LayerZero là gì?
LayerZero là một giao thức tương tác được tạo ra để kết nối các blockchain khác nhau, sử dụng các kỹ thuật mới để xác thực ngay lập tức các giao dịch cross-chain (chuỗi chéo) đang diễn ra, vượt qua thách thức phân mảnh thanh khoản, trong đó các hoạt động trên mỗi chain được thiết lập trong hệ sinh thái của riêng chúng.
Các nền tảng Layer 1 kiểm soát mức vốn hóa thị trường hơn 2 nghìn tỷ USD. Trong khi Bitcoin và Ethereum thống trị danh sách này, các nền tảng Layer 1 đáng chú ý khác như BNB Smart Chain (BSC) và Solana cũng kiểm soát một phần đáng kể thị trường. Các mạng phi tập trung tiếp tục tăng lên và mỗi mạng có ít nhất một tính năng độc nhất cũng như toàn bộ hệ sinh thái gồm các ứng dụng phi tập trung được xây dựng xung quanh nó.
Giải pháp duy nhất cho vấn đề nan giải này là một công nghệ cho phép sử dụng các mạng khác nhau cùng một lúc hoặc sử dụng một mạng khác mà không hoàn toàn từ bỏ mạng kia – khả năng tương tác.
Khả năng tương tác trên Blockchain
Khả năng tương tác của hệ thống blockchain cho phép các bên tương tác với nhau hoặc với các hợp đồng thông minh thông qua các giao dịch và hành động khác nhau. Điều này bao gồm khả năng thực hiện các giao dịch, truy vấn dữ liệu, gửi và nhận tiền điện tử, thực hiện các hành động tự động thông qua hợp đồng thông minh, và nhiều hơn nữa.
Khả năng tương tác trong blockchain thường được thực hiện thông qua các giao thức và tiêu chuẩn cụ thể, cũng như các ứng dụng và giao diện người dùng. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển Dapp, DeFi và các hệ thống AI sử dụng blockchain. Điều này cho phép các ứng dụng và hệ thống có thể tích hợp và tương tác với dữ liệu và tài nguyên trên blockchain, mở ra nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực tài chính, kinh doanh, y tế, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác.
‘Giải pháp khả năng tương tác’ bao hàm các giải pháp khác nhau được các ứng dụng phi tập trung tìm kiếm để tạo ra một cổng trao đổi giữa các mạng blockchain riêng biệt. Cuối cùng, một giao thức tương tác được kỳ vọng sẽ cho phép các mạng blockchain chia sẻ tài nguyên của chúng với nhau và cũng cho phép các mạng được trang bị ít hơn mượn tài nguyên từ một mạng được thiết lập tốt hơn.
Những tài nguyên này bao gồm tính thanh khoản, tài sản tiền điện tử, cơ sở hạ tầng bảo mật và thậm chí cả người dùng. ‘Người dùng’ trong bối cảnh này đề cập đến quyền tự do di chuyển giữa các mạng tương tác riêng biệt. Những nỗ lực này đã dẫn đến việc tạo ra các cầu nối cho phép chuyển tài sản giữa các mạng blockchain.
Để tạo cách thức liên lạc giữa hai mạng riêng biệt, các giải pháp tương tác phát triển một trung gian bằng cách chạy một chain trung gian hoặc một node.
Chain trung gian nhận tin nhắn từ chain nguồn, xử lý chúng và sau đó chuyển tiếp đến chain đích. Chain trung gian đảm nhận sức mạnh của một mạng thích hợp và có toàn quyền đối với việc xác thực và chuyển thông tin đến chain đích. Do đó, một sự cố ở chain trung gian có thể phá hủy toàn bộ giao thức và dẫn đến mất tài sản. Chain trung gian có hiệu quả về mặt chi phí nhưng cuối cùng phải đối mặt với các vấn đề bảo mật.
