Khi tôi nghe về Bitcoin lần đầu tiên, nó cứ như một thứ vừa bước ra khỏi một cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng vậy. Kỹ thuật số, mật mã học, các loại tiền không thể kiểm duyệt? Nó dường như là một ý tưởng cực đoan, nó không thể thuộc về thập kỷ này.
Nhưng nếu nó đã xảy ra – nếu Bitcoin trở thành xu thế chủ đạo – tôi tin chắc điều đó sẽ dẫn đến sự tàn phá khủng khiếp về địa-chính trị (Geopolitics), thay đổi quan hệ quyền lực giữa chính phủ và công dân của họ. Nó có nghĩa là đầu tư vào Bitcoin sẽ giống như tài trợ cho một đội quân cách mạng. Nó sẽ mang đậm tính chất lật đổ, và chỉ có một vài người điên mới sẵn sàng làm điều đó.
Tất nhiên, tôi đã sai về tất cả những điều trên.
Các bà mẹ giờ đây đã sở hữu Bitcoin. Và với một vài trường hợp ngoại lệ đáng chú ý (cụ thể là Trung Quốc và Ấn Độ), các chính phủ trên thế giới đã chào đón tiền mã hóa. Bitcoin giờ đây đã hợp pháp ở hầu hết mọi nơi.
Đã có rất nhiều sự náo động trên mặt trận pháp lý gần đây. Nhưng giữa chu kỳ điên cuồng của các tin tức về crypto, thật dễ dàng để quên đi sự kỳ lạ của việc Bitcoin đã trở nên hợp pháp. Rõ ràng đó là điều tốt – nhưng chúng ta nên ngạc nhiên khi điều này đã xảy ra!
Bitcoin được cho là kẻ thù của chính phủ. Nó được cho là để phá hủy sự độc quyền của nhà nước về chính sách tiền tệ, nó được coi là một phiến gỗ lớn để đập phá các ngân hàng và cơ quan giám sát tài chính. Thật vậy, Bitcoin được cho là để dựng lên một hệ thống tài chính đen tối không thể kiểm soát.
Vậy tại sao các chính phủ lại mở cửa cho Bitcoin?
Ba lời giải thích
Gần đây tôi đã suy nghĩ về câu hỏi này, bởi vì tôi cảm thấy nó cần phải được trả lời. Tôi đã đưa ra ba lời giải thích khả thi.
Lý do đầu tiên đó là: “Tất cả sự đổi mới đều là sự đổi mới tốt.”
Có lẽ các chính phủ nhận ra sự phát triển tất yếu của công nghệ blockchain và không muốn ngăn chặn sự đổi mới này quá sớm thông qua các quy định nghiêm ngặt. Điều này là hợp lý: bạn vẫn nghe thấy tiếng vang của câu “blockchain chứ không phải Bitcoin” trong các hội trường của ngành công nghiệp, và chủ nghĩa lý tưởng blockchain đã trở thành chủ đề của cuộc trò chuyện trong bữa tiệc cocktail.
Nhưng lời giải thích này vẫn chưa đủ. Trước hết, chúng ta vốn đã có blockchain. Việc đẩy mạnh phát triển Bitcoin sẽ không có khả năng đóng góp cho việc triển khai blockchain của doanh nghiệp. Nếu mục đích của việc để cho Bitcoin phát triển mạnh mẽ là mở ra thời đại của các blockchain doanh nghiệp, công việc của nó đã được thực hiện.
Có lẽ chính phủ là các blockchain dập-khuôn cùng với Internet. Cách tiếp cận mang tên ‘chờ để xem’ đối với quy định Internet rõ ràng là công cụ cho sự phát triển mạnh mẽ của nó, và có lẽ chính phủ cũng có ý định làm như vậy trong trường hợp này. Nhưng các chính phủ cũng đã đấu tranh rất ác liệt để chống lại phương pháp mã hóa end-to-end, chia sẻ file P2P, công nghệ bảo mật như Tor, và các mạng lưới tài chính cho phép trốn thuế (xem các chính sách giám sát tài chính e-gold và toàn cầu như FATCA). Nếu Bitcoin đe dọa sức mạnh của giám sát tài chính, thì nó sẽ được coi là nguy hiểm hơn nhiều so với bất kỳ công nghệ nào trước đây.
