Crypto đã trở thành xu hướng chủ đạo vào năm 2017 vì giá Bitcoin, một đồng tiền phổ biến nhất, tăng vọt gấp 13 lần trong năm.
Nó được mệnh danh là vàng kỹ thuật số, vì một số đặc tính của Bitcoin và các đồng crypto khác tương tự như kim loại quý thường được sử dụng để lưu trữ giá trị. Nhưng sự so sánh đó không đúng lắm.
Crypto là một hệ thống tiền mặt điện tử không dựa vào các ngân hàng trung tâm hoặc các bên thứ ba đáng tin cậy để xác minh các giao dịch và tạo các đơn vị mới. Thay vào đó, nó sử dụng công nghệ ngang hàng để xác nhận giao dịch trên một sổ cái phân phối công khai gọi là blockchain, cho phép thanh toán trược tiếp ngang hàng (Peer-to-peer).
Định nghĩa này có vẻ khá rõ ràng, nhưng sau khi xem xét tổng qun, bạn sẽ không cần một khóa giải mã để hiểu được crypto.
Hôm nay chúng tôi sẽ giới thiệu:
1. Việc tạo ra Bitcoin và blockchain, công nghệ cơ bản của tất cả các crypto phân phối.
2. Làm thế nào mà các blockchain giải quyết được các vấn đề liên quan tới tiền ảo.
3. Làm thế nào để các giao dịch crypto làm việc mà không cần ngân hàng trung tâm.
4. Chức năng của các thợ mỏ
5. Làm thế nào để mua crypto
Buổi bình minh lịch sử crypto
Vào năm 2009, một lập trình viên có biệt hiệu Satoshi Nakamoto đã tạo ra Bitcoin, đồng crypto đầu tiên. Satoshi cũng tạo ra công nghệ blockchain, làm cho tất cả đồng crypto phân phối.
Blockchain đó được tạo ra như một giải pháp cho vấn đề “thông tin nhân đôi”, phát sinh bằng tiền ảo vì nó dễ bị trùng lặp thông tin số. Một người có thể tạo ra bản sao thông tin tiền tệ kỹ thuật số của mình và gửi cả bản chính và bản sao cho các bên riêng biệt.
Trước Bitcoin và blockchain, các đồng tiền ảo phụ thuộc vào các bên thứ ba đáng tin cậy để ngăn chặn thông tin nhân đôi. Nhưng Satoshi muốn phát triển một loại tiền tệ phân phối, nghĩa là tìm cách để mạng lưới người sử dụng Bitcoin tự xác minh giao dịch.
Satoshi đã viết trong bản tóm tắt của tài liệu hướng dẫn người dùng đồng bitcoin rằng: “Các mạng giao dịch đánh dấu thời gian giao dịch (timestamps) bằng các hàm băm (hash) trên cơ sở bằng một chuỗi liên tục chứng của công việc (proof-of-work), tạo thành một bản ghi mà không thể thay đổi trừ khi làm lại chuỗi công việc đó một lần nữa. Đó là bản mô tả đầu tiên của blockchain.
Tại sao nó lại được gọi là Blockchain?
Mỗi khối (block) là một tập hợp các dữ liệu giao dịch trên mạng crypto. Về cơ bản, người A gửi nhiều tới người B, và người X gửi nhiều tới người Y.
Nó cũng bao gồm các thông tin quan trọng cho phép phần còn lại của mạng lưới xác minh tính hợp lẹ của block – chẳng hạn như giải pháp cho một vấn đề toán học phức tạp – được gọi là bằng chứng của công việc. Trong khi vấn đề toán học khó giải quyết, thì lại rất dễ dàng để người khác xác minh một giải pháp hợp lệ. Các khối mới không thể được sửa đổi thành blockchain mà không có một giải pháp hợp lệ.
Một block cũng bao gồm một tham chiếu đến block mà nối tiếp nó ngay lập tức. Như vậy các block tạo ra một chuỗi liên kết với nhau thông qua các tham chiếu.
Việc tham chiếu đến khối trước đó được thực hiện thông qua một cái gì đó được gọi là hàm băm crypto (hash). Các hàm hash lấy một bộ dữ liệu và ánh xạ nó vào một chuỗi các chữ cái và số được gọi là digest. Nếu bất cứ điều gì trong dữ liệu thay đổi thì kết quả hash digest cũng sẽ thay đổi.
Việc kết nối các block bằng nhau bằng cách sử dụng một hàm hash để tham chiếu block trước làm tăng thêm một mức độ bảo mật tuyệt vời cho hệ thống. Để thay đổi một block trong sổ cái, một hacker sẽ phải lặp lại toàn bộ chuỗi các block sau dó, vì nó sẽ tạo ra một chuỗi các giá trị hash không hợp lệ tham chiếu các block trước đó.
