Trong ngành công nghiệp được xây dựng dựa trên đặc tính phi tập trung và trao quyền cho các cá nhân, trong đó ý tưởng chính là mỗi người nên kiểm soát sự giàu có của chính mình và bắt đầu hoạt động như một ngân hàng của riêng mình, chúng ta đã thấy các sàn giao dịch giám sát tập trung dẫn đầu về “công suất” cho tới nay. Giờ đây, khi ngành công nghiệp tiếp tục phát triển đặc tính này, chúng ta đã thấy các sàn giao dịch tập trung bắt đầu áp dụng nhiều đặc tính phi tập trung hóa nhiều hơn.
Phi tập trung hóa thúc đẩy việc bảo vệ các quỹ, tính minh bạch, kinh tế toàn diện và sự rõ ràng về quy định trong khi trao quyền cho mỗi cá nhân trở thành người giám sát các quỹ riêng của họ. Khi các sàn giao dịch tập trung bắt đầu nhận ra lợi ích của việc phi tập trung hóa, kết quả cuối cùng thu được là người tiêu dùng và ngành công nghiệp trở nên đáng tin cậy hơn.
Niềm tin
Niềm tin là nền tảng để xây dựng tất cả các mối quan hệ – với các đối tác, gia đình, bạn bè và doanh nghiệp – tất cả đều bắt nguồn từ niềm tin. Nhưng niềm tin không thể được phân phát một cách tự do, mà người ta phải giành lấy nó. Niềm tin không chỉ là một tài sản, nó là huyết mạch quyết định tuổi thọ của một mối quan hệ.
Sự mất niềm tin vào các thực thể tập trung đã sinh ra blockchain, một công nghệ dựa trên sự phi tập trung, với hy vọng xác định lại khái niệm niềm tin cho làn sóng hệ thống tài chính tiếp theo.
Công nghệ blockchain có khả năng làm đảo lộn các hệ thống tài chính bằng cách xác định lại niềm tin. Tuy nhiên, chúng ta không được hiểu sai. Chỉ vì một tổ chức hay một doanh nghiệp tuyên bố sử dụng công nghệ blockchain, điều này không tự động làm cho họ đáng tin cậy hơn. Sự đáng tin cậy trong blockchain bắt nguồn từ các lựa chọn thiết kế mà các doanh nghiệp đưa ra khi sử dụng chúng.
Chúng ta được nhắc nhở hết lần này đến lần khác về hậu quả của các lựa chọn thiết kế. Nó bao gồm hơn 4 tỷ đô la tiền bị đánh cắp từ các cuộc tấn công mạng liên quan đến tiền điện tử vào năm 2019, với một số sàn giao dịch lớn nhất bị tội phạm mạng nhắm đến. Đáng chú ý nhất trong năm nay là các sự cố trên Coinbase, Binance và BitHumb. Đây là tất cả những thứ nhắc nhở cho ta rằng lòng tin của mọi người với blockchain đã bị mờ nhạt như thế nào. Các nền tảng của công nghệ tìm cách phá vỡ các hệ thống tài chính vẫn còn mong manh.
Nhưng nó không nhất thiết phải như vậy
Và vì lý do này, các nhà lãnh đạo trong ngành đang đưa ra các lựa chọn thiết kế, điều sẽ hoàn toàn thay đổi cách nắm giữ niềm tin. Những nhà lãnh đạo này đang phi tập trung hóa các chức năng kinh doanh chính để củng cố nền tảng của họ. Điều này có thể được nhìn thấy trước tiên với các sàn giao dịch và giải pháp lưu ký – những thứ đang chuyển sang các giải pháp không lưu ký (non-custodial). Trên một sàn giao dịch sử dụng các giải pháp lưu ký, người dùng cần gửi tiền vào ví được kiểm soát tập trung để giao dịch. Tuy nhiên, các giải pháp không lưu ký cho phép người dùng tương tác hoàn toàn với sàn giao dịch mà không yêu cầu tiền gửi vào ví được kiểm soát tập trung. Quyền truy cập và kiểm soát tiền không bao giờ thuộc về bên thứ ba, chỉ với chủ sở hữu của quỹ và rủi ro đối tác được loại bỏ hoàn toàn.
