Donald Trump

Tên đầy đủ: Donald John Trump

Năm sinh: 14 tháng 6 năm 1946

Nơi sinh: Queens, New York, Hoa Kỳ

Học vấn:

• Cử nhân Kinh tế (Bachelor of Science in Economics), Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania (1968)

Tổng quan

Donald Trump là Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ, nhậm chức từ ngày 20 tháng 1 năm 2025, sau khi đánh bại Phó Tổng thống Kamala Harris trong cuộc bầu cử năm 2024. Trước đó, ông từng là Tổng thống thứ 45 từ năm 2017 đến 2021. Trump là một doanh nhân, ngôi sao truyền hình và chính trị gia thuộc Đảng Cộng hòa, nổi tiếng với phong cách lãnh đạo gây tranh cãi và sự ảnh hưởng sâu rộng trong chính trị Mỹ. Trước khi bước vào chính trường, ông là chủ tịch và CEO của Trump Organization, một tập đoàn bất động sản, và là người dẫn chương trình của chương trình truyền hình thực tế The Apprentice. Trump cũng là nhân vật trung tâm trong nhiều tranh cãi pháp lý và chính trị, đồng thời được biết đến với sự ủng hộ ngày càng tăng đối với tiền mã hóa và vai trò của ông trong việc khởi động chiến tranh thương mại Mỹ-Trung.

Sự nghiệp kinh doanh

Donald Trump sinh ra trong một gia đình giàu có, là con trai của Fred Trump, một nhà phát triển bất động sản nổi tiếng ở New York. Sau khi tốt nghiệp Trường Wharton, Trump gia nhập Trump Organization vào năm 1968 và tiếp quản công ty từ cha mình vào năm 1971. Ông mở rộng hoạt động kinh doanh sang các dự án bất động sản cao cấp, bao gồm Trump Tower ở Manhattan (1983), và các sòng bạc ở Atlantic City như Trump Taj Mahal. Trump cũng đầu tư vào các sân golf, khách sạn, và thương hiệu cá nhân thông qua việc cấp phép tên tuổi cho các sản phẩm đa dạng, từ nước hoa đến bít tết.

Dù đạt được nhiều thành công, Trump Organization đối mặt với 6 lần phá sản doanh nghiệp từ năm 1991 đến 2009, chủ yếu liên quan đến các sòng bạc. Trump cũng bị chỉ trích vì các hoạt động kinh doanh gây tranh cãi, như vụ kiện Trump University (2010-2016), nơi ông bị cáo buộc lừa đảo sinh viên và phải bồi thường 25 triệu USD để dàn xếp. Tính đến năm 2025, tài sản của Trump được Forbes ước tính khoảng 8 tỷ USD, phần lớn đến từ bất động sản và thương hiệu cá nhân.

Sự nghiệp truyền hình

Từ năm 2004 đến 2015, Trump trở thành ngôi sao truyền hình với vai trò nhà sản xuất và người dẫn chương trình The Apprentice trên NBC, cùng phiên bản Celebrity Apprentice. Chương trình thu hút hàng triệu khán giả, biến Trump thành một cái tên quen thuộc với câu nói nổi tiếng “You’re fired!” (Bạn bị sa thải!). Ông kiếm được hàng trăm triệu USD từ chương trình này và các hợp đồng quảng cáo liên quan. Sự nổi tiếng trên truyền hình đã giúp Trump xây dựng hình ảnh một doanh nhân thành đạt, tạo nền tảng cho sự nghiệp chính trị sau này.

Sự nghiệp chính trị

Trump bắt đầu tham gia chính trị với tư cách ứng cử viên Tổng thống của Đảng Cộng hòa vào năm 2016. Chiến dịch của ông tập trung vào khẩu hiệu “Make America Great Again” (MAGA), nhấn mạnh các vấn đề như chống nhập cư bất hợp pháp, tái cơ cấu thương mại quốc tế, và giảm quy định cho doanh nghiệp. Trump đánh bại Hillary Clinton trong cuộc bầu cử năm 2016, trở thành Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ vào ngày 20 tháng 1 năm 2017.

