Một vài năm trước, nếu bạn nghe nói chính phủ Hoa Kỳ đúc tiền kỹ thuật số của riêng họ thì bạn có thể cười nhạo là chuyện xa vời hoặc chỉ là một trò đùa. Bởi lẽ các loại tiền kỹ thuật số chẳng hạn như Bitcoin là phạm vi hoạt động của nhà đầu cơ và mã hóa, chứ không phải ngân hàng trung ương. Nhưng mùa đông năm 2019, Cục dự trữ liên bang Hoa Kỳ (Fed) thông báo đang tìm hiểu khả năng phát hành coin kỹ thuật số của riêng mình. Phát biểu tại Stanford, Thống đốc Lael Brainard của Fed lưu ý rằng “tiềm năng số hóa để cung cấp giá trị và sự tiện lợi cao hơn với chi phí thấp hơn, thu hút sự quan tâm của tổ chức chống rủi ro truyền thống”.
Hiện tại, mối quan tâm của Fed đối với tiền kỹ thuật số là dấu hiệu cho thấy thế giới đã thay đổi như thế nào và xu hướng ra sao. Bởi vì giống như cách Paypal và eBay (hoặc Alipay và Taobao) đã cách mạng hóa phương thức mọi người mua sắm trực tuyến và Amazon thay đổi cách mọi người mua sắm, dịch vụ thanh toán kỹ thuật số được công nghệ blockchain hỗ trợ có thể cú chuyển mình lớn tiếp theo trong tăng trưởng thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, cần phải có 4 điều kiện phù hợp: công nghệ thích hợp, nhu cầu của người dùng, công ty hàng đầu và môi trường pháp lý có thể chấp nhận được.
Câu hỏi đặt ra là làm thế nào? Đối với tất cả sự cường điệu xung quanh blockchain, sổ cái kỹ thuật số nguồn mở mà nhiều người tranh luận là sẽ làm mọi thứ khiến tiền mặt trở nên lỗi thời và dựng lại nền kinh tế toàn cầu đôi khi có vẻ giống như một giải pháp tìm kiếm vấn đề. Mặc dù đã được sử dụng cho chuỗi cung ứng và ID kỹ thuật số nhưng các vấn đề như biến động giá và sự cần thiết phải tuân thủ khung pháp lý hiện hành đã ngăn cản việc chấp nhận chính thống. Bây giờ, một loại tiền điện tử đầy hứa hẹn được biết đến với tên gọi stablecoin có vẻ như đã sẵn sàng để thành công trong khi những anh em tiền nhiệm của nó thất bại. Được thiết lập độc đáo để hoạt động như một phương tiện trao đổi trong thương mại điện tử, stablecoin tăng cường cả hiệu quả và phạm vi của lĩnh vực.
Tìm ứng dụng phù hợp cho blockchain
Như tên gọi của nó, stablecoin (tiền ổn định) tự phân biệt với các loại tiền điện tử phổ biến hơn nhưng biến động cao hơn chẳng hạn Bitcoin ở chỗ tập trung vào sự ổn định giá cả. Để phấn đấu ổn định ngay từ đầu, stablecoin hy vọng tránh được những tình huống như Laszlo Hanyecz đã trải qua vào năm 2010. Hanyecz là lập trình viên phần mềm hoạt động tại Hoa Kỳ, đã đồng ý trả 10,000 Bitcoin cho 2 chiếc pizza của Domino (là mức giá hợp lý tại thời điểm Bitcoin chỉ bằng phần nhỏ của một xu). Hôm nay, giao dịch này trị giá gần 100 triệu đô la. Hanyecz đã chứng minh quan điểm: đây là ví dụ đầu tiên hàng hóa được mua bằng tiền điện tử, nhưng câu chuyện huyền thoại giờ đây đã trở thành một câu chuyện ngụ ngôn về tính biến động khét tiếng để mua bán hàng ngày.
Stablecoin đã áp dụng nhiều cách tiếp cận khác nhau để giải quyết vấn đề biến động giá. Nỗ lực cao nhất và gây tranh cãi nhất từ trước đến nay là dự án Libra chưa được phát hành của Facebook, được cho là gắn liền với một rổ chứng khoán chính phủ ngắn hạn và tiền gửi ngân hàng bằng các loại tiền tệ ổn định như đô la Mỹ và Euro. Sự phản kháng từ các cơ quan quản lý và tổ chức tài chính truyền thống đã khiến Facebook rút lại tầm nhìn ban đầu về một loại tiền tệ toàn cầu cạnh tranh với các cơ quan tiền tệ. Mặc dù vẫn còn nhiều điều không chắc chắn xung quanh dự án, nhưng nó có thể trông giống ví Venmo hơn với người dùng gửi đô la qua Facebook.
