Gary Gensler

Gary Gensler, một trong những nhân vật nổi bật nhất trong lĩnh vực quản lý tài chính Hoa Kỳ, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong vai trò Chủ tịch Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) từ tháng 4 năm 2021 đến tháng 1 năm 2025. Với sự nghiệp kéo dài qua nhiều thập kỷ, từ phố Wall đến các vị trí lãnh đạo cấp cao trong chính phủ, Gensler được biết đến như một nhà cải cách quyết liệt, một người ủng hộ mạnh mẽ cho việc bảo vệ nhà đầu tư và tăng cường tính minh bạch trong thị trường tài chính. Bài viết này sẽ điểm qua hành trình sự nghiệp, những đóng góp nổi bật và di sản đầy tranh cãi của ông.

Hành Trình Sự Nghiệp: Từ Phố Wall Đến Chính Phủ

Gary Scott Gensler sinh ngày 18 tháng 10 năm 1957 tại Baltimore, Maryland. Ông tốt nghiệp cử nhân kinh tế và lấy bằng MBA tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, nơi ông rèn giũa tư duy phân tích sắc bén và hiểu biết sâu rộng về tài chính. Trước khi bước vào lĩnh vực công, Gensler đã có 18 năm làm việc tại Goldman Sachs, nơi ông trở thành đối tác và giữ nhiều vị trí lãnh đạo quan trọng, từ bộ phận sáp nhập và mua lại đến giao dịch ngoại hối và tài chính cố định tại châu Á.

Sự nghiệp của Gensler chuyển hướng sang lĩnh vực công vào cuối những năm 1990 khi ông đảm nhận vai trò Trợ lý Bộ trưởng và Thứ trưởng Bộ Tài chính Hoa Kỳ (1997-2001). Trong thời gian này, ông góp phần xây dựng các chính sách tài chính quan trọng và được trao giải Alexander Hamilton, danh hiệu cao nhất của Bộ Tài chính Hoa Kỳ. Ông cũng đóng vai trò cố vấn cấp cao cho Thượng nghị sĩ Paul Sarbanes trong việc soạn thảo Đạo luật Sarbanes-Oxley (2002), một bước ngoặt trong việc cải thiện quản trị doanh nghiệp và trách nhiệm tài chính sau các vụ bê bối như Enron.

Từ năm 2009 đến 2014, Gensler giữ vai trò Chủ tịch Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương Lai (CFTC) dưới thời Tổng thống Barack Obama. Tại đây, ông dẫn dắt cải cách thị trường hoán đổi (swaps) trị giá 400 nghìn tỷ USD, tăng cường giám sát và minh bạch sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Những nỗ lực này đã củng cố danh tiếng của ông như một nhà quản lý cứng rắn, không ngại đối đầu với các thế lực lớn trên phố Wall.

Trước khi trở thành Chủ tịch SEC, Gensler là giáo sư tại Trường Quản lý Sloan của MIT, nơi ông giảng dạy về kinh tế toàn cầu, công nghệ tài chính (fintech) và blockchain. Ông cũng là đồng giám đốc sáng kiến Fintech@CSAIL và cố vấn cho Sáng kiến Tiền tệ Kỹ thuật số của MIT, thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến các xu hướng tài chính mới nổi.

Chủ tịch SEC: Một Nhiệm Kỳ Đầy Sôi Nổi

Được Tổng thống Joe Biden đề cử và Thượng viện phê chuẩn vào năm 2021, Gensler nhậm chức Chủ tịch SEC trong bối cảnh thị trường tài chính đang biến động mạnh, đặc biệt sau sự kiện cổ phiếu meme như GameStop. Nhiệm kỳ của ông được đánh dấu bởi một chương trình nghị sự cải cách tham vọng, tập trung vào ba mục tiêu chính: bảo vệ nhà đầu tư, duy trì thị trường công bằng và hiệu quả, và thúc đẩy hình thành vốn.

Cải Cách Thị Trường Vốn

Dưới sự lãnh đạo của Gensler, SEC đã thực hiện các cải cách mang tính bước ngoặt cho thị trường chứng khoán và trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ. Một trong những thành tựu nổi bật là rút ngắn chu kỳ thanh toán giao dịch chứng khoán từ hai ngày xuống một ngày, giúp giảm rủi ro thị trường và tăng hiệu quả cho nhà đầu tư. SEC cũng cập nhật hệ thống Thị trường Quốc gia (National Market System), cho phép giao dịch với mức chênh lệch giá hẹp hơn và phí thấp hơn, mang lại lợi ích trực tiếp cho nhà đầu tư cá nhân.

Trong thị trường trái phiếu kho bạc trị giá 28 nghìn tỷ USD, Gensler thúc đẩy các quy định tăng cường thanh toán bù trừ tập trung (central clearing), giảm rủi ro hệ thống và nâng cao tính thanh khoản. Những cải cách này được coi là những thay đổi quan trọng nhất trong hàng chục năm, củng cố sự ổn định và tính cạnh tranh của thị trường tài chính Hoa Kỳ.