Từ những ví dụ này, “Tất cả sự đổi mới đều là sự đổi mới tốt” chưa giải thích được đầy đủ thái độ lỏng lẻo của chính phủ.
Khả năng thứ hai là các chính phủ quá ngớ ngẩn để nhận ra Bitcoin là con rắn độc mà sau cùng cũng sẽ cắn họ.
Chính phủ chắc chắn đôi khi có thể phản kháng và không được nhạy bén. Nhưng tôi không nghĩ cái này đúng. Nói chung, các chính phủ mạnh nhất thế giới đều rất kỹ lưỡng và tàn nhẫn trong việc xác định và trung hòa các mối đe dọa đối với quyền lực của họ.
Ngoài ra, những người ủng hộ Bitcoin về mặt lịch sử có rất ít ảnh hưởng chính trị. Quá khứ của Bitcoin đã bị hủy hoại bởi những vụ việc liên quan đến tội phạm, thị trường đen và tình trạng hỗn loạn kỹ thuật số. Đây chính xác là điều mà các chính phủ sẽ đặt vào nhóm “những kẻ điên rồ trên internet bất hợp pháp”.
Cả hai giải thích này đều không thỏa mãn. Vì vậy, điều đó dẫn tôi đến khả năng thứ ba và có lẽ là triệt để nhất:
Bitcoin không hẳn là một mối đe dọa đối với chủ quyền.
Tôi ngày càng trở nên bị thuyết phục về điều này. Trên thực tế, Bitcoin có thể chỉ là đồng tiền mã hóa có tính “thân-thiện-với-chủ-quyền”.
Hãy nghe tôi. Tôi nghĩ có ba lý do chính tại sao điều này là đúng.
Bitcoin không cung cấp tính ẩn danh thực sự
Bitcoin thường được mô tả như một cryptocurrency ẩn danh, nhưng điều này không chính xác. Bitcoin thực chất là bút danh. Sự khác biệt ở đây rất quan trọng: dưới một bút danh trong mật mã học, hành vi của bạn vẫn có thể được theo dõi.
Điều này được thực hiện như thế nào? Nó bắt đầu với các onramp tiền fiat, nơi một sàn giao dịch thu thập thông tin về bạn thông qua quá trình KYC của họ. Thông tin này thường được chia sẻ với các sàn giao dịch khác khi điều tra hoạt động đáng ngờ. Thậm chí một khi đưa Bitcoin của bạn lên mạng chính, hoạt động của bạn vẫn có thể được theo dõi. Phương pháp Heuristics và gom nhóm (clustering analysis) thường được sử dụng để xác định các sàn giao dịch, các bộ mixer, và các dịch vụ blockchain phổ biến khác mà bạn sử dụng. Các supernode kết nối với swathes lớn của mạng Bitcoin và tương quan các giao dịch với các IP gốc của chúng. Ngay cả với Opsec (khảo sát hoạt động an ninh) kỹ càng và tính năng xoay địa chỉ (mà hầu hết mọi người không làm), nếu bạn muốn đổi lại Bitcoin của mình thành fiat, thì offramp đó cũng giống như được quy định nghiêm ngặt. Thông thường, bạn sẽ bị từ chối nếu Bitcoin của bạn bị “nhiễm độc” do các dấu hiệu hoạt động bất hợp pháp.
Điều này nằm ngoài giả thuyết. Các sàn giao dịch có cái nhìn sâu sắc đáng kể về dòng chảy của Bitcoin – đủ để ngăn chặn thành công các vụ hack, quỹ bị đánh cắp, và các báo cáo thường xuyên về hoạt động đáng ngờ (đây là việc mà tất cả các sàn giao dịch Mỹ được yêu cầu). Chúng tôi đã thấy điều này với Mueller Probe và với phân tích về vụ hack của Mt. Gox. Các công ty như Chainalysis cung cấp dịch vụ giám sát cho cơ quan thực thi pháp luật và các cơ quan khác, theo báo cáo kiếm được hơn 5,7 triệu đô la vào năm 2018 thông qua các hợp đồng của chính phủ.
