Trong bài viết này, tôi sẽ phơi bày ra lý do tại sao tôi tin rằng hơn 3 tỉ đô lượng tài sản mã hóa được giao dịch chỉ là một sự dối trá, và bằng cách nào OKex – sàn giao đứng top đầu về số lượng trade, là người có tội chính ở đây khi có đến 93% khối lượng của nó không hề tồn tại. Tôi sẽ cố gắng chứng minh điều này bằng cách phân tích các dữ liệu công khai.
Khi tôi đặt ra mục tiêu để phân tích dữ liệu cho bài viết này, tôi không hề biết rằng tôi sẽ kết thúc với việc nói về khối lượng giao dịch giả mạo.
Ban đầu tôi có ý định thu thập dữ liệu về tính thanh khoản của các tài sản mã hóa, điều đó có thể là một sự bổ sung cho khối lượng giao dịch. Tôi nghĩ rằng nó sẽ chứng minh một chỉ số thú vị khi đánh giá giá trị của một tài sản.
Tôi quyết định rằng các lựa chọn tính toán của tôi sẽ là việc thu thập các orderbook (danh sách các lệnh chờ mua và chờ bán) từ các sàn giao dịch lớn, và để đánh giá việc thị trường bán 50.000 USD giá trị cho mỗi cryptocurrency sẽ làm giá cả giảm xuống. Trong bài viết này, tôi sẽ đề cập đến con số này dưới định nghĩa là “độ lệch giá” – slippage (độ lệch giá là sự thay đổi phần trăm giữa giá trung bình được quan sát thấy và giá thấp nhất mà bạn phải đồng ý bán tài sản). Sau đó tôi sẽ thanh lọc chỉ số tụt dốc của mình bằng cách bán nhiều hoặc ít hơn trên mỗi sàn giao dịch tùy thuộc vào khối lượng họ xử lý và thay đổi số lượng bán ra liên quan đến giá trị vốn hóa của thị trường này.
Tôi mong đợi rằng độ lệch giá này sẽ là một chức năng bị giảm thiểu về khối lượng, nhưng một số khác biệt có thể hiện ra từ loại tiền này đến loại tiền khác. Xét cho cùng, nếu bạn có khối lượng khổng lồ của một cặp tiền nhất định, phải có sự cạnh tranh rất cao giữa các nhà tạo lập thị trường để đáp ứng cho những nhu cầu bức thiết của người mua và người bán. Và loại hình cạnh tranh đó chắc chắn sẽ cũng cố các oderbook và giảm thiểu sự lây lan.
Có đúng vậy không?
Chà… hóa ra nó là một xu hướng rõ ràng, phải đấy. Nhưng khi tôi dự đoán sự khác biệt nhẹ giữa các loại tiền, tôi thấy có sự tương phản lớn đến mức lố bịch giữa các sàn giao dịch. Không phải loại mà có thể “phủi tay” một cách dễ dàng (“ồ, người dùng của họ chắc hẳn phải cư xử một cách khác nhau”), mà là loại chỉ có thể được giải thích bởi những con số bị phóng đại lên đến 95%.
“Con sói đầu đàn” ở đây chính là OKex, hiện đang là sàn giao dịch đứng đầu về khối lượng với 1,7 tỷ đô la giá trị giao dịch trên cả hai trang web CoinMarketCap và LiveCoinWatch.
OKex – Một thị trấn ma
Một chút giao dịch wash trade (Bán sau đó mua lại một loại cổ phiếu hoặc một loại tương tự nhằm gia tăng giao dịch và giá cả) và tỷ lệ lạm phát giả tạo được dự kiến sẽ xảy ra trong một thị trường hoàn toàn không kiểm soát được. Những gì tôi không dự đoán được đó là mức độ gian lận.
Đây là biểu hiện của độ lệch giá giảm và khối lượng ở mức trung bình của tất cả các cặp tiền trong số điểm được chọn lọc của các cryptocurrency với khối lượng giao dịch hàng ngày trên 100.000 USD thuộc 4 sàn giao dịch lớn: OKex, Kraken, Bitfinex và GDAX trong chu kỳ 24 giờ.
Ví dụ, bạn có thể đọc rằng chấm màu xanh dương ở dưới cùng bên phải thể hiện một cặp GDAX với khối lượng gần 200 triệu USD và độ lệch giá dưới 0,1%.
