Libra giống như một ngân hàng trung ương như thế nào? Liên Xô có vai trò gì trong việc phát triển thẻ tín dụng? Tại sao khát khao được sống mãi lại thúc đẩy việc tạo ra các loại tiền kỹ thuật số?
Đây là tất cả những câu hỏi mà Finn Brunton được chuẩn bị để hỏi và trả lời, sau một thập kỷ trong sự nghiệp là một nhà sử học về công nghệ và truyền thông. Tôi đã gặp giáo sư Đại học New York trong văn phòng ở tầng 7 của ông trên Greene St., nơi chúng tôi đã thảo luận về mối quan tâm học thuật của ông: lịch sử văn hóa hoang dại và đa dạng của các loại tiền tệ kỹ thuật số.
Trong cuốn sách mới nhất của mình, Tiền mặt kỹ thuật số: Lịch sử vô danh của những người vô chính phủ, những kẻ không tưởng và các nhà công nghệ đã tạo ra tiền điện tử (Digital Cash: The Unknown History of the Anarchists, Utopians, and Technologists who created Cryptocurrency) (Nhà xuất bản Đại học Princeton, 2019), Brunton đã “trêu chọc” những tiểu văn và ý tưởng không đồng nhất để kể về câu chuyện chưa được biết đến về tiền điện tử.
“Rất nhiều điều chúng ta đang chứng kiến. những điều đang nổi cộm lên ngày hôm nay thực sự thú vị, không phải vì nó là tương lai, mà bởi vì nó là xưa cũ”, ông Brunton nói. “Và tôi không có ý miệt thị điều đó”.
Dưới đây là những điểm cô đọng trong cuộc trò chuyện của chúng tôi.
Lần đầu tiên ông bắt đầu quan tâm đến tiền điện tử là như thế nào vậy?
Tôi được đào tạo như một nhà sử học về khoa học và công nghệ, và tôi đã viết một cuốn sách về lịch sử của thư rác. Theo một cách nào đó, nó đã cho thấy Internet hình thành như thế nào. Tôi phát hiện ra nhu cầu quảng cáo làm cho internet trở nên “nhảm nhí” ra làm sao. Quá nhiều phân phối phần mềm độc hại, nội dung xấu và rác mà chúng ta phải đối phó online là do cách để thanh toán bất cứ điều gì, ngoại trừ vốn mạo hiểm, đã trở thành quảng cáo.
Có một “phát minh” của những người mà đã cố gắng đưa ra những cách khác để trả tiền cho những thứ online. Họ đã cố gắng đưa ra những phương pháp khác để chuyển tiền, cho dù đó là thông qua thanh toán vi mô thử nghiệm hoặc thông qua tất cả các loại nền tảng mới. Nhưng thay vì các hệ thống thanh toán vi mô có tầm nhìn, quảng cáo trở thành nền tảng của tài chính. Tôi đã nhìn nhận bitcoin theo cách mà nhiều người đã nhìn nhận nó vào thời điểm đó, như một thử nghiệm kỹ thuật thú vị, như một niềm vui, sở thích cố gắng giải quyết các vấn đề mà mọi người đã cố gắng giải quyết trong 20 năm. Là một nhà sử học, tôi nhận ra mình đã tìm ra cách tiếp cận chủ đề tiền kỹ thuật số. Tôi có thể theo dõi các nhóm khác nhau đang cố gắng tạo ra các token kỹ thuật số có thể trao đổi có giá trị.
Các dự án có khả năng thoát khỏi “Internet shitty”, như cách mà ông gọi nó không?
Tôi thực sự bị ám ảnh bởi David Chaum. Tôi sẽ chỉ đọc những bài báo cũ của anh ấy dẫn tới Digicash. Nó rất hợp lí. Bằng chứng là, nó đã thành công. Họ đã có một công ty. Họ đã có kinh phí. Họ đã có những cuộc họp với những người chơi lớn. Tất cả mọi thứ bắt đầu đến với nhau, và rồi nó lại bốc hơi. Bạn cứ đi tìm những thứ như thế. Một trong những câu hỏi thực sự thú vị mà nhà sử học có thể hỏi là: tại sao điều này không xảy ra?
Các điều kiện để thành công của tiền điện tử là gì?