Terra (dự án Nicholas đang làm việc) là stablecoin mới được một số thương nhân hoạt động trên khắp Đông Nam Á chấp nhận. Nó ít nổi tiếng hơn ở Hoa Kỳ, nhưng là một ví dụ về cách stablecoin thực sự hoạt động – một loại tiền tệ blockchain có giá trị đáng tin cậy được người bình thường sử dụng. Trái ngược với Libra, nó sử dụng hình thức chính sách tiền tệ tự động để giữ giá ổn định, thu hẹp nguồn cung khi giá quá thấp và mở rộng khi giá quá cao. Điều này đạt được bằng cách sử dụng một loại tiền điện tử thứ hai Luna, hoạt động như công cụ chính sách tiền tệ và kiếm được phí giao dịch như một hình thức thưởng. Trong khi những lời chỉ trích Libra chủ yếu tập trung vào cách cơ chế quản trị được một vài tập đoàn lớn như Hiệp hội Libra có trụ sở tại Thụy Sĩ kiểm soát thì chính sách của Terra được mã hóa trực tiếp trên blockchain và do đó minh bạch, không bị con người can thiệp.
Tính ổn định và minh bạch của Terra rất quan trọng vì chúng khai thác tiềm năng của blockchain dưới dạng hữu ích cho sinh hoạt hàng ngày của mọi người, thách thức các công nghệ hiện có. Trong trường hợp của Terra, điều đó có nghĩa là thực hiện trên thẻ tín dụng.
Tốt hơn thẻ tín dụng
Những người say mê thường chỉ ra tiềm năng của tiền điện tử để tăng cường cả hiệu quả và khả năng tiếp cận với thương mại điện tử. Hệ thống tài chính hiện tại mặc dù thể hiện được chức năng của mình nhưng vẫn có phần không hiệu quả, bao gồm cả sự phụ thuộc vào tổ chức trung gian, thường xuất hiện dưới hình thức nhà cung cấp thẻ tín dụng tính phí tới 3% mỗi giao dịch. Công nghệ blockchain cho phép thanh toán xảy ra trực tiếp giữa người mua và người bán, phá vỡ hệ thống hiện có và giảm chi phí cho cả thương nhân cũng như người dùng. Blockchain cũng cho phép tự động hóa quá trình xác minh giao dịch, nơi mà hầu hết ngân hàng ngày nay vẫn dành nguồn lực đáng kể để thực hiện thủ công vô cùng tốn kém. Trên thực tế, Santander InnoVentures ước tính “các công nghệ blockchain có thể giúp ngân hàng giảm chi phí cho cơ sở hạ tầng khoảng 15-20 tỷ đô la mỗi năm vào năm 2022”. Những lợi thế này sẽ mang lại thời gian xử lý giao dịch nhanh hơn và giao dịch quốc tế rẻ hơn.
Như có thể thấy với sự thành công đáng kinh ngạc của Square trong việc thu hút doanh nghiệp nhỏ với mức phí thấp hơn, hiệu quả cao hơn của stablecoin có thể chuyển sang phạm vi rộng hơn. Các thương nhân tính phí đó vào giá của họ có thể sẵn sàng cung cấp sản phẩm trực tuyến vì mức phí thấp hơn. Tương tự, khách hàng quyết định giữ số dư bằng tiền kỹ thuật số và hoàn thành nhiều giao dịch trực tuyến hơn mà không cần quay lại tiền fiat hoặc cảm thấy cần có tài khoản thẻ tín dụng. Đối với 25% hộ gia đình ở Hoa Kỳ mà FDIC đã xác định là không có tài khoản ngân hàng, mức phí thấp hơn và vắng bóng rào cản gia nhập có thể thay đổi cách thức họ chi tiêu. Cuối cùng, sự thiếu tin tưởng vào các trung gian tài chính đã khiến thế hệ millennials chạy trốn khỏi ngân hàng truyền thống, cho thấy họ đã sẵn sàng chấp nhận tiền điện tử.