Cả 3 sàn giao dịch đầu có trạng thái khá tương đồng, cặp OKex, được biểu thị bằng màu đỏ, đều có độ lệch giá lớn hơn rất nhiều so với khối lượng giao dịch của chúng. Như tôi đã giải thích trước đó, điều này chỉ có thể có nghĩa là hầu hết các thông báo về lượng giao dịch của OKEX hoàn toàn là giả tạo.
Ngoài ra, để rõ ràng hơn, tôi đã chọn lọc để loại bỏ tất cả các dữ liệu có mức sụt giảm trên 4% ra khỏi dataset. Việc nhập lại các dữ liệu đã bị bỏ qua sẽ khiến cho lưu lượng của OKex trở nên vô lý hơn và nó yêu cầu đến thang đo lôgarit:
Có nhiều cặp tiền, mặc dù có khối lượng lên đến 5 triệu đô la, sẽ khiến bạn phải trả hơn 10% với độ lệch giá trong trường hợp bạn muốn thanh toán tài sản trị giá 50.000 đô la. Tại thời điểm phân tích dữ liệu (06/03/18), các cặp tiền đó bao gồm: NEO/BTC, IOTA/USD, QTUM/USD. Các loại tài sản thấp hoặc có tính thanh khoản thấp.
Mặc dù những con số này nói riêng đã chứng minh cho tôi thấy rằng phần lớn lượng giao dịch của OKex là giả mạo, tôi đã không được chứng kiến cách thức họ thực hiện nó. Vì vậy, tôi đã đăng nhập vào sàn giao dịch của họ và xem qua lịch sử giao dịch của một số cặp tiền. Và thực sự, họ đã làm giả lượng giao dịch của mình một cách rõ ràng đến nực cười:
Hãy so sánh số lượng được biểu diễn qua đồ thị sin chính xác và kiên định này với những gì xảy ra trên sàn giao dịch thực tế:
Những sự tăng mạnh và trượt giá, Hiệu Ứng Hòn Tuyết Lăn (snowball effect) xuất hiện trên độ biến động cao hơn. Chắc chắn đây không phải một đồ thị được đo bằng máy hiện sóng ở các trường trung học bình thường.
“Nhưng đó là chu kỳ ngày và đêm ở Trung Quốc!”. Tôi không tin rằng nó nói nhiều về các kỹ sư của OKex rằng họ thực sự phản ánh những cách để khiến các giao dịch wash trade ít rõ ràng hơn so với dòng giao dịch liên tục có tính minh bạch, nhưng tất cả những gì họ có thể đưa ra là một đường sóng hình sin hoàn hảo.
Nó tệ đến mức nào?
Rõ ràng là phần lớn lượng giao dịch của OKex đã bị làm giả, vậy chúng ta làm thế nào để có thể ước tính được 90%, 95%, hay 99% số đó là giả? Tôi đề xuất phương pháp sau đây:
- Thu thập một danh sách bao gồm các sàn giao dịch đáng tin cậy có những hoạt động ổn định.
- Thực hiện phương pháp hồi quy trên các dataset được kết hợp lại từ các sàn trên, để có thể dự đoán được lượng cặp tiền giao dịch từ độ lệch giá quan sát được.
- So sánh số lượng giao dịch mà OKex đưa ra so với số lượng giao dịch được dự đoán từ mô hình của chúng ta.
Tôi đã sử dụng dữ liệu từ các sàn giao dịch sau: Bitfinex, GDAX, Poloniex, Bistamp, Gemini và Kraken. Với sự biến động của dataset tại các mức thấp hơn, tôi cũng đã quyết định thay đổi số liệu mà tôi sử dụng: thay vì để mức bán ra thị trường là 50.000 USD, tôi mô phỏng mức 20.000 USD.
Hình dưới thể hiện dữ liệu từ các sàn giao dịch tin cậy trong như thế nào, lần này việc thể hiện khối lượng giao dịch được coi là một chức năng của độ lệch giá:
Hãy lưu ý rằng do các dữ liệu rất dễ biến động, bất cứ mô hình nào cũng sẽ trở nên vô lý một khi độ lệch giá vượt quá 0.7%. Trường hợp mà tôi đề xuất ở trên được coi là phù hợp nhất cho các độ lệch giá dưới 0,7%. Qua ngưỡng này, giả định hợp lý duy nhất về khối lượng được kỳ vọng ở đây có khả năng dưới 1 triệu USD.