Đối với một người bình thường, điều này có lẽ không phải là một vấn đề lớn. Hầu hết người dùng tiền mã hóa không làm bất cứ điều gì bất hợp pháp và không cần phải lo lắng rằng họ đang trở thành mục tiêu của sự giám sát. Nhưng hãy xem xét rằng: điều này có sự khác biệt nào so với các hệ thống khác mà chúng ta đang sử dụng? Hầu hết mọi người cảm thấy cuộc trò chuyện trên điện thoại di động của họ là riêng tư. Nhưng đằng sau đó, họ biết rằng điện thoại của họ có thể được khai thác hoặc nhà cung cấp điện thoại của họ bị tra hỏi. Chúng tôi coi trọng việc giám sát này thường đòi hỏi một phạm vi pháp lý đáng kể. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không ngạc nhiên nếu một ngày nào đó các cuộc gọi điện thoại của chúng tôi được phát lại trước một bồi thẩm đoàn của các đồng nghiệp của chúng tôi. Bitcoin cũng rơi vào cùng một mô hình bảo mật.
Người ta thậm chí có thể lập luận rằng Bitcoin ít riêng tư hơn là sử dụng hệ thống ngân hàng ở nước ngoài. Hoa Kỳ có hiểu biết hạn chế về những gì xảy ra trong các khu vực pháp lý ngân hàng “không thân thiện”. Nhưng tất cả mọi thứ trên blockchain đều có thể được “phơi bày” mọi lúc. Sẽ là một món quà đặc biệt dành cho nước Mỹ nếu mọi tổ chức tài chính nước ngoài thực hiện giao dịch của họ công khai trên một blockchain!
Dưới một cái nhìn không phê phán, bút danh của Bitcoin trông giống như một bước tiến cực đoan trong sự riêng tư về kinh tế. Nhưng bề mặt bên ngoài của sự riêng tư còn nguy hiểm hơn là không có sự riêng tư nào cả. Các công dân càng được thuyết phục là an toàn và có quyền lực bao nhiêu, thì nhà nước sẽ càng được tự do để tích lũy quyền lực từ họ bấy nhiêu. Đây là lý do đầu tiên Bitcoin mang tính “thân thiện với chủ quyền”.
Một kho lưu trữ giá trị không phải là mối đe dọa
Tôi đã từng tin rằng nếu Bitcoin thực sự thành công, nó sẽ trở thành một loại tiền tệ toàn cầu. Mọi nền kinh tế trên thế giới sẽ được thống nhất bằng cách sử dụng Bitcoin của họ như một loại tiền mã hóa toàn cầu mới.
Điều này ngày càng trở nên khó có thể xảy ra. Lý do là vì Bitcoin không thể là một loại tiền tệ toàn cầu, và bởi vì Bitcoin có thể thành công mà không cần phải trở thành loại tiền tệ cho toàn thế giới. Một loại tiền tệ phải hoạt động như một phương tiện trao đổi, một đơn vị tài khoản và một kho lưu trữ giá trị.
Bitcoin không có khả năng trở thành một loại tiền tệ toàn cầu vì nhiều lý do, mỗi lý do có thể viết nên một bài luận riêng. Nhưng nói một cách ngắn gọn: Bitcoin có độ trễ quá cao, thông lượng quá thấp và khả năng chia nhỏ của nó quá thấp do dust limit tăng (hiện tại khoảng 3c USD đối với giao dịch không phải Segwit). Hơn nữa, ngay cả khi các công nghệ mở rộng lớp thứ hai như Lightning Network được chứng minh thành công, chính sách tiền tệ giảm phát của Bitcoin khiến cho nó trở thành một phương tiện trao đổi kém.
