Trang chủ Bitcoin Giá trị thực của Bitcoin không còn là một bí ẩn

Giá trị thực của Bitcoin không còn là một bí ẩn

20/04/2018 10:30

Có thể là một điểm bất kỳ giữa 20 đô la và 800,000 đô la.

Hai nhà kinh tế đã tính được giá trị hợp lý của một Bitcoin là 200 đô la trong khoảng thời gian kéo dài hết một bữa tối và hai chai rượu.

Và phải mất thêm một ngày nữa, họ mới có thể nhận ra rằng họ đã tính sai một chữ số thập phân và họ quyết định 20 đô la là mức giá hợp lý cho một loại tiền tệ kỹ thuật số trị giá 1.200 đô la một năm trước, đạt mức 20.000 đô la trong tháng Mười Hai, và vẫn còn khoảng 8.000 đô la ở hiện tại. Bỏ qua lượng tài sản này bị mất trong năm nay, theo tính toán của họ, Bitcoin vẫn được định giá quá cao, với khoảng 40.000%. Cặp đôi này đặt tên cho lý thuyết là Côtes du Rhône, sau khi họ nhấm nháp vài li rượu.

“Đó là cách chúng tôi có được những ý tưởng tốt nhất. Đó là chất xúc tác”, chia sẻ của Savvas Savouri, một đối tác tại một quỹ đầu tư London, người đã cùng uống rượu và suy nghĩ đêm đó với Richard Jackman, giáo sư danh giá tại Trường Kinh tế London. Những thứ họ đang tìm kiếm là cũng là điều mà các thương nhân, kỹ sư, những nhà văn mạng, những kẻ đầu cơ và những người bị mê hoặc bởi Bitcoin đang săn lùng. Giá trị của một crypto cấu tạo từ những dòng code và không có quốc gia nào thực thi nó, không có ngân hàng trung ương kiểm soát nó, và vài nơi để chi tiêu nó thật sự sẽ là bao nhiêu? Có phải là 2 đô la, 20.000 đô la hay 2 triệu đô la không? Liệu có ai có thể cố gắng đưa ra một con số hợp lý hay đây chỉ là sự điên rồ của đám đông?

Trả lời câu hỏi này không dễ dàng: Mua Bitcoin sẽ không cho bạn bất kỳ luồng tiền mặt nào hoặc bất kỳ quyền sở hữu công nghệ blockchain nào hoặc thực sự là bất kỳ điều gì vượt quá khả năng chi tiêu hoặc lưu trữ nó. Có lẽ đó là lý do tại sao Warren Buffett từng nói rằng Bitcoin có “giá trị nội tại khổng lồ” là một “trò đùa” – không có thu nhập tiềm năng nào có thể được sử dụng để ước tính giá trị của nó. Nhưng với 2 tỉ đô la bơm vào các quỹ dự phòng biến động giá cryptocurrency năm ngoái, câu chuyện đã trở nên khác đi rất nhiều. Nếu Bitcoin là một loại tiền tệ, và các loại tiền tệ thì phải có giá trị, chúng ta hãy thử tính giá trị của nó.

Viết trên một tấm khăn trải bàn, Jackman và Savouri sử dụng lý thuyết số lượng tiền tệ (Quantity theory of money). Được đưa ra bởi Irving Fisher vào năm 1911, với nguồn gốc xuất phát từ công trình của Copernicus về những ảnh hưởng của việc làm giảm giá trị coin, lý thuyết cho rằng giá tiền liên quan đến nguồn cung tiền và mức độ thường xuyên sử dụng.

Đây là cách hoạt động. Bằng cách biết tổng cung tiền, vận tốc của nó – tốc độ mà mọi người sử dụng mỗi đồng xu – và số lượng hàng hóa và dịch vụ mà nó đã chi tiêu, bạn sẽ có thể tính giá. Ước tính lượng cung của Bitcoin khoảng 15 triệu đô la (hiện tại còn nhiều hơn một chút) và giả sử mỗi Bitcoin được sử dụng trung bình khoảng bốn lần/năm, Jackman và Savouri tính ra được 60 triệu khoản thanh toán bằng Bitcoin đã hỗ trợ trị giá 1,2 tỷ đô la tổng số tiền mua bằng đô la Mỹ. Sử dụng lý thuyết của Fisher, bạn có thể đơn giản hóa mọi thứ bằng cách chia 1,2 tỷ đô la cho 60 triệu khoản thanh toán Bitcoin để lấy giá Bitcoin bằng đô la. Đó là 20 đô la.