Lịch sử của dự án tiền điện tử có thể được bắt nguồn từ những năm 1970. Một yếu tố quan trọng chính là nỗi lo sợ bị giám sát trong tương lai. Sự giám sát và các khả năng dẫn tới sự thao túng trực tiếp hơn các dữ liệu giao dịch. Tôi đã viết về Paul Armor, một nhà khoa học máy tính làm việc trong và ngoài Bộ Quốc phòng, và tại Rand vào những năm 70, nơi họ yêu cầu anh ta thiết kế một hệ thống giám sát thế hệ tiếp theo, để theo dõi Liên Xô và dự đoán về các bước đi của Liên Xô. Nhóm của ông đã đưa ra một hệ thống thanh toán điện tử. Họ nhận ra rằng theo dõi dòng tiền đem đến cho bạn thông tin hữu ích. Điều đó có nghĩa là bạn có một bản ghi mã hóa dấu ấn thời gian về thời điểm mỗi khi ai đó trả tiền cho một cái gì đó. Bạn có một hồ sơ chi tiết thực sự về các hoạt động và bước đi của mọi người và cả bản thân dữ liệu giao dịch. Vì vậy, bạn biết họ đang ở đâu, họ quan tâm đến điều gì, họ thích gì. Rất nhiều người đang ở trong giai đoạn đầu tiên của tiền kỹ thuật số đã chuẩn bị cho thời kì phần lớn nền kinh tế và thương mại chuyển sang kỹ thuật số, vì vậy mọi người sẽ bị giám sát và ép buộc ở mức độ chưa từng thấy trước đây. Đó là bối cảnh khi chúng ta thấy nhu cầu về tiền kỹ thuật số [bitcoin] xuất hiện. Không chỉ để làm cho mọi thứ hiệu quả hơn, mà còn để bảo vệ mọi người khỏi sự xâm phạm của giám sát và quyền lực.
Có vẻ như mọi người sẵn sàng từ bỏ một biện pháp riêng tư để thuận tiện cho thanh toán điện tử.
Chaum hiểu biết về việc vứt bỏ sự cân bằng quyền lực giữa khách hàng và tập đoàn. Nếu một công ty biết bạn tốt đến mức nào, họ có thể nâng giá bạn đột ngột vượt quá giá thị trường. Chúng ta sẽ bắt đầu nhìn thấy tất cả các thể loại thao túng. Nếu chúng ta tưởng tượng tới một phiên bản ác mộng về Libra của Facebook, nơi một công ty hoàn toàn giám sát tiền của bạn, họ có thể bắt đầu thiết lập tất cả các vụ thương lượng “ngọt ngào”. Bạn bắt đầu xóa sạch khả năng hoạt động của thị trường.
Ông đang thấy một cuộc tranh luận tương tự với các công ty đang cố gắng tăng tốc độ internet.
Đúng, nếu tất cả mọi người đều sợ nhất với tính trung lập ròng được áp dụng vào tiền, thì bạn bắt đầu thấy quy mô của mối nguy hiểm.
Văn hóa nhóm yêu thích của ông về tiền kỹ thuật số là gì?
Những người làm việc về tiền điện tử ban đầu cũng thường làm việc về tiền mã hóa, vì vậy họ biết giám sát kỹ thuật số dễ dàng như thế nào và chính phủ đã đấu tranh mãnh liệt như thế nào để giữ tiền mã hóa xa khỏi tay người thường. Có những chương trình nghị sự khác đã vào cuộc. Những người theo chủ nghĩa tự do Mỹ vừa chống giám sát vừa quan tâm đến các hình thức tiền tệ mới. Bạn có hai loại người theo chủ nghĩa tự do. Những người với chương trình nghị sự về hard money cổ điển, phương pháp tiếp cận von Mises, người muốn tiền được đánh dấu bằng một kho giá trị khan hiếm, hoặc các loại tiền vàng kỹ thuật số. Chủ đề tự do khác nói rằng cần phải có sự phát triển của các hình thức tiền mới và các loại ngân hàng mới có khả năng phát hành tiền. Sau đó, bạn có thể để cơ chế thị trường tiếp quản.
Có vẻ như rất nhiều sức nóng mà Libra phải chịu, đặc biệt là từ các chính trị gia và cơ quan quản lý ở EU, là bởi vì nó sẽ cạnh tranh với tiền tệ quốc gia, phải không?
Chắc chắn rồi. Lý do các ngân hàng trung ương xem xét kỹ lưỡng những thứ như Libra là bởi vì nó là mối đe dọa đối với chủ quyền tiền tệ. Các ngân hàng trung ương được cố định bất di bất dịch về hai vấn đề. Một mặt là về việc duy trì chủ quyền quốc gia, uy tín và sức mạnh giao dịch của tiền tệ. Mặt khác: “sự truyền nhiễm”. Họ sợ rằng những cải tiến mới sẽ không ổn định và bị giám sát kém, và mọi người sẽ đặt một loạt giá trị vào chúng, và sau đó các thí nghiệm sẽ biến mất hoặc chết, và điều đó sẽ gây ra sự hỗn loạn trong phần còn lại của nền kinh tế.
Nhưng Libra không có ý định trở thành một khoản đầu tư.