Một giải pháp thay thế cho việc sử dụng chain trung gian là chạy Light Node onchain bởi các giao thức tương tác được cung cấp bởi Light Node được coi là an toàn hơn. Các giao thức như vậy chạy một node trên chain đích, nhận tin nhắn từ chain nguồn, xác thực chúng và thêm chúng vào chain đích một cách tuần tự. Light Node tương tự như một node trên mạng, do đó dẫn đến mức độ tổn thất tối thiểu trong trường hợp rối loạn chức năng. Nhưng các giao thức tương tác của Light Node khá tốn kém.
Chính những bất cập này đã thôi thúc LayerZero xuất hiện, tìm cách khắc phục những thiếu sót về bảo mật của các hệ thống tương tác hiện có và phát triển một thiết kế vững chắc để các mạng blockchain có thể liên lạc với nhau.
Vậy chính xác LayerZero là gì và nó hoạt động như thế nào?
Giới thiệu về LayerZero
Ryan Zarick, đồng sáng lập kiêm CTO tại LayerZero Labs nhận định:
“LayerZero sẽ kết nối tất cả các chain một cách liền mạch, khiến người dùng không biết rằng họ đang sử dụng nó. LayerZero sẽ cho phép các Dapp mới và đang tồn tại mở rộng ra ngoài ranh giới của EVM hoặc Non-EVM, tạo ra các ứng dụng omnichain đầu tiên trên thế giới.”
LayerZero là một giao thức có khả năng tương tác làm trung gian cho việc truyền tin nhắn từ các ứng dụng của người dùng trên mạng phi tập trung này sang mạng phi tập trung khác. Nó truyền tải thông tin giữa hai điểm cuối onchain bằng cách chạy các Ultra Light Node, sử dụng các relayer (bộ chuyển tiếp) và các oracle phi tập trung. Dữ liệu được truyền tải trong quá trình này bao gồm từ dữ liệu đơn giản đến thay đổi trạng thái và liên lạc cấp cao giữa các mạng phi tập trung. Ultra Light Node lưu giữ bằng chứng về mọi giao dịch trên chain nguồn và cung cấp chúng (với số lượng lớn) bất cứ khi nào chain đích yêu cầu.
LayerZero đang làm việc trên một nền tảng thúc đẩy giao tiếp thực sự giữa các mạng phi tập trung riêng biệt trong khi vẫn duy trì bảo mật cấp cao nhất và cắt giảm chi phí. Ultra Light Node đảm bảo tính bảo mật và tiết kiệm chi phí trong khi các oracle và relayer phối hợp với nhau để cung cấp năng lượng cho hệ thống truyền dữ liệu.
LayerZero hoạt động như thế nào?
Các thành phần chính trong giao thức tương tác của LayerZero là: một Ultra Light Node, một oracle phi tập trung và các relayer.
Nguồn: docs.layerzero.network
Ultra Light Node
Light Node giống như các node xác thực nhỏ trên mạng blockchain. Đối với các giao thức tương tác, Light Node được thiết lập trên chain đích. Như đã mô tả trước đó, Light Node tiếp nhận dữ liệu từ chain nguồn và tích hợp dữ liệu được truyền tải vào chain đích sau đó, hoàn thành chu trình liên lạc. Nhưng Light Node hy sinh hiệu quả chi phí để cải thiện tính bảo mật.
Để khắc phục vấn đề này, LayerZero sử dụng Ultra Light Node (ULN).
ULN rất giống Light Node, nhưng thay vì thêm tuần tự từng giao dịch mới vào chain đích, ULN sẽ đóng gói các giao dịch này và gửi tất cả chúng cùng một lúc theo yêu cầu của chain đích. LayerZero tuyên bố rằng quy trình này tiết kiệm chi phí trong khi vẫn duy trì mức độ bảo mật được cung cấp bởi các Light Node onchain.
Oracle
Oracle là một phần mềm hoặc dịch vụ cung cấp dữ liệu bên ngoài cho các hợp đồng thông minh hoặc ứng dụng phi tập trung. Điều này cho phép các hợp đồng thông minh hoặc các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể sử dụng thông tin từ thế giới ngoài blockchain để thực hiện các hành động tự động hoặc ra quyết định thông minh.
