Làm thế nào chính xác để giải thích cách thức hoạt động của bitcoin là một vấn đề gây tranh cãi – như một loại tiền tệ, một cửa hàng giá trị, một mạng lưới thanh toán, một loại tài sản?
Xem thêm: Bitcoin là gì: Tài sản, Tiền tệ, Hàng hóa hay Đồ quý hiếm?
May mắn thay, để các cuộc tranh luận kinh tế sang một bên, thật dễ dàng để trả lời bitcoin thực sự là gì – là software (phần mềm). Đừng để bị lừa bởi hình ảnh của các đồng tiền sáng bóng mang biểu tượng baht Thái hay USD. Bitcoin là một hiện tượng hoàn toàn kỹ thuật số, một tập hợp các giao thức và quy trình. Đây là thành công nhất trong hàng trăm nỗ lực tạo ra tiền ảo thông qua việc sử dụng mật mã (khoa học tạo và phá mã), mặc dù cạnh tranh đang nóng lên.
Blockchain là gì ?
Bitcoin là một mạng chạy trên một giao thức được gọi là blockchain. Một bài báo năm 2008 của một người hoặc những người tự gọi mình là Satoshi Nakamoto lần đầu tiên mô tả cả blockchain và bitcoin, và trong một thời gian, hai thuật ngữ này hoàn toàn đồng nghĩa với nhau. Kể từ đó, blockchain đã được tách ra khỏi khái niệm từ ứng dụng đầu tiên của nó và hàng ngàn blockchain đã được tạo ra bằng cách sử dụng các kỹ thuật mã hóa tương tự. Lịch sử này có thể làm cho danh pháp khó hiểu. “Blockchain” đôi khi đề cập đến blockchain bitcoin ban đầu; lần khác, nó đề cập đến công nghệ blockchain nói chung hoặc bất kỳ blockchain cụ thể nào khác, chẳng hạn như công nghệ blockchain của Ethereum.
Những điều cơ bản của công nghệ blockchain rất đơn giản. Bất kỳ blockchain nào cũng bao gồm một chuỗi các khối thông tin riêng biệt, được sắp xếp theo thứ tự thời gian. Về nguyên tắc, thông tin này có thể là bất kỳ chuỗi 1 và 0 nào đó gôm email, hợp đồng, quyền sở hữu đất, giấy chứng nhận kết hôn, giao dịch trái phiếu… và tính linh hoạt này đã lọt vào mắt xanh của chính phủ và các tập đoàn tư nhân. Tuy nhiên, trong trường hợp của bitcoin, thông tin chủ yếu là các giao dịch.
Bitcoin thực sự chỉ là một danh sách. Người A đã gửi X bitcoin cho người B, người đã gửi Y bitcoin cho người C, v.v … Bằng cách kiểm đếm các giao dịch này, mọi người đều biết người dùng cá nhân đứng ở đâu. Một tên gọi khác của blockchain là “sổ cái phân tán”, nhấn mạnh sự khác biệt chính giữa công nghệ này và tài liệu Word được lưu giữ tốt. Blockchain của Bitcoin là công khai. Bất cứ ai cũng có thể tải xuống toàn bộ hoặc đi đến bất kỳ số lượng trang web phân tích nó.
Ví dụ, bạn có thể thấy rằng 15N3yGu3UFHeyUNdzQ5sS3aRFRzu5Ae7EZ đã gửi 0,01718427 bitcoin đến 1JHG2qjdk5Khiq7X5xQrr1wfigepJEK3t vào ngày 26 tháng 1 năm 2019 ).
Nói cách khác, mạng của Bitcoin không hoàn toàn ẩn danh, mặc dù thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhất định có thể khiến việc liên kết các cá nhân với các giao dịch trở nên rất khó khăn.
