Khi Air Shuttle của Na Uy triển khai các chuyến bay giá rẻ đến Hoa Kỳ vào năm 2013, ngành công nghiệp hàng không phải nhìn lại một phân khúc thị trường bị nhiều chuyên gia coi là huyền ảo: bay đường dài với chi phí thấp.
Sáu năm trôi qua, thật khó để nói liệu đã có câu trả lời cho vấn đề này hay chưa. Bảng cân đối kế toán của hãng hàng không không đạt được nhiều thành tích như khi chỉ phục vụ các thị trường bay đường ngắn. Các đối thủ trước đây như WOW Air và Primera Air đã sụp đổ. Tuy nhiên, những chiếc Boeing 787 Dreamliners của Na Uy vẫn vượt Đại Tây Dương hàng ngày – một mình chiến đấu trên đường đua dịch vụ đường dài giá rẻ do các hãng vận tải kế thừa của Châu Âu điều hành.
Quyết định của người sáng lập Bjørn Kjos về việc từ bỏ quyền kiểm soát tài chính và quản lý công ty và nhường chỗ cho thế hệ giám đốc điều hành trẻ – bao gồm cả con trai ông, Lars Ola Kjos – phụ trách hoạch định chiến lược.
Và bước mở đầu của họ xuất hiện không kém phần tham vọng và biến đổi so với thế hệ trước. Theo đó, họ tập trung vào các mục tiêu đường dài
Tham gia vào một thế giới khác xa lĩnh vực kinh doanh chuyến bay, hãng hàng không đã đầu tư vào sàn giao dịch Norwegian Block (NBX), dự kiến sẽ mở cửa vào tháng tới. NBX sẽ biến tiền điện tử trở thành kênh thanh toán hấp dẫn nhất cho các chuyến bay của Na Uy – cung cấp giá vé giảm giá và các đặc quyền được mã hóa theo blockchain nhằm đẩy nhanh sự đình trệ không thể tránh khỏi của hệ thống ngân hàng truyền thống.
Ngay lập tức, hãng hàng không tin rằng sự chuyển đổi sang các loại tiền kỹ thuật số sẽ cắt giảm chi phí và giải phóng họ khỏi sự chèn ép của những tổ chức trung gian tài chính. Stig Aleksander Kjos-Mathisen, giám đốc điều hành NBX và cũng là con rể của Bjørn Kjos đã trả lời phỏng vấn tại Trụ sở chính ở Oslo như sau:
“Chúng tôi tạo sàn giao dịch vì chúng tôi thấy rằng đó có thể là trung tâm của một hệ sinh thái hoàn toàn mới”.
NBX sẽ ra mắt như một thị trường độc lập vào tháng 9, cho phép người dùng trao đổi tiền fiat (ban đầu là NOK, tiếp theo là SEK, DKK, EUR và USD) với các loại tiền kỹ thuật số (ban đầu là Bitcoin, Ethereum và US Dollar Coin, một loại stablecoin được gắn với đô la Mỹ). Theo Kjos-Mathisen, sự sáng tạo có thể không cần thiết nếu nền tảng giao dịch có uy tín đã tồn tại ở Scandinavia, nhưng bằng cách xây dựng từ đầu, hãng hàng không đã giành được ít nhất một chỗ đứng trong thế giới tiền điện tử.
Chân trời tài chính mới
“Bây giờ, chúng tôi có thể thiết lập các tiêu chuẩn. Chúng tôi có thể quyết định ngưỡng bảo mật cho KYC [Kiểm tra danh tính khách hàng], ông giải thích”.
“Ở lĩnh vực này, hãng hàng không Na Uy … là người dẫn đầu về công nghệ được lựa chọn [bởi ngành]. Ngoài ra, bằng cách sở hữu NBX, chúng tôi có thể dễ dàng tích hợp [với các kênh bán hàng của Na Uy] để dễ dàng chuyển đổi tiền điện tử và tiền fiat”.