Cụ thể, oracle hoạt động bằng cách ghi lại dữ liệu từ các nguồn bên ngoài như trang web, cơ sở dữ liệu, hoặc các hệ thống thông tin khác, và sau đó cung cấp thông tin này cho các hợp đồng thông minh hoặc ứng dụng trên blockchain. Điều này cho phép các hợp đồng thông minh thực hiện các điều kiện và hành động dựa trên dữ liệu thực tế, chẳng hạn như giá của một tài sản, kết quả của một sự kiện, hoặc dữ liệu từ các hệ thống bên ngoài.
Oracle quan trọng đối với hệ sinh thái DeFi vì nó giúp kết nối thế giới ngoài blockchain với các hợp đồng thông minh, cho phép các dự án và ứng dụng tạo ra các sản phẩm và dịch vụ tài chính phức tạp hơn, trong đó có việc cho vay, giao dịch tài sản, và quản lý rủi ro, mà không cần phải dựa vào các bên trung gian truyền thống.
Giao thức tương tác LayerZero sử dụng các oracle phi tập trung giống như các oracle được phát triển bởi giao thức Chainlink và Band.
Relayer
Relayer thường được sử dụng để chỉ các node hoặc dịch vụ trung gian trên các nền tảng giao thức mở như Ethereum. Chúng đóng vai trò như các trung gian truyền tải các giao dịch giữa các bên, đóng gói chúng vào các giao dịch thông minh và truyền đến các khối mới trong blockchain.
Relayer thường xuất hiện trong các hệ thống giao thức giao dịch phi tập trung (DEX), nơi mà các người dùng có thể trao đổi tài sản mà không cần sự can thiệp của một bên trung gian. Chúng cung cấp các dịch vụ như khớp lệnh, quản lý sự tương tác với các giao dịch thông minh, và gửi các giao dịch đến blockchain để được xác nhận và thực thi.
Vai trò của relayer quan trọng trong việc tạo ra một môi trường giao dịch an toàn, công bằng và hiệu quả trên các nền tảng giao thức mở, giúp cải thiện tính thanh khoản và tiện lợi của các Dapp bằng cách tạo ra các giao dịch mạng lưới, cũng như tăng cường sự phát triển của hệ sinh thái DeFi.
Trong giao thức tương tác của LayerZero, relayer hoàn thành chu trình nhắn tin giữa các mạng liên lạc bằng cách gửi bằng chứng giao dịch đến đích. Với những bằng chứng này, chain đích có thể tích hợp dữ liệu hoặc thông báo từ chain nguồn vào hệ thống của chính nó và thực thi các lệnh ẩn trong thông báo.
Tổng quan về cách thức hoạt động của LayerZero
LayerZero tạo các điểm cuối tại mỗi mạng giao tiếp, chẳng hạn như Mạng A (chain nguồn) và Mạng B (chain đích). Để gửi tin nhắn đến Mạng B, ứng dụng người dùng từ Mạng A sẽ chọn một oracle ưa thích (giả sử Chainlink DON) và một relayer cho tin nhắn cross-chain của họ. Điểm cuối tại Mạng A cung cấp cho Chainlink DON và relayer đã chọn các chi tiết của tin nhắn bao gồm cả điểm đến của nó. Oracle chuyển tiếp các chi tiết của thông báo này đến Mạng B trong khi relayer gửi bằng chứng về giao dịch đến chain mục tiêu.
Nguồn: LayerZero
Giao tiếp giữa các oracle và chain mục tiêu tương tự như khi các oracle cung cấp dữ liệu từ môi trường bên ngoài cho các giao thức blockchain.