Trong nhiệm kỳ đầu (2017-2021), Trump thực hiện một số chính sách nổi bật:

• Cải cách thuế: Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm 2017 giảm thuế doanh nghiệp từ 35% xuống 21%, dù bị chỉ trích vì chủ yếu có lợi cho người giàu.
• Chính sách nhập cư: Ông thúc đẩy xây dựng bức tường biên giới Mỹ-Mexico và áp dụng “chính sách không khoan nhượng”, dẫn đến việc tách trẻ em khỏi gia đình nhập cư bất hợp pháp tại biên giới.
• Tư pháp: Ông bổ nhiệm 3 thẩm phán Tòa án Tối cao (Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, Amy Coney Barrett), định hình hướng bảo thủ của tòa trong nhiều thập kỷ.

Trump rời nhiệm sở vào năm 2021 sau khi thua Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020, nhưng ông từ chối thừa nhận kết quả, dẫn đến vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021. Ông bị Hạ viện luận tội lần thứ hai vì “kích động nổi dậy”, nhưng được Thượng viện tha bổng.

Trump tái tranh cử năm 2024 và giành chiến thắng trước Kamala Harris với 312 phiếu đại cử tri so với 226, trở thành Tổng thống thứ 47 vào ngày 20 tháng 1 năm 2025. Nhiệm kỳ thứ hai của ông tiếp tục với các chính sách gây tranh cãi, như kế hoạch trục xuất 425,000 người nhập cư bất hợp pháp có tiền án và bổ nhiệm các nhân vật thân cận như Elon Musk và Vivek Ramaswamy vào vai trò cố vấn kinh tế.

Ủng hộ tiền mã hóa

Trump đã chuyển từ thái độ hoài nghi sang ủng hộ mạnh mẽ ngành tiền mã hóa, đặc biệt trong nhiệm kỳ thứ hai:

• Thay đổi quan điểm: Trong nhiệm kỳ đầu, Trump từng gọi Bitcoin là “lừa đảo” vào năm 2021 và lo ngại tiền mã hóa đe dọa vị thế của USD. Tuy nhiên, sau khi rời nhiệm sở, ông bắt đầu thay đổi quan điểm khi nhận thấy tiềm năng kinh tế và sự ủng hộ từ cộng đồng tiền mã hóa. Đến năm 2024, Trump trở thành “ứng cử viên thân thiện với tiền mã hóa”, cam kết biến Mỹ thành “thủ đô tiền mã hóa của thế giới”.
• Hành động cụ thể: Trump bổ nhiệm Paul Atkins, một người ủng hộ tiền mã hóa, làm Chủ tịch SEC vào tháng 4/2025. Atkins đã hủy bỏ nhiều vụ kiện chống lại các công ty tiền mã hóa như Coinbase và Uniswap, tạo môi trường pháp lý thuận lợi hơn. Trump cũng đề xuất thành lập quỹ chiến lược Bitcoin quốc gia, với mục tiêu tích trữ Bitcoin như một tài sản dự trữ của Mỹ.
• Hỗ trợ tài chính từ ngành: Chiến dịch tranh cử của Trump nhận được sự đóng góp lớn từ các công ty tiền mã hóa, bao gồm 5 triệu XRP (khoảng 12,5 triệu USD) từ Ripple Labs, 1 triệu USD từ Kraken, và 45 triệu USD từ siêu PAC Fairshake, một nhóm vận động ủng hộ tiền mã hóa.
• Khởi nghiệp tiền mã hóa: Trump và các con trai của ông ra mắt World Liberty Financial (WLFI), một nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi), vào năm 2024. Ông cũng sở hữu bộ sưu tập NFT trị giá 1-5 triệu USD và kiếm được 7,2 triệu USD từ các dự án NFT của mình. Trước khi nhậm chức Tổng thống Mỹ 1 ngày (20/1/2025) ông cho ra mắt memecoin TRUMP của riêng mình, nó nhanh chóng đạt vốn hoá hàng tỷ USD.

Trump dự đoán giá Bitcoin có thể đạt 100,000 USD vào cuối năm 2025, và hơn 70 đơn đăng ký quỹ ETF liên quan đến tiền mã hóa (bao gồm XRP, Litecoin, Solana) đang chờ SEC phê duyệt dưới sự lãnh đạo của tân chủ tịch Paul Atkins. Tuy nhiên, một số nhà phê bình lo ngại rằng cách tiếp cận giảm quy định của Trump có thể làm tăng rủi ro gian lận và biến động thị trường.