Vào quý IV năm nay, giải pháp thương mại NBXPay sẽ cho phép khách hàng mua vé máy bay trực tiếp bằng tiền điện tử. Na Uy sẽ chuyển đổi tiền sang NOK ngay lập tức – giảm thiểu mức độ biến động tiền điện tử – hoặc sẽ duy trì bảng cân đối USDC dưới dạng vốn lưu động. Dự trữ stablecoin sau đó có thể được sử dụng cho các giao dịch B2B với các nhà cung cấp thực hiện theo hướng dẫn của công ty trong lĩnh vực này. Kjso-Mathisen cho biết:
“Chúng tôi đã thảo luận với các đối tác nếu họ sẵn sàng xem xét chấp nhận US Dollar Coin như một cách để thanh toán thay vì sử dụng phương thức xử lý truyền thống”. Ông cho biết thêm rằng một số nhà cung cấp lớn đã có phản hồi “tích cực”.
Các công ty xử lý thanh toán phụ và nhà thanh toán bù trừ tài chính theo cách này có lợi thế rõ ràng cho hãng hàng không Na Uy.
Các hãng hàng không thường trả phí giao dịch từ 1.5% đến 2.5% nếu khách đặt chỗ bằng thẻ tín dụng. Các ngân hàng trung gian sau đó giữ lại một tỷ lệ phần trăm doanh thu để bù đắp rủi ro cho các yêu cầu bồi hoàn phát sinh từ việc mất khả năng thanh toán. Trong trường hợp của hãng hàng không Na Uy, số tiền bị giữ lại đã tăng dần đều do lo ngại về khả năng tài chính của hãng hàng không – buộc họ phải phát hành trái phiếu trả lãi để bù đắp thiếu hụt. Lasse Sandaker-Nielsen, người đứng đầu truyền thông của hãng đã yêu cầu:
“Tại sao chúng ta nên chờ đợi doanh thu của mình? Có những người mua bằng thẻ tín dụng và các công ty thẻ tín dụng hiển nhiên kiếm được nhiều tiền dựa trên số tiền khách thanh toán. Đó là lý do tại sao hãng hàng không thực sự quan tâm đến điều này: bởi vì nó sẽ cho chúng tôi cơ hội để có được thanh khoản ngay lập tức”.
Norwegian Air Shuttle không đơn độc trong việc phát triển các giải pháp blockchain cho ngành hàng không.
Tháng trước, S7 Airlines của Russia đã xử lý khoản thanh toán trị giá hơn 1 triệu đô la thông qua một blockchain riêng được phát triển với ngân hàng Alfa-Bank. Công nghệ tăng tốc các giao dịch và loại bỏ nhu cầu bảo đảm của bên thứ ba. Công cụ hỗ trợ bán vé ARC đã đầu tư vào một blockchain khác, Blockskye, hứa hẹn sẽ tăng hiệu quả, tính minh bạch và bảo mật trên toàn bộ chuỗi phân phối vé máy bay của nhiều bên.
Về các phương thức xử lý thanh toán, tập đoàn thương mại chính của ngành hàng không IATA đã xác định nhiều lĩnh vực chín muồi để áp dụng đổi mới blockchain. Tổ chức cho biết sức mạnh cốt lõi của công nghệ là các hồ sơ dữ liệu bất biến cung cấp một nguồn tin cậy duy nhất, có ý nghĩa sâu rộng để theo dõi hành lý, hàng hóa và phụ tùng cũng như xác minh danh tính của hành khách và phi hành đoàn.
Các phân ngành khác như tài chính và bảo trì máy bay cũng được hưởng lợi từ các phân tích dự đoán dựa trên blockchain.
Tuy nhiên, ngay cả khi sự quan tâm của toàn ngành tăng lên thì số lượng hành khách thực sự sẵn sàng hoặc có thể thanh toán bằng tiền điện tử vẫn còn thấp. Chưa đến 1/3 dân số toàn cầu hiện được cho là sở hữu Bitcoin.
Như vậy, mục tiêu khuyến khích kênh thanh toán trở thành ưu tiên hàng đầu của hãng hàng không Na Uy và NBX. Kosos-Mathisen nói:
“Vào một lúc nào đó, khi công nghệ phát triển, bạn sẽ sử dụng blockchain và sẽ không thực sự nhận thấy rằng bạn đang sử dụng nó. Ngay bây giờ, ngay từ đầu, chắc chắn bạn sẽ nhận thức được … Vì vậy, bạn cần khuyến khích mọi người ngay từ đầu. Và sau đó họ sẽ bắt đầu sử dụng vì họ thấy nó tiện lợi”.
