Các dự án blockchain bao gồm giá trị vốn hóa của phạm vi tiền điện tử rộng lớn hơn đều là những dự án “tự thân vận động” – một sản phẩm của sự khéo léo và việc gây quỹ blockchain từ cộng đồng.
Nhưng với ngành công nghiệp phát triển xa hơn trong vài năm qua, khoảng cách giữa các dự án trưởng thành và các dự án kém phát triển đã trở nên đáng chú ý hơn, thể hiện bởi các vấn đề mà một nhóm chuyên gia phát triển được tài trợ đầy đủ hoặc kỹ lưỡng hơn có thể tránh được. Ví dụ mới nhất về điều này đến từ EOS – đối thủ cạnh tranh với Ethereum – khi người dùng tìm ra cách phát một giao dịch giả mạo lên mạng lưới với giá 1 nghìn tỷ EOS (một lần chuyển với giá 3,6 nghìn tỷ đô la).
Mặc dù sự cố này hoàn toàn vô hại, nhưng nó đặt ra nghi vấn về tính nghiêm ngặt của một nền tảng được mong đợi sẽ “hất cẳng” Ethereum khỏi vị trí ‘máy tính phi tập trung’ thực tế. Việc sử dụng khai thác trong ý tưởng của EOS được gọi là giao dịch hoãn lại, người dùng đã thiết lập một khoản thanh toán sẽ được giải quyết vào một ngày sau đó – và nó đã được xuất bản lên mạng lưới, mặc dù nó lớn gấp 1.000 lần so với giá trị vốn hóa của EOS.
Các nhà sản xuất khối EOS New York lưu ý rằng giao dịch tạo ra sự cố hoãn lại chỉ có thể xác định liệu yêu cầu được tạo ra đã được gửi hay liệu nó có thất bại hay không, do đó khắc phục được các hạn chế. Một khi điều đó đã xảy ra, thì “nó sẽ phải chịu sự kiểm tra tính hợp lệ thông thường.” Những sự kiện này đã tạo ra một “sát nhân Ethereum” mới nổi trong một nhận thức không mấy tích cực, nhưng chúng tạo ra cơ hội cho một cái nhìn sâu sắc, cập nhật về nền tảng đầy hứa hẹn này.
Dòng thời gian phát triển của EOS
EOS là một dự án blockchain thuận lợi và vẫn là một ứng cử viên thị trường hàng đầu, đang ganh đua ở vị trí thứ năm trong danh sách giá trị vốn hóa thị trường hàng đầu tại bất kỳ thời điểm nào. Nó bắt đầu như một đối thủ cạnh tranh với Ethereum vào năm 2017, khi giải pháp đó bắt đầu chứng minh các vấn đề với quy mô và tốc độ giao dịch. EOS có những ý tưởng tương tự: lưu trữ phi tập trung, băng thông và ưu đãi. Đổi lại, EOS tuyên bố ý định tạo ra một ý tưởng tương tự Ethereum nhưng với thuật toán đồng thuận khác, khai thác và các khái niệm nền tảng khác sẽ giải quyết các tắc nghẽn giao dịch Ethereum.
Dự án phát hành tiền xu ban đầu (ICO) cho EOS đã thành công đáng kinh ngạc, nhờ vào dòng thời gian, triển vọng và xu hướng hoàn cảnh đầy tham vọng của nó. Nó đã thu được hơn 4 tỷ đô la ETH, thiết lập các hồ sơ, nhưng đồng thời chứng minh giá trị tăng cao của hầu hết các loại tiền điện tử và sự lạc quan không bền vững của ngành công nghiệp.