Nếu nó xảy ra, và các ngân hàng trung ương cảm thấy một đồng tiền kỹ thuật số đủ để đặt ra một mối đe dọa, họ sẽ vui vẻ khuyến khích (hoặc uỷ quyền) sử dụng tiền tệ của họ để duy trì chính sách tiền tệ có chủ quyền.
Điều đáng ghi nhớ ở đây: tiền là hiệu ứng mạng lưới sơ đẳng, và nó “dính” rất chặt. Điều này đặc biệt đúng trong thế giới đầu tiên. Hệ thống tài chính của chúng ta có thể được xây dựng trên những bánh răng cũ gỉ, nhưng nó đã được trang bị thêm nhiều lớp trừu tượng và khả năng sử dụng cho hầu hết mọi người và hầu hết thời gian, nó đủ tốt. Đặt hai điều này cạnh nhau, hệ thống tài chính hiện tại của chúng ta vượt xa UX của tiền mã hóa (mặc dù tôi vẫn háo hức chờ đợi ngày thay đổi).
Vì vậy, Bitcoin không phù hợp để trở thành một loại tiền tệ toàn cầu. Nhưng Bitcoin vẫn có thể thành công! Theo như tài liệu của Nic Carter (không phải Backstreet Boys đâu nhé), Bitcoin đã lặp lại con đường của mình thành một tầm nhìn “Vàng kỹ thuật số.” Hóa ra, các chủ quyền khá đồng tình với điều này.
Lưu ý, việc Bitcoin trở thành một dạng vàng kỹ thuật số vẫn còn là một chặng đường dài. Không xét đến sự biến động tương đối của chúng, vốn hóa thị trường của vàng lên đến hàng nghìn tỷ đô la. Bitcoin vẫn bị lấn át bởi sự thống trị của vàng dưới vai trò là kho lưu trữ giá trị toàn cầu.
Nhưng các chủ quyền chủ yếu không quan tâm đến việc bảo vệ tình trạng của vàng (trừ khi họ nắm giữ một số lượng vàng dự trữ). Một sự gián đoạn trong cửa hàng giá trị trên toàn thế giới sẽ không phải là một mối đe dọa đáng kể đối với quyền lực của họ.
Nhưng tôi sẽ nói cho bạn biết điều gì sẽ xảy ra: nếu Bitcoin trở thành phương tiện trao đổi. Lúc đó nó có thể hỗ trợ một nền kinh tế on-chain giàu có, và người dùng của nó có thể tiến hành cuộc sống tài chính của họ trên nền kinh tế song song, không thể kiểm soát. Nhưng Bitcoin đã chứng minh nó là một phương tiện trao đổi kém và có rất ít doanh nghiệp được xây dựng hoàn toàn trên Bitcoin.
Với vai trò là một kho lưu trữ giá trị, câu chuyện trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Dòng chảy của việc sử dụng Bitcoin phải bắt đầu và kết thúc bằng các loại tiền tệ fiat, bị tắc nghẽn tại các sàn giao dịch off-chain như Coinbase hoặc Bitfinex. Các sàn giao dịch này đóng vai trò như là những điểm ngắt mà bàn tay của chính phủ có thể điều chỉnh hoạt động on-chain. Bất kỳ hoạt động tội phạm nào cũng cần truy cập vào thanh khoản fiat – một kho lưu trữ giá trị không thể được sử dụng để tài trợ cho một hoạt động trong thế giới thực.
(Bitcoin cũng không thể hỗ trợ DEX hoặc tương tác dễ dàng với các blockchain khác. Điều này buộc thị trường phải củng cố xung quanh các giao dịch off-chain.)
Điều này đưa ra một giải thích ngắn gọn về lý do tại sao Ấn Độ và Trung Quốc là hai quốc gia lớn cấm sử dụng crypto. Cả hai đều có quyền kiểm soát khắt khe về vốn và các tầng lớp trung lưu đang phát triển, đang muốn thoát khỏi đồng nội tệ. Mối quan tâm chính của họ xoay quanh vấn đề bảo vệ kinh tế và ngăn chặn tình trạng tháo chạy vốn. Cả Ấn Độ và Trung Quốc cũng có những hạn chế mạnh mẽ đối với nhập khẩu vàng. Đối với các quốc gia không sợ tháo chạy vốn, một kho lưu trữ giá trị đem lại ít rủi ro hơn.