Thanh toán ít hơn với Bitcoin
Chuyển tiền tiết kiệm cho khách hàng thanh toán bằng tiền điện tử là cách dễ ràng nhất để thu hút người dùng. Ông nhấn mạnh: “Bạn có thể bán vé với giá rẻ hơn mà vẫn kiếm được nhiều tiền hơn”.
Hợp đồng thông minh giúp nâng cao trải nghiệm du lịch cũng sẽ được tiếp thị mạnh mẽ. Kjos-Mathisen trích dẫn sản phẩm bảo hiểm hoãn và hủy chuyến bay Fizzy của AXA như một giải pháp “rất đơn giản” có thể ảnh hưởng đến hành vi mua hàng. Fizzy cắt giảm thời gian nhận được các khoản thanh toán bằng cách sử dụng hợp đồng thông minh trên cơ sở dữ liệu giao thông hàng không toàn cầu và tự động phê duyệt các khiếu nại. Cụ thể:
“Bạn có thể đặt số tiền tương đương €5 từ ví của mình vào hợp đồng thông minh. Công ty bảo hiểm, AXA trong trường hợp này, cho phép bồi thường €40. Và sau đó, người ta viết [bằng mã] rằng nếu chuyến bay bị hủy, số tiền €45 sẽ được chuyển đến bạn. Khi bạn hạ cánh, bạn sẽ có tiền trong ví của mình… Ưu điểm của phương thức này là khi bạn có các token như US Dollar Coin trên blockchain Ethereum, bạn thực sự có thể nhận được [các khoản thanh toán] bằng đô la. Điều đó giúp dễ nắm bắt hầu hết khách du lịch hơn”.
Hãng hàng không cũng có thể cung cấp cho những người thanh toán bằng tiền điện tử tỷ lệ tích lũy CashPoints cao hơn, là chương trình khách hàng thường xuyên của công ty. Chương trình phần thưởng đã được tích hợp với NBX thông qua chương trình khuyến mãi ‘Trade và Fly’ hoàn trả 10% phí giao dịch ở sàn giao dịch vào tài khoản CashPoints của khách hàng.
Trong mọi trường hợp, mục tiêu là thu hẹp khoảng cách giữa mạng chuyến bay thế giới thực của hãng hàng không Na Uy và các dịch vụ tài chính của thế giới ảo NBX. Kjos-Mathisen kết luận:
“NBX sẽ lan rộng trên khắp toàn cầu, vì vậy một trong những chiến lược cơ bản là đi theo bước chân của hãng hàng không. Các hãng hàng không khổng lồ ở châu Âu – đặc biệt là ở Scandinavia đang dần bành trướng ở Hoa Kỳ. Vì vậy, chúng tôi sẽ cố gắng đưa khách hàng on-board bất cứ nơi nào có hãng hàng không và khách hàng có thể nhận được điểm khuyến khích bằng CashPoints”.
Mặc dù NBX sẽ không được cấp giấy phép ngân hàng chính thức, nhưng “chắc chắn” họ sẽ khai thác các ví tiền lãi, phổ biến các dịch vụ tài chính phi tập trung sử dụng hợp đồng thông minh để phát hành các khoản vay cộng đồng.
Khi được hỏi “Bjørn Kjos, 73 tuổi, làm gì để giúp hãng hàng không của mình dấn thân vào thế giới tiền điện tử?”, Sandaker-Nielsen nói với một nụ cười:
“Cha tôi tin rằng các ngân hàng và các công ty thẻ tín dụng là thế hệ Kodaks tiếp theo”.
- 2% địa chỉ Bitcoin nắm giữ 80% nguồn cung tiền điện tử
- Chỉ số thống trị của Bitcoin có thể phục hồi và châm ngòi cho “mùa altcoin” mới như thế nào?
Thùy Trang
Tạp chí Bitcoin | Forbes