Các tính năng của LayerZero
LayerZero tuyên bố sẽ khắc phục những thiếu sót của các giải pháp tương tác blockchain hiện đại. Dựa trên cách thức hoạt động, LayerZero mở ra các khả năng như:
Cải thiện bảo mật
Dựa trên thiết kế đã được công bố, LayerZero xem xét tính bảo mật trên nhiều tài khoản và thiết lập hệ thống bằng các tài nguyên nhằm chống lại các nỗ lực thao túng. Là layer bảo vệ đầu tiên, Ultra Light Node đảm bảo rằng phần lớn hệ thống không bị tổn hại trong trường hợp không may bị tấn công khai thác. Điều này càng được củng cố bởi hệ thống bảo mật của các mạng oracle phi tập trung được sử dụng trong giao tiếp. Trong trường hợp hai hệ thống này bị vượt qua, một kịch bản mà LayerZero cho là hiếm gặp, thì việc tách biệt các hệ thống của giao thức sẽ tạo ra một layer phòng vệ tiếp theo.
Các hệ thống oracle và relayer trên chain nguồn và chain đích được trừu tượng hóa, do đó hệ thống bảo mật trên chain nguồn có thể bị ảnh hưởng trong khi chain đích vẫn “bình an vô sự”. Điều này tiếp tục giảm thiểu tổn thất có thể xảy ra.
Trao đổi dữ liệu toàn cầu
Trong một ấn phẩm tháng 9 năm 2021, Ryan Zarick, đồng sáng lập của LayerZero đã giải thích khả năng phát triển một giao diện và code duy nhất cho các ứng dụng và chạy chúng trên các blockchain khác nhau mà không cần thay đổi code gốc. Theo ông, hệ thống này sẽ được hỗ trợ bởi hệ thống trao đổi dữ liệu cho phép các ứng dụng đa chain hoạt động trên các blockchain khác nhau bằng cách thực hiện chức năng gửi và nhận.
Điều này cũng áp dụng cho các cầu nối tài sản, trong trường hợp này, nền tảng bắc cầu không cần tạo hợp đồng bắc cầu mới cho mọi nội dung hoặc trên mọi chain. Không giống như các giao thức tương tác hiện tại chủ yếu là cầu nối tài sản, thiết kế của LayerZero có thể sẽ hỗ trợ các hình thức chia sẻ tài nguyên và dữ liệu khác.
Các trường hợp sử dụng LayerZero
Cầu nối
Cầu nối hiện là giải pháp tương tác phổ biến nhất. Nó được sử dụng để kết nối hoặc chuyển đổi dữ liệu giữa hai blockchain khác nhau. Mục tiêu chính của cầu nối là tạo điều kiện cho tính tương tác và tương thích giữa các hệ thống blockchain khác nhau.
Cầu nối cho phép di chuyển tài sản kỹ thuật số hoặc dữ liệu từ một blockchain sang một blockchain khác một cách an toàn và hiệu quả. Điều này có thể là cần thiết khi người dùng muốn sử dụng tài sản kỹ thuật số hoặc dịch vụ từ một mạng blockchain trên mạng blockchain khác mà không cần phải chuyển đổi tài sản ra ngoài mạng và sau đó chuyển về.
Có một số lý do khiến nhà đầu tư kết nối tài sản của họ với mạng khác, chẳng hạn như tận dụng cấu trúc phí trên chain mục tiêu hoặc hưởng lợi từ các ứng dụng trên chain đích. Nhờ các chain Proof of Stake (PoS) rẻ hơn như Polygon, Fantom và BNB Smart Chain (BSC), các cầu nối trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Nhưng các nền tảng bắc cầu hiện tại cũng có những thiếu sót, ngoài vấn đề bảo mật kém đã được thảo luận.
Việc triển khai và duy trì một cầu nối giữa các hệ thống blockchain đòi hỏi lượng vốn lớn đáng kể do nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng mới cho mọi hướng cầu. Chẳng hạn, một nền tảng cầu nối hỗ trợ 5 mạng cần viết 5 code khác nhau và chạy 5 chain trung gian hoặc Light Node.
LayerZero tuyên bố sẽ khắc phục được vấn đề này.