Nhanh gọn và rất đơn giản. Tuy nhiên, khi nói đến việc định giá Bitcoin, cùng một phương trình có thể mang lại nhiều câu trả lời khác nhau. Vào tháng Chín, Dan Davies, một nhà phân tích của công ty nghiên cứu tài chính Frontline Analysts Ltd, đã viết một bài báo về giá trị của Bitcoin mà ông đã thực hiện vào năm 2014 sử dụng lại lý thuyết về số lượng tiền tệ. Ông đã đưa ra các ước lượng cho mỗi biến và đạt được khoảng 600 đô la.

Vào ngày 10/12, Mark Kirker, giáo viên toán học ở California, xuất bản một phân tích trực tuyến sử dụng phương trình tương tự cho cùng một mục đích. Ông kết luận rằng giá Bitcoin đáng lẽ phải vượt lên trên mức hiện tại. Chia sẻ với Bloomberg, ông nói rằng nó có thể là 15,000 đô la.

Làm thế nào để một thứ bất kỳ vừa có giá trị 20 đô la, 600 đô la, và 15,000 đô la với chỉ cùng một lý thuyết? Lý do chính xuất phát từ những gì chúng ta không biết về cryptocurrency chứ không phải là từ những gì chúng ta đã biết. Chúng ta biết rằng lượng cung tối đa của Bitcoin là 21 triệu và chúng ta cũng biết tốc độ của các loại tiền tệ được sử dụng phổ biến nhất. Chúng ta không biết Bitcoin sẽ được sử dụng rộng rãi trong tương lai ra sao, bao lâu nó sẽ được giao dịch, hoặc nó sẽ được sử dụng như thế nào. Trong ví dụ của Davies, một giả định về việc sử dụng Bitcoin trong tương lai là thị trường ma túy bất hợp pháp, nơi mà các lịch sử giao dịch đồng tiền kỹ thuật số không thể truy xuất được. Liên Hợp Quốc ước tính thị trường này ở mức 120 tỷ đô la. Sử dụng con số đó giúp Davies định giá Bitcoin ở mức 600 đô la.

Đối với Kirker, mặc dù, ma túy và tội phạm chỉ là một phần của câu chuyện. Ông tưởng tượng bao gồm cả đầu ra của một số nước đang phát triển, nơi mà các cryptocurrency có thể được chấp nhận hơn ngân hàng truyền thống. Nhưng với rất nhiều thứ liên quan, phương trình bắt đầu có vẻ giống như đại số hay thuật giả kim. Ngay cả trong thế giới phi Bitcoin, vận tốc tiền và giá cả của nó có thể dao động theo những cách thể dự đoán được.
Một số người cho rằng những định giá mơ hồ trên xuất phát từ một sự thật là cryptocurrency là cái gì đó hoàn toàn mới – nó cần một tư tưởng mới về tư duy kinh tế để đi với nó. Có lẽ cần một lý thuyết về lượng cung tiền kỹ thuật số chẳng hạn.

John Pfeffer, trước đây là một đối tác tại KKR & Co., đã có một số nghiên cứu hiệu ứng này, cho rằng công nghệ đang biến phương trình hàng thế kỷ trở nên sai lệch. Băng thông và tài nguyên máy tính là nhiên liệu của cryptocurrency, và các nhiên liệu này cần được xem xét trong lý thuyết, ông lập luận. Phương trình lượng tiền của ông tưởng tượng một thế giới trong đó các máy tính mạnh mẽ hơn và tốc độ kết nối nhanh hơn để giảm chi phí duy trì nền kinh tế crypto theo thời gian, trong khi các lực lượng tương tự sẽ tăng sự sẵn có và tốc độ của các đồng tiền kỹ thuật số. Đã có hàng trăm các token khác ngoài Bitcoin, và các đồng tiền kỹ thuật số trở nên phổ biến trên toàn thế giới.

Trong tương lai, nơi cryptocurrency trở thành một dạng tài nguyên kinh tế (như nhiên liệu, nước hoặc điện) được vi tính hóa và trở thành hàng hóa, liệu có ai làm giàu từ việc tích trữ chúng trong tài khoản giao dịch của mình không? Không, Pfeffer nói. Theo ông, việc sử dụng rộng rãi hơn một loại tiền kỹ thuật số sẽ trở nên cao hơn, xác suất giá trị của nó có xu hướng thấp hơn. Về mặt lý thuyết số lượng, vận tốc của crypto có thể tăng lên, trong khi chi phí của nhiều dịch vụ trong nền kinh tế crypto lại đi xuống. Crypto có thể thay đổi thế giới và vẫn để lại các token không có giá trị cho nhiều người.