Nhóm sáng lập của EOS, Block.one, đã sở hữu một trong những ví ETH “béo bở” nhất, sử dụng nó để đẩy EOS qua một số bản phát hành và nâng cấp, tài trợ cho các mối quan hệ đối tác quốc tế, khởi chạy chương trình sửa lỗi và cung cấp một mạng lưới hoạt động chính. Bản phát hành mới nhất, EOS 1.6, được đưa ra vào tháng 1 năm 2019, mang theo các bản nâng cấp bao gồm các công cụ nâng cao để phát triển hợp đồng thông minh và xử lý dữ liệu từ xa nhanh hơn.
DApps trên EOS rất phong phú và nhiều DApps được sử dụng nhiều nhất là từ EOS chứ không phải các đối thủ như Tron và Ethereum. Trong khi các trò chơi như BetHash và PokerEOS đi tìm khán giả, các công ty phát triển blockchain như LiquidApps sử dụng EOS làm “hộp cát” vĩnh viễn của họ – và không chỉ làm việc với nó trôi chảy hơn mà còn phát hành các nền tảng mới như vRAM, một giải pháp lưu trữ RAM Video phi tập trung, hiệu quả hơn nhiều so với bất kỳ lựa chọn thay thế.
Tuy nhiên, những thành công khác nhau của nền tảng EOS không đủ để che giấu những khiếm khuyết của nó. Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của LiquidApps, Beni Hakak lưu ý về EOS rằng “các blockchain ngày nay không có quy mô. EOS […] đã giải quyết nhiều vấn đề về mặt tốc độ giao dịch, vẫn còn những hạn chế về tài nguyên rất quan trọng đối với nhà phát triển dApp rộng rãi rất cần cho sự chấp nhận của người dùng.”
Mặc dù một số DApps đã được triển khai, nhưng nền tảng này đã bị phát hiện còn thiếu sót theo nhiều cách trong năm 2019, và hoàn cảnh tồn tại của nó đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về mô hình gây quỹ blockchain và khả năng của các công ty khác trong việc tạo ra sự đổi mới đáng tin cậy.
Peter Todd, người đã bày tỏ quan điểm tiêu cực đối với EOS, tuyên bố rằng các vấn đề của nền tảng là các tính năng chứ không phải là lỗi. Nói về khả năng mở rộng của EOS, Todd lưu ý rằng, “nhiều khả năng nó không được thiết kế để trở nên khủng khiếp,” do đó sẽ gây khó khăn cho việc truy cập bộ xác nhận, do tính chất được phép của nó. Kết quả là ít cạnh tranh và một nền tảng không thể mở rộng được.
Khai thác những điểm khác biệt trong blockchain
Chương trình bug bounty (trao thưởng cho những người phát hiện lỗi) do EOS khởi chạy đã rất có ích trong năm nay, mặc dù tính hiệu quả của nó có hậu quả thứ yếu là tiết lộ cách thức nền tảng vẫn còn thay đổi. Một công ty an ninh mạng của Trung Quốc đã tìm thấy một lỗ hổng nạp tiền giả, cho phép hacker gửi token EOS vào một số sàn giao dịch và ví tiền nhất định mà không thực sự cần chuyển chúng. Một số lỗ hổng tràn bộ đệm cũng đã được tìm thấy trong kho của EOS và công ty đã trả hơn 50.000 đô la cho nhóm Hacker Mũ trắng trong ba tháng đầu năm 2019.
EOS cũng là một trong những dự án chính được sử dụng như một ví dụ về tính phản tác dụng và ý tưởng nghịch lý trong lĩnh vực gây quỹ blockchain. Với hơn 4 tỷ đô la ETH trong thị trường tăng trưởng giữa năm 2017, dự án nhỏ bé này đáng giá hơn nhiều tập đoàn đa quốc gia – và tất cả đều không có sản phẩm thực sự.
Hơn nữa, các công ty tự tài trợ bằng tiền điện tử bị mắc kẹt với bảng cân đối biến động do bản chất của ICO của họ, và do đó phải bán để có vốn lưu động dễ dự đoán hơn. Điều này đã đặt ra câu hỏi về cách các dự án blockchain được tài trợ thể hiện trách nhiệm đối với giá trị của đồng tiền cơ bản blockchain của chúng, với EOS, một trong những áp lực bán mạnh hơn khi thị trường thoái trào trong năm sau khi ra mắt.