Post-Trust ( Tin cậy )
Mặc dù hoàn toàn công khai – hay đúng hơn là vì bitcoin cực kỳ khó giả mạo. Nó không có sự hiện diện vật lý, vì vậy bạn không thể bảo vệ bitcoin của mình bằng cách khóa nó an toàn hoặc giấu nó tại quần đảo Trường Sa. Về lý thuyết, tất cả một tên trộm cần phải làm để lấy nó từ bạn sẽ là thêm một dòng vào sổ cái, bạn trả cho tôi mọi thứ bạn có. Một lo lắng liên quan là chi tiêu gấp đôi. Nếu một diễn viên xấu có thể chi tiêu một số bitcoin, sau đó chi tiêu lại, niềm tin vào giá trị của đồng tiền sẽ nhanh chóng bốc hơi.
Để ngăn chặn một trong hai xảy ra, bạn cần sự tin tưởng. Trong trường hợp này, giải pháp quen thuộc sẽ là giao dịch thông qua một trọng tài trung lập, một ngân hàng. Thế nhưng Bitcoin đã làm cho điều đó trở nên không cần thiết, tuy nhiên để mắt đến mọi người khác Không ai cần biết hoặc tin tưởng bất cứ ai; giả sử mọi thứ đều hoạt động như dự định, các giao thức mã hóa đảm bảo rằng mỗi khối giao dịch được chốt vào lần cuối cùng trong một chuỗi dài bất biến.
Mining (Khai thác mỏ )
Quá trình duy trì sổ cái công khai, đáng tin cậy này được gọi là khai thác. Trải qua mạng lưới người dùng bitcoin, những người giao dịch tiền điện tử với nhau, là một mạng lưới các thợ mỏ, người ghi lại các giao dịch này trên blockchain.
Ghi lại một chuỗi các giao dịch là chuyện nhỏ đối với một máy tính hiện đại, nhưng việc khai thác rất khó khăn, bởi vì phần mềm của bitcoin khiến quá trình này tốn thời gian một cách giả tạo. Nếu không có thêm khó khăn, ai đó có thể giả mạo một giao dịch để làm giàu cho chính mình hoặc làm người khác phá sản. Họ có thể đăng nhập nó vào blockchain và chồng chất rất nhiều giao dịch tầm thường lên trên nó để gỡ rối gian lận sẽ trở thành không thể. Với cùng một mã thông báo, sẽ dễ dàng chèn các giao dịch gian lận vào các khối trong quá khứ. Mạng sẽ trở thành một mớ hỗn độn, lộn xộn của các sổ cái cạnh tranh và bitcoin sẽ vô giá trị.
Kết hợp “bằng chứng công việc” với các kỹ thuật mật mã khác là bước đột phá của Satoshi. Phần mềm của Bitcoin điều chỉnh các khó khăn mà các thợ mỏ gặp phải để giới hạn mạng ở một khối giao dịch mới, 1 megabyte cứ sau 10 phút. Bằng cách đó, khối lượng giao dịch là tiêu hóa. Mạng có thời gian để kiểm tra khối mới và sổ cái đi trước nó, và mọi người có thể đạt được sự đồng thuận về hiện trạng. Trong đó có một “ngã ba” – chuỗi phân tách thành các phiên bản khác nhau – chuỗi dài nhất được coi là hợp lệ nhất, vì hầu hết các công việc đã đi vào nó.
Hashes ( Băm)
Dưới đây là một mô tả kỹ thuật hơn một chút về cách khai thác hoạt động. Mạng lưới các công ty khai thác, nằm rải rác trên toàn cầu và không bị ràng buộc với nhau bởi các mối quan hệ cá nhân hoặc chuyên nghiệp, nhận được lô dữ liệu giao dịch mới nhất. Họ chạy dữ liệu thông qua thuật toán mã hóa tạo ra “hàm băm”, một chuỗi số và chữ cái dùng để xác minh tính hợp lệ của thông tin, nhưng không tiết lộ thông tin. (Trong thực tế, tầm nhìn lý tưởng về khai thác phi tập trung này không còn chính xác nữa, với các trang trại khai thác quy mô công nghiệp và các bể khai thác mạnh mẽ tạo thành một nhóm độc quyền – nhiều hơn về điều đó dưới đây.)
