Các nhà phát triển Ethereum kích hoạt bản nâng cấp Pectra với 11 thay đổi – Chi tiết

Ngày 7 tháng 5, mạng Ethereum đã chính thức kích hoạt bản nâng cấp Pectra tại epoch 364032. Đây được đánh giá là bản cập nhật lớn nhất của Ethereum kể từ khi mạng chuyển sang cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake qua sự kiện “The Merge” vào năm 2022.

Pectra không chỉ là một cột mốc kỹ thuật quan trọng mà còn là bước tiến chiến lược, bao gồm 11 Đề xuất Cải tiến Ethereum (EIP), hướng đến ba mục tiêu: tăng hiệu quả mạng, nâng cao trải nghiệm người dùng, và chuẩn bị cho những cải tiến tương lai như bản nâng cấp Fusaka với Verkle Trees và PeerDAS.

Pectra: Được kiểm chứng trên nhiều testnet

Trước khi được triển khai chính thức, Pectra đã trải qua quá trình kiểm thử khắt khe trên các testnet như Holesky, Sepolia và Hoodi. Dù ban đầu gặp trục trặc cấu hình trên Holesky, bản triển khai trên testnet Hoodi vào tháng 3/2025 đã thành công và mở đường cho việc nâng cấp mainnet ngày hôm nay.

Các EIP nổi bật trong bản nâng cấp Pectra

EIP-7702 – Trừu tượng hóa tài khoản: Bước đệm cho tương lai của ví thông minh

Được đồng sáng lập Ethereum Vitalik Buterin đóng góp trực tiếp, EIP-7702 được xem là một bước ngoặt quan trọng trong hành trình hướng tới trừu tượng hóa tài khoản toàn diện. Được tích hợp trong bản nâng cấp Pectra, đề xuất này cho phép ví người dùng tạm thời vận hành như một hợp đồng thông minh, mở ra khả năng hỗ trợ các tính năng linh hoạt hơn, như cho phép bên thứ ba – chẳng hạn các ứng dụng phi tập trung (dApp) – thanh toán phí gas thay cho người dùng.

Một điểm nổi bật khác là khả năng kết hợp nhiều thao tác — ví dụ như phê duyệt token và hoán đổi — vào cùng một giao dịch, giúp giảm thiểu chi phí và nâng cao trải nghiệm người dùng thông qua quy trình tinh gọn hơn. Điều này không chỉ tiết kiệm gas mà còn giúp người dùng ít phải thao tác phức tạp trên mạng lưới.

Xa hơn nữa, EIP-7702 còn đặt nền móng cho các tính năng bảo mật tiên tiến như phục hồi xã hội — cho phép người dùng khôi phục quyền truy cập vào ví thông qua các liên hệ đáng tin cậy, giảm thiểu rủi ro mất khóa cá nhân mà không cần đến các giải pháp tập trung

EIP-7251 – Nâng giới hạn xác thực: Từ 32 ETH lên 2.048 ETH

EIP-7251 đánh dấu một cải tiến quan trọng trong cơ chế staking của Ethereum khi nâng giới hạn số dư xác thực hiệu quả từ 32 ETH lên đến 2.048 ETH. Thay đổi này cho phép các nhà vận hành hợp nhất nhiều trình xác thực nhỏ thành một thực thể duy nhất, giúp gộp phần thưởng staking và đơn giản hóa quá trình quản lý.

Trước đây, bất kỳ ai muốn stake hơn 32 ETH đều buộc phải phân chia số ETH đó thành nhiều trình xác thực riêng biệt, gây ra sự phức tạp không cần thiết, tiêu tốn tài nguyên và làm tăng gánh nặng vận hành. Với EIP-7251, các nhà vận hành lớn – chẳng hạn như sàn giao dịch hoặc dịch vụ staking – có thể tinh gọn hệ thống, giảm đáng kể nhu cầu về băng thông mạng cũng như chi phí phần cứng và bảo trì.

