Để parachain được thêm vào Polkadot, nó phải nằm ở một trong các vị trí (slot) parachain có sẵn. Vị trí parachain là tài nguyên khan hiếm trên Polkadot và có số lượng hạn chế. Số lượng parachain tăng lên nhưng có thể chỉ một vài vị trí được mở khóa vài tháng một lần. Mục tiêu là cuối cùng có 100 vị trí parachain có sẵn trên Polkadot (những vị trí này sẽ được phân chia giữa các parachain và pool parathread). Nếu một parachain muốn được bao gồm khối đảm bảo ở mọi khối Relay Chain, nó phải có một vị trí parachain.
Các vị trí parachain của Polkadot sẽ được bán trong một cuộc đấu giá nến (candle auction) không cấp quyền đã sửa đổi một chút để an toàn trên blockchain.
Cơ chế đấu giá nến
Đấu giá nến là một biến thể của đấu giá mở trong đó người đấu giá gửi giá thầu ngày càng cao hơn và người trả giá cao nhất khi kết thúc cuộc đấu giá được coi là người chiến thắng.
Một phiên đấu giá nến năm 1925
Đấu giá nến ban đầu được sử dụng vào thế kỷ 16 để bán tàu và tên của nó được lấy từ “chiều dài của nến” xác định thời gian mở đấu giá. Khi ngọn lửa tắt và hết nến, cuộc đấu giá sẽ đột ngột kết thúc và giá thầu đứng đầu tại thời điểm đó sẽ thắng.
Khi đấu giá nến được sử dụng trực tuyến, chúng yêu cầu một số ngẫu nhiên để quyết định thời điểm kết thúc.
Phiên đấu giá vị trí parachain sẽ khác một chút so với đấu giá nến thông thường ở chỗ nó không sử dụng số ngẫu nhiên để quyết định thời gian của giai đoạn mở. Thay vào đó, nó có một giai đoạn mở đã biết và sẽ được xác định hồi tố (lúc đóng bình thường), tức là đã kết thúc vào một thời điểm nào đó trong quá khứ. Vì vậy, trong giai đoạn mở, các hồ sơ dự thầu sẽ tiếp tục được chấp nhận, nhưng các hồ sơ dự thầu sau có xác suất thua cao hơn vì thời điểm đóng được xác định từ trước có thể xảy ra trước thời điểm gửi giá thầu.
Cơ sở lý luận
Bản chất mở và minh bạch của các hệ thống blockchain mở ra nhiều vectơ tấn công không tồn tại trong các dạng đấu giá truyền thống. Các phiên đấu giá mở thông thường có auction sniping (người đấu giá chờ gần hết thời gian đấu giá mới đưa ra giá cao hơn người trước) khi thực hiện qua internet hoặc trên blockchain.
Auction sniping diễn ra khi người đấu giá biết khi nào cuộc đấu giá kết thúc và những người đấu giá do dự đặt giá thực của họ sớm, với hy vọng trả ít hơn giá trị thực của món hàng.
Ví dụ, Alice có thể định giá một món hàng tại phiên đấu giá là 30 USD. Cô trả giá ban đầu là 10 USD với hy vọng mua được giá thấp hơn. Chiến lược của Alice là đặt giá thầu cao hơn tăng dần cho đến khi vượt quá giá trị thực của cô ấy là 30 USD. Một người đấu giá khác là Eve định giá mặt hàng tương tự là 11 USD. Chiến lược của Eve là theo dõi cuộc đấu giá và gửi giá thầu 11 USD vào giây cuối cùng. Alice sẽ không có thời gian để trả lời giá thầu này trước khi kết thúc phiên đấu giá và sẽ bỏ lỡ món hàng. Cơ chế đấu giá không tối ưu vì nó không phát hiện ra giá thực của món hàng và món hàng đó chưa đến tay người định giá cao nhất.
Trên các blockchain, vấn đề này có thể còn tồi tệ hơn, vì có khả năng mang lại cho nhà sản xuất khối cơ hội cắt bất kỳ phiên đấu giá nào ở khối kết thúc cuối cùng bằng cách thêm chính nó và/hoặc bỏ qua các giá thầu khác. Cũng có khả năng một người đặt giá thầu độc hại hoặc một nhà sản xuất khối cố gắng cắt ngang các cuộc đấu giá.
Vì lý do này, đấu giá Vickrey – là một biến thể đấu giá thứ hai, trong đó ẩn giá thầu và chỉ được tiết lộ trong giai đoạn sau – nhanh chóng phổ biến và được đánh giá cao. Ví dụ, nó được thực thi theo cơ chế đấu giá dưới những cái tên có thể đọc được của con người trên ENS. Đấu giá nến là một giải pháp khác không cần cam kết hai bước và tiết lộ kế hoạch (một thành phần chính của đấu giá Vickrey) và vì lý do này cho phép các hợp đồng thông minh tham gia.