Đầu tiên, Ultra Light Node đòi hỏi ít tài nguyên hơn và khả năng trao đổi dữ liệu toàn cầu cho phép sử dụng cùng một cơ sở hạ tầng và mã nguồn cho nhiều mạng, tạo điều kiện cho việc xây dựng cầu nối giữa các mạng blockchain trở nên dễ dàng và linh hoạt hơn. Các cầu nối như vậy hiệu quả hơn và hợp túi tiền hơn, loại bỏ nhu cầu về các bộ code khác nhau để kết nối các chain khác nhau.
Hoán đổi croschain và thanh khoản hợp nhất
Nhà đầu tư muốn mua một tài sản tiền điện tử trên một mạng khác trước tiên sẽ cần kết nối một tài sản thống nhất với chain mục tiêu và thực hiện giao dịch mua bằng cách sử dụng sàn giao dịch phi tập trung trên chain mục tiêu. Cầu nối testnet của LayerZero có thể trao đổi trực tiếp Ethereum từ mainnet và các giải pháp Layer 2 như Arbitrum và Optimism cho Goerli ETH. Một hệ thống tương tự có thể được phát triển trên quy mô lớn hơn để hỗ trợ hoán đổi crosschain và loại bỏ quá trình bắc cầu và kết nối với một sàn giao dịch trên nền tảng mục tiêu.
Các cầu nối hiện tại sử dụng các pool thanh khoản riêng biệt, ví dụ: các pool thanh khoản khác nhau phục vụ các yêu cầu bắc cầu từ chain Ethereum đến Polygon PoS và từ Opera Chain của Fantom đến Polygon. Điều này có thể dẫn đến sự khác biệt về hiệu quả. Thanh khoản trên cầu nối Ethereum tới Polygon có thể đủ để xử lý tất cả các yêu cầu trong khi cầu nối Fantom tới Polygon không đủ tài sản trên cả hai chain để hoàn thành ngay lập tức yêu cầu bắc cầu.
Đồng sáng lập LayerZero đề cập rằng LayerZero có thể tận dụng pool thanh khoản thống nhất để đáp ứng các yêu cầu bắc cầu từ một số chain đích.
“LayerZero mang lại chén thánh cầu nối: tính thanh khoản thống nhất trên tất cả các chain với finality được đảm bảo trên chain nguồn. Điều này có nghĩa là khi chuyển một tài sản từ Chain A sang Chain B, người dùng được đảm bảo tài sản trên Chain B và các nhà cung cấp LP nhận phí từ tất cả các giao dịch đến Chain B bất kể chain nguồn.”
Token Omnichain và NFT
Theo thiết kế, các công nghệ của LayerZero tạo ra một zero layer theo đúng nghĩa đen. Một hệ sinh thái có khả năng tương tác với bất kỳ mạng nào khác, chia sẻ tài nguyên và hoạt động tự do mà không bị hạn chế về nền tảng – một omnichain.
LayerZero có thể đi tiên phong trong việc ra đời các tài sản tiền điện tử ‘non-native’ – là các loại tài sản tiền điện tử không được phát triển hoặc tạo ra trên một blockchain cụ thể mà được phát hành trên một blockchain khác. Non-native ở đây có nghĩa là chúng có thể được sử dụng trên mọi chain mà không cần phải đi qua các cầu nối thay đổi hình dạng ban đầu để chuyển chúng đến chain mục tiêu và quay trở lại.
Token Ominichain và NFT sẽ là duy nhất và có thể được chấp nhận nhanh hơn vì các nhà đầu tư có thể dễ dàng mua và lưu trữ chúng trên các blockchain ưa thích của họ.
So sánh LayerZero với các giải pháp cũ
Nguồn: Whitepaper LayerZero
Sàn giao dịch tập trung (CEX) yêu cầu người dùng gửi token của họ tới sàn. Quá trình theo dõi số dư này thường diễn ra off-chain và được thực hiện bởi một bên thứ ba. Trong trường hợp này, người dùng phải tạm thời tin tưởng CEX. Sau đó, tiền của họ sẽ được chuyển đến một chain khác nếu họ muốn.