Tăng Cường Quản Trị Doanh Nghiệp

Gensler đã dẫn dắt SEC thông qua hàng loạt quy định nhằm nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong quản trị doanh nghiệp. Các quy tắc mới yêu cầu tiết lộ chi tiết hơn về việc bán cổ phiếu của các giám đốc điều hành, hoàn trả tiền thưởng dựa trên báo cáo tài chính sai lệch, và công khai mối quan hệ giữa lương thưởng của lãnh đạo và hiệu suất công ty. SEC cũng rút ngắn thời gian nhà đầu tư phải công bố khi sở hữu hơn 5% cổ phần của một công ty, giúp tăng tính minh bạch trong các thương vụ thâu tóm.

Ngoài ra, SEC đã cải tổ Hội đồng Kiểm toán Doanh nghiệp Công (PCAOB), cập nhật các tiêu chuẩn kế toán và lần đầu tiên đảm bảo các cơ quan quản lý Trung Quốc cho phép PCAOB thanh tra các công ty kiểm toán tại nước này. Những nỗ lực này đã nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và bảo vệ nhà đầu tư trước các rủi ro toàn cầu.

Giám Sát Công Nghệ Tài Chính và Tiền Điện Tử

Một trong những khía cạnh gây tranh cãi nhất trong nhiệm kỳ của Gensler là cách tiếp cận nghiêm ngặt với ngành công nghiệp tiền điện tử. Ông lập luận rằng nhiều tài sản kỹ thuật số là chứng khoán và do đó thuộc quyền quản lý của SEC. Dưới sự lãnh đạo của ông, SEC đã khởi xướng hơn 2,700 vụ kiện, bao gồm các hành động chống lại các nền tảng tiền điện tử lớn như Coinbase và Ripple, với cáo buộc vi phạm luật chứng khoán. Các vụ kiện này đã mang về hơn 21 tỷ USD tiền phạt và bồi thường, đồng thời trả lại hơn 2,7 tỷ USD cho các nhà đầu tư bị thiệt hại.

Mặc dù bị chỉ trích là “quá tay” bởi ngành công nghiệp tiền điện tử, Gensler vẫn bảo vệ quan điểm của mình, nhấn mạnh rằng việc thiếu quy định rõ ràng đã dẫn đến gian lận và tổn thất lớn cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, ông cũng ghi dấu ấn khi SEC phê duyệt các quỹ ETF Bitcoin giao ngay vào năm 2024, mở ra cánh cửa cho các nhà đầu tư chính thống tiếp cận tiền điện tử một cách an toàn hơn.

Tầm Nhìn Về Tương Lai

Gensler cũng đặt nền móng cho các cuộc thảo luận về trí tuệ nhân tạo (AI) trong tài chính, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro từ các công nghệ mới. Ông đã sửa đổi các quy tắc cho quỹ thị trường tiền tệ và tăng cường thu thập thông tin từ các quỹ tư nhân, nhằm đảm bảo sự ổn định tài chính trong bối cảnh thị trường ngày càng phức tạp.

Di Sản và Tranh Cãi

Nhiệm kỳ của Gensler không thiếu những ý kiến trái chiều. Những người ủng hộ ca ngợi ông là một nhà cải cách tận tâm, người đã hiện đại hóa thị trường tài chính và bảo vệ nhà đầu tư trước những rủi ro mới. Dưới sự lãnh đạo của ông, SEC đã xử lý các vụ vi phạm với thái độ “không khoan nhượng”, từ gian lận tiền điện tử đến lạm dụng giao dịch nội gián, đồng thời mang lại hàng tỷ USD cho các nạn nhân.

Tuy nhiên, các nhà phê bình, đặc biệt trong ngành tiền điện tử, coi ông là một nhà quản lý quá cứng nhắc, áp đặt các quy định mà họ cho là kìm hãm đổi mới. Các vụ kiện chống lại các công ty như Ripple và Coinbase đã làm dấy lên tranh luận về việc liệu SEC có đang vượt quá thẩm quyền hay không. Một số ý kiến cho rằng Gensler thiếu một khung quy định rõ ràng cho tiền điện tử, khiến ngành này rơi vào tình trạng bất ổn.

Sự ra đi của Gensler vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, trùng với ngày nhậm chức của Tổng thống Donald Trump, đã được dự đoán từ trước, đặc biệt sau khi Trump công khai ý định thay thế ông. Dù vậy, Gensler rời SEC với một di sản mạnh mẽ: một cơ quan quản lý năng động hơn, các thị trường tài chính minh bạch và bền vững hơn, và một nền tảng vững chắc cho các cải cách trong tương lai.

Kết Luận

Gary Gensler là biểu tượng của sự tận tụy với lợi ích công chúng, một nhà quản lý không ngại đối mặt với những thách thức lớn nhất của thị trường tài chính. Từ những ngày ở Goldman Sachs đến vai trò lãnh đạo tại CFTC và SEC, ông đã chứng minh khả năng định hình các chính sách có tác động lâu dài. Dù được yêu mến hay chỉ trích, không thể phủ nhận rằng Gensler đã để lại một dấu ấn không thể xóa nhòa trong lịch sử tài chính Hoa Kỳ. Khi ông trở lại MIT để tiếp tục giảng dạy và nghiên cứu, thế giới tài chính sẽ tiếp tục dõi theo những bước đi tiếp theo của nhà cải cách đầy nhiệt huyết này.