Với hàm băm
000000000000000000c2c4d562265f272bd55d64f1a7c22ffeb66e15e826ca30, bạn không thể biết các giao dịch mà khối có liên quan (# 480504) chứa. Tuy nhiên, bạn có thể lấy một loạt các mục đích dữ liệu để chặn # 480504 và đảm bảo rằng nó không bị giả mạo. Nếu một số không đúng vị trí, cho dù không đáng kể, dữ liệu sẽ tạo ra một hàm băm hoàn toàn khác. Nếu bạn chạy tuyên bố độc lập thông qua máy tính băm, bạn nhận được
839f561caa4b466c84e2b4809afe116c76a465ce5da68c3370f5c36bd3f67350.
Xóa khoảng thời gian sau khi “gửi đến một thế giới thẳng thắn” và bạn nhận được
800790e4fd445ca4c5e3092f9884cdcd4cf536f735ca958b93f60f82f23f97c4.
Đó là nhiều hơn một chút khác nhau.
Công nghệ này cho phép mạng bitcoin kiểm tra ngay tính hợp lệ của một khối. Sẽ rất tốn thời gian để lướt qua toàn bộ sổ cái để đảm bảo rằng người khai thác lô giao dịch gần đây nhất đã không thử bất cứ điều gì buồn cười. Thay vào đó, hàm băm của khối trước xuất hiện trong khối mới. Nếu chi tiết nhỏ nhất đã bị thay đổi trong khối trước đó, hàm băm đó sẽ thay đổi. Ngay cả khi sự thay đổi là 20.000 khối trở lại trong chuỗi, hàm băm của khối đó sẽ tạo ra một loạt các giá trị băm mới và loại bỏ mạng.
Tuy nhiên, việc tạo ra một hàm băm không thực sự hiệu quả. Quá trình này nhanh chóng và dễ dàng đến mức các tác nhân xấu vẫn có thể spam mạng và có lẽ, được cung cấp đủ sức mạnh tính toán, loại bỏ các giao dịch gian lận một vài khối trong chuỗi. Vì vậy, giao thức bitcoin yêu cầu bằng chứng về công việc.
Nó làm như vậy bằng cách ném các thợ mỏ một quả bóng cong – hàm băm của họ phải ở dưới một mục tiêu nhất định. Đó là lý do tại sao hàm băm của # 480504 bắt đầu bằng một chuỗi số 0 dài – nó rất nhỏ. Vì mỗi chuỗi dữ liệu sẽ tạo ra một và chỉ một hàm băm, nên việc tìm kiếm một chuỗi đủ nhỏ liên quan đến việc thêm các số không (“số được sử dụng một lần”) vào cuối dữ liệu. Vì vậy, một người khai thác sẽ chạy [thedata]. Băm quá lớn, hãy thử lại. [thedata]
1. Quá lớn, [thedata]
2. Cuối cùng, [thedata] 93452 mang lại một hàm băm bắt đầu với số lượng không cần thiết. Khối khai thác sẽ được phát lên mạng để nhận các xác nhận, phải mất thêm một giờ nữa – mặc dù đôi khi lâu hơn nhiều – để xử lý. (Một lần nữa, mô tả này được đơn giản hóa. Các khối không được băm toàn bộ mà được chia thành các cấu trúc hiệu quả hơn được gọi là cây Merkle.)
Tùy thuộc vào loại lưu lượng mà mạng đang nhận, giao thức của bitcoin sẽ yêu cầu chuỗi số 0 dài hơn hoặc ngắn hơn, điều chỉnh độ khó để đạt tốc độ một khối mới cứ sau 10 phút. Độ khó (diff) hiện tại là khoảng 2.603 nghìn tỷ, tăng từ 1 trong năm 2009.