Đấu giá nến cho phép mọi người luôn biết trạng thái của giá thầu, nhưng không phải khi nào cũng xác định được thời điểm kết thúc của cuộc đấu giá. Điều này giúp đảm bảo các nhà thầu sớm đặt giá thực của họ. Nếu không, họ có thể rơi vào tình huống cuộc đấu giá được xác định kết thúc trước khi họ ra giá.
Triển khai trên Polkadot
Polkadot sẽ sử dụng Random Beacon hoạt động trên VRF mà cũng được sử dụng ở những nơi khác trên giao thức. VRF sẽ cung cấp cơ sở cho tính ngẫu nhiên, xác định hồi tố thời điểm kết thúc phiên đấu giá.
Thời lượng của vị trí được giới hạn là 2 năm và được chia thành các khoảng thời gian 6 tháng. Parachain có thể thuê một vị trí trong bất kỳ phạm vi liền kề nào trong khoảng thời lượng của vị trí. Parachain cũng được thuê nhiều hơn một vị trí theo thời gian, có nghĩa là họ có thể gia hạn hợp đồng thuê với Polkadot trong thời hạn trên 2 năm bằng cách thuê vị trí liền kề.
Lưu ý: Các vị trí parachain riêng lẻ có thể thay thế được. Điều này có nghĩa là các parachain không cần phải luôn ở trong cùng một vị trí, miễn là một parachain ở bất kỳ vị trí nào thì nó có thể tiếp tục như một parachain.
Đấu giá
Parachain hoặc nhóm parachain ra giá trong phiên đấu giá bằng cách chỉ định phạm vi vị trí mà họ muốn thuê cũng như số lượng DOT mà họ sẵn sàng đặt trước. Người đấu giá có thể là tài khoản thông thường hoặc sử dụng chức năng crowdloan (vay từ đám đông) để tạo nguồn DOT từ cộng đồng.
Các vị trí parachain tại khối genesis
–6 tháng–
v v
Slot A | 1 | 2 | 3 | 4 |…
Slot B | 1 | 2 | 3 | 4 |…
Slot C |__________| 1 | 2 | 3 | 4 |…
Slot D |__________| 1 | 2 | 3 | 4 |…
Slot E |__________|__________| 1 | 2 | 3 | 4 |…
^ ^
———————2 năm——————-
Mỗi khoảng thời gian của phạm vi 1 – 4 đại diện cho thời hạn 6 tháng trong tổng số 2 năm.
Mỗi vị trí parachain có thời hạn tối đa là 2 năm, được chia thành các khoảng thời gian 6 tháng. Nhiều khoảng thời gian liên tục là một phạm vi.
Các nhà thầu sẽ gửi một cấu hình giá thầu xác định số DOT mà họ sẵn sàng liên kết và cho phạm vi nào. Phạm vi vị trí có thể là bất kỳ phạm vi liên tục nào trong khoảng thời gian 1 – 4.
Xin lưu ý: Nếu bạn gửi DOT hoặc KSM vào một vị trí parachain cho dự án nào đó, đồng nghĩa với việc bạn mất đi cơ hội stake các token đó (hiện là trên 10% APY). Tuy nhiên, các dự án sẽ trả thưởng lại cho người tài trợ DOT, KSM bằng token của dự án với lãi suất hấp dẫn.
Cấu hình của người đặt giá có thể giống như ví dụ mã giả sau:
const bids = [
{
range: [1, 2, 3, 4],
bond_amount: 300, // DOT
},
{
range: [1, 2],
bond_amount: 777, // DOT
},
{
range: [2, 3, 4],
bond_amount: 450, // DOT
},
];
Khái niệm quan trọng cần hiểu từ ví dụ này là các nhà thầu có thể gửi nhiều cấu hình khác nhau với các mức giá khác nhau (bond_amount). Tuy nhiên, chỉ một trong những giá thầu này sẽ đủ điều kiện để giành chiến thắng và loại trừ những giá thầu khác.
Thuật toán lựa chọn người chiến thắng sẽ chọn các giá không trùng lặp để tối đa hóa số lượng DOT được giữ trong toàn bộ thời gian thuê 2 năm của vị trí parachain. Điều này có nghĩa là người ra giá cao nhất cho bất kỳ thời hạn thuê vị trí nhất định nào không phải lúc nào cũng thắng (xem ví dụ bên dưới).
Một số ngẫu nhiên dựa trên VRF do Polkadot sử dụng được xác định tại mỗi khối. Ngoài ra, mỗi phiên đấu giá sẽ có ngưỡng bắt đầu từ 0 và tăng lên 1. Số ngẫu nhiên do VRF tạo ra được kiểm tra theo sát ngưỡng để xác định xem khối đó có phải là điểm kết thúc của phiên đấu giá hay không. Ngoài ra, VRF sẽ chọn một khối từ kỷ nguyên cuối cùng để lấy trạng thái giá thầu (nhằm giảm thiểu một số loại tấn công từ các trình xác thực độc hại).
Các ví dụ
Có một vị trí parachain có sẵn.
Charlie đặt giá 75 DOT cho phạm vi 1 – 4.
Dave đặt giá 100 DOT cho phạm vi 3 – 4.
Emily đặt giá 40 DOT cho phạm vi 1 – 2.
Hãy tính toán mức định giá của từng nhà thầu theo thuật toán. Điều này được thực hiện bằng cách nhân số tiền liên kết với số khoảng thời gian trong phạm vi giá thầu được chỉ định.
Charlie – 75 * 4 = 300 cho phạm vi 1 – 4
Dave – 100 * 2 = 200 cho phạm vi 3 – 4
Emily – 40 * 2 = 80 cho phạm vi 1 – 2
Mặc dù Dave có giá thầu cao nhất theo số lượng DOT, nhưng khi thực hiện các phép tính, thấy rằng vì anh ấy chỉ đặt giá thầu cho phạm vi 2 nên anh ấy sẽ cần chia sẻ vị trí với Emily có giá thầu thấp hơn nhiều. Tổng của Dave và Emily chỉ bằng mức định giá 280.
Định giá của Charlie cho toàn bộ phạm vi là 300 do đó Charlie được trao toàn bộ phạm vi của vị trí parachain.
Hỏi đáp
Tại sao mọi người không đặt giá cho độ dài tối đa?
Trong khoảng thời gian của vị trí, giá thầu DOT trong phiên đấu giá sẽ bị khóa. Như vậy, có các chi phí cơ hội từ khả năng sử dụng DOT đó cho việc khác. Đối với các parachain có lợi cho Polkadot, điều này sẽ điều chỉnh lợi ích giữa parachain và Relay Chain của Polkadot.
Cơ chế này giúp đảm bảo tính đa dạng của parachain như thế nào?
Phương pháp phân chia các vị trí parachain thành các khoảng thời gian 6 tháng một phần được lấy cảm hứng từ mong muốn cho phép lượng parachain đa dạng hơn và ngăn chặn các parachain đặc biệt lớn, có vốn mạnh tích trữ vị trí. Bằng cách đặt mỗi khoảng thời gian là 6 tháng nhưng thời gian tổng thể là 2 năm, cơ chế có thể đối phó với các parachain có vốn mạnh, đảm bảo họ có được một vị trí khi kết thúc thỏa thuận thuê, trong khi dần dần cho phép các parachain khác tham gia hệ sinh thái để chiếm khoảng thời gian 6 tháng còn trống. Ví dụ: nếu một parachain lớn, có vốn mạnh đã có được vị trí cho phạm vi 1 – 4, họ sẽ rất quan tâm đến việc có được vị trí tiếp theo sẽ mở cho 2 – 5. Theo cơ chế này, parachain có thể có được khoảng thời gian 5 (vì đó là cái duy nhất họ cần) và cho phép phạm vi 2 – 4 của vị trí parachain thứ hai được lấp đầy bởi một parachain khác.
Tại sao tính ngẫu nhiên lại khó khăn trên các blockchain?
Tính ngẫu nhiên là một vấn đề đối với các hệ thống blockchain. Việc tạo số ngẫu nhiên một cách đáng tin cậy trên mạng mở và minh bạch trong đó các bên khác có thể xác minh sẽ mở ra cơ hội cho những tác nhân cố gắng thay đổi hoặc thao túng tính ngẫu nhiên. Đã có một vài giải pháp được đưa ra, bao gồm các hash như RANDAO và hàm ngẫu nhiên có thể xác minh (VRF). Sau đó là những gì Polkadot sử dụng làm cơ sở cho tính ngẫu nhiên của nó.
Có cách nào khác để có được một vị trí ngoài đấu giá nến không?
Ngoài đấu giá nến, cách duy nhất khác để có được vị trí parachain là thông qua thị trường thứ cấp. Cụ thể, một tác nhân đã giành được vị trí parachain có thể bán lại vị trí đó cùng với khoản tiền gửi DOT liên quan được khóa lại cho người mua khác. Điều này sẽ cho phép người bán nhận được DOT thanh khoản để đổi lấy vị trí parachain và người mua có được vị trí cũng như DOT đã ký gửi.
Một số parachain cấp hệ thống có thể được các cơ quan quản lý của Relay Chain cấp vị trí. Các parachain như vậy sẽ không phải đấu thầu hoặc gia hạn vị trí của họ vì chúng sẽ được coi là thiết yếu đối với tương lai của hệ sinh thái.
- Parathread là gì? Những điều cần biết về Parathread trên Polkadot và Kusama
- KILT Protocol giành được vị trí Parachain trên Polkadot testnet Rococo V1
- Acala Network giành được vị trí Parachain đầu tiên trên Rococo của Polkadot
Minh Anh
Theo Polkadot Network
