Dư luận những ngày qua đang nóng lên từ vụ việc những người dân treo băng rôn tố cáo đường dây lừa đảo bằng đồng tiền ảo với số tiền lên đến 15.000 tỷ đồng. Để làm rõ các yếu tố pháp luật của vụ án, Luật sư Việt Nam Online đã có cuộc đổi với Luật sư Võ Đan Mạch – Tổng Giám đốc Công ty Luật TNHH MTV Ta Pha.
PV: Thưa luật sư, luật sư có thể cho biết pháp luật quy định như thế nào về đồng tiền ảo tại Việt Nam? Đồng Ifan, Pincoin có phải là đồng tiền ảo hay không?
Luật sư Võ Đan Mạch: Ở Việt Nam có pháp lý về đồng tiền ảo, nhưng chưa có định nghĩa về đồng tiền ảo. Tiền là công cụ để thanh toán, một phương tiện thanh toán, tất cả đều quy ra tiền, vàng cũng quy ra tiền, một chỉ vàng bao nhiêu tiền, vàng là kim loại quý cũng xác định quy ra tiền.
Tiền của mình là Việt Nam đồng của nước Việt Nam. Ví dụ như Bitcoin không phải tiền thật là tiền điện tử. Nhưng chưa có khái niệm nào trên thế giới về đồng tiền ảo. Bitcoin là tiền kỹ thuật số tạo ra từ những thuật toán mã hóa phức tạp dựa trên các phần mềm mã nguồn mở. Tiền thuật toán được giao dịch mua bán hoàn toàn trên môi trường internet và không chịu sự quản lý của bất cứ cá nhân tổ chức hay quốc gia nào. Người dùng phải có máy tính, phần mềm, điện thoại để tìm kiếm đồng tiền đó, đa phần đồng tiền ảo chỉ sử dụng đồng tiền đó thanh toán trên điện tử thôi.
Pháp luật Việt Nam có quy định rõ xử phạt trong lĩnh vực tín dụng, tiền tệ và Ngân hàng các hành vi phát hành, cung ứng sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp (bao gồm các bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác) sẽ bị xử phạt hành chính mức phạt từ 150 triệu đến 200 triệu đồng theo khoản 6 Điều 27 Nghị định 96 năm 2014 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng.
Từ ngày 01/01/2018, hành vi phát hành cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp (bao gồm cả bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác) có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm h khoản 1 Điều 206 Bộ luật Hình sự 2015 (đã được sửa đổi bổ sung năm 2017).
Ví dụ quán Cà phê tại Việt Nam cho phép khách hàng sử dụng đồng tiền ảo để thanh toán và cung ứng đồng tiền ảo không hợp pháp thì sẽ bị xử phạt hành chính. Bộ luật Hình sự thì xử lý hình sự trong lĩnh vực ngân hàng.
Ifan, và Pincoin là đồng tiền ảo, tham gia ứng dụng mua một ứng dụng nào đó. Đồng tiền ảo là đồng tiền dùng để thanh toán trên mạng internet. Theo Nghị định 96/2014, tiền ảo ở Việt Nam là không hợp pháp. Những tổ chức tín dụng ngân hàng sử dụng đồng tiền ảo là bị xử phạt từ 3-6 năm tù.
PV: Vậy thưa luật sư, hình thức hoạt động của Công ty Cổ phần Modern Tech là tổ chức các sự kiện, kêu gọi nhà đầu tư tổ chức các sự kiện, kêu gọi nhà đầu tư mua đồng tiền ảo Ifan, Pincoin cam kết được hưởng lợi nhuận thấp nhất là 48%/tháng, thời gian hoàn vốn tối đa 4 tháng, hứa hẹn với những nhà đầu tư sẽ xây dựng nhà hát, rạp chiếu phim. Tổ chức này sẽ liên kết với Chính phủ để mọi người được mua nhà bên Mỹ và nhập quốc tịch tại Mỹ. Dùng Ifan sẽ thanh toán được tiền phí các dịch vụ thiết yếu hàng ngày, có thẻ Visa điện tử cho mọi người. Ngoài ra, nhà đầu tư tham gia và lôi kéo được người vào hệ thống sẽ được hưởng thêm 8% số tiền người mới tham gia. Đây là mô hình kinh doanh “đa cấp” theo kiểu kim tự tháp… Vậy những dấu hiệu này đã đủ dấu hiệu kết thành tội lừa đảo có tổ chức của công ty này hay chưa?
Luật sư Võ Đan Mạch: Theo quy định tại Điều 217, Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội danh vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp, người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp có thể bị phạt tiền tối đa đến 5 tỷ đồng, phạt tù tối đa 5 năm tù trong các trường hợp sau đây:
– Hoạt động mà không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoạt động bán hàng đa cấp.
– Hoạt động không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Trường hợp phạm tội có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị xử lý theo điều 174 Bộ luật Hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trường hợp phạm tội có yếu tố sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thì bị xử lý theo điều 290 Bộ luật Hình sự về tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
Xem xét những yếu tố của Công ty Moden Tech nếu hoạt động đúng theo tố cáo của người dân thì Công ty này vi phạm vào 2 tội, tội lừa đảo và tội bán hàng đa cấp mà không có giấy phép bán hàng đa cấp. Phạm tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
PV: Hiện nay, nhiều nhà đầu tư đã mua đồng tiền ifan, Pincoin đang rất lo lắng họ lo sợ mình bị quy tội khi mua đồng tiền ảo. Vậy thưa luật sư, họ có phạm tội hay không, số tiền họ đầu tư có khả năng lấy lại được hay không?
Luật sư Võ Đan Mạch: Những nhà đầu tư là bị hại nên không có tội gì hết. Nếu họ có bằng chứng về việc giao nhận tiền và xác định rõ mục đích của việc giao nhận tiền và mục đích đó là chưa hoàn thành thì có quyền yêu cầu trả lại bằng việc đưa ra tòa án dân sự khởi kiện để đòi lại tiền. Trường hợp họ bị lừa và cơ quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can thì trong quá trình xét xử những bị can đó bị buộc phải trả lại số tiền chiếm đoạt.
PV: Rất nhiều nhà đầu tư hiện rất lo sợ tố cáo vụ việc sẽ liên lụy đến bản thân, vì vậy luật sư có những khuyến cáo gì cho những người đang bị lừa mất tiền và những người có ý định đầu tư tiền ảo?
Luật sư Võ Đan Mạch: Nếu người dân bị lừa mất tiền thì có quyền tố cáo đến cơ quan Công an để được xem xét giải quyết, vì bản thân người dân không nắm rõ hết các qui định pháp luật.
Đối với những người dân đang có ý định tham gia vào đầu tư tiền ảo thì cần phải thận trọng vì có nguy cơ mất trắng số tiền bỏ ra vì hiện tại việc đầu tư đồng tiền ảo là giao dịch tự do không có quy định pháp luật hướng dẫn và bị nghiêm cấm.
Theo: TapchiBitcoin.vn/Lsvn.vn