Chính phủ phản ứng với các loại tiền tệ mới từ góc độ duy trì sự kiểm soát có chủ quyền đối với tiền tệ cũng như từ góc độ gián đoạn đối với nền kinh tế lớn hơn. Tôi thích đối chiếu Libra với những ý tưởng được trình bày tại Bretton Woods. Giải pháp của Keynes đối với vấn đề trật tự tiền tệ toàn cầu sau chiến tranh là để các ngân hàng hoạt động như một hệ thống thanh toán để quản lý cán cân thương mại giữa các quốc gia. Điều này sẽ giữ cho sự hỗn loạn ở một quốc gia không ảnh hưởng đến các quốc gia khác. Nhưng người chiến thắng Keynes là Harry Dexter White, người đã đề xuất thay vào đó rằng đồng đô la Mỹ nên đóng vai trò là đồng tiền dự trữ của thế giới. Nếu Keynes lập luận chương trình nghị sự của một ngân hàng trung ương là để duy trì sự ổn định kinh tế bằng cách giữ mọi thứ ở trạng thái cân bằng, tránh suy thoái, lạm phát nhẹ, thì lập luận của White là, mục tiêu của ngân hàng trung ương là duy trì sức mạnh của quốc gia bằng cách khiến USD trở thành hệ thống dự trữ toàn cầu.
Có những thí nghiệm đang diễn ra tại Cục Dự trữ Liên bang với đô la kỹ thuật số. Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang ở Texas, thực tế, gần đây cho biết họ đang “tích cực xem xét” việc phát triển một loại stablecoin chốt với đồng Đô la Mỹ. Ông nghĩ rằng điều này phù hợp với chính sách tiền tệ chính thức hiện tại như thế nào?
Các ngân hàng trung ương có một lịch sử cực kỳ bảo thủ, nhưng cũng rất quan tâm đến thử nghiệm công nghệ. Đồng thời, họ cũng siêu siêu “ngại ngùng” khi làm bất cứ điều gì sai trái. Có một thuật ngữ tuyệt vời về điều này từ David Edgerton, một nhà sử học về công nghệ, được gọi là “dự trữ công nghệ”. Điều đó nghĩa là, ngay cả khi bạn có một công nghệ mới hoạt động tốt, bạn có xu hướng giữ lại một số công nghệ cũ xung quanh. Giống như cách một ngôi nhà sẽ có đèn điện, nhưng giữ nến trong ngăn kéo. Bạn có thể thấy điều đó trong cơ sở hạ tầng công nghệ đằng sau ngân hàng. Với quy mô của một cái gì đó như Cục Dự trữ Liên bang, họ phải thận trọng và cẩn thận về các công nghệ tài chính.
Có lịch sử tuyệt vời này, mà tôi không nghĩ đã từng được viết chính thức, về cách Cục Dự trữ Liên bang giữ cho đất nước hoạt động sau ngày 11/9. Khi các trung tâm thần kinh về tín dụng và thanh toán liên ngân hàng đột nhiên bị phá vỡ và xuất hiện tất cả sự hỗn loạn này, họ nói với các ngân hàng rằng hệ thống tín dụng sẽ vẫn hoạt động, rằng lãi suất vay nóng vẫn mở, ngay cả khi chúng tôi đã lái chiếc xe 18 bánh trên khắp đất nước tràn ngập séc.
Họ đã có vị trí dự phòng cho tất cả mọi thứ. Vì vậy, nếu tôi dự đoán về những gì sẽ xảy ra với tiền điện tử nói chung, tôi sẽ chú ý đến việc chúng đang trở nên nhàm chán như thế nào. Bất cứ nơi nào mà nó rời từ khỏi các chương trình nghị sự về tiền điện tử, các tổ chức lớn, ổn định, nhàm chán đang quan tâm đến nó để thanh toán liên ngân hàng hoặc tạo ra các nền tảng ổn định rõ ràng.
Dựa trên quan điểm lịch sử của ông, sẽ mất bao lâu để tiền điện tử đạt đến mức đó?
Các phương tiện có giá trị quan trọng nhất trong nhiều thế kỷ trước là các hối phiếu, hoặc các cơ chế sổ cái để giao cho người dân quyền sở hữu một phần trong một cái gì đó. Toàn bộ mạng lưới trọng thương trên khắp châu Âu và Trung Đông được duy trì trên các hệ thống sổ cái và hợp đồng là tất cả về danh tính đã biết và không thể bác bỏ mà có thể được nhập vào. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu các cơ chế cơ bản cho các phương tiện giá trị lịch sử này được dựa trên những thứ có chức năng như blockchains.
Về lâu dài, tôi đang quan tâm đến cách chúng ta tránh xa tiền mặt và hướng tới ý tưởng giữ mọi thứ trong sổ cái làm tài sản thế chấp. Cuộc sống của chúng ta sẽ dựa trên việc giữ mật khẩu của chúng ta vào ví của chúng ta, nơi có chứa các loại tiền mà chúng ta trao đổi với nhau.
- Quốc gia nào đang nghiên cứu tiền kỹ thuật số do nhà nước hậu thuẫn?
- Ngân hàng Trung ương Châu Âu: Tiền kỹ thuật số có thể thay thế tiền mặt
Thủy Tiên
Tạp chí Bitcoin | Coindesk