Khai thác rất chuyên sâu, đòi hỏi các giàn khoan lớn, đắt tiền và rất nhiều điện để cung cấp năng lượng cho họ. Và nó cạnh tranh – không có gì để nói nonce sẽ hoạt động, vì vậy mục tiêu là để vượt qua chúng càng nhanh càng tốt. Những người khai thác đã bắt đầu hình thành các nhóm, tiết lộ phần thưởng cho chính họ. Và phần thưởng là hoa thơm quả ngọt. Mỗi khi một khối mới được khai thác, người khai thác thành công sẽ nhận được một loạt bitcoin mới được tạo ra – lúc đầu là 50, sau đó giảm một nửa xuống còn 25, bây giờ là 12,5 (107.500 đô la tại thời điểm viết bài). Phần thưởng sẽ tiếp tục giảm một nửa sau mỗi 210.000 khối – trong khoảng bốn năm – cho đến khi nó về 0, lúc đó tất cả 21 triệu bitcoin sẽ được khai thác và các công ty khai thác sẽ chỉ phụ thuộc vào phí để duy trì mạng.
Những người khai thác đã bắt đầu tự tổ chức vào các pool khiến một số người lo lắng. Nếu một nhóm vượt quá 50% sức mạnh khai thác của mạng, các thành viên của mạng có thể có khả năng chi tiêu tiền, đảo ngược các giao dịch và chi tiêu lại chúng. Họ cũng có thể chặn các giao dịch của người khác. Điều đó có thể dẫn tới sự kết thúc của bitcoin, nhưng ngay cả một cuộc tấn công được gọi là tấn công quá bán (tấn công 51%) có thể sẽ không cho phép các tác nhân xấu đảo ngược các giao dịch cũ, bởi vì bằng chứng về yêu cầu công việc khiến quá trình tấn công đó đó rất tốn công. Để quay lại và thay đổi blockchain một cách thoải mái (một quá trình tốn thời gian trong mọi trường hợp), một nhóm sẽ cần phải kiểm soát phần lớn mạng lưới đến mức có thể là vô nghĩa. Khi bạn kiểm soát toàn bộ tiền tệ, ai sẽ giao dịch với ai?
Một cuộc tấn công 51% là một đề xuất tự sát về tài chính, từ quan điểm của các thợ mỏ. Khi Ghash.io, một nhóm khai thác, đạt được một nửa sức mạnh tính toán của mạng vào năm 2014, nó đã tự nguyện phá vỡ để duy trì niềm tin vào giá trị của bitcoin. Các tổ chức khác, chẳng hạn như chính phủ, có thể thấy một cuộc tấn công thú vị như vậy.
Một nguồn quan tâm khác liên quan đến các công ty khai thác là xu hướng thực tế tập trung ở các khu vực trên thế giới, nơi điện rẻ, chẳng hạn như Trung Quốc – hoặc ngày càng tăng, sau một cuộc đàn áp của Trung Quốc vào đầu năm 2018, Quebec.
Keys and Wallets (Chìa khóa và ví)
Quyền sở hữu bitcoin rút xuống còn hai số, khóa công khai và khóa riêng. Một tương tự thô là tên người dùng (khóa chung) và mật khẩu (khóa riêng). Băm của khóa công khai, được gọi là địa chỉ, là địa chỉ được hiển thị trên blockchain (sử dụng hàm băm cung cấp thêm một lớp bảo mật). Để bạn nhận được bitcoin, nó đủ để người gửi biết địa chỉ của bạn. Khóa công khai có nguồn gốc từ khóa riêng, bạn cần gửi bitcoin đến một địa chỉ khác. Hệ thống IThe giúp bạn dễ dàng nhận tiền, nhưng yêu cầu bạn xác minh danh tính của mình để gửi.
Để truy cập bitcoin, bạn sử dụng ví, đó là một bộ khóa. Chúng có thể có các hình thức khác nhau, từ các ứng dụng web của bên thứ ba cung cấp thẻ bảo hiểm và thẻ ghi nợ, đến mã QR được in trên các mảnh giấy. Sự khác biệt quan trọng nhất là giữa các ví “nóng”, được kết nối với internet và do đó dễ bị hack và ví “lạnh” không được kết nối với internet.
Video giới thiệu cách Bitcoin hoạt động trong 5 phút
Xem thêm: Bitcoin là gì ?
7 giải thích rất dễ hiểu về Bitcoin là gì?
Theo Tapchibitcoin.vn