Để minh họa vấn đề này, hãy tưởng tượng kịch bản sau đây với các giải pháp lưu ký, tập trung. John muốn mua một BTC bằng một loại tiền kỹ thuật số khác, chẳng hạn như EOS. Để mua Bitcoin này, trước tiên John phải chuyển EOS của mình lên một sàn giao dịch. Khi EOS xuất hiện trên sàn giao dịch, anh ta có thể tương tác với sàn và trao đổi EOS của mình lấy một Bitcoin. Ở giai đoạn này, John về cơ bản là tin tưởng vào sàn giao dịch trong vấn đề giữ quyền giám hộ đối với tài sản của mình. Trong thời gian này, tài sản của anh ta gặp một số rủi ro. Tài sản của anh ta dễ gặp phải những vấn đề như hacker, sàn giao dịch ngừng hoạt động, flight risk (rủi ro tháo chạy), mất khả năng thanh toán hoặc đóng băng tài khoản của anh ta. Trong mọi trường hợp, John có thể mất quyền truy cập vào quỹ của mình mãi mãi.
Kịch bản khá khác nhau đối với các giải pháp không lưu ký. Các giải pháp không lưu ký loại bỏ sự cần thiết phải tin tưởng vào bên thứ ba với tài sản quý giá. Giả sử một lần nữa rằng John muốn mua một BTC bằng EOS của mình, anh ta sẽ lên sàn non-custodial và bắt đầu giao dịch lấy một Bitcoin trực tiếp từ ví của mình. John thực hiện điều này thông qua một hợp đồng thông minh trustless (không cần đặt niềm tin), một giao thức máy tính minh bạch, thực thi việc thực hiện hợp đồng khi đáp ứng một số điều kiện nhất định. Trong trường hợp này, John đồng ý với các thao tác được thực hiện trên quỹ của mình và rằng không có lỗi trong giao dịch. Hợp đồng thông minh nhận ra rằng John đã gửi đủ số tiền EOS để nhận một Bitcoin và giao dịch được thực hiện, dẫn đến một BTC được gửi trực tiếp vào ví của John. Ở giai đoạn này, John có thể làm bất cứ điều gì anh ta muốn với Bitcoin mới của mình, vì nó đã thuộc quyền sở hữu của anh ta. Anh ấy đã tránh được tất cả các rủi ro khi giao phó một trung gian tập trung với quyền giám hộ tài sản của mình.
Phi tập trung hóa yếu tố lưu ký – một thay đổi nhỏ trong mô hình kinh doanh – cuối cùng dẫn đến sự phi tập trung của niềm tin. Bằng cách xác định lại niềm tin được gìn giữ thế nào thông qua một hệ thống trustless, các sàn giao dịch đang dần xây dựng lại một số danh tiếng đã mất với người dùng đồng thời mở đường cho các mối quan hệ mới, trong đó yếu tố niềm tin không còn là trở ngại trong kinh doanh.
Sự phi tập trung hóa phân phối lại quyền lực và niềm tin
Khi các thực thể tập trung chuyển sự chú ý của họ sang phi tập trung hóa, kết quả cuối cùng có lợi cho cả người tiêu dùng và ngành công nghiệp. Phi tập trung thúc đẩy an ninh, tính minh bạch, tài chính toàn diện và sự rõ ràng về quy định, và trao quyền cho cá nhân.
Việc phi tập trung hóa quyền giám sát có nghĩa là chúng ta không còn tin tưởng vào một thực thể duy nhất có thẩm quyền đối với gửi tiền, rút tiền và lưu trữ và bảo mật tiền. Tiền của khách hàng sẽ không còn nằm tập trung nữa, tạo ra một mô hình hoàn toàn mới. Các tổ chức và sàn giao dịch sẽ không còn là một trọng điểm của sự tấn công, loại bỏ nỗi sợ hãi ẩn nấp của nạn nhân bởi tội phạm mạng, những kẻ mà sẽ không còn có thể tham gia chơi xấu với các quỹ.
Phi tập trung hóa phân phối lại quyền lực và niềm tin trở lại cho cá nhân. Đã qua rồi những ngày mà khách hàng không thể rút tiền hoặc truy cập tiền của họ do một sàn giao dịch bị hack hoặc mất khả năng thanh toán. Khách hàng có thể tương tác ngay lập tức với nhiều sàn giao dịch mà không cần chờ chuyển tiền từ sàn này sang sàn khác.
Việc phi tập trung hóa an toàn hơn về mặt thiết kế và trong một ngành công nghiệp dự kiến sẽ lỗ 5 nghìn tỷ đô la do tội phạm mạng vào năm 2021, điều quan trọng là các nhà lãnh đạo ngành phải đổi mới để đáp ứng thách thức này. Sự mất mát và hack sàn giao dịch là một trong những mối quan tâm lớn nhất của các cơ quan quản lý, nhưng phi tập trung hóa có thể làm giảm hầu hết mối lo ngại đó.