Dù vậy, theo các nhà thám hiểm blockchain Ethereum, nó đã bán được 2,5 triệu ETH vào tháng 6 năm 2018, sự định giá khổng lồ của EOS không có nghĩa là nó có thể thành công hơn Ethereum. Trên thực tế, cộng đồng nhà phát triển tình nguyện Ethereum đã được cho là đã làm nhiều hơn để biến nó thành trải nghiệm người dùng đáng tin cậy, không có cơ quan tập trung. EOS bị chỉ trích vì sự tập trung hóa của nó, nhưng một số người ủng hộ dự án này cho rằng nó ít gặp vấn đề hơn mọi người nghĩ. Theo nhà đầu tư nổi tiếng Mike Novogratz, Giám đốc điều hành của Galaxy Digital, “các nhà phê bình của EOS nói rằng nó không phân cấp đủ, và đó là một cuộc tranh luận rất công bằng,” ngay cả khi ông tin rằng đó sẽ là thị trường cho nhiều blockchain khác nhau.
EOS vẫn đang tìm thấy những lỗi có khả năng đột phá mặc dù có nguồn tài trợ khổng lồ để rút ra, cộng với nguồn lực của một công ty có tổ chức có thể đưa ra quyết định chính sách ngay lập tức thay vì dựa vào sự đồng thuận của các dự án tương đương.
EOS vạch ra những trở ngại có thể có cho các đối thủ cạnh tranh
Trong suốt vòng đời ngắn ngủi của mình, EOS đã đưa ra một ví dụ mạnh mẽ về những cạm bẫy của việc gây quỹ ICO tập trung. Một trong những điều lớn nhất là SEC hiện định nghĩa các dự án như EOS nghiêm ngặt hơn và xem ICO cho các dự án này là việc phát hành chứng khoán. Theo bản chất của nền tảng tập trung của nó, EOS và các nền tảng tương tự phải vật lộn không chỉ với việc tuân thủ thường xuyên hồi tố, mà còn cả giá trị dao động của vốn lưu động của chúng. Các ý tưởng phi tập trung hoàn toàn mà không cần huy động vốn chính thức – như Ethereum – không gặp phải trở ngại nào trong số này vì tiến độ không bị ảnh hưởng bởi giá cả và nó đã thoát khỏi các phân loại mới của SEC.
Do đó, lợi ích lớn nhất cho bất kỳ ý tưởng phi tập trung nào không phải là số tiền mà nó đã huy động, cũng không phải là những lời hứa mà nó đưa ra, mà là khả năng truyền cảm hứng cho việc tham gia mang tính ngang hàng. Mọi người muốn cảm thấy rằng họ là một phần cơ sở của một mô hình mới, và nếu sự nhiệt tình không phải là hữu cơ, sự nhiệt tình cho dự án đó có thể suy yếu dần. Đối với các dự án đặt các nhà đầu tư ngang hàng với các nhà phát triển và từ bỏ ban điều hành, thất bại cũng là một vấn đề chung cần được giải quyết thay vì là một sự bất công. Khi các mạng lưới tương đương có thể đảm nhận vai trò của chính quyền nếu họ chọn, và các nhà phát triển tình nguyện chịu trách nhiệm sửa lỗi, cảm giác thành công xuất phát từ cộng đồng sẽ trở nên quan trọng hơn đà tăng của chiếc ví ICO “béo bở” gấp 10 lần, và đây là một bài học mà EOS vẫn đang tiếp thu
- Nhà sản xuất khối EOS gọi các báo cáo trị giá 3 tỷ đô la là FU
- Các vấn đề mở rộng của EOS và tác động của chúng đối với Blockchain
Diệu Anh