Tuy vậy, đề xuất này không hoàn toàn tránh khỏi tranh cãi. Một số chuyên gia lo ngại rằng việc cho phép xác thực với số ETH lớn hơn có thể dẫn đến tình trạng tập trung hóa, khi các thực thể có tiềm lực tài chính mạnh dễ dàng kiểm soát phần lớn hoạt động xác thực, đe dọa sự phân quyền vốn là nền tảng của Ethereum.

EIP-7691 – Tăng gấp đôi thông lượng Blob cho Layer 2

Dựa trên cơ sở hạ tầng được giới thiệu trong bản nâng cấp Dencun với cơ chế proto-danksharding, EIP-7691 tiếp tục mở rộng khả năng xử lý dữ liệu của Ethereum bằng cách tăng gấp đôi thông lượng blob trên mỗi block — từ mức mục tiêu 3 blob và tối đa 6 blob, lên lần lượt 6 và 9 blob.

Blob là dạng lưu trữ dữ liệu tạm thời được sử dụng chủ yếu bởi các giải pháp Layer 2 rollup như Arbitrum và Optimism, giúp tách dữ liệu giao dịch ra khỏi layer cơ sở Ethereum (L1) mà vẫn đảm bảo khả năng xác minh. Nhờ đó, chi phí gas trên L1 được giảm mạnh — từ 10 đến 100 lần so với trước đây — giúp giao dịch trên Layer 2 trở nên nhanh hơn và rẻ hơn đáng kể.

Với thông lượng blob được tăng lên, các rollup có thể xử lý nhiều dữ liệu hơn trong mỗi block, từ đó giảm độ trễ và mở rộng dung lượng mạng. Điều này không chỉ mang lại trải nghiệm người dùng mượt mà hơn mà còn giúp các nhà phát triển triển khai các dApp có quy mô lớn với chi phí hợp lý, đặc biệt quan trọng khi giá trị khóa toàn bộ (TVL) trên Layer 2 đang không ngừng gia tăng.

EIP-7002 – Tăng tính an toàn cho trình xác thực

Một trong những cải tiến nổi bật trong bản nâng cấp Pectra là EIP-7002, nhằm nâng cao tính bảo mật và linh hoạt cho trình xác thực bằng cách cho phép kích hoạt lệnh thoát và rút tiền trực tiếp từ layer thực thi, thay vì chỉ phụ thuộc vào layer đồng thuận như trước đây. Đây là bước tiến quan trọng nhằm giảm rủi ro liên quan đến việc sử dụng khóa hoạt động – thường được lưu trữ trên các máy chủ kết nối internet và dễ trở thành mục tiêu tấn công dưới dạng khóa “nóng”.

Trong kiến trúc của Ethereum, các chức năng được chia rõ giữa layer đồng thuận (quản lý PoS, trình xác thực, và xác minh block) và layer thực thi (xử lý giao dịch, hợp đồng thông minh và số dư tài khoản). Trình xác thực cần dùng khóa hoạt động để liên tục ký dữ liệu, đảm bảo tính toàn vẹn mạng lưới và tránh bị phạt do hành vi sai phạm như ký hai lần. Tuy nhiên, việc luôn duy trì kết nối internet cho khóa này làm tăng nguy cơ bị tấn công.

EIP-7002 giải quyết bài toán đó bằng cách chuyển quyền khởi tạo thoát khỏi mạng (exit) từ trình xác thực sang thông tin xác thực rút tiền – một loại khóa bảo mật cao hơn và không cần luôn trực tuyến. Nhờ vậy, các trình xác thực có thể thoát và rút tài sản mà không phải dùng đến khóa hoạt động, tăng đáng kể mức độ an toàn và kiểm soát cho người vận hành.

EIP-2935 – Truy cập lịch sử block một cách đáng tin cậy

Với EIP-2935, Ethereum đánh dấu một bước tiến quan trọng trong layer thực thi bằng cách tích hợp trực tiếp các block hash lịch sử vào trạng thái mạng. Thay vì chỉ lưu tạm trong bộ nhớ hay phải phụ thuộc vào nguồn dữ liệu bên ngoài, thông tin này giờ đây có thể được truy xuất một cách ổn định và đáng tin cậy thông qua một hợp đồng thông minh chuyên biệt tại địa chỉ 0xff…2935.