Có thể thấy rằng khi plug-in các dữ liệu rõ ràng của OKex trên plot bên bên, chắc chắn sẽ có một cái gì đó không đúng ở đây:
Trong số 28 cặp tiền được chọn có khối lượng trên 100.000 USD, chỉ có 11 cặp có độ lệch giá dưới 0.7%. Các cặp tiền đó là:
Tổng tỷ lệ khối lượng giả mạo trên các cặp tiền, dựa trên mô hình này, sẽ lên đến một mức đáng kinh ngạc 93,6%. Các cặp bị loại bỏ (có độ lệch giá trên 0,7%) sẽ không làm thay đổi đáng kể con số này dù bằng cách này hay cách khác.
Có thể cho rằng phương pháp hồi quy mà tôi sử dụng có thể không được chính xác đối với số lượng lớn, vì nó còn thiếu một dataset “khủng”. Dường như chỉ công bằng khi quyết định loại bỏ cặp BTC/USD. Dù vậy, con số vẫn cao một cách kinh ngạc: khoảng 92,9% lượng giao dịch của OKEX gần như là giả mạo.
Huobi – “Kẻ về nhì”
Tương tự như OKex, Huobi phải ngưng hoạt động sau quy định đàn áp của Trung Quốc, để có thể hoạt động trở lại tốt hơn dưới giấy phép của Huobi.pro. Dưới đây là kết quả sau khi áp dụng phương pháp tương tự như trên:
81,8% tổng khối lượng giao dịch là “bịa đặt”, con số này không “trơ trẽn” bằng đối thủ cạnh tranh của Huobi nhưng vẫn rất cao.
Nhìn qua lịch sử giao dịch của họ, có thể dễ dàng khẳng định rằng mặc dù số lượng khá lớn, có tổ chức hơn OKex, nhưng vẫn tồn tại “bóng dáng” của giao dịch wash trade trong đó.
“Hạm đội lừa đảo” của Trung Quốc
Bạn có thể nhận thấy hoặc không, nhưng CoinMarketCap mới đây đã liệt kê một loạt các sàn giao của Trung Quốc mà tất cả đều có khối lượng giao dịch lớn nhưng bằng một cách nào đó, chưa có ai từng nghe đến chúng cả. Hầu hết các sàn giao dịch đó rõ ràng có chia sẻ cùng một giao diện người dùng và công cụ giao dịch.
Trong số chúng là những cái tên như: Lbank, Exx, RightBTC, CoinEgg, Zb, BitZ, Bibox, CoinEx, BTC-Alpha …
Những sàn trên giả mạo khối lượng giao dịch của mình một cách quá hiển nhiên, tới mức họ thậm chí không xứng đáng được hoạt động: bạn cứ thử tự mình kiểm tra mà xem. Đó thực sự là một sự nhục nhã toàn tập khi mà CoinMarketCap và LiveCoinWatch liệt kê các sàn giao dịch “lừa dối” này cùng với các sàn chính thống tuy đôi lúc vẫn còn khó khăn.
HitBTC và Binance
Vì nhiều lý do khác nhau, tôi đã có những nghi ngờ về hai sàn giao dịch đứng đầu này khi xét đến altcoin, HitBTC và Binance. Đây là cách họ cạnh tranh cùng với các sàn giao dịch “ngay thẳng” của chúng ta:
Dễ thấy rằng, đối với một khối lượng cho trước, cả hai sàn giao dịch, đặc biệt là Binance trong màu da cam, có vẻ ít biến động hơn và do đó nó rất khả nghi.
Áp dụng phương pháp phân tích tương tự như ta đã làm với OKex và Huobi trước khi đưa ra các kết quả sau. Đầu tiên là HitBTC:
Những con số này không thể được coi là đáng kể. Mặc dù họ chứng minh rằng HitBTC ít biến động hơn một chút so với các sàn giao dịch tương đương, sự khác biệt nhỏ giữa khối lượng giao dịch được đưa ra với khối lượng được ước lượng lại có thể xuất phát từ một số lý do, trong đó bao gồm cả phương sai.
Tuy nhiên kết quả của Binance lại thú vị hơn:
Sự khác biệt lên đến 70% so với dự đoán theo phương pháp toán học của chúng ta rất đáng lo ngại. Nhưng nó được đưa ra để lưu ý rằng đầu vào của mô hình này là độ lệch giá trong một cặp giao dịch cho trước, mà không hoàn toàn liên quan đến khối lượng giao dịch tuyệt đối.