Nhưng một phương tiện trao đổi sẽ trở nên đáng sợ đối với chính phủ. Liberty Reserve là một ví dụ kinh điển về một phương tiện trao đổi nhằm cố gắng phá vỡ sự độc quyền của chính phủ về quy định tài chính. Nhưng một kho lưu trữ giá trị thuần túy mà onramps và offramps của nó có thể dễ dàng được điều chỉnh và không thể tránh xa khỏi khu liên hiệp tài chính-công nghiệp, thì nó ít nguy hiểm hơn đối với chủ quyền. Họ thậm chí có thể gọi nó là sự đổi mới.
Đây là lý do thứ hai tại sao chủ quyền mở cửa cho Bitcoin.
Bitcoin không thuộc về ai cả
Nghe có vẻ như bài viết này đang “bóc phốt” Bitcoin. Nhưng tôi thực sự rất lạc quan về nó. Bitcoin là loại tiền mã hóa phi tập trung nhất, và nó là loại tiền tệ duy nhất có thể được cho là không-chính-phủ khi xét về mặt chính trị. Đây là một lợi thế rất lớn trong việc trở thành một kho lưu trữ giá trị. Không có loại tiền mã hóa nào khác có thể khẳng định được điều này, và có thể sẽ không có đồng tiền nào có thể.
Bạn thấy đấy, hầu như mọi đồng tiền mã hóa khác tồn tại ngày nay có thể được “định vị” trên danh sách. Nó được pha chế bởi một tâm trí hay một vài tâm trí. Chúng ta biết họ đến từ đâu, họ sống ở đâu và họ đang truyền giáo cho dự án ở nơi nào.
Bitcoin là ngoại lệ duy nhất. Cha để ẩn danh của nó, Satoshi Nakamoto, bây giờ vẫn chỉ là một bóng ma. Bitcoin thuộc về không ai cả, và nó không dựa vào ai hết. Nếu tất cả các nhà phát triển của nó được tập hợp lại và bỏ vào nhà tù bí mật, sự phát triển của nó sẽ tiếp tục dưới một bộ tên khác. Điều này cũng ngụ ý rằng nếu một chính phủ quyết định hỗ trợ đằng sau Bitcoin, nó sẽ không nhượng quyền lực cho bất kỳ quốc gia nào khác. Thực tế này không được đánh giá cao.
Tính chất phi trạng thái của Bitcoin khiến nó trở thành đồng tiền mã hóa duy nhất có cơ hội được mua bởi một ngân hàng trung ương – người mua duy nhất có thể biến Bitcoin thành một tài sản nghìn tỷ đô la. Sự hợp pháp hóa này sẽ củng cố nó như một loại vàng kỹ thuật số thực sự.
Ngân hàng trung ương có thể mua Ether hay IOTA không? Tôi nghi là không. Đây là những công ty, tổ chức có trụ sở riêng và các nhà lãnh đạo có thể nhận dạng được.
Dù tôi thích yêu thích Ethereum, nó được tạo ra bởi một người Canada gốc Nga, với một nhóm phát triển chủ yếu là người Mỹ và châu Âu. Những người sáng lập luôn ở quanh đây. Họ có kế hoạch, họ đổi ý. Họ có hộ chiếu và lòng trung thành. Ethereum thuộc vào thế giới này một cách nghiêm ngặt.
Ngược lại, Bitcoin là từ hư không và ở khắp mọi nơi: tất cả các quốc gia có thể thấy được sự phản chiếu của họ trong Bitcoin. Người Mỹ thấy Bitcoin Foundation và nhiều nhà phát triển cốt lõi của Bitcoin là người Mỹ. Người Nhật Bản thấy Satoshi Nakamoto là một trong số họ, và do đó Bitcoin là một trong những phát minh của họ. Người Anh thì cho rằng Satoshi có thể là người gốc Anh. Người Trung Quốc tuyên bố họ kiểm soát ngành công nghiệp khai thác mỏ và phần cứng bảo mật Bitcoin.
