Bằng chứng cổ phần ( Proof of Stake – PoS ) là gì ?
Khái niệm Proof of Stake (PoS) nói rằng một người có thể khai thác hoặc xác nhận các giao dịch khối theo số lượng tiền mà người đó nắm giữ. Điều này có nghĩa là càng nhiều Bitcoin hoặc altcoin thuộc sở hữu của một người khai thác, thì càng có nhiều sức mạnh khai thác.
Tiền điện tử đầu tiên áp dụng phương pháp PoS là Peercoin. Nxt, Blackcoin và ShadowCoin sớm theo sau.
Proof of Stake – PoS hoạt động như thế nào ?
Bằng chứng cổ phần được tạo ra như một giải pháp thay thế cho bằng chứng công việc (PoW), để giải quyết các vấn đề cố hữu sau này. Khi một giao dịch được bắt đầu, dữ liệu giao dịch được gắn vào một khối có dung lượng tối đa 1 megabyte, sau đó được sao chép trên nhiều máy tính hoặc nút trên mạng. Các nút là cơ quan quản trị của blockchain và xác minh tính hợp pháp của các giao dịch trong mỗi khối. Để thực hiện bước xác minh, các nút hoặc người khai thác sẽ cần phải giải một câu đố tính toán, được gọi là bằng chứng của vấn đề công việc. Người khai thác đầu tiên giải mã từng vấn đề giao dịch khối được thưởng bằng tiền xu. Khi một khối giao dịch đã được xác minh, nó sẽ được thêm vào blockchain, một sổ cái công khai minh bạch.
Khai thác đòi hỏi rất nhiều sức mạnh tính toán để chạy các tính toán mật mã khác nhau để mở khóa các thách thức tính toán. Sức mạnh tính toán chuyển thành một lượng điện và năng lượng cao cần thiết cho bằng chứng công việc. Vào năm 2015, ước tính một giao dịch Bitcoin cần lượng điện cần thiết để cung cấp năng lượng cho 1,57 hộ gia đình Mỹ mỗi ngày. Để thanh toán hóa đơn tiền điện, các công ty khai thác thường sẽ bán các đồng tiền được trao của họ để lấy tiền định danh, điều này sẽ dẫn đến sự giảm giá của tiền điện tử.
Bằng chứng cổ phần (PoS) tìm cách giải quyết vấn đề này bằng cách quy kết sức mạnh khai thác cho tỷ lệ tiền được nắm giữ bởi một người khai thác. Bằng cách này, thay vì sử dụng năng lượng để trả lời các câu đố PoW, một người khai thác PoS bị giới hạn trong việc khai thác một tỷ lệ phần trăm giao dịch phản ánh cổ phần sở hữu của anh ta hoặc cô ta. Chẳng hạn, một người khai thác sở hữu 3% Bitcoin có sẵn về mặt lý thuyết có thể chỉ khai thác 3% số khối.
Bitcoin sử dụng hệ thống PoW và như vậy dễ bị ảnh hưởng bởi “Bi kịch của Commons” . The Tragedy of Commons đề cập đến một thời điểm trong tương lai khi sẽ có ít người khai thác bitcoin hơn do có rất ít hoặc không có phần thưởng khối từ khai thác. Các khoản phí duy nhất sẽ kiếm được sẽ đến từ phí giao dịch, điều này cũng sẽ giảm dần theo thời gian khi người dùng chọn trả phí thấp hơn cho các giao dịch của họ. Với số lượng người khai thác ít hơn so với yêu cầu khai thác để kiếm tiền, mạng trở nên dễ bị tấn công hơn 51%. Một cuộc tấn công 51% là khi một người khai thác hoặc nhóm khai thác kiểm soát 51% sức mạnh tính toán của mạng và tạo ra các khối giao dịch gian lận cho chính anh ta, đồng thời vô hiệu hóa các giao dịch của những người khác trong mạng.
Xem thêm: Tấn công 51% là gì ?
Với PoS, kẻ tấn công sẽ cần lấy 51% tiền điện tử để thực hiện cuộc tấn công 51%. Bằng chứng về cổ phần đã tránh được ‘thảm kịch này bằng cách làm cho nó trở nên bất lợi cho một người khai thác với 51% cổ phần trong một loại tiền điện tử để tấn công mạng. Mặc dù sẽ rất khó khăn và tốn kém khi tích lũy 51% đồng tiền kỹ thuật số có uy tín, một công ty khai thác với 51% cổ phần trong đồng tiền sẽ không có lợi khi tấn công mạng mà anh ta nắm giữ phần lớn. Nếu giá trị của tiền điện tử giảm, điều này có nghĩa là giá trị nắm giữ của anh ta cũng sẽ giảm, và do đó, chủ sở hữu cổ phần đa số sẽ được khuyến khích nhiều hơn để duy trì một mạng lưới an toàn.
Ngoài Bitcoin, Litecoin (LTC) cũng sử dụng phương pháp PoW. Nxt (NXT) là một ví dụ về một loại tiền điện tử sử dụng phương thức PoS. Một số đồng tiền như Peercoin (PPC) sử dụng một hệ thống hỗn hợp trong đó cả hai phương pháp được kết hợp. Năm 2017, Ethereum (ETH) đã bắt đầu quá trình chuyển đổi hoàn toàn từ PoW sang hệ thống PoS.
Ưu điểm của PoS:
- Xử lý giao dịch nhanh chóng.
- Ngược lại với PoW, PoS không gây hại đến môi trường.
- Không dễ bị chính quyền tấn công: không cần lượng điện năng khổng lồ.
- Có thể được thực hiện trên các thiết bị nhỏ hơn và yếu hơn bởi vì không cần tải xuống toàn bộ blockchain, và do không cần nhiều năng lực tính toán nên có thể dễ dàng được chấp nhận đại trà.
Nhược điểm của PoS:
- Không có yếu tố bên ngoài. Vì cổ phần là một phần của bản thân hệ thống nên toàn bộ ‘trò chơi’ mang tính nội bộ. Nghĩa là ai đó với đủ tiền để đầu tư độc quyền nhằm phá hủy hệ thống này có thể làm vậy bằng cách đầu tư chỉ bằng tiền; trái ngược với Bitcoin, nơi họ cần đầu tư cả tiền, cả thời gian, chuyên môn, phần cứng, điện năng và nhiều thứ hơn nữa – tức là tất cả các yếu tố bên ngoài.
- Người giàu thì càng giàu. Những người đã sở hữu Ether lâu nhất (tuổi của đồng Ether trong một tài khoản cũng đóng vai trò ngang hàng với số lượng) cũng có cơ hội lớn nhất để trở thành validator. Nghĩa là cơ hội kiếm thêm Ether trên đống tài sản hiện tại của họ cũng tăng lên. Nó khác với hệ thống “giàu càng giàu” của Bitcoin bởi vì ở đó người giàu phải tiếp tục đầu tư vào phần cứng và kiến thức để duy trì tính cạnh tranh. Họ cũng chịu tổn hại nhiều hơn nếu phá hoại mạng lưới.