Tiếp theo, ở cấp độ khác, các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) sử dụng sự thỏa thuận để thực hiện trao đổi. Tuy nhiên, thường thì để DEX có thể hoạt động, cần có một token trung gian để trao đổi giữa Chain A và Chain B, hoặc cần sử dụng các token có dạng “Wrapped”.
Điều này gây ra hai vấn đề chính:
- Người dùng phải tin tưởng vào token trung gian hoặc token “Wrapped” (ví dụ như WBTC). Trong trường hợp có rủi ro mất giá hoặc không thanh khoản, người dùng sẽ gánh chịu thiệt hại.
- Chi phí bổ sung.
Giải pháp của LayerZero khắc phục những hạn chế này bằng cách cho phép thực hiện giao dịch mà không cần sử dụng bất kỳ token trung gian nào. Quá trình giao dịch được thực hiện thông qua các hợp đồng thông minh trên 1 trong 2 chain và LayerZero đóng vai trò trung gian truyền tải thông điệp giữa 2 chain này.
Kết luận
Blockchain không ngừng phát triển – từ Bitcoin đến một số fork của mạng Bitcoin cốt lõi và bây giờ là vô số blockchain hợp đồng thông minh. Một tỷ lệ phần trăm lớn các mạng hợp đồng thông minh là các fork tương thích EVM* của blockchain Ethereum, trong đó mỗi mạng này có các tính năng độc nhất. Mặc dù các mạng blockchain này đã chiếm một phần lớn trong hệ sinh thái tiền điện tử nói chung nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy sự phát triển sẽ sớm chậm lại.
Blockchain được coi là một phần quan trọng của tương lai, nhưng hình thức cuối cùng của chúng vẫn chưa thể xác định. Đó có thể là một blockchain khổng lồ phù hợp với tất cả nhu cầu về một mạng phi tập trung hoặc một nhóm các mạng phân mảnh với các thuộc tính độc nhất.
Nếu một nhóm các mạng phân mảnh với các thuộc tính độc nhất trở thành tiêu chuẩn, thì một hệ thống hiệu quả cho phép những người đam mê blockchain được hưởng lợi từ các thế mạnh riêng lẻ của mạng là điều cần thiết.
Nhiều dự án tương tác hiểu được điều này và đã liên tục phát triển các phương thức liên lạc khả thi giữa các mạng blockchain. Cầu nối crosschain là một sản phẩm phổ biến của nỗ lực này và đã cho thấy khả năng sử dụng tuyệt vời. Các cầu nối đã hỗ trợ sự di chuyển của tài sản tiền điện tử trị giá hàng tỷ đô la giữa các mạng riêng biệt dù chúng vẫn tồn tại những thiếu sót.
LayerZero gợi ý về giai đoạn tiếp theo của khả năng tương tác cho các mạng blockchain, một giai đoạn vượt qua kết nối các tài sản tiền điện tử và tập trung vào giao tiếp. Các công nghệ và thiết kế của LayerZero có thể tạo ra hoặc ít nhất là tiên phong trong các hệ thống có khả năng tương tác tiên tiến.
Vào đầu tháng 5 năm nay, LayerZero đã xác nhận sẽ ra mắt token gốc ZRO và airdrop sau khi hoàn thành snapshot giai đoạn đầu tiên vào ngày 1 tháng 5.
*Ethereum Virtual Machine (EVM) là một thành phần cốt lõi của blockchain Ethereum, đóng vai trò như một môi trường thực thi cho các hợp đồng thông minh. EVM cung cấp một nền tảng phi tập trung, an toàn và không thể thay đổi để triển khai và thực hiện các mã hợp đồng thông minh.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- LayerZero sắp ra mắt token ZRO và airdrop khi hoàn thành snapshot giai đoạn đầu tiên
- LayerZero yêu cầu sybil airdrop farmer tự báo cáo địa chỉ trước ngày 17/5
Itadori
Tạp chí Bitcoin