Thay đổi này giúp hợp đồng thông minh có thể truy cập đến các block hash gần đây nhất — tối đa 8.192 block, tương đương khoảng 36 giờ — mà không cần phụ thuộc vào bên thứ ba hoặc cơ sở dữ liệu off-chain. Đây là một cải tiến quan trọng cho nhiều ứng dụng, bao gồm:

• Oracle phi tập trung: cung cấp dữ liệu đáng tin cậy từ thế giới thực lên blockchain mà không cần bên trung gian;
• Giao tiếp giữa các layer: đặc biệt quan trọng đối với các hệ thống Layer 2;
• Xác minh dữ liệu lịch sử: cho phép các hợp đồng thông minh tự kiểm chứng thông tin trong quá khứ mà không bị giới hạn bởi hạ tầng hiện tại.

EIP-2935 không chỉ mở rộng khả năng kỹ thuật cho nhà phát triển mà còn góp phần củng cố tính phi tập trung và tự chủ của Ethereum trong việc truy cập và xác minh dữ liệu chain.

EIP-6110 – Rút ngắn thời gian tích hợp trình xác thực

Một điểm cải tiến đáng chú ý trong Pectra là EIP-6110, đề xuất chuyển quy trình xử lý tiền gửi xác thực từ layer đồng thuận sang layer thực thi. Thay đổi này giúp rút ngắn đáng kể thời gian kích hoạt trình xác thực mới — từ khoảng 12 giờ xuống chỉ còn khoảng 13 phút.

Điều này không chỉ giúp quy trình gia nhập mạng lưới trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn, mà còn khuyến khích sự tham gia của cả cá nhân lẫn tổ chức, đặc biệt là các công ty và nền tảng staking vốn yêu cầu tốc độ triển khai nhanh chóng. Bằng cách giảm độ trễ và tinh giản quy trình xác thực, EIP-6110 góp phần làm cho Ethereum trở thành một hệ sinh thái thân thiện hơn với người vận hành và nhà phát triển hạ tầng.

Các EIP bổ trợ khác

• EIP-7623: Tăng chi phí calldata để khuyến khích sử dụng blob, tối ưu lưu trữ dữ liệu cho Layer 2.
• EIP-2537: Thêm bản biên dịch trước giúp giảm chi phí gas khi xác minh mật mã.
• EIP-7685: Thiết lập khuôn khổ cho yêu cầu layer thực thi, đơn giản hóa quá trình thoát của trình xác thực.
• EIP-7549: Cải thiện hiệu quả hoạt động layer đồng thuận.
• EIP-7840: Bổ sung biểu phí cơ sở blob giúp bình ổn phí cho người dùng Layer 2.

Tầm quan trọng của Pectra đối với Ethereum

Pectra là bản nâng cấp mang tính nền tảng và chiến lược, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong tiến trình phát triển của Ethereum. Không chỉ giải quyết những điểm nghẽn về hiệu suất, khả năng mở rộng và bảo mật, Pectra còn đặt nền móng cho các cải tiến đột phá trong tương lai như trừu tượng hóa tài khoản, mở rộng Layer 2 và tính linh hoạt trong xác thực.

Sự kết hợp của các EIP trong Pectra phản ánh tầm nhìn dài hạn và định hướng rõ ràng của cộng đồng Ethereum: xây dựng một mạng lưới phi tập trung, mạnh mẽ, tiết kiệm chi phí và thân thiện với người dùng. Qua bản nâng cấp này, Ethereum tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong và cam kết đổi mới không ngừng để duy trì vị thế dẫn đầu trong hệ sinh thái blockchain toàn cầu.

Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn. 

Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn

Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io

Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

Youtube: https://www.youtube.com/@tapchibitcoinvn

• Trình xác thực Ethereum giữ vững vị thế trước thềm Pectra – Điều này có ý nghĩa gì đối với giá ETH?
• Ethereum hay BNB sẽ dẫn đầu cuộc chiến Layer-1 vào năm 2025?

Emma