okuku cho biết NURTW đã có thể kiểm soát hơn 2.000 khu vực đỗ xe ở Nigeria với sự hỗ trợ của cơ sở hạ tầng kỹ thuật của công ty. Theo Okuku, PAM đã có thể ghi nhận hoạt động cho gần 6,2 triệu chuyến xe mỗi tháng.
Với bản chất kỹ thuật số của PAM, việc cung cấp hỗ trợ cho khách du lịch ít hiểu biết về công nghệ vẫn còn gặp khá nhiều khó khăn. Khi được hỏi về các bước được thực hiện để đơn giản hóa quá trình sử dụng cho những hành khách không thể tiếp cận với công nghệ mới, Okuku trả lời:
“Dữ liệu đang được thu thập thông qua ứng dụng web của chúng tôi dành cho người dùng có thể truy cập vào điện thoại thông minh. Mặc dù chúng tôi có dịch vụ cho phép người dùng sử dụng SMS, tuy nhiên chúng tôi cũng có nhân viên ở mọi bãi xe để giúp tải dữ liệu thu được từ hành khách”.
Vẫn còn những vấn đề xoay quanh việc thiếu hiểu biết về công nghệ và kỹ năng kỹ thuật ở Nigeria và Châu Phi nói chung về công nghệ blockchain. Okuku đã xác định những vấn đề này:
“Khi các doanh nghiệp nhìn vào các giải pháp blockchain, họ phải khá chật vật để bắt đầu triển khai chúng vì thiếu các nhà phát triển blockchain tốt ở Châu Phi. Nhu cầu về các kỹ sư phần mềm trên toàn thế giới đang tăng lên khiến các công ty địa phương khó cạnh tranh”.
Okuku cũng đã đi xa hơn, nêu bật các vấn đề có thể xảy ra ở phía đối diện của công nghệ – tức là, người dùng cuối:
“Một trong những rào cản quan trọng đối với việc áp dụng chính thống ở Châu Phi là sự tiện lợi. Nếu bạn xây dựng điều này, nó sẽ có thể hoạt động ở thế giới phương Tây, nhưng lại là một chiến lược không đáng tin cậy để triển khai các giải pháp ở Châu Phi. Là người châu Phi, chúng tôi thực sự bị thu hút bởi sự tiện lợi, vì vậy cách tiếp cận tốt hơn là cung cấp trải nghiệm người dùng tuyệt vời để thúc đẩy người dùng chấp nhận đối với các giải pháp blockchain”.
Cuối cùng, một số nhà bình luận tin rằng các nhà phát triển blockchain có thể tìm kiếm gợi ý từ các phương pháp đã được sử dụng bởi các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông tại Châu Phi để giúp cho các giải pháp dựa trên DLT dễ sử dụng và tiếp cận càng nhiều người dân càng tốt.
- Tiền mã hóa ngày càng được chấp nhận và phát triển tại Kenya bất chấp những cảnh báo từ các nhà quản lý
- Sự quan tâm của Châu Phi đối với Bitcoin vẫn còn cao khi 15 quốc gia đang có kế hoạch áp dụng ‘Eco’
Việt Cường
Tạp chí Bitcoin | Cointelegraph