Tôi đã có kinh nghiệm ngay từ đầu về việc Binance có chính sách khá hạn chế khi xét đến giao dịch API. Tôi đã dành thời gian tranh luận với họ về việc tôi tin rằng các quy định như vậy thực sự rất ngớ ngẩn, vì chúng sẽ chỉ cản trở sự tăng trưởng và tính thanh khoản của sàn giao dịch.
Quả thực, chính vì các quy định giao dịch hạn chế này, có vẻ như những người đang cho chạy các chiến lược tạo lập thị trường trên nhiều sàn giao dịch sẽ miễn cưỡng thực hiện các chiến lược tương tự đối với sàn Binance, vì họ sẽ liên tục bị cấm mà không hề biết về các giới hạn thực tế mà họ không nên vượt qua.
Với vệc có ít nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp, rất dễ để thấy các orderbooks trở nên mỏng hơn như thế nào và mô hình được giới thiệu này do vậy có thể bị tắt hoàn toàn. Tuy nhiên nó vẫn có thể được sử dụng một cách hợp lý để theo dõi sát sao khối lượng giao dịch trên sàn Binance, mặc dù việc quan sát lịch sử giao dịch của họ không cho thấy bất kỳ hoạt động đáng ngờ nào.
Điều kiện
Trong khi tôi hầu như không nghi ngờ gì về những tuyên bố của mình, những con số này không nên được lấy theo giá trị bề ngoài của nó. Dưới đây là một vài lý do tại sao:
- Giống như tôi đã đề cập về Binance, các điều kiện API có vai trò quan trọng. Tôi có thể dễ dàng thấy một API tốt hơn sẽ cải thiện được tính thanh khoản trên một sàn giao dịch nhất định.
- Lệ phí cũng có thể là vấn đề. Phí cao hơn nghĩa là các nhà tạo lập thị trường ít có động lực để tự trả giá và giảm bớt quảng bá của họ.
- Tôi chỉ thu thập được một mẫu trong trung bình 24 giờ và không kiểm soát được sự khác biệt. Tôi không có trình độ học vấn về thống kê, nhưng nhờ vậy mà dường như hầu hết các kết quả nên đáng tin cậy. Bạn cũng có thể tranh luận theo một cách hoàn toàn khác.
- Iceberg (tảng băng trôi) và các lệnh ẩn. Một số sàn giao dịch đã được kiểm tra có thể cung cấp cho người dùng của họ lệnh ẩn giới hạn. Tuy nhiên, kể từ khi Bitfinex cũng cung cấp các tính năng này và vẫn hoạt động tương ứng với “các sàn giao dịch tham khảo” còn lại, tôi tin rằng an toàn nhất là nên loại bỏ ảnh hưởng đến tính thanh khoản.
- Các cơ sở khách hàng khác nhau có thể hoạt động khác biệt qua các sàn giao dịch khác nhau, mặc dù từ kinh nghiệm trade coin của cá nhân tôi, thì hầu như các giai thoại luôn ở đỉnh cao.
Tại sao bạn cần quan tâm?
Người ta có thể tranh luận rằng “vì nó không phải là một thị trường có quy định nên dù thậm chí họ có làm như vậy đi chăng nữa cũng không phải là bất hợp pháp, tại sao họ không thể làm những gì họ muốn?”, Và người đó hoàn toàn sai lầm. Chính xác vì thị trường không hề có quy định trách nhiệm hay chịu trách nhiệm chính cho các chủ thể thị trường. Thì cộng đồng càng phải truyền bá nhận thức và tẩy chay các sàn giao dịch ủng hộ thực tiễn này và đó là điều ít nhất chúng ta có thể làm.
Người ta có thể cho rằng “họ không làm tổn thương bất cứ ai”, thì người đó lại sai. Trước tiên, bằng cách làm tăng khối lượng của mình, họ đã lừa gạt lòng tin của các nhà đầu tư, để họ tin tưởng vào mình. Quan trọng hơn là, nếu bạn không tin tưởng và không phải là một nhà đầu tư VC, họ có thể có ảnh hưởng đến một số đánh giá tài chính của bạn đối với các loại tiền tệ kỹ thuật số. Litecoin và Bitcoin Cash là hai ví dụ đáng chú ý, đã có tới 75% khối lượng giao dịch lưu hành trên một trong những thị trường này. Một mình OKex đã chiếm hơn 30% khối lượng của cả hai loại tiền tệ.