Khi có nhiều máy tính tham gia vào mạng lưới, blockchain sẽ phát triển lâu hơn, và khi lượng yêu cầu tính toán để giải quyết vấn đề toán học cũng như có thêm một khối, thì ngày càng khó thay đổi dữ liệu trong blockchain. Một hacker sẽ phải cần phần lớn sức mạnh tính toán trong toàn bộ mạng lưới để thay đổi hiệu quả các giao dịch.
Các giao dịch crypto hoạt động như thế nào?
Crypto được sử dụng cho thanh toán ngang hàng trực tiếp trên toàn thế giới. Tốc độ giao dịch thay đổi tùy theo yêu cầu về tiền tệ vè yêu cầu xác nhận, nhưng nói chung nó rất nhanh so với các hệ thống ngân hàng truyền thống. Trường hợp ngân hàng có thể mất nhiều ngày để chuyển tiền, các giao dịch crypto có thể chỉ tốn vài phút.
Nói chung, giao dịch crypto đi qua các bước sau đây trước khi chúng được thêm vào blockchain:
1. Một người yêu cầu một giao dịch, và yêu cầu được gửi đến toàn bộ mạng.
2. Mỗi máy tính trên mạng thu thập tất cả giao dịch đồng thời vào một block, cùng với timestamp cho mỗi giao dịch.
3. Mỗi máy tính làm việc để giải quyết vấn đề toán học khó khăn để có thể thêm block vào blockchain. Quá trình này được gọi là “khai thác mỏ” – “đào”.
4. Một khi máy tính tìm ra một giải pháp hợp lệ, nó sẽ phát phối block này lên phần còn lại của mạng lưới.
5. Mạng lưới kiểm tra giải pháp cũng như so sánh các giao dịch trong block so với blockchain hiện tại để ngăn ngờ thông tin lặp lại.
6. Block được thêm vào chuỗi, cho thấy giao dịch được hoàn thành.
Một khi một block được thêm vào chuỗi, thì block đó nhận được hash và được sử dụng để tạo block tiếp theo. Quá trình liên tục lặp đi lặp lại.
Như vậy, các giao dịch là thực tế không thể đảo ngược, giống như khi bạn cho ai đó tiền mặt (do đó nó là một hệ thống tiền mặt điện tử). Như đã đề cập, việc kết nối một block với block khác nghĩa là ai đó sẽ phải chỉnh sửa toàn bộ chuỗi block để thay đổi 1 giao dịch.
Do các block được liên tục bổ sung vào một chuỗi, rất có thể sẽ không có ai có thể truyền tải vào một chuỗi các khối được cập nhật lên mạng trước khi phần còn lại của mạng lưới tạo ra khối tiếp theo và mở rộng chuỗi sau này.
Tất cả các giao dịch đều cần một chữ ký
Cũng giống như thẻ tín dụng sử dụng chữ ký của bạn để xác minh bạn ủy quyền mua hàng, crypto cũng sử dụng chữ ký – chữ ký số.
Giao dịch được đảm bảo thông qua một hệ thống crypto được gọi là mã hóa công khai. Mỗi người dùng có cả khóa công khai và khóa bí mật được liên kết với tài khoản của họ.
Để ủy quyền cho một giao dịch, người dùng phải chứng minh rằng họ biết khóa bí mật bằng cách sử dụng nó như là một đầu vào một hàm hash crypto tương tự như thuật toán được sử dụng để liên kết các khối trong blockchain. Dó được gọi là ký các digest. Khóa bí mật được sử dụng để viết chữ ký số, vì vậy điều quan trọng là khóa bí mật phải được đảm bảo giấu kín.
Khóa công khai có sẵn cho tất cả các máy tính trên mạng được sử dụng để giải mã dữ liệu và xác nhận rằng khóa bí mật được liên kết với tài khoản yêu cầu giao dịch đã được sử dụng để mã hóa nó. Tuy nhiên, khóa công khai không thể được sử dụng để xác định khóa bí mật, đảm bảo an toàn cho việc giữ bí mật của mỗi người.
Các thợ mỏ làm gì?
Không có ngân hàng trung tâm nào quyết định khi nào in thêm tiền, thì các crypto cần xác định làm thế nào để tạo ra các đơn vị tiền tệ mới. Nhiều crypto như Bitcoin, phân phối các đơn vị mới cho các thợ mỏ như một động lực để xác minh các giao dịch trên blockchain.
Người thợ mỏ làm việc để giải quyết vấn đề toán học khó khăn hoặc các hệ thống bằng chứng công việc trong mỗi block của blockchain. Họ cũng làm việc để xác minh các giải pháp. Chạy tất cả các tính toán này có chi phí thực tế, bao gồm cả mua phần cứng và sử dụng điện.
Khó khăn của vấn đề toán học đối với các khối Bitcoin chính là tự động điều chỉnh sao cho sức mạnh xử lý kết hợp của mạng mất trung bình khoảng 10 phút để giải quyết vấn đề.