Pfeffer đã đưa ra một hi vọng trước mắt những người trung thành với Bitcoin về một viễn cảnh có một đồng tiền kỹ thuật số ở đó sẽ đóng vai trò lưu trữ giá trị cho thế giới số. Giống như vàng, kim loại được các nhà đầu tư nhìn nhận như là thiên đường trong thời kỳ khủng hoảng hoặc khi sức mua tiền mặt đang xói mòn, bất kỳ đồng tiền nào có khả năng bảo toàn giá trị sẽ được sử dụng hoàn toàn khác và được định giá cao hơn những phần còn lại. Áp dụng suy nghĩ này cho Bitcoin sẽ khiến giá của đồng tiền này tăng từ 260,000 đô la đến 800,000 đô la, theo giải thích của Pfeffer.

Con số này sẽ đạt mức 1 triệu đô la cho tới năm 2020, học giả James Altucher hy vọng. Doanh nhân phần mềm John McAfee cho biết sẽ đạt 500.000 đô la. “Nếu không, tôi sẽ ăn c*** của mình trên sóng truyền hình quốc gia”, ông này đăng trên Twitter. Sau đó, ông tăng gấp đôi giá mục tiêu. Pfeffer đã cẩn thận hơn ai hết khi cảnh báo về nguy cơ tổn thất đầu tư đáng kể. “Nó có thể giảm về không vì nhiều lý do”, ông đã viết trong tháng Mười Hai.

Do đó, định giá Bitcoin sẽ ít liên quan về những con số, quyết định chủ yếu dựa trên ý tưởng đồng tiền này là gì và nó sẽ trở thành cái gì trong tương lai. Đó là sự khao khát cho những người nhà đầu tư yêu thích sự mạo hiểm trong lĩnh vực đầu tư, những người mà họ đã vốn quen thuộc với những khoản lợi nhuận lớn hoặc là những thất bại ê chề. Tuy nhiên, Uber Technologies Inc. đã mất một lượng tiền đáng kể nhưng vẫn là một trong những công ty có giá trị nhất trên thế giới. Đó là sự đánh cược khi mà nhiều nhà đầu tư truyền thống sẽ gặp khó khăn trong điều chỉnh hạng mục đầu tư dựa trên các tiêu chí truyền thống.

Nhưng khoa học và những điều vô nghĩa thường đi chung với nhau. Lý thuyết số lượng tiền tệ là một ví dụ về làm thế nào một phương trình có thể được sửa lại để phù hợp với các kịch bản khác nhau hoặc mong muốn khác nhau về điểm rơi của giá. Và nó không phải là duy nhất: việc áp dụng mạng lưới, đường cong chi phí của khai thác mỏ Bitcoin, và khối lượng giao dịch đã được gói gọn trong các tài liệu về thị trường tư vấn cho các thương nhân và nhà đầu tư. Đó là một hỗn hợp rối bời các con số. Ít nhất Uber còn có những tài khoản tài chính để xem xét.

Những người có trí nhớ lâu dài cũng nhớ những phân tích định lượng làm cơ sở cho các lớp tài sản mới trong quá khứ, từ các cổ phiếu của công ty dot-com đến nghệ thuật chứng khoán hóa. Chúng thường được bán cho các nhà đầu tư như các chỉ số mới và các luận án về đầu tư cơ bản, chỉ để bị bỏ rơi hay quên lãng khi có cuộc suy thoái kinh tế. Nhà lý luận Côtes du Rhône Savouri, người cho rằng nên duy trì lý thuyết kinh tế truyền thống chứ không phải bị lãng quên bởi những người trung thành với Bitcoin. “Họ luôn nói về một mô hình mới, nhưng tôi cũng nói rằng đó cuối cùng cũng là một loại thịt, nhưng cách nướng khác nhau thôi”.

Đối với Savouri, cách đơn giản nhất để hiểu được sự nổi lên của các lý thuyết và giá trị đang bị bóp nghẹt là lựa chọn một cái gì đó đơn giản, bao trùm: một giả thuyết ngu ngốc hơn. Nó nói rằng một kẻ ngốc mua với hy vọng rằng có một kẻ ngốc hơn sẽ sẵn lòng trả nhiều tiền hơn. Ông nói, “Vấn đề là chúng tôi không tạo ra những kẻ ngốc theo kiểu như thế”.