Tôi không chỉ trích Ethereum ở điểm này! Ethereum là một dự án sáng tạo tuyệt vời, và để đổi mới nhanh chóng về bất cứ điều gì đòi hỏi sự phối hợp và tập trung. Nhưng Ethereum không giống với Bitcoin ở điểm này, và giả sử nó chỉ mới một vài năm tuổi, chúng ta không nên mong đợi nó sẽ được như Bitcoin. Có lẽ một thập kỷ từ bây giờ trở đi mọi thứ sẽ khác, nhưng bây giờ Bitcoin là một thể loại của riêng nó.
Bitcoin là loại tiền tệ kỹ thuật số duy nhất tương tự như một đồng tiền chung. Những yếu tố này sẽ làm cho các chính phủ có nhiều khả năng đón nhận Bitcoin như một kho lưu trữ giá trị.
Một sự thỏa hiệp không hề dễ dàng
Hãy nhớ rằng, nếu chính phủ thực sự tin rằng Bitcoin là một mối đe dọa, họ sẽ loại bỏ nó và đóng cửa các sàn giao dịch tiền mã hóa. Điều này sẽ tạo ra giá cả và tính thanh khoản. Đó sẽ không phải là kết thúc của Bitcoin, nhưng nó sẽ là kết thúc của giấc mơ của Bitcoin trong việc thay thế Vàng.
Theo một cách nào đó, có lẽ quán tính công nghệ của Bitcoin và bảo đảm quyền riêng tư yếu kém sẽ thích ứng hơn chúng ta nghĩ. Có lẽ nếu Bitcoin đổi mới mạnh mẽ như Ethereum hay Zcash, chúng ta sẽ không ở trong tình huống hiện tại.
Vì vậy, câu hỏi vẫn còn đó: ngay cả khi Bitcoin đã được quy định là một kho lưu trữ giá trị, liệu một số loại tiền mã hóa khác có thể trở thành phương tiện trao đổi toàn cầu không? Hiện giờ tôi tin rằng các chính phủ không thấy bất kỳ khả năng nào về việc điều này sẽ sớm xảy ra, đó phải là lý do tại sao họ cho phép việc thử nghiệm được tiếp tục.
Nhưng khi công nghệ ngày càng trưởng thành và các hệ thống bắt đầu mở rộng, điều này sẽ thay đổi. Thật vậy, khi điều đó xảy ra, chúng ta sẽ mong đợi giai đoạn tiếp theo của crypto trở nên lộn xộn hơn. Nó sẽ không nhất thiết phải đi kèm với các phán xét của các chính phủ.
Sau cùng, tôi không biết câu trả lời chính xác cho những câu hỏi này. Để cho bạn biết sự thật, tôi thậm chí không chắc chắn về những kết luận này – Tôi không phải là một chuyên gia về các quy định cũng như về chính trị quốc tế. Và trên thực tế, các chính phủ không phải được vẽ nên bởi một ý định duy nhất, mà đúng hơn là các quá trình phức tạp, bao gồm nhiều phe phái. Thập kỷ vừa qua đã dạy chúng ta một cách sáng suốt: các chính phủ rất khó dự đoán ngay từ các nguyên tắc đầu tiên.
Dù thế nào đi chăng nữa, tôi vẫn muốn xem thử nghiệm này diễn ra. Không có gì phải nghi ngờ khi cách thức hoạt động của tiền tệ 50 năm kể từ bây giờ sẽ khác hẳn với những gì hiện nay. Câu hỏi duy nhất ở đây chính là con đường nào để đạt được điều đó.
Xem thêm:
Chủ tịch WaterChain: Tiền mã hóa sẽ tạo ra một nền kinh tế mới hoàn toàn
Giá Bitcoin sẽ không thể phá vỡ ngưỡng $ 5,000 trong 3 đến 6 tháng trong mùa đông mã hóa
Theo TapchiBitcoin.vn/hackernoon