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung

Trump là người khởi xướng cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung trong nhiệm kỳ đầu, với các chính sách bảo hộ kinh tế nhằm giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ ngành sản xuất Mỹ:

• Áp thuế hàng hóa Trung Quốc: Từ năm 2018, Trump áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, bắt đầu với mức thuế 25% đối với thép và nhôm, sau đó mở rộng sang các sản phẩm công nghệ và tiêu dùng. Trung Quốc đáp trả bằng cách áp thuế lên hàng hóa Mỹ, như đậu nành và ô tô, dẫn đến căng thẳng leo thang. Đến năm 2019, Mỹ đã áp thuế lên hơn 550 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, trong khi Trung Quốc áp thuế lên khoảng 185 tỷ USD hàng hóa Mỹ.
• Mục tiêu và kết quả: Trump nhắm đến việc giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc (đạt 419 tỷ USD vào năm 2018) và buộc nước này thay đổi các hoạt động thương mại “không công bằng”, như trợ cấp doanh nghiệp nhà nước và ép buộc chuyển giao công nghệ. Năm 2020, hai bên ký Thỏa thuận Giai đoạn Một, trong đó Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ, nhưng chỉ đạt 62% mục tiêu vào năm 2021. Thâm hụt thương mại giảm nhẹ, còn 355 tỷ USD vào năm 2020, nhưng không đạt mục tiêu lớn như Trump kỳ vọng.
• Tác động: Chiến tranh thương mại gây tổn thất cho cả hai bên. Người tiêu dùng Mỹ chịu chi phí cao hơn do giá hàng hóa tăng, trong khi nông dân Mỹ mất thị trường xuất khẩu lớn (Trung Quốc mua 25% đậu nành Mỹ trước năm 2018). Trung Quốc đối mặt với tăng trưởng kinh tế chậm lại và chuyển hướng sang các nhà cung cấp khác như Brazil. Nhiều công ty Mỹ, như Apple, chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc sang các nước như Việt Nam và Ấn Độ.
• Nhiệm kỳ thứ hai: Vào năm 2025, Trump tiếp tục duy trì các biện pháp cứng rắn với Trung Quốc, đe dọa áp thuế bổ sung nếu Trung Quốc không tuân thủ các cam kết thương mại. Ông cũng đẩy mạnh chính sách “tách rời” kinh tế, khuyến khích các công ty Mỹ đưa sản xuất về nước hoặc sang các đồng minh như Ấn Độ và Mexico, nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc trong các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn và dược phẩm.

Tranh cãi và pháp lý

Trump là trung tâm của nhiều tranh cãi pháp lý:

• Vụ kiện bầu cử 2020: Ông bị truy tố hình sự vì cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử, nhưng các vụ kiện bị đình chỉ sau khi ông nhậm chức năm 2025, với lý do miễn trừ tổng thống.
• Vụ kiện Stormy Daniels: Trump bị kết tội 34 tội danh hình sự vào năm 2024 liên quan đến khoản tiền bịt miệng trả cho Stormy Daniels, nhưng ông được tại ngoại và không bị cản trở trong việc tranh cử.
• Tài chính cá nhân: Trump bị phạt 454 triệu USD vào năm 2024 trong một vụ kiện dân sự ở New York vì gian lận tài chính liên quan đến việc thổi phồng giá trị tài sản.

Đời tư và tầm nhìn

Donald Trump kết hôn ba lần và có năm người con. Ông kết hôn với Ivana Zelníčková (1977-1992), có ba con: Donald Jr., Ivanka, và Eric; với Marla Maples (1993-1999), có một con: Tiffany; và với Melania Knauss (2005-nay), có một con: Barron. Trump là người không uống rượu, không hút thuốc, và có sở thích chơi golf. Ông cũng là tác giả của The Art of the Deal (1987), một trong những cuốn sách kinh doanh nổi tiếng nhất của ông.

Tầm nhìn của Trump tập trung vào việc “làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” thông qua chủ nghĩa bảo hộ kinh tế, giảm quy định, và tăng cường an ninh biên giới. Sự ủng hộ của ông đối với tiền mã hóa nhằm mục đích biến Mỹ thành trung tâm đổi mới tài chính toàn cầu, trong khi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung phản ánh chiến lược của ông nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế Mỹ và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo gây tranh cãi và các chính sách của ông tiếp tục gây chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ, với một bên ủng hộ ông vì sự quyết đoán, và bên còn lại chỉ trích ông vì các chính sách cực đoan và các vấn đề pháp lý.