Bằng cách cho cộng đồng thấy phần lớn khối lượng giả tạo, các loại tiền tệ này trông hấp dẫn hơn đối với các trader, vì dường như chúng thu hút nhiều sự chú ý hơn so với thực tế (khối lượng là phương thuốc giải độc hiệu quả cho sự biến động). Ngoài ra, liên tục hoàn thiện tính năng rửa tiền ở phần trên của khung phân phối có thể khiến người ta xem nhẹ giá trị của tiền tệ.
Các sàn giao dịch phi đạo đức cũng có khả năng thu hút được nhiều khách hàng hơn so với những sàn giao dịch luôn hoạt động đàng hoàng, có khối lượng và thanh khoản thực tế hơn và có thể cho phép người dùng giao dịch nhanh hơn và / hoặc trả tiền cho sự lệch giá ít hơn!
Cuối cùng, tham gia vào việc rửa tiền, nếu không được cho là bất hợp pháp, thì đó cũng có thể là một nhân tố dẫn đến các hành vi tiêu cực trong tương lai và tất cả người dùng phải hết sức thận trọng.
Kết luận
Theo tính toán của tôi, hơn 3 tỷ USD khối lượng hàng ngày là không tồn tại. Có thể là nhiều hơn. Tuy nhiên, bằng cách nào đó, thực tế là, nếu không được khuyến khích, ít nhất là nó hoàn toàn bị bỏ qua bởi các tập hợp dữ liệu phổ biến và hầu hết người dùng của họ, khi điều tất cả mọi người thực sự phải làm là trang bị cho bản thân mình một tầm nhìn để nhận thức được rằng cái gì là không chính đáng.
Ở thời điểm hiện tại, các tài sản crypto đang là một thị trường lý tưởng dành cho các “chú gấu” sau sự tăng điên cuồng vào cuối năm 2017. Tôi tin rằng sự tăng trưởng sẽ không thể tiếp tục cho đến khi chúng ta tạo dựng được một môi trường trading có tiếng vang đủ lớn. Hệ sinh thái vốn hóa thị trường và nhận thức đã làm chúng ta quên đi thời điểm khi chúng ta có thể đủ khả năng để cho phép thực hiện các thao tác trắng trợn như vậy.
Tất cả chúng ta đều cho rằng “Crypto không cần quy định!”. Đã đến lúc chúng ta chứng minh điều đó. Bởi vì nó là viết tắt của trạng thái crypto được cho là một minh chứng cho sự thất bại của thị trường tự do.
Phụ lục
Định nghĩa về độ lệch giá của tôi thực sự hoàn toàn chính xác. Tôi xác định độ lệch giá là sự thay đổi phần trăm giữa giá trung bình được quan sát thấy và giá thấp nhất mà tôi phải đồng ý bán tài sản.
Cuối cùng, tôi đã không liệt kê tất cả các sàn giao dịch mà tôi tin là khối lượng của họ đã được sửa đổi. Không cần suy nghĩ cũng biết, chỉ đơn giản bằng cách nhìn vào bảng xếp hạng lịch sử trading, Tidex, Liqui và Wex đều có lỗi ở một mức độ không xác định (không đủ điều kiện để xác định, nhưng có lẽ cao). Hầu như là còn nhiều sàn giao dịch nhiều hơn nữa. Điều tra các hợp đồng trong tương lai của OKex, bằng bất kỳ phương tiện nào, cũng có thể mang lại những bất ngờ thú vị, vì họ cũng sẽ có được khối lượng khổng lồ trong tương lai.
Sàn giao dịch nổi tiếng Bittrex hoàn toàn trong sạch. Tốt nhất mà tôi có thể tự tin nói ra, theo sau là các sàn giao dịch như Cryptopia hoặc Kucoin (với một chút nghi ngờ đối với Kucoin, vì tôi biết chắc chắn các hoạt động rửa tiền của họ diễn ra rất rõ ràng).
Do còn thiếu dữ liệu, tôi vẫn chưa khám phá được hầu hết các sàn giao dịch của Hàn Quốc. Bithumb có vẻ ổn, nhưng tôi phải kiểm tra kỹ gấp đôi. Và tôi hoàn toàn không biết gì về tình hình của Coinnest hoặc Upbit như thế nào.
Nguồn: TapchiBitcoin.vn/Medium
Xem thêm:
