Trong tuần qua, Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mới thành lập đã vấp phải nhiều tranh cãi. Dù dư luận vẫn còn chia rẽ về cách vận hành của cơ quan này, nhiều khả năng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ blockchain sẽ được ứng dụng để tối ưu hóa chi tiêu chính phủ trên một hệ thống sổ cái phân tán vĩnh viễn.
DOGE có thể khai thác AI và blockchain để hạn chế lãng phí ngân sách ra sao?
Chỉ mới tháng trước, DOGE được thành lập theo một sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Mỹ Donald Trump ký vào ngày 20 tháng 1 năm 2025. Những ai theo dõi Trump và Elon Musk —hiện là người đứng đầu DOGE—đều hiểu rằng cơ quan này được lập ra nhằm hiện đại hóa công nghệ và phần mềm của chính phủ liên bang, qua đó nâng cao hiệu suất và hiệu quả quản lý nhà nước. DOGE hướng tới mục tiêu cắt giảm lãng phí ngân sách, loại bỏ các quy định dư thừa và tái cấu trúc cơ quan liên bang để giảm thiểu các khoản chi không cần thiết.
Bài viết sẽ phân tích giả thuyết về lợi ích mà trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ sổ cái phân tán có thể mang lại cho chính phủ liên bang trong việc tăng cường giám sát và kiểm soát chi tiêu. Musk vốn là một người ủng hộ mạnh mẽ AI, và một báo cáo gần đây tiết lộ rằng DOGE có thể sẽ tích hợp blockchain vào hoạt động của cơ quan này.
Dưới đây là những cách mà hai công nghệ này có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy trách nhiệm tài chính ở Washington.
AI giúp tối ưu hóa chi tiêu chính phủ
Trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành tâm điểm chú ý sau khi OpenAI ra mắt ChatGPT, mở ra kỷ nguyên mới cho các công cụ tạo video, lập trình và thiết kế hình ảnh bằng AI. Việc DeepSeek ra mắt thị trường cũng đã làm thay đổi đáng kể kỳ vọng của giới công nghệ. AI có tiềm năng cách mạng hóa chi tiêu chính phủ bằng cách xác định những điểm không hiệu quả và cắt giảm lãng phí.
Chính phủ quản lý những ngân sách khổng lồ trong các lĩnh vực như y tế, quốc phòng, giáo dục và cơ sở hạ tầng, thường xuyên phải đối mặt với những dòng tiền mờ ám. AI có thể phân tích lượng dữ liệu khổng lồ để phát hiện các bất thường, bao gồm thanh toán trùng lặp, chi phí nhà thầu bị đội giá, mô hình mua sắm bất thường hoặc thậm chí là gian lận.
Các mô hình học máy được đào tạo trên dữ liệu lịch sử có thể nhanh chóng phát hiện những giao dịch bất thường, giúp các kiểm toán viên kịp thời điều tra. Chẳng hạn, trong lĩnh vực y tế, AI có thể vạch trần các yêu cầu bảo hiểm gian lận hoặc thủ tục y tế trùng lặp, tiết kiệm hàng tỷ USD cho ngân sách. Phân tích dự đoán (predictive analytics) còn giúp chính phủ mô phỏng các kịch bản ngân sách và tránh phân bổ sai nguồn lực—ví dụ, điều chỉnh ngân sách cơ sở hạ tầng trước khi chi phí vượt quá dự toán.
Hơn nữa, AI có thể tự động hóa các tác vụ hành chính như xử lý hóa đơn, giảm thiểu chậm trễ và sai sót do con người. Bằng cách chuyển đổi dữ liệu thô thành thông tin có thể hành động, AI giúp các nhà hoạch định chính sách phân bổ nguồn lực một cách chiến lược hơn và thúc đẩy kỷ luật tài chính. Việc kết hợp AI với các nền tảng điện toán đám mây quy mô lớn còn giúp ngay cả các địa phương nhỏ cũng có thể tiếp cận các công cụ quản lý tài chính tiên tiến.
Blockchain đảm bảo tính minh bạch trong chi tiêu chính phủ
Công nghệ blockchain đã xuất hiện từ lâu kể từ khi Bitcoin ra đời. Mỗi giao dịch trên sổ cái phi tập trung của Bitcoin đều có thể được truy xuất vĩnh viễn và truy cập bởi các bên có thẩm quyền—từ kiểm toán viên, cơ quan chính phủ cho đến công dân. Chính sự minh bạch này có thể ngăn chặn tham nhũng, bởi việc sửa đổi dữ liệu yêu cầu sự đồng thuận trên toàn mạng lưới, khiến các hành vi gian lận gần như không thể thực hiện.
Một ví dụ khác là hợp đồng thông minh—các thỏa thuận tự thực thi trên blockchain—có thể tự động hóa các quy trình như giải ngân tài trợ hoặc thanh toán cho nhà cung cấp bằng cách chỉ giải phóng tiền khi các điều kiện được xác định trước được đáp ứng. Chẳng hạn, các dự án cơ sở hạ tầng có thể tự động kích hoạt thanh toán khi đạt được các mốc quan trọng đã được xác minh, qua đó giảm thiểu chậm trễ và sự can thiệp quan liêu.