Những tính năng này có thể chứng minh là lợi thế đưa stablecoin vào dòng tài chính chính thống. Để hiểu được tác động tiềm năng của chúng đối với hệ sinh thái thương mại điện tử, chúng ta có thể sử dụng dữ liệu từ Terra phản ánh quá trình phát triển bùng nổ kể từ khi ra mắt vào tháng 6/2019, tăng trưởng 35% so với tháng trước. Hiện tại nó có hơn 1 triệu người dùng, thường xuyên được sử dụng để mua hàng trực tuyến từ cửa hàng tạp hóa đến đặt phòng khách sạn. Do dễ dàng onboard và phí thấp hơn, các thương nhân là người đầu tiên quảng bá Terra là tùy chọn thanh toán thay thế cho thẻ tín dụng, do đó tạo điều kiện chấp nhận nhanh chóng. Tăng trưởng của Terra đã được thúc đẩy nhờ vào tình trạng chấp nhận các hệ thống thanh toán khác giảm mạnh, chẳng hạn như thẻ tín dụng. Như vậy, chúng ta có thể phần nào hình dung được thương mại điện tử 2.0 sẽ trông như thế nào trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, nếu stablecoin trở thành chính thống, họ cần các công ty tên tuổi cũng như những người sáng tạo để chiến thắng những người trong cuộc có ảnh hưởng. Sự thất bại của Facebook khi ra mắt Libra là công cụ giúp thu hút sự chú ý đến cơ hội này và đã đẩy nhanh sự phát triển tương tự ở nơi khác. Các tổ chức tài chính như JP Morgan đã nhận ra sự cần thiết của một loại tiền kỹ thuật số phục vụ cho lĩnh vực thanh toán. Square của Jack Dorsey gần đây nhận được bằng sáng chế mạng cho phép người dùng thanh toán bằng tiền điện tử và thương nhân nhận toàn bộ giá trị bằng đô la Mỹ, loại bỏ mọi lo ngại về biến động khét tiếng của crypto. Cuối cùng, khi toàn bộ hệ sinh thái tài chính đang phát triển, bằng chứng là thế hệ mô hình ngân hàng công nghệ mới (challenger banks) như Revolut chấp nhận tiền điện tử, sẽ có nhiều khả năng bành trướng và hội nhập trong tương lai cho stablecoin.
Nhưng mọi người sẽ sử dụng nó?
Vẫn còn những rào cản lớn mà các loại tiền tệ hoạt động trên blockchain cần vượt qua, bất kể có khuyến khích tồn tại hay không. Đối với hầu hết thế giới, việc sử dụng tiền điện tử để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ bị giới hạn trong một số ngóc ngách nhất định. Có một số nhà bán lẻ lớn như Starbucks và Overstock.com chấp nhận tiền điện tử, nhưng họ chỉ là trường hợp cá biệt. Công ty nghiên cứu blockchain Chainalysis đã phát hiện ra rằng chỉ có 1.3% giao dịch tiền điện tử trên toàn thế giới có liên quan đến các giao dịch của thương nhân trong 4 tháng đầu năm 2019 cho thấy đầu cơ vẫn là trường hợp sử dụng Bitcoin chính.
Quy định có thể thay đổi điều đó. Các ngân hàng không sẵn lòng tham gia vào dự án tiền điện tử vì những ánh mắt ‘diều hâu’ của các nhà quản lý hoài nghi, điều này đã khiến hầu hết doanh nghiệp nghi ngờ về công nghệ và làm chậm quá trình chấp nhận. Các nhà hoạch định chính sách lo lắng về việc chuyển quyền kiểm soát chính sách tiền tệ từ quốc gia sang các doanh nghiệp thương mại. Khả năng ngân hàng trung ương mở rộng và thu hẹp nguồn cung tiền là một phần quan trọng trong bộ công cụ chính sách của họ, cho phép họ ổn định tăng trưởng và lạm phát trong những lúc cần thiết. Quyền riêng tư dữ liệu cũng là một mối quan tâm chính. Đây là vấn đề được quan tâm đặc biệt sâu sắc sau những tranh cãi liên quan đến bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư của Facebook và nó sẽ là trọng tâm chính của bất kỳ stablecoin nào trong tương lai.
Ngay bây giờ, ba trong số bốn yếu tố cần thiết để chuyển đổi thương mại điện tử sang stablecoin đã được làm rõ: công nghệ thích hợp, nhu cầu của người dùng và công ty hàng đầu. Nếu môi trường pháp lý chấp nhận thành hiện thực trong vài năm tới, việc sử dụng stablecoin làm phương tiện thanh toán có thể thúc đẩy việc chấp nhận các công nghệ blockchain ở trên và vượt ra ngoài mục đích sử dụng hiện tại cũng như có khả năng vượt qua rào cản gia nhập thị trường thương mại điện tử.
Nếu các tổ chức tài chính quan trọng như Fed đóng dấu chấp thuận, chúng ta thực sự có thể thấy sự phụ thuộc thấp hơn vào tiền fiat và tiền giấy thực tế trong cuộc sống hàng ngày. Nếu ngày càng nhiều giao dịch mua hàng được thực hiện trực tuyến và các cửa hàng không tiền mặt trở nên phổ biến hơn, vậy tại sao cần phải đổi tiền kỹ thuật số thành tiền giấy? Ngoài ra, các nhà bán lẻ lớn như Amazon có thể ra mắt đồng coin kỹ thuật số của riêng họ. Chẳng mấy chốc, chúng ta sẽ không còn tự hỏi liệu tiền điện tử có bắt kịp hay không.
Dislaimer: Đây là thông tin cung cấp dưới dạng blog cá nhân, không phải thông tin tổng hợp hay lời khuyên đầu tư. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
- Cố vấn chính trị Trung Quốc đề xuất stablecoin khu vực cho 4 quốc gia châu Á
- Nhà sáng lập quỹ đầu tư khổng lồ Sequoia khuyến nghị Hồng Kông phát triển stablecoin của riêng mình