Những trở ngại phải đối mặt trong việc áp dụng các giải pháp phi tập trung
Mặc dù việc phi tập trung hóa một vài khía cạnh kinh doanh nhất định có lợi ích rõ ràng, nhưng vẫn có một số trở ngại mà các doanh nghiệp phải vượt qua trước khi họ có thể mang lại trải nghiệm người dùng giống như các đối thủ không phi tập trung của họ, và đạt được sự chấp nhận rộng rãi hơn. Ba trong số những rào cản lớn nhất của việc sử dụng rộng rãi các hệ thống tài chính phi tập trung là:
1. Thanh khoản: Sàn giao dịch phi tập trung có thanh khoản ít hơn đáng kể so với các “đối thủ” tập trung của họ. Việc sử dụng rộng rãi các sàn này vẫn chưa đến được với phần lớn người dùng, vì có một đường cong lĩnh hội (learning curve) hoàn toàn mới trong việc làm quen với các nền tảng như vậy. Người dùng cần học cách giữ quyền giám sát tiền của chính mình trong khi kết nối ví của họ với nền tảng. Việc thiếu người dùng tương đương với việc thiếu thanh khoản, do đó, rất quan trọng đối với các sàn giao dịch để thu hút nhiều người dùng hơn hoặc cung cấp thanh khoản từ các nguồn khác.
2. Thông lượng và tốc độ: Thông lượng và tốc độ là những hạn chế của sàn phi tập trung. Những sàn giao dịch này thường dựa vào một mạng blockchain để giải quyết các giao dịch. Vì vậy, các sàn giao dịch được xây dựng trên Ethereum chẳng hạn, nằm trong tầm kiểm soát của thông lượng giao dịch tối đa của Ethereum, khoảng 15 giao dịch mỗi giây. Ngay cả khi hàng triệu người dùng đã chuyển sang một sàn giao dịch phi tập trung ngày nay, một số sàn giao dịch cũng chưa thể xử lý đủ nhu cầu. Sàn giao dịch cần phải có khả năng xử lý hàng trăm, nếu không phải là hàng ngàn giao dịch mà người dùng của họ thực hiện mỗi giây. Giới hạn thông lượng giao dịch thấp có thể gây ra sự chậm trễ lớn trong giao dịch hoặc thậm chí ngăn không cho chúng được thực thi và có thể dẫn đến tổn thất hàng triệu đô la.
3. Trải nghiệm và tính năng của người dùng: Do các sàn phi tập trung vẫn còn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu, chúng thường thiếu các tính năng, đặt ra các hạn chế đối với trải nghiệm giao dịch của người dùng. Các loại order khác nhau, từ các order giới hạn cơ bản đến các loại order nâng cao hơn như Immediate or Cancel orders và Fill or Kill order bị thiếu trên các sàn giao dịch phi tập trung. Những người dùng khác có thể cần ký quỹ giao dịch hoặc kết nối với API của sàn để có được dữ liệu tài chính theo thời gian thực để phân tích. Sự thật là, người dùng sẽ không thực hiện quá trình chuyển đổi sang một nền tảng thiếu các tính năng quan trọng đối với chiến lược giao dịch của họ.
Niềm tin ngày hôm nay cho hệ thống tài chính ngày mai
Các hệ thống tài chính của ngày mai sẽ chịu trách nhiệm giao dịch bất động sản, vàng, tiền, chứng khoán, tiền điện tử và các tài sản khác, kỹ thuật số. Với hàng nghìn tỷ đô la chảy qua các hệ thống này, các lựa chọn thiết kế mà chúng ta đưa ra ngày nay trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong việc tạo niềm tin cho các hệ thống này – tin tưởng rằng tài sản của chúng ta luôn thuộc quyền sở hữu của chúng ta; tin tưởng rằng tài sản của chúng ta được an toàn; tin tưởng rằng các công ty chúng ta làm kinh doanh là trung thực và công bằng.
Phi tập trung, khi được thực hiện đúng, dẫn đến các hệ thống cung cấp các giải pháp minh bạch hơn, an toàn hơn và hiệu suất cao hơn. Nó là một khối xây dựng thiết yếu cho các hệ thống để xây dựng lòng tin. Thực hiện thành công công nghệ phi tập trung có nghĩa là trao quyền cho hàng triệu người, còn thất bại sẽ dẫn đến mất tất cả các lợi ích của nó.
Vì lợi ích lớn hơn của hệ thống tài chính và những người tham gia, các bước cẩn trọng trong việc phi tập trung hóa cần phải được thực hiện.
- Tại sao các sàn giao dịch phi tập trung không thể bùng nổ vào năm 2019?
- Sàn giao dịch phi tập trung: Chìa khóa cho sự trở lại của Dapp năm 2019
Thủy Tiên
Tạp chí Bitcoin | Cointelegraph