Việc công khai dữ liệu sổ cái dưới dạng ẩn danh có thể thúc đẩy sự tham gia của công chúng, cho phép người dân giám sát chi tiêu và buộc các quan chức phải chịu trách nhiệm. Trong hoạt động cứu trợ thảm họa, blockchain có thể đảm bảo viện trợ đến đúng đối tượng bằng cách theo dõi dòng tiền và ngăn chặn sự thất thoát. Hơn nữa, việc tích hợp blockchain với AI sẽ tạo ra một hệ sinh thái an toàn hơn: AI có thể phát hiện các bất thường, trong khi blockchain ghi nhận và bảo toàn những phát hiện này, tạo ra một chuỗi kiểm toán minh bạch.
Quan điểm của Musk
Mặc dù Musk hiện là người đứng đầu cơ quan mới thành lập, ai cũng biết rằng chủ sở hữu X có sự quan tâm sâu sắc đến công nghệ AI và blockchain. Ban đầu, Musk đã đạt được nhiều tiến bộ với ứng dụng AI tạo sinh Grok và xAI. Ngoài ra, Musk còn phát triển “Colossus”—một cơ sở siêu máy tính khổng lồ ở Memphis, Tennessee, do xAI vận hành. Theo các báo cáo, cơ sở này bắt đầu với 100.000 GPU Nvidia H100, khiến nó trở thành một trong những cụm tính toán AI lớn nhất thế giới. Gần đây, Colossus đã được nâng cấp và hiện hoạt động với 200.000 GPU.
Elon Musk từ lâu đã ủng hộ công nghệ blockchain, thường nhấn mạnh tiềm năng của nó trong việc nâng cao tính minh bạch, hiệu suất và giảm chi phí. Khi Mario Nawfal đặt câu hỏi liệu “Bộ Tài chính có nên được đặt trên blockchain để ngăn chặn các khoản thanh toán gian lận không?”, Musk trả lời “có.” Musk và Tesla cũng ủng hộ Dogecoin (DOGE) và Bitcoin (BTC), đồng thời thường xuyên liên kết blockchain với sự tự do tài chính và phân quyền, phù hợp với tầm nhìn của ông về tiến bộ công nghệ.
AI và blockchain: Con dao hai lưỡi
Dù AI và blockchain được nhiều người xem là có lợi, vẫn có những lo ngại rằng chúng có thể mở đường cho một thế giới do các tài phiệt công nghệ thống trị. Mặc dù hai công nghệ này mang lại hiệu suất cao, nhiều người lập luận rằng chúng cũng có thể thúc đẩy chủ nghĩa tư bản giám sát và mở rộng quyền lực nhà nước. Các thuật toán AI vốn khát dữ liệu có thể khai thác hệ thống chi tiêu công để lập hồ sơ công dân, thương mại hóa hành vi tiêu dùng, đóng băng tài khoản hoặc biện minh cho các chính sách phân biệt đối xử. Nếu sổ cái blockchain được tập trung hóa, nó có thể vĩnh viễn lưu trữ dữ liệu nhạy cảm, cho phép chính phủ theo dõi công dân một cách có hệ thống.
Khi kết hợp, AI và blockchain có thể tạo ra một hệ thống giám sát hàng loạt tự động—ví dụ như hợp đồng thông minh hạn chế quyền tiếp cận phúc lợi hoặc mạng lưới AI-blockchain giám sát giao dịch nhằm đàn áp những tiếng nói bất đồng. Nếu không có các biện pháp bảo vệ thích hợp, những công nghệ này có nguy cơ xói mòn quyền riêng tư, quyền tự chủ và sự phân quyền. Tuy nhiên, hầu hết công nghệ nào cũng đều có hai mặt.
Dù vậy, cử tri Mỹ đã bầu Donald Trump làm tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ, và DOGE đã được thành lập, trở nên nổi tiếng từ lâu trước khi ông nhậm chức.
Trên thực tế, nhiều cơ quan liên bang của Mỹ cũng từng được hợp thức hóa thông qua sắc lệnh hành pháp, bao gồm Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA), Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA), Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ (ATF), Hội đồng Chất lượng Môi trường (CEQ), Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA), Cơ quan Phúc lợi, Cơ quan Phòng chống Ma túy (DEA), Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (FEMA) và Văn phòng An ninh Nội địa.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn
Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
- Tất cả các chính phủ nên theo dõi chi tiêu công trên blockchain: Changpeng Zhao
- Blockchain đang xây dựng nền tảng mới cho ngành du lịch như thế nào?
- Phe gấu áp đảo: XRP chật vật giữ vững ngưỡng hỗ trợ quan trọng
- Elon Musk muốn đưa các giao dịch của Kho bạc Hoa Kỳ lên blockchain
Thạch Sanh