Khi một thợ mỏ thêm thành công một block vào blockchain, người thợ mỏ cũng nhận được phần thưởng. Địa chỉ của ví bitcoin của thợ mỏ được ghi nhận trong khối đó.
Phần thưởng bắt đầu với 50 Bitcoin mỗi block. Con số đó bị giảm đi một nửa mỗi 210.000 block (hoặc 4 năm 1 lần). Phần thưởng hiện tại cho việc bổ sung một khối là 12,5 Bitcoin, và con số đó sẽ giảm xuống còn 6,25 vào khoảng tháng 6 năm 2020.
Ở một số điểm, phần thưởng cho việc giải quyết một block trong blockchain sẽ trở nên cực kỳ khó khăn. Đến năm 2140, các thợ mỏ sẽ khai thác hết 21 triệu Bitcoin. Vào thời điểm đó, phần thưởng cho các thợ mỏ để cập nhận và xác minh blockchain sẽ đến từ phí giao dịch. Một số crypto đã dựa vào mức phí giao dịch tương đối cao để cung cấp cho các thợ mỏ.
Chi phí giao dịch hiện tại tương đối nhỏ đối với Bitcoin, nhưng nếu khối lượng giao dịch không tăng để bù cho phần thưởng giảm thì phí giao dịch phải tăng.
Làm thế nào để mua crypto?
Việc sử dụng máy tính ở nhà của bạn, thậm chí là một máy tính đào bitcoin cũng như các đồng crypto khác đã không còn thực tế. Hầu hết mọi người sẽ nhận được đơn vị tiền crypto bằng cách mua nó thông qua các sàn giao dịch. Các sàn giao dịch crypto cho phép người tiêu dùng thay đổi ngoại tệ của họ, như USD thành crypto như Bitcoin.
Một sàn giao dịch crypto hoạt động giống như các loại sàn giao dịch khác, chẳng hạn như một sàn giao dịch chứng khoán. Nó khớp người mua và người bán dựa trên một quyển sách. Và khi các đơn hàng được thêm vào, giao dịch sẽ khớp với người mua sẵn sàng trả cùng số tiền (hoặc nhiều hơn) so với số tiền người bán đang yêu cầu.
Giá crypto được xác định chỉ bằng những gì mọi người sẵn sàng mua nó. Về mặt lý thuyết, trao đổi với khối lượng lớn nhất của người mua và người bán sẽ tạo ra giá chính xác nhất.
Cùng nhìn lại về khái niệm của crypto
Tóm lại, tôi xác định crypto là một hệ thống tiền mặt điện tử không dựa vào các ngân hàng trung tâm hoặc các bên thứ 3 đáng tin cậy để xác minh các giao dịch và tạo các đơn vị mới, thay vào đó sử dụng crypto để ác nhận các giao dịch trên một sổ cái phân phối công khai gọi là blockchain, thanh toán trực tiếp ngang hàng
Hãy chia nhỏ nó ra:
– “Một hệ thống tiền mặt điện tử”: crypto không có hình thức vật lý. Quyền sở hữu được xác định bởi bản ghi kỹ thuật số tìm thấy trong blockchain.
– “sử dụng công nghệ crypto”: các yêu cầu giao dịch được ủy quyền và xác nhận thông qua mã khóa công khai. Các blockchain cũng sử dụng mã hóa để liên kết các block với nhau.
– “xác nhận giao dịch”: chuỗi dữ liệu giao dịch trong block cho phép mạng xác minh rằng một giao dịch chưa xảy ra – vấn đề lặp lại thông tin – và thêm các giao dịch mới vào sổ cái.
– “Một sổ cái phân phối công khai”: Sổ cái blockchain có sẵn cho tất cả các máy tính trong mạng. Trong thực tế, tính công khai của nó là điều cần thiết để làm cho toàn bộ hệ thống làm việc. Bằng cách giữ sổ cái giao dịch cập nhật trên mọi máy tính trong mạng, hệ thống có thể bảo vệ chống lại những thay đổi đối với blockchain và xác minh các giao dịch và quyền sở hữu.
– “Thanh toán trực tiếp ngang hàng”: Thanh toán không bao giờ đi qua hệ thống ngân hàng trung tâm hoặc bên thứ ba đáng tin cậy mà chỉ đơn giản là chuyển từ người trả tiền sang người nhận thanh toán. Quá trình này làm tăng tốc độ giao dịch và giảm chi phí liên quan đến việc chuyển tiền.
Crypto là một dạng tiền mặt điện tử phức tạp. Không phụ thuộc vào ngân hàng trung tâm để xác nhận các giao dịch hoặc ủy quyền cho việc tạo ra các đơn vị mới, nó có thể giảm đáng kể chi phí và thời gian lien quan đến việc chuyển tiền trên khắp thế giới.
Mọi người vẫn đang đến với các ứng dụng mới cho công nghệ blockchain và crypto mới mỗi ngày. Với cái nhìn tổng quát cơ bản về crypto này, bạn có thể bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về các loại tiền tệ sẵn có.
